Khoá luận tốt nghiệp: Quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động của người sử dụng lao động theo Bộ luật Lao động 2019
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (7.52 MB, 85 trang )
<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">
TRUONG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NOILÊ HỒNG HA
QUYEN DON PHUONG.CHAM DUT-HOP DONG
LAO ĐỘNG CUA NGƯỜI SỬ DỤNG LÀO DONG
THEO BỘ LUẬT LAO ĐỘNG NĂM 2019
KHOA LUẬN TOT NGHIỆP
<small>Ha Nội - 2023</small>
</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">BỘ TƯ PHAP 'BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠOTRUONG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NOI
LÊ HỒNG HA
QUYEN DON PHUONG.CHAM DUT-HOP DONG
LAO ĐỘNG CUA NGƯỜI SỬ DỤNG LÀO DONG
THEO BỘ LUẬT LAO ĐỘNG NĂM 2019Chun ngành: Luật Kinh tế
KHỐ LUẬN TĨT NGHIỆP.NGƯỜI HƯỚNG DAN KHOA HOC:
ThS. Ha Phi Hoa Phuong
<small>Ha Nội - 2023</small>
</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">Em xin cam đoan đây lả cơng trình nghiền cứu của em, có sự hỗ trợ củaGiảng viên hướng dẫn là ThS, Hà Thi Hoa Phương Các Nội dung nghiên cửunay là trung thực, được trích dẫn rõ rang, đúng quy định Két quả nghiên cứu của
khỏa luận tốt nghiệp khơng có sự trùng lặp với bat kỳ cơng trình nghiên cứu nảođã được cơng bồ
XÁC NHẬN CUA GIANG TAC GIÁ KHÓA LUẬN TOT NGHIỆP.
VIEN HƯỚNG DAN (hỷ và ghi rố ho tên)
Hà Thi Hoa Phương LéHéng Ha
</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">MỤC LỤC
LỜI NĨI ĐẦU
1, Tính cấpthiết của đếtài2, Tính hình nghiên cửa để tat
3... Mục dich nghién cứu để tài 34, Đối tương va phạm vi nghiên cứa của để tài 45... Ý nghĩa của việc nghiên cửu dé tai 5ó... Phương pháp nghiền cửu dé tải 5
7. Kết câu của dé tai 6
NỘI DUNG. 1
CHƯƠNG 1: MỘT S6 VAN BE CHUNG VE QUYEN BON PHƯƠNGCHAM DUT HOP DONG LAO BONG CUA NGƯỜI SỬ DUNG LAOĐỘNG VÀ VIỆC DIEU CHỈNH PHAP LUAT TẠI VIET NAM TRƯỚC
NGÀY 01/01/2021 71.1. Khải quái về quyền đơn phương chắm đit hop đồng lao động của người
12. Điều chỉnh pháp luật về quyền đơn phương chắm ditt hợp đồng lao động
ca người sử dung lao động tại Vist Nam trước ngày. 01/01/2021 131.2.1, Khái niêm pháp luật về quyển đơn phương chấm ditt hợp đồng laođộng của người sử dụng lao động. 131.2.2. ¥ nghĩa của việc điểu chỉnh pháp luật vẻ quyển đơn phương chấm.đút hợp đồng lao động của người sử dung lao động 13
1.2.3. Quá trình bình thanh va phát triển của pháp luật Việt Nam về quyềnđơn phương chấm đứt hợp đồng lao động của người sử dụng lao động trước
ngày 01/01/2021 1
</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">CHUONG 2: THỰC TRANG VÀ THỰC TIEN THỰC HIEN QUY ĐỊNH.
VE QUYỀN DON PHƯƠNG CHAM DUT HỢP BONG LAO ĐỘNG CUANGƯỜI SỬ DỤNG LAO BONG THEO BỘ LUẬT LAO ĐỘNG 2019...20
21 Thực trang qy dinh về quyên đơn phương chấm dit hop đẳng lao đông
của người sử dung lao động theo Bộ luật Lao động năm 2019 203.1.1. Căn cứ don phương hợp đồng lao động chấm đút của người sử dunglao đông, 30
2.1.2, Trinh ty, thủ tục thực hiện quyền đơn phương cham đứt hợp đồng lao
đồng của người sử dụng lao động. 38
2.2, Thực tiễn thực liên quy dinh về quyền đơn phương chấm dứt hợp đẳng lao
đông của người sử dung lao động, 403.2.1. Những mặt đạt được 403.2.3. Những mặt còn tén tại và nguyên nhân. “4
Kết luận Chương 2 52CHUONG 3: MOT SỐ KIEN NGHỊ NHẦM HOÀN THIEN VÀ NANGCAO HIEU QUA THUC HIEN PHAP LUAT VIET NAM VE QUYENDON PHƯƠNG CHAM DUT HỢP DONG LAO BONG CUA NGƯỜI SỬ.
DUNG LAO BONG 53
3.1. Yêu cầu hoàn thiện va nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật Việt Nam vềquyển đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động của người sử dụng lao động 533.2. Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật Việt Nam về quyển đơn
phương chấm đứt hợp đồng lao đông của người sử dụng lao động 563.3. Một sé kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật Việt Nam vềquyền đơn phương cham dứt hop đồng lao động của người sử dung lao động 61
Kết luận Chương 3 65KẾT LUẬN 66DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO. os
</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">DANH MỤC TU VIET TAT
Bộ luật Lao độngHop đồng lao độngNgười lao đông
Người sử dung lao động
</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">LOINOIDAUTinh cấp thiết của dé tài
Lao động là hoạt động quan trọng nhất của con người, tao ra của cải vậtchất và các giá hủ tịnh thân của sã hồi. Trong diéu kiện của nến kinh tế thí
trường tại Việt Nam hiện nay, toan câu hóa là một trong những xu thể phát triển
tất yéu của quan hệ quốc tế hiện đại, trong lĩnh vực lao động, Việt Nam tôn trong
và thúc đây tuyên bó của ILO về các nguyên tắc vả quyển cơ bản trong lao động.
Bén canh đó, để dim bảo sự bình đẳng va tu do cạnh tranh lành mạnh của các
chủ thé trong quan hệ lao động, BLLĐ va các văn bản hướng dẫn ra đời với mục.
dich bảo về quyển lâm việc, lợi ích va các quyển khác của NLĐ, đồng thời cũng
‘bao về quyển va lợi ích của NSDLD. Sự quan tâm của các chủ thể tới lợi ích,mục đích ở mức độ nao sé la yếu tổ quyết định đến sự phát sinh, tổn tại haytiêm đất quai hệ hấp TRU Lio động: Vide chết dút quan bệ lấp đồng cũ thỆ
xuất phát từ phía NLD hoặc NSDLD. Với mục đích tao điều kiện cho NSDLBtrong việc thực hiện quyền tư do kinh doanh, nba làm luật đã trao cho NSDLB
quyển đơn phương chấm đứt HĐLĐ để góp phân thúc đẩy q trình sảng loc
chất lượng lao động, tuy nhiên, việc thực hiện quyền này cũng phin nao gây khókhăn cho NLD, khiến ho bị mắt việc lam, khơng có thu nhập, từ đó tăng áp lựcđổi với hệ thống an sinh xã hội của quốc gia. Trên thực tế, vẫn còn tổn tại cáctrường hợp chấm dút HĐLĐ trai pháp luất va gây bắt lợi cho NLB
Sau gin 10 năm thi ảnh, BLLĐ 2012 đã bộc lộ nhiều bắt cập, dc biệt làtrước bồi cảnh Việt Nam gia nhập Hiệp định Đối tác tồn điện và Tiền bộ xun
Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiếp đính Thương mại tự do Việt Nam - Liên
minh châu Âu (EVFTA), việc đáp ứng các tiêu chuẩn va cam kết quốc tế về lao.
đồng cảng trở nên cần thiết hơn bao giữ hết. Ngày 20/11/2019, Quốc hội đãthông qua BLLĐ 2019, thay thé BLLĐ 2012 với nhiễu quy định được sửa đổi,
bổ sung, Sau hai năm, BLLĐ 2019 đã phản nào gặt hái được những thánh công
nhất định, giải quyết được những hạn chế, vướng mắc của BLLD 2012 nhưng
cũng chưa thể giải quyết triệt để, vi vậy, viée áp dung pháp luật vẫn còn gấp
nhiễu lùng túng, vướng mắc, bat cấp. Nhân thấy được những van để 46, tác giả
</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">cho rằng việc nghiên cứu “Quyén đơn phương chấm dict hợp đông lao động
của người sử dung lao động theo Bộ luật Lao động năm 2019” là vô cùng cần.
thiết va phù hợp với yêu câu thực tiễn.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Quyên đơn phương chim dit HĐLĐ của NSDLĐ luôn là một vấn để
nhận được sự quan tâm sâu sắc tử phia các nhả khoa học, các nhà nghiên cửu,các nhà hoạch định chính sich vả những người hoạt động thực tén liên quantrực tiếp đến vấn để lao động Các giáo trình dành cho việc nghiên cứu, giảng.
day như. Giáo tình Luật Lao déng Việt Nam của Trường Đại hoc Luật Ha Nội,
Giáo trình Luất lao đơng của Trường Đại hoc Kiểm sắt Hà Nội, Giáo trình Luật
lao động của Viện Đại hoc Mi Hà Nội,... Các giáo trình nay được tái bản qua
các năm và chủ yêu cũng cắp khải niêm, đặc điểm của HĐLĐ cùng các quy định
về chấm dứt HĐLĐ, trong đó có cả các quy định liên quan đến việc NSDLĐ đơnphương chấm dit HĐLĐ theo quy định mới tai BLLĐ 2019, tuy nhiên không đisâu phân tích các vẫn dé lý luân vẻ quyển đơn phương cham đứt HĐLĐ của
NSDLD. Bên cạnh đó, một số cơng trình nghiên cứu ln án, luận văn nỗi bật có
thể
lên như Luận án tiên st “Đáp luật về đơn phương chắm dit hop đồnglao động - Những vẫn đề Ij luận và thực tiễn” của tác già Nguyễn Thi Hoa Tam,Luận văn thạc sĩ “Quyển đơn phương chấm dứt hợp đẳng lao động của người sit
dug lao đồng theo Bộ luật Lao động năm 2019 và thực tiễn thực hiện tại doanh:nghiệp trên địa bàn thành phd Hà Nội” của tác giả Nguyễn Bình Thảo, do TS.Pham Thi Thuy Nga hướng dẫn, Luận văn thạc sĩ “Quyển đơn phương chấm ditthop đồng lao động của người sử diing lao động theo BS luật Lao động năm
2012” của tác giả Lê Thi Héng Dự, do PGS. TS. Đào Thi Hằng hướng dẫn, hay
Luận văn thạc si “Quyển đơn phương chắm dit hợp đẳng lao đông của người sitdig lao động theo Bộ luật Lao đồng 2012 và thực tiễn tht hành tại tỉnh TênBái” của tác gi Vũ Dũng, do PGS. TS. Trần Thi Thúy Lâm hướng dẫn. Đây lànhững cơng trình nghiên cứu hết sức cơng phu, cụ thể đi vảo nhiễu khía cạnhpháp lý khác nhau như HĐLĐ, chim dit HĐLĐ hay đơn phương chấm dứtHBLD và giải quyết tranh chấp liên quan đến lĩnh vực nảy. Tuy nhiên, tới thời
</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">điểm hiện tại, BLD 2012 đã bị thay thé bởi BLLĐ 2019 với nhiên nội dung sửađổi, bỗ sung liên quan trực tiếp đến quyển đơn phương cham dứt HĐLĐ của.NSDLB, vi vay vn dé này dang can phải được nghiên cứu bổ sung vé cả mất lýluận va thực tiết
'Ngồi ra, cịn một số bat viết đăng trên các báo, tạp chỉ khoa học chuyên.
ngành như “Quyển đơn phương chấm dit hop đồng lao động của người sử dungJao động theo bộ luật lao động năm 2019” của ThS. Nguyễn Thanh Việt, được
đăng tải tai Tap chí Dân chủ & Pháp luật năm 2021
iit hợp đẳng lao đông của người lao động theo quy dinh của BS huật Lao đồngnăm 2019” của TS. Đoàn Thi Phương Diệp được đăng tai tại Tạp chí Nghiên.
cứu Lập pháp số 11 (411), tháng 6/2020 hay “Mnững điểm mới về quyền donphương chấm đứt hợp đồng lao động của người sử dụng lao đông theo quy đinh:
sửa Bộ luật Lao động năm 2019” của tắc giả Trần Thi Huyền Trang tại Tạp chiCông thương năm 2021,.. Các bài viết nay déu dé câp đến các quy đính liênquan đến quyên đơn phương cham dứt HĐLĐ của NSDLĐ.
