Tải bản đầy đủ (.pptx) (107 trang)

bài giảng thuốc lợi thuỷ thẩm thấp

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (6.08 MB, 107 trang )

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<b>THUỐC LỢI THUỶ THẨM THẤP</b>

ThS. Võ Thanh Phong

<b><small>1</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<b>Nội dung</b>

<b>1. Đại cương</b>

<b>2. Lợi thuỷ tiêu thũng3. Lợi thuỷ thơng lâm4. Lợi thấp thối hồng5. Tóm lược</b>

<b><small>2</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>Chương 1</b>

<b>Đại cương</b>

<b><small>3</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

<b>Thuốc lợi thuỷ thẩm thấp</b>

<b>Định nghĩa</b>

<small>Source: Trần Quốc Bảo (2011), Thuốc y học cổ truyền và ứng dụng lâm sàng, NXB Y Học.</small> <b><small>4</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

<b>Lợi thuỷ tiêu thũng</b>

<b>Lợi niệu thơng lâm</b>

<b>Lợi thấp thối hồng</b>

<b>Phân loại</b>

<small>Source: Trần Quốc Bảo (2011), Thuốc y học cổ truyền và ứng dụng lâm sàng, NXB Y Học.</small> <b><small>6</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

<b>Lợi thủy thẩm thấp</b>

<b>So sánh tác dụng</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i> <b><small>7</small></b>

<b><small>Tên latinTên VNMức độ</small></b>

<i><small>Dioscoreae hypoglaucae rhizoma</small></i> <small>Tỳ giải</small>

<i><small>Sepiae endoconcha</small></i> <small>Hải phiêu tiêu</small>

<i><small>Polygoni avicularis herba</small></i> <small>Biển súc</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

<b>Kiện tỳ, lợi thủy thẩm thấp</b>

<b>So sánh tác dụng</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b><small>Tên latinTên VNMức độ</small></b>

<i><small>Tetrapanacis medulla</small></i> <small>Thông thảo</small>