Qua các nguồn học liệu, tải liệu tham khảo, tác giả nhân thay các cơng
uyễn đơn phương chấm
trình nghiên cửu trên đã tập trung nghiền cứu vấn để đơn phương chấm dứt
HBLD của NSDLD trên nhiều khía canh pháp ly và nghiền cửu cả trên hai mất
lý luận vả thực tiến. Mặt khác, do BLLĐ 2019 chỉ mới được đưa vào thi hanh kếtử ngày 01/01/2021, nên tinh đến thời điểm hiện tại, số lượng cơng trình nghiên
cứu mới chưa nhiễu, phan lớn chỉ phản ánh được khía canh lý luận chứ chưa nêu
lên được nhiễu van dé thực tiễn. Du vay, các cơng trình trước đó vẫn có giá trị
tham khảo rất lớn, vi vay, khi thực hiện dé tải, tác giả cũng có gắng tiếp thu có
chon lọc, kế thừa va phát triển các cổng trình khoa học kể trên.
3. Mục đích nghiên cứu đề tài
hóa ln tập trung lâm rổ những vin để lý luân và thực tiến của pháp
luật về quyền đơn phương cham dứt HĐLĐ của NSDLĐ. Trên cơ sở đó, để xuất
một số gidi pháp, kiến nghị nhằm hồn thiện và nơng cao hiệu quả pháp luật laođồng Viết Nam nói chung va pháp luật quyền đơn phương chấm dút HĐLĐ củaNSDLD nói niéng. Cụ thé:
</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">Thứ nhất, nghiên cứu các vẫn dé lý luân về quyền đơn phương chấm dứtHBLD của NSDLD.
‘Thué hai, tim hiểu, phân tính, đánh giá các quy định pháp luật lao động
'Việt Nam hiện hành về quyển đơn phương chấm dứt HĐLĐ của NSDLĐ và thực
tiễn thực thị quy định nay.
Thử ba, từ những đảnh giá đó, đưa ra các dé xuất, kiến nghị, gii phápnhằm nâng cao hiệu quả thực thi các quy định pháp luật Việt Nam về quyển đơn.phương chim dit HĐLĐ của NSDLĐ.
4. Đối trong và phạm vi nghiên cứu của đề tài
4.1. Đắi tượng nghiên citu
‘Khoa luận nghiên cứu thực trạng va thực tiễn thực hiện các quy định về
quyển đơn phương chắm đứt HĐLĐ của NSDLĐ theo BLLĐ năm 2019 và các
‘van bản hướng dẫn Bên canh đó, để lam sâu sắc thêm van dé nghiên cứu, khóa
ln cịn có sự so sánh, đối chiếu với pháp luật lao đông của một số nước trênthé giới va quy định liên quan của pháp luật Viét Nam giai đoạn trước
4.2, Phamyi nghiên cứ.
Pham vi về nội dung Để tai chủ yêu nghiền cửu quy dinh pháp luật về căncứ, trình tự thủ tục và hâu quả pháp lý khi NSDLĐ đơn phương chấm duitHĐLĐ. Do giới han dung lượng của khóa luân tốt nghiệp, tác giả sẽ không di sâuVào nghiên cửu các quy định vẻ thanh tra, xử phat vi pham pháp luật và tranh.chấp về đơn phương chim dit HĐLĐ của NSDLĐ.
Pham vi về không gian: Để tài chủ yếu nghiên cứu thực trang và thực tiễn
thực hiến quy định pháp luật về quyển đơn phương chim dứt HĐLĐ của
NSDLĐ trên pham vi lãnh thổ Việt Nam, không nghiên cứu các quan hệ laođộng liên quan đến NLD Việt Nam hoặc NSDLĐ Việt Nam nhưng diễn ra tại
<small>"ước ngoài.</small>
Pham vi thời gian nghiên cửa: Để tai chủ yếu nghiền cửu thực trang va thực
tiễn thực hiện quy định pháp luật vé đơn phương cham dứt HĐLĐ của NSDLĐtừ thời điểm ngày 01/01/2021 đến nay (thời điểm thi hanh BLLĐ năm 2019).
</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">S. Ýnghĩa củaviệc nghiên cứu đề tài
Một là, nhân thức được tâm quan trong của quy định pháp luật vẻ đơn.
phương chim đứt HĐLĐ của NSDLĐ từ thời điểm ngày 01/01/2021 đến nay,đưa ra được góc nhìn tổng quan, khoa học đối với các quy định pháp luật Việt
Nam vé vấn để này cũng như các trách nhiệm pháp lý đổi với những hành vi vipham đến quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng của NSDLB.
Hai lả, gop phân xây dựng hệ thống cơ sở ly luận và pháp luật về đơn
phương chấm dit HĐLĐ của NSDLĐ, đặt ra các trách nhiệm cu thể đôi với cácchủ thé có liên quan va đâm bảo quyền lợi cho mọi chủ thể đó.
Bala, để xuất các kiến nghị nhằm hoản thiên quy định pháp luật, nâng cao
hiệu quả áp dụng pháp luật vé đơn phương chẳm dứt HĐLLĐ của NSDLB từ thời
điểm ngày 01/01/2021 đến nay. Từ đó đáp ứng nhu cầu của xã hội về việc triển.
khai cơng cuộc số hóa cũng như đầm bảo qun và lợi ích hợp pháp của các chủ
thể liên quan đến quyển đơn phương chấm dứt HĐLĐ của NSDLD.
6. Phươngpháp nghiên cứu đề tài
Các phương pháp nghiên cứu chủ yêu được sử dụng để triển khai thực hiện trong.
để tai là. phân tích, thơng kê, tổng hợp, quy nap, chứng minh. Trong đó, phương,
pháp phân tích, thơng kê, so sánh được sử dung chủ yếu. Cu thể
- Phương pháp phân tích được sử dụng suyén suốt để tai để làm rõ các quy địnhpháp luật về quyền đơn phương chấm dút HĐLĐ của NSDLĐ từ thời điểm ngày01/01/2021 đến nay (thời điểm thi hành BLLĐ năm 2019)
- Phương pháp chứng minh được sử dung để chứng minh các luận điểm, các.nhận định vẻ thực trang pháp luật va thi hanh pháp luật về quyển đơn phương
chém dứt HĐLĐ của NSDLP.
- Phương pháp đánh giá thực trạng pháp luật, thực tiễn thi hảnh các quy định
pháp luật cũng như phương hướng, các giải pháp xây dựng và hoàn thiện chovấn để quyên đơn phương chim dit HĐLĐ của NSDLĐ tại Việt Nam.
- Phương pháp thống kê được sử dụng để tập hợp, xử lý các tài liệu, số liêu phụcvụ cho nghiên cứu để tải.
</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">- Phương pháp tổng hợp, quy nạp được sử dung chủ yếu trong việc đưa ra kết
luận của từng chương va kết luận chung của để tài
Chương 3. Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện vả nâng cao hiệu quả thực hiện
pháp luật Việt Nam về quyền đơn phương chám đút HĐLĐ của NSDLĐ.
</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">CHUONG 1: MỘT SỐ VAN DE CHUNG VE QUYỀN DON PHƯƠNGCHAM DUT HỢP DONG LAO BONG CUA NGƯỜI SỬ DỤNG LAOĐỘNG VÀ VIỆC DIEU CHỈNH PHAP LUAT TẠI VIET NAM TRƯỚC
NGÀY 01/01/2021
Việc giao kết HĐLĐ là phương thức chủ yêu được các bên sử dụng để xác
lâp quan hệ lao đơng. Trong q trình thực hiền hợp đồng, chắc chắn khó trảnh.khơi những sự kiện phát sinh khách quan hoặc chủ quan xuất phát từ một trong
hai bên chủ thể hay do biển đồng cuộc sống, thi trường làm ảnh hưởng đến quanhệ lao động. Những sự kiện nay có thể làm phát sinh, thay đổi, thâm chí chamđứt HĐLĐ, từ đỏ lam phát sinh, thay đổi, chm đứt quyền va nghĩa vụ của các.
bên trong BLD,
Tht nhất, khái niệm người sử dung lao đông.
Theo quy dinh tai BLLĐ 2019, NSDLĐ được hiểu là. “Doanh nghiệp, cơquan tổ chức, hợp tác xã lộ gia đình cá nhân có thuê mướn, sit dụng NLD làm
việc cho minh theo thôa thuận, trường hop NSDLB là cá nhân thi phải có năng
luc hành vi dân sự đày đã 1
Thứ hai, khát niêm hop đẳng lao động,
HPLP là hình thức biểu hiện của quan hệ lao động, Mét sự kiện lam phátsinh, thay đổi, hoặc cham đứt một HĐLĐ déu kéo theo việc phát sinh, thay đổi
hoặc chấm dứt một quan hệ pháp luật lao động theo hợp đồng
Theo ILO, HBLD được định nghĩa là “thỏa thuận rang buộc pháp If giữa.
<small>"ein? Đầu 3 BLLD 2016</small>
</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">xrột NSDLĐ với một NLD trong đỏ xác lập các điều kiện và chế độ làm việc ”2
Tai Việt Nam, HĐLĐ là thuật ngữ ding để chỉ một hình thức pháp lýđược ký kết giữa NLD và NSDLD. Theo Điểu 15 BLLĐ 2012, “Hop đồng lao
động là su thoả thuận giữa người lao động và người sử dung lao đông về việc
làm có trả lương, đầu kiện lầm việc, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan
lê lao động ” Đến BLLD 2019, theo Điền 13, “HDLD là sự thỏa thuận giita
NLD và NSDLĐ về việc làm có trả cơng tiên lương, điều kiện lao động quyén
và ngiữa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động ” Hình thức này được tao ra
khống những đảm bảo được quyển lợi và lợi ích của các chủ thể khi tham gia‘vao quan hệ lao động ma còn giúp cho thị trường lao động phát triển một cách6n định, hai hòa.
Thư ba, khái niệm quyén đơn phương chấm ditt hop đông lao động
Quan hệ lao đông thường là loại quan hệ mang tính lâu dai nhưng khơng
phải là quan hệ "vĩnh cửu” nên có thé được cham đút trong những trường hợp
khác nhau bồi những căn cứ khác nhau. Bon phương cham đút HDLD là mộttrong những căn cử đó, So với các căn cử khác làm chấm đứt quan hệ lao đông(vi du như thỏa thuận chấm dứt HĐLĐ, hết hạn HELD...) thi đơn phương chấm.
đứt HĐLĐ 1a van dé phức tạp hơn bởi đó là hảnh vi có chủ ÿ của một bên vả."không phụ thuộc vao y chi của chủ thể con lại. Trong các vu tranh chấp lao độngxây ra, có thé thấy, các vụ tranh chấp về đơn phương chấm đứt HĐLĐ chiếm tỷ
18 cao hon?
“Quyên” theo theo ý nghĩa chung thông thường được hiểu là “điểu ma
pháp Iuat hoặc xã hội công nhận cho được hưởng, được lam, được đời hỏi”
Dưới khía canh pháp lý, “Qua” là khái niêm ding để chỉ những điều mã phápluật công nhân và đầm bảo thực hiện đối với cá nhân, tổ chức để theo đó cá nhân.
được hưởng, được làm, được đời hỏi ma không ai được ngăn cân, han chết, Cịn.
‘Don phương” được hiéu là “có tính chat của một bên, khơng có sự thỏa thuận.
hệ G0, tung sau ney dc Thíi nệm lên gum, Văn phơng Lao dng ốc tf Đăng
"Thụ Hằng Dự G016), Quyền đơn tương chân it HDLD cia NSDLB theo BLL an 2012: hn vin‘tue sfiithoc; PGS. TS Đảo Thị Hùng hưởng din, 7
<small>ˆ Bhos IBsnosnplưpbutueBoi-dep.phưo:hutZpeoe/IES09 bả gu: ghd</small>
</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">hoặc tham gia của bên kia”. Như vậy, quyền đơn phương có thể hiểu la khả
năng thực hiện ý chí của riêng một bên chủ thể, được pháp luật hoặc xã hội chấpnhận, khơng cân có sự thỏa thuận hoặc tham giao của phía bên cịn lại
Theo PGS.TS Trân Thị Thúy Lam “Đơn phương chấm dit HĐLĐ được"hiểu là trường hợp một trong các bên chấm đt quan hệ khi hop đồng vẫn cịn
Thời han. Vide chim ditt này hồn tồn chỉ do ÿ chỉ của một bên chủ tikhông ph thuộc vào §
Hay theo quan điểm PGS.TS Đảo Thị Hằng, “Bon phương chấm ditHBL là hành vi pháp I trong đó thé hiện ý chi của một bên chủ thé nhằm
f của phía bên ina.“
chấm ditt quan hệ lao đồng với bên kia Y chi này phải được biểu thi ra bênngồi dưới hình thức nhất đmh và phát được truyền đạt tỏi chủ thé đốt tác màkhông cần thiét phải được chi thé đó chấp nhậm. Về ngun tắc, hình thức biểuthi chí đồ có thé bằng văn bản hay bằng lời nỏi (niệng). Nếu bằng văn bản thivăn bản đô phải được git cho chủ thé bên kia và ÿ chỉ chấm dit quan hệ laođộng Trong đó phat biéu đạt rõ ràng. cu thé đề người nhận có thé hiểu được.Néu bằng hình thức lời nói, bên bi đơn phương chấm dứt HĐLĐ phải được
truyền dat, thông bảo cu thé từ bên cỏ quyén và có thé liễu được chỉnh xác nội
ding đó “4
Từ những nội dung trên, có thé đưa ra khải niệm đơn phương chấm dứtHĐLĐ như sau: Đơn phương chấm dit HĐLĐ là hành vi pháp It don phươngcửa một chủ thể trong quan lê lao động nhằm chấm dit hiệu lực pháp lý của
-HĐLĐ di kit giữa các bên trước thời han, mà không ph thuộc vào ý chỉ củapha bên kia
Thie te, khải niệm quyển đơn phương chéon dứt hop đằng lao đông của
người sử đụng lao động
Cham đút HDLD là cham đút việc thực hiện quyền và ngiĩa vu của các
bên trong quan hệ lao đông. Đây cũng là su kiện dễ dẫn đến các tranh chấp laođông cá nhân. Bon phương chấm đứt HĐLĐ là quyển của chủ thể trong quan hệ
71 Win Thị Thấy Lo 2009), Những vin a c in đỗivÌ HĐLĐ wong BLLD, Ty đi thạc sé 09,
<small>"TS Bio Thị Hằng 2001), Quyền den pong chim it HBLD, Tap chỉ ht học sổ 08,16</small>
</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">lao động, trong đó có NSDLD. Đó là hành vi có chủ ý của NLD trong việckhông tiếp tục làm viée theo HĐLĐ như đã ký kết trước đó với NSDLĐ. Khimuốn đơn phương cham đút đúng luật, NLĐ phải tuân thủ các nguyên tắc mapháp luật lao đồng đã quy đính, Néu NLB đơn phương chấm đứt HĐLĐ đúngpháp luật thì khơng những khơng phải chịu bắt cit hậu quả pháp ly nào mà cònđược hưởng một số quyên lợi nhất đính. Nhưng néu NLD đơn phương chấm dút
hợp đồng tri luất thi NLD sẽ phải chịu trách nhiệm béi thường theo quy định‘Tir những phân tích trên, kết hop cùng khải niệm về quyển đơn phương,chấm dứt HĐLĐ, có thể hiểu, qnyễn đơn phương chắm đút HĐLĐ của NSDLDlà khả năng xứ sự của NSDLB trong việc chấm dit HĐLĐ trước thời hạn theo ƒchí của NSDLĐ mà khơng cần có sự đồng ý của NLB, thực hiện trên cơ sở quy
đinh của pháp luật"
1.12. Đặc diém quyên đơn phương chim ditt hợp đông lao động của người sứ:
dung lao động.
Thứ nhất, quyên đơn phương chấm dứt HĐLĐ của NSDLĐ là quyên
được pháp huật thừa nhận và bảo ve
Quan hệ lao động luồn được ác lập dựa trên sự thỏa thuân của các chủ
thể về chế độ lam việc, diéu kiên làm việc, công việc, thời gian cũng như mứclương... Và nêu như việc giao kết HĐLĐ đòi hỏi phải có sự thỏa thuận, thươnglượng giữa NLD và NSDLĐ thi sự đồng thuận đó lại khơng bắt buộc với việcchấm đứt HĐLĐ. NSLĐ có quyển đơn phương chim đứt HĐLĐ với NLD trướckhi hết thời han hợp đẳng. Đây 14 một trong các quyền của NSDLĐ được phápluật thừa nhân và được đầm bảo thực hiện. Nhờ quyển nay, NSDLĐ có thé thực
hiện cham dit HĐLĐ đối với NLD theo ý chi của minh để bảo vệ những lợi íchđã bi hoặc có nguy cơ bi NLB sâm phạm.
Thứ hai, quyền đơn phương chấm dit HĐLĐ của NSDLD là quyén có
giới her bat các quy định pháp huật
Yawn Bàn Tháo (2022), đhyển domphuong điển địt HBLD ca NSDLB theo BLLB nu 3019 và Duecốt Dạ hiện ti doch nġệp nên đa Bàn De phổ Hã Nội luận vn te a Le lọc, TS. Pon ThịThợ Nex hướng dẫn 10.11
</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">'Việc đơn phương chim dứt HĐLĐ, theo quy định của pháp luật, là quyền.được công nhân cho cả NSDLĐ và NLD. Tuy nhiên, quyền nay được điền chỉnhtheo cách khác nhau cho từng bên, dựa trên vai trò va vị thé của ho trong mỗi
, NSDLĐ được xem như bên mạnh hơn, nắm.
quyén diéu khiển trong mối quan hệ lao đông bằng cách quyết định về cơ cầu,
quan hệ lao đông, Thường
công việc, tổ chức và phân bổ cơng việc cho NLD, va kiểm sốt và giám sát
NLD trong quả tình lâm việc. Trong khi đó, NLD thường được xem như bênvn hơn, phải tuần theo và chiu sự quản lý, giảm sát của NSDLD trong quá trình.lâm việc. Vi vây, nhằm đảm bảo tránh tinh trang lam dụng quyển của NSDLB,
uất pháp để để ra những rang buộc cu thể đối với quyển đơn phương chấm dứtHDLD của NSDLD. Quy định pháp luật đã quy đính một cách cu thể va rõ ràng
các cơ sở, căn cứ, thủ tục ma NSDLD phải tuân thủ khi muốn đơn phương chấm.dứt HĐLĐ, đồng thời yêu cầu NSDLĐ phải đảm bảo quyển lợi đẩy đủ cho NLDkhi hợp đồng bi cham đứt
Thứ ba, việc thực hiện quyền đơn phương chẳm dứt HĐLĐ nhằm bảo vệquyén và lợi Ích chỉnh đáng của NSDLĐ
Pháp luật lao động luôn tôn trong va dim bảo bảo vệ quyển và lợi íchchính đăng của NLD vả NSDLĐ. Quyển đơn phương chim đứt HĐLĐ đã trởthảnh một công cụ quan trong, cho phép các bên trong méi quan hệ lao động tr
‘bao vệ quyển va lợi ích của ho một cách hiệu quả. Quyển nay của NSDLĐ đượccoi là một trong những quyền quan trọng nhất, thể hiện rõ nguyên tắc bảo vệ.quyển va lợi ích hop pháp của ho, vả nó cũng đặc trưng cho một trong những.
"nguyên tắc cơ bản của uất lao động
NSDLĐ được pháp luật tôn trong va bảo vệ đối với quyển tư do kinh
doanh. Biéu đó được thể hiện khá cu thé qua các quy định pháp luật. Theo Hiểnpháp 2013, Điều 33 quy định: “Mọi người có quyển tự do kinh doanh trongnhững ngành nghề mà pháp luật không cắm ” và khoản 1 Điều 32 quy định:
“Mot người có quyền sở lữm về tìm nhập hợp pháp, của cát đỗ dành, nhà 6, teeliêu sinh hoại, te liêu sẵn xuất, phần von góp trong doanh nghiệp hoặc trong các16 chức ianh tế khác.” Như vây, quyền tự do kinh doanh, quyền sở hữu tư liệu
</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">sản xuất, đâu tư vốn va tải sản trong doanh nghiệp cũng như quyền lựa chọn hìnhthức, ngành nghé, lĩnh vực, quyển quyết định vẻ pham wi, quy mô sản xuất kinh
doanh của mối cá nhân được pháp luật tôn trọng va bảo vệ?. Đổi với NSDLĐ, dé
sử dung hiệu quả đổi với tai
kiểm lợi nhuận, họ cẩn phải tim đến NLD va thông qua việc ký kết HĐLĐ để
hình thành quan hệ lao đồng giữa hai bên. Trong quả trình thực hiền HĐLĐ, việc
phát sinh các yêu tổ lâm ảnh hưởng đến quyên, lợi ích của NSDLĐ lá không thé
tránh khỏi, điều 46 sẽ khiển cho NSDLĐ muốn chim đứt HĐLĐ trước thời han.
Khi đó, pháp luật cho phép NSDLĐ được phép đơn phương chim đứt HĐLĐ để
thiết lêp một HĐLĐ mới với những cá nhân phù hop hơn, từ đó mang lai hiệu
án, von và tự liệu sin xuất đưa vào kinh doanh tim
quả cao hơn cho hoạt động của doanh nghiệp
That tu; việc thực hiện quyén đơn phương chấm ditt HĐLĐ sẽ làm chấm
adit hiệu lực pháp lý của hop đẳng trước thời han hoặc trước kht cơng việc theo
HDLD được hồn thành
Thơng thường khi giao kết HĐLĐ, NLD vi NSDLĐ sẽ cam kết về thờihan, công việc phải thực hiện cũng như cam kết minh với công việc trong thờigian đỏ. Vé cơ bản, các bên trong HĐLĐ sẽ tôn trong va tư nguyễn thực hiệnđúng thời gian lao đồng đã cam két trong hợp đồng Tuy nhiền, NSDLĐ khi đưaa các lý do hợp lý theo quy định pháp luật và thông báo đến NLD thi NSDLB
có quyền đơn phương chấm đứt HĐLĐ. Điều nay đơng nghia với việc hiệu lực.
HBLD khơng cịn, các bên khơng cịn quyền va ngiĩa vụ rằng buộc với nhau nữa"gay cả khi chưa hồn thành cơng việc hoặc hết hạn HĐLĐ,
Thứ năm, việc sử đhmg quyén đơn phương chấm chit HĐLĐ của NSDLĐlăng hộ quả pháp
Việc đơn phương chấm dit HĐLĐ của NSDLĐ sé làm phát sinh những
hêu quả pháp lý nhất định đổi với các bên trong quan hệ lao động. Cu thể,
NSDLB sẽ phải thực hiện một số nghĩa vụ đốt với NLD như chỉ trả tiển trợ cấpsẽ tao ra da dựng
thơi việc, thanh tốn tién lương cho những ngày nghỉ hàng năm nhưng chưa nghỉVN Dũng, Quên ám stung chim đc hợp đồng ho ding ca người đụng ho đồng tho Bồ bắt Laođồng 2012 va te tổn hs he tah Yên Bật tận vn tục sf bật học POS. TS Trần Ts Thấy Lm,Tướng dẫn v10
</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">hoặc nghỉ chưa hết,.. Ngoài ra, việc NSDLB đơn phương chấm đút HĐLĐ sẽ
khiến cho NLD bi mắt việc làm, mắt di một nguồn thu nhập én định, ảnh hưởng
tới cuộc sống của chính NLĐ đó cũng như gia đính của ho. Tuy nhiên, quyển
nay lại giúp cho NSDLĐ có thể tự do lựa chọn tuyển dung nhân tài trong thitrường lao động, tao diéu kiện để sang lọc một số người lao động khơng phù hop
hoặc khơng đáp ứng năng lực trình đỗ phù hợp với công việc
1.2. Điều chỉnh pháp luật về quyền đơn phương chấm dứt hợp đẳng lao
động của người sử dung lao động tại Việt Nam trước ngày 01/01/2021
12.1. Khái niệm pháp luật về quyên đơn phương chim ditt hop đông lao động
của người sử đụng lao động
BLLD 2019 có hiệu lực từ ngày 01/01/2021 đã có nhiều quy định thay đổi
liên quan dén quyển của NLD, trong đó có thể kể đến quyển được đơn phương,chấm dứt HĐLĐ của NSDLP.
Việc thực hiện quyển đơn phương chim dứt HĐLĐ của NSDLĐ rất dé
lâm phát sinh tranh chấp phat sinh giữa các bên trong quan hệ lao động bởi việcthực hiện quyển này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến việc sử dụng lao đồng trongđoanh nghiệp cũng như tinh trang việc làm của NLD. Chính vì vậy, vai trở củapháp luật trong việc điều chỉnh hai hỏa giữa quyển và lợi ích của các bên khi
chấm đứt HĐLĐ 1a cẩn thiết. Trên thực tế, có thể thấy vi thé của NSDLĐ trong
quan hề lao động có wu thé hơn so với NLD, vi vậy quyển đơn phương chắm dútHBLD của NSDLD được quy đính một các chất chế vé căn cử và thủ tục.
‘Tinh tới thời điểm hiện tại, vẫn chưa có một khái niệm chỉnh thức về pháp
luật về quyền đơn phương chấm đứt hợp đồng Tuy nhiên, từ khái niệm quyển
đơn phương châm dứt HĐLĐ của NSDLD, có thể hiểu: “Pháp Indt về quyển đơn._phương chẩm dit HĐLĐ của NSDLB là tổng hop các quy pham được Nhà nước
ước quy định hoặc thừa nhân vỗ căn cứ: thủ tue và rách nhiệm của NSDLĐ kh!
thực hiện quyén đơn phương chẩm dit HĐLĐ với NLB.
1.2.2. Ý nghĩa của việc điều chỉnh pháp luật về quyên đơn phương chấm đứthop đông lao động của người sử dụng lao dong
2.2.1, B61 với người sử đụng lao động,
</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">"Việc pháp luật ghi nhân quyền đơn phương chim đứt HĐLĐ của NSDLDcó ý nghĩa đấc biệt quan trong đối với NSDLB trong việc đảm bảo quyên tự do
tuyển dung lao động, day cao chat lượng lao động va thúc đẩy sự phát triển của
quan hé lao đông, đồng thời cũng tạo điểu kiện cho NSDLB chủ động, linh hoạt
hơn trong lanh doanh, từ đó giúp. thiểu các ảnh hưởng tiêu cực từ thị trườngvà thúc đẩy thị trường lao đông phát triển.
Thứ nhất, đã bảo cho NSDLĐ thực hiện được quyền tự do ti
lao đông
Quyển từ do kinh doanh, sở hữu từ liệu sản xuất là quyển hiển định của
NSDLD và được để cập tại khoản 3 Điều 4 BLLĐ 2019. Quyển nay được théhiện trong các quan hệ lao đông thông qua việc NSDLĐ tr quyết định sé sản
xuất, kinh doanh cái gì, với quy mơ như thể nào. NSDLĐ tiến hành sản xuất,
'*anh doanh thông qua đâu tư von, tư liệu sản xuất để tao ra lợi nhuận, vì vậy, họcó quyền tuyển chọn, phân cơng và quản lý lao động cho phù hợp với cơ cầu sinsri kinh: Hoa của doanh nghiệp -Và để thive hiện các quyết rây miệt each tiệnquả, NSDLĐ phải được trao quyền chấm dứt méi quan hé lao động với những
NLD không cịn phù hợp với mục đích Janh doanh của mình. Vi vậy, việc phápluật quy dinh NSDLĐ được quyển đơn phương chấm dứt HĐLĐ khi có các căn
cat đã cho thấy quyền và lợi ích hợp pháp của ho, cũng như thể hiện rằng quan hệ
lao đông giữa họ với NLD khơng cịn phù hop.
Thứ hai, qyằn đơn phương chấm dit HĐLĐ của NSDLĐ là động lực đểnâng cao chất lượng lao đông và thúc đây sự phát trién của quan hệ lao động
Có thể hiểu ring, khi tham gia quan hệ lao đông, cả bai bên NL và
NSDLD déu có những mục tiêu riêng ma hai bên muốn hướng tối. Va khi mụctiêu đó của một bên Khơng được đáp ứng, pháp luật cẩn thiết tạo ra cơ chế choho có quyền chủ động cham đứt HĐLĐ đã ký kết. Việc công nhận của pháp luậtViệt Nam đâi với quyển đơn phương cham đứt HĐLĐ được xem là một biện
pháp bao về cu thé nhất đổi với quyên lợi của các bên. Trong quan hệ lao động,
địa vị của các bén la như nhau khi tham gia ký kết hợp đồng, vì vây, mặc dit
nguyên tắc quan trong nhất của pháp luật lao động là bảo vệ NLĐ, nhưng quyền.
</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">và lợi ich hợp pháp của NSDLĐ cũng ln được bao về. Do đó, khí NLÐ giảm(hoặc khơng cịn) động lực làm việc, họ có những hành vi gây phương hai đến
ợi ích hop pháp của NSDLD; hay khơng dim bảo sức khỏe, trình đồ để tiếp tue
lâm việc, khí đó NSDLĐ có quyển đơn phương cham dứt HĐLĐ theo đúng quyđịnh pháp uất
Thứ ba, quyên đơn phương chẩm dứt HĐLĐ tạo điều kiện cho NSDLĐchủ động linh hoat hơn trong kinh doanh, giảm thiểu các ảnh hưởng tiêu cực tie
Thị trường thúc đây thi trường lao đồng phát trién
Thị trường được xem lä một trong những tác đông lớn đến việc sản xuấtkinh doanh của các doanh nghiệp, đặc biết la trong nên kính tế tồn cầu hiện nay.
‘Voi sự cạnh tranh khóc liệt trên thị trường, để tôn tại vả phát triển, doanh nghiệp‘bude phải thường xuyên thay đổi, đồi mới trên nhiều khía cạnh. cơ cầu, công
nghiệp, phương thức quản lý, phương thức kính doanh... từ đó kéo theo sự thay
đổi vé con người trong quan hệ lao đơng Đó cũng chính là nhủ cẩu trong việcđảo thải những NLD khơng cịn phù hợp để tiếp nhân NLD phù hợp hơn. Việc.
pháp luật cho phép NSDLĐ được quyển đơn phương chim dứt HĐLĐ cũng la
để NSDLĐ linh hoạt hơn trong việc sử dung lao động sẵn có. Phía NLD cũng co
đồng lực hơn trong vie nâng cao trình độ chun mơn, nâng cao tay nghề
sang dap ứng mọi yêu cầu công việc khi doanh nghiệp có sw thay đổi, từ đó kéo
theo sự phát triển của thị trường lao động.
1.2.3.2. Đối với người lao đông
Pháp luật lao đông quy định va đảm bảo quyển đơn phương chấm đútHBLD của NLD với ý nghĩa giúp NLD có thé tự do lựa chon nơi làm việc, timkiếm cơng việc phù hợp với tình đơ chuyến mơn của mình NLĐ khi thấy mơitrường lam việc khơng còn phù hợp, điều kiên sức khỏe khống cho phép hayđiển kiến khách quan khơng thn lợi, ho có quyển đơn phương chấm đútHBLD
Bon phương chim dút HĐLĐ là cơ chế giúp NLD thoát khỏi những rangbuộc pháp ly trong HĐLĐ với những điều khoản khơng cịn phủ hợp với thực tế
hiện tại, Với việc sử dụng quyển đơn phương chấm dứt HĐLĐ, NLD có thé
</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">chém đút quan hé lao đông cũ để xác lập một mối quan hệ lao động mới tắt đẹp
hơn, nhiêu điều kiện wu đãi hơn, mỗi trường làm việc thoải mái và phủ hop hơn.Nhu vây, đơn phương chém đứt HĐLĐ của NLD là công cụ giúp NLD dim bảoquyên tu do làm việc của mình. Ngồi ra, bên canh việc NLD đơn phương chấmđứt HĐLĐ do NSDLĐ không thực hiện các cam kết cơ bản trong hop ding thiNLD cũng được thực hiện quyển đơn phương chim dứt HĐLĐ khi NLD hoặcgia đình NLD gặp hồn cảnh khó khăn, hay NLĐ mắc bệnh khơng thể tiếp tụccơng việc. Do đó, quyển đơn phương chấm dứt HĐLĐ của NLD của NLD có ÿ
nghĩa khơng chỉ giúp NLD tìm kiếm một cơng việc tốt, mốt môi trường làm việc
ly tưởng ma côn dim bảo sức khỏe cho NLĐ, tao những điểu kin thuân lợi nhấtcho NLP trong quả trình làm việc.
1.2.23. Đốt với Nhà nước vàxã hội
'VẺ ban chất, sức lao đông là một loại hàng hóa, vi vây, việc mua bán, sửdung hàng hóa sức lao đơng cũng phải tn theo các quy luật của nén kinh tế thị
trường, đặc biết là quy luất vé giá trị, Trên thi trường, hàng hóa sức lao động vẫn.
phải được định gia theo giá tn thông qua viếc so sánh với giá tri của các hànghóa khác hay ngay với cả chính nó.
Thơng qua việc thực hiện quyển đơn phương chấm dit HĐLĐ, NSDLđã tạo ra sự so sảnh, cạnh tranh không chỉ giúa những NLĐ trong cùng mốtdoanh nghiệp ma còn là sử canh tranh ngoài doanh nghiệp. Đồng thời, trên thựctế, giữa các doanh nghiệp cũng cỏ sự cạnh tranh với nhau, NSDLB ln có 20hướng lựa chọn NLB có hiệu suất làm việc cao và cũng sẵn sàng ta lương caocho NLD đó. Cịn NLD thường có xu hướng lưa chọn các doanh nghiệp màNSDLB trả lương cao nhất trong cùng một loại công việc mà ho thực hiện Sựcanh tranh này được thể hiện trên nhiễu phương diện, nhưng quan trong nhất là
được thể hiện thông qua giá trị sức lao động và giá cả sức lao động, hay nói cách.khác là sự cạnh tranh về hiệu suất lao động và mức lương ma NLD được hưởng.
Su cạnh tranh nay sé dem lại tác động tích cực đến đời sống xã hội bởi nó giúpcải thiện chất lượng sức lao đồng va đời sống của NLD. Cũng từ sự canh tranh
nay, đã tạo ra đông lực thúc day thi trường lao động phát triển, thơng qua đó, cả
</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">NLD và NSDLD có thể tìm đối tac phủ hợp trong quan hệ lao động va ký kết
1.2.3. Quá trình lành thành và phát triển của pháp luật Việt Nam về quyềndon phương chim ditt hợp đông lao động của người sứ dung lao động trước
ngày 01/01/2021
'VẺ phương din lịch sử, luất lao đồng ra đời sau luật dân sự. Vì vậy, trước.
đó các vẫn để pháp lí liên quan đến quan hệ lao động nói chung, hop đồng trongTĩnh vực lao động nói riêng đền dưới sự điều chỉnh của luật dân sự. Chính bởi
vây, trước đây trong hệ thông pháp luật nhiễu nước (như Pháp, Đức, ) hấu như.
déu xác định HĐLĐ 18 hợp đồng dân sụ?. Vi dụ, BLDS 1896 của Đức quy đính
Thơng qua hợp đằng hat bên đã cam kết thực liện một hoạt động thi phải thực
hiện hoại đơng đỏ, cịn bên kia có nghữa vu trả thù lao theo thỏa thuận “19 Tuy
nhiên, cùng với sự phát triển của khoa học luật lao đồng, quan hệ lao đông, nhân.thức mới vẻ sức lao đông đã khiến cho quan niêm vẻ hợp đồng lao động trongkhoa học pháp li cũng như trong quy định pháp luật của các nước đã có nhiều
thay đổ
quan đến hợp đồng lao động, van dé vé quyên đơn phương chim đứt HĐLĐ củaNSDLD là một trong những van dé rắt quan trong, xuất hiện khá sớm từ khi ViệtNam có Pháp lệnh HĐLĐ số 45-LCT/HĐNN8, được Hội đồng Nha nước banhành ngày 30/08/1900.
Ngay từ những ngày đâu tiên hình thảnh nên quy định pháp luật vé quyền.đơn phương chấm dứt HĐLĐ, pháp luật Việt Nam đã có các quy định khá rõ
rang Điễu 22 Pháp lệnh quy định cu thé về các trường hợp ma NSDLĐ đượcphép đơn phương châm dit HĐLĐ với NLD, điểu kiên để việc đơn phương,
chẩm đút là hợp pháp, trình tu, thủ tuc đơn phương chấm đứt và trách nhiệm của
NSDLĐ khi đơn phương cham dit HĐLĐ. Cụ thể, Pháp lênh quy định các
trường hợp như sau: /) Người lao đông thường xuyên khơng hồn thành nhiệm„ trong đó có Việt Nam. Và đương nhiên, di cing với các vin để liên
vụ theo hợp đẳng hoặc bỏ việc liên tue mà khơng có I do chỉnh đáng; (1) Người
lao đơng có hành vi trơm cấp, tham 6 hoặc có hành vi vi phar pháp luật khác
<small>"Gig trh Luật Lao đông Việt em tp 1,g159-160TM Điện 611 BLDS 1896 Đức</small>
</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">việc, (v) Cơ quan, xi nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh giải thé hoặc tài sản bt
Thanh I.
Diéu 38 BLLĐ 1904 vẫn giữ tinh than như các quy định tại Pháp lệnh, tuy.nhién có bổ sung thêm một trường hợp về việc. “Mgười lao động bị xử Ij it luật'
sa thải 11, Đến BLLĐ 2012, quy định các trường hợp NSDLĐ được don phương
chấm đứt HĐLĐ với NLD đã có sự thay đổi. Cụ thể, BLLĐ đã bỏ đi trường hợp.
vẻ xử lý kỹ luật sa thải mã được thêm vào tại BLLD năm 1994, đồng thời tách
các trường hợp liên quan đến giải thể ra một quy đình riếng, tai Điều 45 và thêmtrường hợp người sử dụng lao đông cho người lao động thôi việc do thay đổi cơ
cầu, công nghệ hoặc vi lý do kinh tế tai Điển 44
Có thé thấy, quy định vẻ quyền đơn phương chấm dứt HĐLĐ của NSDLBđã có sự thay đổi theo suốt chiều dai sự phát triển, để phù hợp với điều kiện kinh.
tế thi trường của tường thời kỳ, Tuy nhiên, về cơ bản các quy đính cũng khơng
có sự biến chuyển quá nhiều. Đến BLLĐ 2019, quy đính pháp luật mới hoanthiên và bổ sung một cách cụ thể các trường hợp so với các quy định pháp luậttrước đó. Diéu nay thé hiện sự phát triển dang kể trong q trình xây dung vả
"hon thiện hệ thơng pháp luật của Việt Nam.
<small>" u38 1b BLLD 189</small>
</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">Kết luận Chương 1
Chương 1 của khóa luận đã làm rố một số vẫn để lý luận vẻ pháp luật
quyển đơn phương chim đứt HĐLĐ của NSDLĐ, Các khái niêm liên quanquyền đơn phương chấm dứt HĐLĐ của NSDLĐ, cũng như đặc điển và ý nghĩa
của quyển nảy đã được làm rõ. Từ đó, tác giả cũng đưa ra thêm những định
ngiữa và kết luận phù hợp với béi cảnh thực tế. Hơn nữa, để xác định nên tang ý
thức hệ cho hoạt đơng xây dựng và hồn thiện pháp uất, chương 1 cũng nêu ra
quá trình bình thành và phát triển của pháp luật Việt Nam về quyền đơn phương
chấm dứt HĐLĐ của NSDLĐ trước ngày 01/01/2021. Qua đó, cho thấy quyểnđơn phương cham dứt HĐLĐ của NSDLĐ là quyển do pháp luật quy định, chophép NSDLĐ được chủ động chim dứt HĐLĐ theo ý chí chủ quan của họ makhông phụ thuộc vào ý chi của NLD. Khi NSDLĐ thực hiện quyển này, ho đãchủ động giãi phóng các bên tham gia quan hệ lao đơng ra khỏi các quyển, nghĩavụ răng buộc theo HĐLĐ đã ký kết
Tom lai, nội dung trong Chương 1 chính là nén tang lý luận, làm tiến đểcho việc nghiên cứu các quy đính của pháp luật Việt Nam cũng như thực trang,
thực tiễn ap dụng pháp luật vé quyền đơn phương chấm đứt HĐLĐ của NSDLB
và vẫn để hoàn thiên pháp luật vé quyển đơn phương chim dit HĐLĐ củaNSDLD.
</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">CHUONG 2: THỰC TRANG VÀ THỰC TIEN THỰC HIỆN QUY ĐỊNH
VE QUYỀN BON PHƯƠNG CHAM DUT HỢP DONG LAO ĐỘNG CUANGUGI SỬ DỤNG LAO ĐỘNG THEO BỘ LUAT LAO ĐỘNG NAM 201921. Thực trạng quy định về quyền đơn phương chấm dứt hop đồng lao
động của người sử dụng lao động theo Bộ luật Lao động năm 2019
Cấn cử lả điều kiến đâu tiến để các bên có thể thực hiện việc chấm dứt
HBLD. Dù trong quan hệ lao động, NLD yếu thé hon và luôn được pháp luật
bảo vệ nhưng nếu NLD tự ý cham dứt HĐLĐ sẽ gây khó khẩn lớn cho NSDLB
như. cơng vi bi đính tré, ảnh hưởng đến sản suất kinh doanh, lợi nhuận. Cịn
đối với NLD nếu bị chấm đút HĐLĐ khơng theo quy định pháp luật sẽ ảnh
hưởng đến việc làm, thu nhập, đời sống, Vì vậy, khi các bên trong quan hệHĐLĐ muốn chấm đút HĐLĐ cảm thiết phải có căn cử theo quy định pháp luật
biện hanh, Cụ thể
3.11. Căn cứ đơn phương hợp đông lao động chắm dit của người sử dung
ao động
LLL Người sử dung lao ding don phương chim dit hop đẳng lao đông theo
“nợ Anh tại Điều 36 của Bộ luật Lao động 2019
Mục dich của việc NSDLĐ giao kết HĐLĐ với NLD lá để thực hiện một
công việc nhất định. Trường hợp NLD không hồn thánh được cơng việc đã thỏathn, khiến mục đích của NSDLĐ không đạt được, NSDLD được quyển đơn.
phương chim dit HĐLĐ để bảo về quyền lợi hợp pháp của mình. Theo quy định
tại Điển 36 BLLĐ 2019, NSDLĐ được quyền đơn phương chim ditt HĐLĐtrong các trường hợp như sau:
Thứ nhit, NLD thường xun khong hồn thành cơng việc theo HĐLĐđược xác đình theo tiêu chi đánh gid mute đỗ hồn thành cơng việc theo guy chỗcủa NSDLĐ (điễm a khoản 1 Điều 36 BLLĐ 2019)
Theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 36 BLLĐ 2019, khí NLD khơng
hốn thành cơng việc theo HĐLĐ tức là họ khơng hoản thảnh nhiệm vụ được
</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">giao do yêu tổ chủ quan va bi lập biến bản nhắc nhữ đã được quy định tại nội
quy của đơn vị. Việc NLD khơng hồn thành cơng việc như đã thỏa thuận là vipham tới HĐLĐ, gây ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất, kinh doanh.
"Thực chất, đây khơng phải là quy định mới, các nỗi dung này thực chất đã
được dé cap trong BLLĐ 2012 va hướng dẫn chỉ tết tại Nghị dinh
05/2015/NĐ-CP. Quy định được hiểu lá trường hop NLĐ thường xuyên khơng hồn thánhcơng việc theo các tiêu chỉ đánh giá mức độ hốn thánh cổng việc trong quy chế
doanh nghiệp. Để tranh NSDLĐ lạm quyển, Biéu 36 đã yêu cầu NSDLĐ đánh
gia NLD một cách cơng khai, cơng bằng minh bach dua trên những tiêu chi củaquy chế đánh giá mức đồ hồn thành cơng việc. Quy chế đánh giá mức đồ hồn
thành cơng việc do NSDLĐ ban hành sau khi cĩ ý kiến của tổ chức đại diện tạicơ sở (điểm a khoản 1 Điều 36 BLLĐ 2019). Quy chế nảy khơng han chế quyền
đơn phương chấm dút HĐLĐ của NSDLĐ mà được xem như một phương án dựphơng nhằm bảo vệ quyển và lợi ích hợp pháp của các bên trong quan hệ laođồng từ trước. Khi đã cĩ quy chế đánh giá như vay, NSDLĐ buộc phải chứngminh NLD thường xuyên khơng hồn thảnh cơng việc trong hợp đẳng dua trên
các tiêu chỉ đánh giá cụ thé trong quy chế đã ban han thi mới đủ căn ctr để đơn.
phương chẩm dứt HĐLĐ với NLD đĩ. Ngồi ra, tủy thuộc vào yêu cầu khác
nhau của từng vi trí cơng việc, NSDLĐ cĩ thể xây dựng tiêu chỉ đảnh gia mức
đồ hồn thành cơng việc cho phủ hop.
Tuy nhiên, khái niệm “tưởng xuyên” cần được hiểu như thể nào thi pháp
luật hiện bảnh cũng khơng cĩ quy định điểu chỉnh Trước đây, tai Nghị định
44/2003/NĐ-CPP thì khái niệm “đưởng xiyển” được hiểu là trường hợp
NSDLB lâp biên bản hộc nhắc nhờ bằng van bản ít nhất 2 lần trong 1 tháng màsau đĩ NLD vẫn khơng khắc phục thì NSDLB cĩ quyển đơn phương cham ditt
HĐLP đối với NLD. Quy định nay dẫn tới cách hiểu khác nhau về Khái niệm“sau đĩ". “Sau đĩ” cĩ thé được hiểu lả: () NLD đã bi lập biên bản hoặc nhắcnhở bằng văn bản ai lần ma vẫn khơng khắc phục hay (ii) Kể từ lần đâu tiên.NLD bi lập biên bản hoặc nhắc nhở bang văn bản trở về sau? Như vậy, quy định.
'2 Khoưn Đi 12 Nghị ch 412003/NĐ-CPngữy 09 thing Sim 2003 guy din ch tiết và ting ấn tứthuật sơ Gu cia BLD vi BLD.
</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">trên dẫn tới hai cach biểu khác nhau cho cùng một khái niệm. Cho tới thời điểm,hiển tai, các quy định trong BLLĐ 2019 và các văn bản hướng dẫn cũng khơng,
có bat kỳ quy định nào vé viếc thé nào là "thường xuyên" không hồn thành
<small>ng việc nhự vừa để cân</small>
Thủ hai,NLD khơng đám bảo điền kiện về sức khỏe để thực hiện công
việc (até b khoản 1 Điều 36)
"Trường hợp NLD bi 6m đau, tai nan phải diéu trị trong thời gian dai, điềuđó đồng nghĩa với việc thực hiện các thỏa thuận trong HĐLĐ khơng được đảm.bảo, khi đó, NSDLĐ sẽ là người bị thiệt hại do phải trả lương cho NLD nhưng
ai khơng được hưởng sin phẩm - đó là sức lao động mà NLD 1é ra phải đem lại.
Vì vậy, pháp luật cho phép NSDLĐ được đơn phương chấm đứt HĐLĐ vớiNLD trong trường hop này,
‘Theo quy định tại điểm b khoản 1 Điểu 36, đây là trường hop NLD bị ốm.
đau, tai nan đã điều trị 12 tháng liên tục đổi với người làm theo HĐLĐ không"ác định thời hạn, đã điều trị 06 tháng liên tục đổi với NLD theo HĐLĐ sác định.thời han, và quá nữa thời han HELD đổi với người làm theo mùa vu hoặc theomột cơng việc nhất định có thời han đưới 12 tháng ma khả năng lao đông chưa
hỗi phục. Khi sức khỏe của NLD bình phục, sẽ tiếp tục được giao kết HĐLĐ"
Do việc bi ốm đau, tai nạn nằm ngoài ý muốn chủ quan của NLD, đồng,thời ban thân NLD cũng đang rơi vào hồn cảnh bat lợi, khó khăn nên pháp luậtcũng không cho phép NSDLĐ được đơn phương chấm đứt hợp đồng một cách
tủy tiên Bởi với tình trang sức khỏe suy yếu, NLD rất khó có thể tim được một
công việc mới. Lúc này, nêu bị NSDLĐ chim đứt hợp đồng, NLD bị ơm đau, tainan thì cảng rơi vào tinh cảnh khó khăn hơn Việc ấn định khoảng thời gian cu
thể được đùng để điều tri bệnh tật, tai nan sé không chỉ giúp NLD an tâm điều
tri, phục héi sức Khỏe sớm quay lại làm việc ma còn giúp bảo về việc lâm củaNLD.
‘rin Tụ Ruyàn tang, Ning adm mớt vé goin den plac chẩn đít HDLB cia NSDL theo p din
<small>ia BLLB năn 2019, Tap ci Công tng số 05 thăng 32021, 421</small>
</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">Thứ ba, do thiên tai, hỏa hoạn, hoặc nhiững If do bắt khả kháng theo guytah pháp luật, mà NSDLĐ đã tim mot biện pháp khắc phuc nhưng
hep sản xuất, giảm chỗ làm việc (điễm e khoản 1 Điều 36)
Lý do bắt khả kháng được hiểu là những trường hợp do dich hoa, dich"bệnh, di dời hoặc thu hep dia điểm sản xuất kinh doanh theo yêu cầu của cơ quannha nước có thẩm qun. Ngồi ra, trong trưởng hợp nảy, khi muốn thực hiệnquyền đơn phương chém dứt HĐLĐ, NSDLĐ phat chứng minh được việc đã tìm.
‘moi bién pháp khắc phục nhưng khơng thảnh cổng, do đó bất buộc phải thu hẹp
sản xuất, giảm chỗ lam việc.
Theo quy định tại điểm c khoản 1 Biéu 36 BLLĐ 2019, đây là trường hop
"mà khi doanh nghiệp gặp phải các sự kiện khách quan, nằm ngoài ý muốn và gâyảnh hưởng lớn đến sản xuất kinh doanh cũng như đời sống sinh hoạt của conngười hoặc do sự kiên bất khả kháng, khiến sin xuất kính doanh của doanhnghiệp bi ảnh hưởng, thêm vào đó, NSDLĐ cũng đã tim cách khắc phục nhưng
vẫn dẫn đến việc doanh nghiệp phải thu hẹp sản xuất, NSDLĐ được phép đơn
phương chẩm dứt HĐLĐ với NLD. Tuy nhiên, tương tư BLLĐ 2012, BLD
2019 cũng không hướng dẫn cu thể thé nao là “Aaa tim đi mot biên pháp khắc
hue, Việc quy định một cách không rổ rang như vậy sẽ rất dé gây tranh cãi
trong quá trinh áp dụng bởi có nhiều cách hiểu khác nhau đổi với điều luật nà
Điều nay cũng dẫn tới rủi ro pháp lý cho cả NLĐ và NSDLD. Với NLD, do quy
định không rõ ràng nên NSDLĐ dé dang lam dung quy định để tìm cách chấm:
đứt hop đồng, còn đốt với NSDLĐ, nếu vẫn dụng quy đính này khơng khéo léo
thì sẽ dễ dang làm phat sinh tranh chấp giữa các bên, thâm chí cịn có thể bị Tòa
án xác định là đơn phương châm đứt HĐLĐ trái pháp luật và phải bồi thường
thiệt hại cho NLD
Thứ tu, NLB khơng có mit tại not làm việc san kht hét thời han tam hoãnHDLB (até d khoản 1 Điều 36)
" Nguẫn Bàn Taio, đhyển dom puong chấn đúc HBLB cia NSDLB theo BLLD năm 2019 và đực af‘Bue hin tei doc nghập én habe he phd Hà NE: I văn 0ụy vĩ Leh TS Pans Thị sh
"Nghhương ẩn, 126
</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">Điểm d khoản 1 BLLĐ 2019 quy định: “Người lao đồng khơng có mặt tạinơi lầm việc sau thời han guy Ảnh tại Điều 31 của Bộ luật này”, và theo Điều31, “Trong thời han 15 ngày kễ từ ngày hat thời han tam hoãn thực hiện hop
đồng lao đơng. người lao đồng phải có niặt tại not lầm việc và người sử đụng
lao đông phải nhân người lao động trở lại làm công vide theo hợp đẳng lao độngđã giao kết nếu hợp đồng lao động còn thời han, trừ trường hop hai bên có théathuận hoặc pháp luật có guy dink khác ”. Như vay, có thể hiểu rằng, đối với
trường hợp sau khi hết thời han tam hoán thực hiện hợp đồng, nếu hai bên khơngcó thda thn khác thi trong thời han 15 ngày, kể từ ngày hết thời hạn tam hỗn,NLD khơng có mặt tại nơi làm việc thì NSDLĐ có quyền đơn phương chấm dứt
HĐLP. Quy định nay vẫn được giữ nguyên so với BLLĐ 2012, với mục dich
bảo vệ quyền va lợi ich của NSDLĐ và việc trở lại làm việc của NLB sau khi hếtthời han tam hỗn HĐLLĐ có ảnh hưởng đến việc bồ trí, sắp xép, sử dụng nhân sựcủa NSDLĐ. Néu trong một khoảng thời gian nhất định sau khi hết hợp đồng,
NLD không trở lại lâm việc, NSDLĐ có quyển đơn phương chim đứt HĐLĐ đểcó thé chủ đơng trong việc tuyển dụng, bó trí, phân cơng lao động trong đơn vi,
tránh làm gián đoan, ảnh hưởng đến hiệu quả hoat đông của đơn vi, gây thiết haiđến quyên và lợi ích chính dang của NSDLĐ. Bên canh đó, quy định của BLLD2019 trong trường hop này cũng khả linh hoạt, thể hiện sự tôn trong quyền tư đothỏa thuận của các bên, cho phép các bên được théa thuận vẻ thời hạn trở lại lamViệc sau khi hết thời hạn tam hoắn hợp đồng, Và trong trường hợp hai bên khơngcó thỏa thuận nào khác, quy định này sé được áp dung đúng với thời hạn 15 ngàynhư theo BLD hiện hành.
Thứ năm, NLD đi dt nghi inex theo quy đình, trừ trường hợp có anyđinh khác (điễm ä khoản 1 Điễu 36)
BLLD 2019 đã có những thay đổi nhất định vẻ độ tuổi nghỉ hưu của NLD.Theo đó, tudi nghĩ hưu của NLD trong diéu kiến lao đơng bình thường được điềuchỉnh theo 16 trình đủ 62 tuổi đối với lao động nam vao năm 2028 va đủ 60 tuổi.đi với lao động nữ vào năm 2035. Ké từ năm 2021, tuổi nghỉ hưu của NLDtrong điều kiện bình thường la đủ 60 tuổi 03 tháng đối với lao đồng nam va đủ
</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">55 tuổi 04 tháng đối với lao động nữ. Sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 03 thang
đồi với lao đồng nam vả 04 tháng đổi với lao động nữ!” Như vậy, khí NLB đến
đồ tuổi nghĩ hưu theo quy định của pháp luật thi NSDLĐ được quyến đơn
phương chim đứt HĐLLĐ với NLB (trừ trường hợp có thỏa thuận khác)
“Thực chất việc nhà làm luật trao quyén đơn phương chém đứt HĐLĐ choNSDLB trong trường hợp này là để dim bảo cho quyển và lợi ich hợp pháp của
cả hai bên. Đền đô tuổi nghỉ hưu, sức khỏe của NLD Không con được đảm bao,
điền nay có thể lam ảnh hưởng tới năng suất lao động cũng như chất lượng củaquan hệ lao đông BLLĐ 2019 cũng cho phép NSDLĐ đơn phương chấm đút
HBLD đối với NLD đủ tuổi nghỉ hưu (hết tuổi lao đồng) mà khơng cản tính đếnviệc NLD này đã đủ thời gian đóng BHXH để được hưởng lương hưu hing năm.
hay chưa
Tuy nhiên, trong quá trình áp dung thực tế, quy đính nay vẫn phát sinhnhiêu cách hiểu khác nhau, từ đó dẫn đến vướng mắc trong thực hiện và tranhchấp trong quan hệ lao động Ví du, quy định đã làm rõ thi điểm phát sinhquyển đơn phương chấm dứt HĐLĐ của NSDLD lả khi NLD đủ tuổi nghỉ hưu,nhưng chưa lâm rõ thời điểm NSDLĐ được sử dung quyển đó. Câu hỏi đặt raring, có phải NSDLĐ chỉ được sử dụng tai chỉnh thời điểm NLD đủ tuổi nghỉhưu, hay sẽ được lua chon sử dung tat bat kỳ thời điểm nào kể từ ngày NLD đủ,
Thứ sáu, NLD the} bỏ việc mà khơng có If do chính đảng tie 05 ngày làm
việc liên tue trổ lên (điễm e khoản 1 Điễu 36)
Đây là quy định mới trong BLLĐ 2019, được quy định cu thé tại điểm e
khoản 2 Điển 36. Trước kia, đây là một trong những căn cứ để kỹ luật sa thải
NLP, tuy nhiên, thực tiễn thực hiện cho thấy sư bất cập, cu thể, do thủ tục sa thải
yên cầu phải hop kỹ luật lao động với sự có mat của NLD, trong khi NLÐ đã tự
ý bỏ việc thì đương nhiên họ sẽ khơng đến dự hop kỷ luật lao động, từ đó dẫn
đến những khó khăn vẻ thủ tục cho NSDLĐ. Hơn nữa, khi NLD đã tự ý bỏ việcmã khơng có lý do chính đáng, tức ho đã chủ động chấm dứt quan hệ lao đồng
<small>`! Ehoön 3 Điu 68 BLLD 2019</small>
</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">"Trong trường hop này, các thông tin đó là thơng tin về họ tên, ngày tháng,năm sinh, giới tính, nơi cử trủ, trình độ học van, trình dé kỹ năng nghề, xác nhân.
tinh trang sức khỏe và các vấn để khác có liên quan ma NSDLĐ yêu cầu khi
tham gia giao kết hop đồng. Đây là một trong những quy đính mới của BLLĐ
2019 vả đồng thời cứng được coi là một sự bổ sung can thiết bởi trung thực là.một trong những nguyên tắc quan trọng khi giao kết HĐLĐ. Trên thực tế, không
it các trường hợp NLD cùng cấp thông tin sai lệch, không đúng sư thất, ví dunhư mượn văn bằng, chứng chi, già méo bằng cấp,. làm ảnh hưởng đến việc
tuyển dung lao đơng thi NSDLĐ có quyển đơn phương chim dit HĐLĐ. Tuy
nhiên, quy định pháp luật cũng chưa có đính nghĩa thé nào là thông tin gây ảnh.
hưởng đến việc tuyển dụng lao đơng, việc nay sẽ gây khó khăn cho việc áp dung
pháp luật hay áp dụng pháp luật không thông nhất.
3.1.1.1. Người sử dung lao ding don phương chim dt hop đẳng lao đông theo“nụ Anh tại Điều 42, 43 của Bộ luật Lao động 2019
Thi nhất, người sử dung lao động đơn phương chdi đút hop đồng laođộng trong trường hop thay đốt cơ cắu, công nghệ hoặc vi it đo kinh tế
Trong điều kiện kinh tế thị trường hiện nay, để tần tại va phát triển cũng.như đáp ứng được nhu cầu của thị trường, các doanh nghiệp phải thường xuyênthay đổi cơ cầu công nghệ, cải tiền chất lượng của sản phẩm!6 Theo quy định tại
Điều 42 BLLD 2019, diéu kiện để NSDLĐ đơn phương chém đứt HĐLĐ là khi
đơn vị lao động có sự thay đổi cơ câu, cơng nghệ hoặc vi lí do chậm trễ kinh tế.Theo đó, thay đối cơ edu, cơng nghệ được tuéu là việc điêu chỉnh một phan hoặc.toản bộ hệ thơng máy móc, thiết bị vả quy trình cơng nghệ để tối ưu hóa năngsuất lao động, Điều này có thé bao gồm việc thay đổi sản phẩm hoặc cầu trúc sản.
<small>'° Rrgông Đạt học Tuậ Hà Nội, Giáo ăn Lut Tạo dng Vit Num tp 1,2. Công mhuÙn din, 9202</small>
</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">phẩm để giảm thiểu sự phụ thuộc vào lao đơng. Cịn i do kính tế có thể xuất
phat từ tỉnh trạng khủng hồng hoặc suy thối kinh tế, khí nhà nước cân cơ câuJai nên kinh tế hoặc thực hiện cam kết quốc tế, việc sản xuất, kinh doanh của
doanh nghiệp có thể rơi vào tình trạng khó khăn, sụt giảm doanh số, Trong.trường hợp này, nêu tiếp tục hoạt động với quy mô, cách thức như cũ, doanh
nghiệp sẽ thua lỗ, thậm chi pha sản. Vi vậy, việc cất giảm nhân sự để giảm chiphí là hợp lý.
Mặc dù van gữ nguyên tinh thân của BLD 2012, song BLLĐ 2019 đã
đưa ra luôn hướng dẫn cụ thé thé nao là thay đổi cơ cầu, công nghệ vả ly do kinh.tế Đây là một điểm mới phù hợp với việc xây dựng Bộ luật hiện nay, với việc cuthể hóa các quy định trong Bộ luật, hạn chế sự hướng dẫn trong các Nghị định.
Nhu vay, nêu một công ty thuộc một trong những trường hop quy dink tại Điều
42 thi mới được xem lả thay đổi cơ câu, công nghệ Ngoai ra, việc thay đổi cơ
cầu, cơng nghề nếu có ảnh hưởng đến việc làm của nhiều NLĐ thi công ty phải
xây dựng phuong án sử dụng lao động với tiêu chi, vi du, trường hợp có chỗ làmviệc mới thì ưu tiên đào tạo lại NLĐ để tiếp tục sử dụng. trường hợp không thểgiải quyết được việc làm ma phải cho NLD thơi việc thì phải trả trợ cấp mat việcJam. Do đó, trong trường hợp cơng ty chỉ thay đổi địa chỉ công ty ma không thựchiện việc thay đổi cơ cầu, công nghệ thi không thuộc trường hợp quy định tại
quyên, tân dung để cho NLD thôi việc. Như theo Biéu 42 BLLĐ 2019, NSDL
phải xây dựng và thực hiện phương án sử dụng lao đồng theo đúng quy đính
pháp luật, sau khi giải quyết theo phương an sử dụng lao đông ma vẫn không thể
giải quyết van để việc làm cho NLĐ, NSDLĐ mới được quyển đơn phươngchém dứt HĐLĐ.
</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">Thứt hai, người sit dung lao động đơn phương chẩm đt họp đồng lao
đồng do doanh nghiệp có sự thay đối về quy mơ, tỗ chức
"Trong nên kinh tế thi trường, sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp là khó
tránh khỏi. Mơi trường kinh doanh, những thay đổi trong chính sách pháp luật,sự suy thối kinh tế, sự xuất hiện của đối thủ cạnh tranh mới, kinh doanh thua lỗdéu có thé dẫn đến việc doanh nghiệp có sự thay đổi”. Theo quy định tại Điều
43 BLLD 2019, NSDLĐ có quyển đơn phương chấm dit HĐLĐ khi chia, tách,
hop nhất, sap nhập, ban, cho thuê, chuyển đổi loại hình doanh nghiệp, chuyển
nhượng quyển sử hữu, quyén sử dụng tai sản của doanh nghiệp, hợp tác sã Khi
đó, NSDLĐ kế tiếp phải chiu rách nhiệm đảo tạo lại NLD để tạo khả năng tôi da
tiếp tục sử dụng NLD vào những việc làm mới. Nếu không giải quyết được việclâm mới thì phải cho NLD thơi việc. NSDLB được coi la đã thực hiền đúng quyđịnh “khong giải quyết được việc làm mới cho NIB khi: trong thời gian doanh
nghiệp thay đổi cơ câu công nghệ va thời gian sau khi NLD bị mắt việc lam,NSDLD khơng tuyển dung NLD mới vào lam chính cơng việc của NLD đã bị
mất việc lam!
Bên canh việc trao quyển cho NSDLĐ, BLLĐ cũng bảo về quyển của
NLD khi quy đính NSDLĐ phải xây dựng phương án sử dụng lao động (khoản 1Didu 43 BLLĐ 2019) giống như quy đính tại Điều 42 Luật nay. Quy định nàychứng minh sự bảo hộ việc làm cho NLD của nhà nước cũng như cho thay đượctrách nhiệm của NSDLĐ (hiện tại và ké tiếp) của NLD. Các nội dung chủ yêucủa phương án sử dụng lao động nảy được quy đính tại Điều 44 BLD.
3.12. Trình tự, ti tục thực hiện quyén don phương chấm đứt hợp đồng lao
động của người sử dụng lao động
BLLĐ 2019 quy đính, đơn phương chấm dit HĐLĐ là quyển củaNSDLĐ nhưng việc thực hiện quyển này phải có đủ căn cứ va dim bảo đúngtrình tự thủ tục theo quy định của pháp luật. Thủ tục chấm đứt HĐLĐ là những
<small>` tgờng Đụ học Lat Bì NE: Do rên Lat Lo động Vit ơn tip 1,268, Cổng hin ân 2203</small>
' Tý Vương Kang, Quận đen hương chim i ep dng ho dng ca người se ng ho ing sw
<small>gi ho Ông gy đhh ni Bộ it Lio ding nim 01, ape apttousmigyen ln pen casẻS hop dng bọ dong cn go ng: ds ol Isang Gna b- ho Cong</small>
<small>‘ua 200, côn Bn cabingayG/1L2003</small>
</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">quy đính về tình tự ma NSDLĐ phải tn thủ khi chấm dứt HĐLĐ. Đây đượccoi lé một thủ tụe quan trong bởi nó sẽ quyết đính tinh hợp pháp của việc chém
dứt HĐLĐ, Néu vi pham về thủ tục (dit có đúng về căn cứ) thi vẫn bị coi là chẳm
đút HBLD trải pháp luật va phải chịu trách nhiệm nhất định
Tay thuộc vào từng trường hợp đơn phương chấm dứt HĐLĐ cu thể maNSDLĐ phải thực hiên các thủ tục sau: thủ tục báo trước, thủ tục trao đổi, thống
nhất, tham khảo ý kiến tổ chức đại điện tập thé NLD, thủ tục thông bảo với cơquan quân lý nhà nước vé lao đồng vả một số thủ tục khác.
212.1. Trình te thủ tục thực hiện quyền đơn phương chấm ditt hop đẳng lao
đông của người sử dung lao động theo Điễu 36 Bộ huật Lao đông 2019Thứ nhất, that tục báo trước.
Khác với quy định tại BLLĐ 2012, khi NSDLĐ khi muốn thực hiếnquyên đơn phương châm dit HĐLĐ, NSDLĐ déu phải thực hiền nghĩa vụ bảotrước đối với NLD và tùy thuộc vào loại HĐLĐ mà hai bên ký kết, NSDLĐ séphải báo trước quing thời gian khác nhau. Với quy định pháp luật hiện hành,
BLLD 2019 đã bổ sung các trường hợp NSDLĐ được quyển đơn phương chấm.dứt HĐLĐ ma không cẩn thục hiên ngiĩa vụ bảo trước. Cu thể, 0) Khí NLDkhơng có mặt tại nơi làm việc sau thời gian tạm hoãn HĐLĐ (điểm d khoản 1
Điểu 36), (i) NLB tự ý bỏ việc ma khơng có lý do chính đăng tir 05 ngày lam
việc liên tục trở lên (điểm e khoản 1 Điều 36). Thực chất, khi hết thời han taphoăn HĐLĐ, pháp luật đã cho NLD thời bạn 15 ngày để có mất tại nơi làm việc
nhưng NLD vẫn khơng đến và cũng khơng có thỏa thuận khác với NSDLĐ, như
vậy ho đã từ bỏ quyền lao động của mình. Do vậy, như tại trường hợp tại điểm e
khoản 1 Điển 36 BLLĐ 2019 vừa để cập ở trên, khi việc tự ý bơ việc khơng cólý đo chính đáng với nhiều ngày liên tiép cũng được hiểu rằng NLD đang từ bỏquyển lam việc của minh vả việc NSDLĐ đơn phương chim đứt HĐLĐ makhơng cin bao trước là hồn toàn hợp lý.
Khoản 2 Điều 36 BLLĐ 2019 quy định vé thời han báo trước khi NSDLDđơn phương chấm dit HĐLĐ. Đồi với từng loại HĐLĐ, BLLĐ sẽ có những quy
định khác nhau đối với thời hạn bao trước ma NSDLĐ phải tuân thủ. Cụ thể. ().
</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">Voi HĐLĐ khơng sác định thời ban, thời han ít nhất là 45 ngày, (i) Với HĐLĐxác đính thời hạn có thời hạn từ 12 tháng đến 36 tháng, thời hạn ít nhất là 30ngây, (ii) Với HĐLĐ xác định thời hạn có thời hạn dưới 12 tháng và trường hợp
NLD bi ôm đau, tai nạn quy định tại điểm b khoản 1 Diéu 36, thời hạn ít nhất la
03 ngày lâm việc Ngoài ra, đối với một số ngành, nghề, công việc đặc thù như.
(6) Thành viên tổ lái tàu bay, nhân viên kỹ thuật bảo dưỡng tau bay, nhân viền
sửa chữa chuyên ngành hang không, nhân viên điều đồ, khai thác bay, (i) Ngườiquản ly đoanh nghiệp theo quy đính của Luật Doanh nghiệp, Luật Quản lý, sửdung vốn nha nước đâu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp, (ii)
‘Thuyén viên thuộc thuyền bé lâm việc trên tau Việt Nam đang hoạt động ở nước
ngoài, thuyén viên được doanh nghiệp Việt Nam cho thuê lat lim việc trên tau
biển nước ngoài, hoặc trường hợp khác do pháp luật quy định thi thời hạn báo.
trước sẽ được quy định theo khoản 2 Điển 7 Nghị định 145/2020/NĐ-CP như
kê đầu thuộc nhóm cẩn trình độ chuyền mơn cao, vi vây, NSDLD cũng cin phải
‘bao trước một quãng théi gian lâu hơn so với các cơng việc bình thường khác đểtao diéu kiên cho NLD có kế hoach, cũng như đủ thời gian để bản giao cơng,việc. Ngồi ra, BLLĐ 2019 bổ sung quy định nay cũng góp phan thể hiện sự
thống nhất với các ngành luật khác. Cụ thể, tại Thông từ 21/2017/TT-BGTVT,thời hạn báo trước của nhân viên hàng khơng trình 46 cao Khi đơn phương chamdứt HBLD là 120 ngày.
Thứ hai, thủ tục thông báo chắmdict hợp dong lao động.
Căn cử theo quy dinh tại Diéu 45 BLLD 2019, đến thời điểm chấm đứt
hợp đồng, NSDLĐ sẽ phải ra thông bảo bằng văn bản cho NLĐ, trừ các trường
</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">hợp sau: () Người lao đông bị kết án phạt tù nhưng không được hưởng án treohoặc không thuộc trường hop được trả tư do hoặc bị cắm lam công việc ghi tronghợp đồng lao động, (ii) Người lao động là người nước ngoài làm việc tại ViệtNam bi trục xuất, (ti) Người lao đồng hoặc NSDLĐ chết, bi Tòa án tuyên bổmit năng lực hành vi dân su, mắt tích hoặc đã chét; (iv) Người sử dụng lao đông,không phải lả cá nhân chấm đứt hoạt đông hoặc bi cơ quan chuyên môn về đăng
kỷ kinh doanh thuộc Ủy ban nhân dén cấp tinh ra thơng bảo khơng có người đại
điện theo pháp luật, người được ủy quyền thực hiện quyển và nghĩa vụ của ngườiđại điện theo pháp luật, (v) Người lao động bị xử lý kỹ luật sa thải. Ngoài ra,trong trường hợp ma NSDLB không phải là
(1) cá nhân chấm đứt hoạt đông thi thời điểm chấm đứt hợp đẳng lao động tính tirthời điểm có thơng báo chấm đứt hoạt động, vả
a) cá nhân bị cơ quan chuyên môn vẻ đăng ký kinh doanh thuộc Ủy ban nhân
ân cấp tỉnh ra thơng báo khơng có người dai điện theo pháp luật, người được ủyquyền thực hiến quyển và nghĩa vụ của người đại điện theo pháp luật thi thời
điểm châm đứt hợp đồng lao động tinh từ ngày ra thông báo.
'Nhin chung, thời han báo trước trong BLLĐ 2019 khơng có nhiều thayđổi so với Bộ luật năm 2012 va déu nhằm mục dich để các bến biết trước về sự
bi cho sự kiện chấm dứt HĐLĐ. Ngoài ra, BLLD2019 cũng quy định về các trường hop người sử dụng lao động khơng được thựcviệc cũng như có sự chu
hiện quyển đơn phương cham dứt hợp dong lao động, cụ thé, (i) Người lao động.
ốm dau hoặc bi tai nạn, bệnh ngh nghiệp đang điểu tr, điều dưỡng theo chỉ địnhcủa cơ sở khám bênh, chữa bệnh có thẩm quyền (trừ trường hop ém đau như tatđiểm b Điều 36 đã để cập ở trên), (ii) Người lao động đang nghĩ hẳng năm, nghỉviệc riêng va trường hợp nghĩ khác được người sử dụng lao động ding ý, (ii)"Người lao động nữ mang thai, người lao đồng đang nghỉ thai sin hoặc nudi con
đưới 12 thang tuổi.
2122. Trình he thủ tue thực hiện quyền đơn phương chẩm ditt hop đồng laođông của người sử dụng lao đông theo Điễu 42, 43 Bộ luật Lao động 2019
Thứ nhất, thi tục xây dung và thực hiện phương án sit dụng lao dong
</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">Phuong án sử dụng lao đông được xem như một bản kế hoạch nhằm sắp
xxép, bổ trí, phân cơng lao đồng tại doanh nghiệp, được lập ra khi có sự thay đổi
về số lượng NLD trong doanh nghiệp. Theo quy định tại khoăn 3 Điều 42 BLLĐ2019, NSDLĐ phải xây dưng phương án sử dụng lao động theo Điều 44 BLLD
2019 nếu ảnh hưởng đến việc làm của nhiều NLD. Hiện nay, pháp luật khôghướng dẫn cụ thé các xác định “rưưểu” NLD. Doanh nghiệp có thể tham khảo
quy định khoản 3 Điển 13 Nghị định 05/2015/NĐ-CP, trường hợp cho thôi việctừ 02 người trở lên thì sẽ phải xây dựng phương án sử dung lao đồng, Trongtrường hợp chỉ có 1 NLĐ, doanh nghiệp khơn phải sly dựng phương án sử dunglao động,
Sau đó, cả NSDLĐ hiện tại và NSDLĐ kế tiếp đều phải có trách nhiệm.
thực hiện phương án sử dụng lao động đã được thông qua. Đây được coi la yêucầu bit buộc khi NSDLĐ muốn đơn phương chấm đứt HĐLĐ với NLD. Theokhoản 1 Điều 44 BLLĐ 2019, phương án sử đụng lao động phải bao gồm những
nôi dung sau: () SỐ lượng và danh sách người lao động tiếp tue được sử dungngười tao đông được đào tao lại đỗ tp tue sử dụng, người lao đông đượcchuyén sang làm việc không tron thời gian; (1) Số lương và danh sách người lao.
đông nghĩ mau; (iu) SỐ lương và danh sách người lao động phải chim đứt hopđồng lao đông: (w) Quyén và nghia vụ của người sử dung lao động, người lao.đông và các bên liên quan trong vide thực hiện phương ân sử dung lao động: (v)“Biên pháp và nguén tài chỉnh bảo đâm thực hiện phương ân. Ngoài ra, tại khoản.
, BLLĐ 2019 còn yêu câu vẻ việc “phải trao đổi” ý kiến với tổ chức đại diện.
NLD tại cơ sở nơi có tổ chức đại dién NLB tai cơ sở. Trong trường hợp tại đơn.vi sử dung lao động khơng có tổ chức đại diện cho NLĐ thi cần phải tiền hành.
đối thoại với nhóm đại điện đơi thoại của NLD". Trình tự, thủ tục đổi thoại vé
phương án sử dụng lao đông được thực hiện theo quy định tại Điều 41 Nghị định
Sau khi phương án sử dụng lao đơng được thơng qua, NSDLĐ cịn phải
thơng báo cổng khai cho NLD biết về thời han 15 ngày kể từ ngày phương án đó
<small>ˆ! hon 1 Bika 37 Nghị đe 145203004Đ.CP</small>
</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39">được thông qua. Đây là quy định mới đáng chú ý của BLLĐ 2019. Tuy nhiên,
quy định nay vẫn có thé gây khó khăn cho doanh nghiệp vì phương án sử dụng.
lao đồng phải bao gốm các thơng tin có liên quan đến các gói thanh tốn và
nguồn tài chính để thanh lý HBL với NLD. Việc phải thơng báo cơng khaicũng có thể gây bat lợi cho NSDLĐ bởi những thông tin vốn phải là nhưu nhau
để tạo sự bình đẳng va nhất quán. Thực tế một vai NLD cả biết, có vị trí cơngviệc quan trong trong doanh nghiệp, muốn gây khó khẩn cho doanh nghiệp khi
co yêu cau chấm dứt hợp đồng, doanh nghiệp có thể muốn tăng gói thanh toan để
khuyến khích họ đồng ý với viée chim dit HĐLĐ trong ôn hia.
Thứ hai, thi tục un tiêu đào tạo lại dé tiếp tục sứ dụng (nếu có chỗ lam
việc mới)
Bao tạo, nâng cao kỹ năng va kiến thức cho NLB để thực hiện một công
việc là phương thức quan trong nhằm nâng cao khả năng làm việc cho NLB.
“Thơng qua hoạt đồng đảo tao, NLB sẽ có kỹ năng phân ứng với những thay đổi
công nghệ, mối trường làm việc, tái cơ cầu tổ chức, Ngoài ra, qué trình nay cịn
giúp đáp ứng nhu câu phát triển liên tục của NLD, hướng tới thực hiện chiến.lược học tập suốt đời, Hoạt động đào tao do doanh nghiệp thực hiện có thé
được tién hành thơng qua các khóa đảo tạo hoặc đảo tao thường xuyên. Theo đó,đảo tao thường xun là bình thức đảo tao khơng chỉnh thức và thường
trong thời gian lam việc. Đảo tạo thông qua các khóa học chính thức có thể diễt
a ngối nơi làm việc hay trong giờ làm viếc bình thường, Các phương pháp đâo
tạo có thể bao gồm: đào tạo nội bộ, đào tạo chính quy bên ngồi; hội thảo, tọa
đảm, đảo tạo trong công việc, luần chuyển công việc
Căn cử theo quy định tại khoản 3 Điển 42 BLLĐ 2019, khí NSDLĐ chấm.
dứt HĐLĐ và lí do thay đổi cơ câu, cơng nghệ hay vì lý do kinh tế, trong trườnghop có chỗ làm việc mới thì NSDLĐ cần wu tiên đảo tạo lại NLD để tiếp tục sử:dụng. Quy định nay nhằm mục đích giúp NLD có thé tăng cường khả năng lamviệc, thường được để cập đền để thích ứng những thay đổi trong môi trường làm.việc để không bị thất nghiệp.
T9 Đoàn Xuân Trường, Ciẩn đức HDLD do they ai cơ cất cổng nghề ode lộ đo khh lý Kỷ yên hộtthảo chim đt HBLD vì những vin để Gera trọng thục cẩn p dng pip hit 2022), 451
</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">Thuit ba, thủ tục trao đôi với tô chite đại điện tập thé lao động tại cơ sởCụ thể, căn cứ vào khoản 6 Điều 42 BLLĐ 2019, “vide cho thôi việc đốtvới người lao đông theo guy đình tại Điều này chỉ được tiễn hành sea Kt đã
trao đỗi § kiễn với
ute đại diện người lao động tại cơ sở đối với nơi có tổ
chức đại diễn người lao đông tat cơ sở mà người lao động là thành viênTrong bối cảnh BLLĐ 2019 đã có những quy đính vé quyển tu do cơng đoàn thi
thủ tục trao đổi với tổ chức dat diên tập thé lao động tại cơ sở là yêu câu cần
thiết ma NSDLĐ phải tuân thủ khi muốn chẩm dit HĐLĐ với một số lượng
NLD. Quy định nảy xuất phát từ thủ tục tham gia ý kiến của Ban chấp hành cơngđồn cơ sở. Tuy nhiên, trên thực tế khơng phải tất cả doanh nghiệp đều có tổchức Cơng đồn, hơn nữa, việc áp dung thủ tục nay khí chấm đút HĐLĐ với mốthoặc một số it cá nhân lao động sẽ kéo dài thời gian không cần thiết, do vậy,
BLLĐ 2019 đã diéu chỉnh quy định của pháp luật đổi với thủ tục may cho phủ
hợp với thực tế khách quan. Sự thay đổi nay phân nao cải thiện những bat cập từ
quy định cũ, trong khi vẫn đâm bảo được lợi ích của NLD. Nêu NSDLĐ khơng
thực hiền thủ tue may theo đúng quy đánh thi họ đã vi pham pháp luật vé chamdứt HĐLĐ,
Thứ ne; thủ tục thông báo trước cho cơ quan quản ý nhà nước về lao
Khác với thủ tục báo trước cho NLD thông thường tại Điển 36 BLLD2019, NSDLĐ khi đơn phương chắm dút HĐLĐ phải báo trước cho NL biết
trước một khoảng thời gian để NLD chuẩn bi tim kiểm một công việc mới, chủ
đồng trong kế hoạch của cá nhân nhằm đảm bảo nguồn thu nhập, đảm bảo cuộcsống của NLD và người thân của họ. Đối với NSDLĐ, đây là thời gian cần thiếtđể doanh nghiệp bổ trí, sắp xếp lại lao đông hoặc tim kiếm lao đông mới thay
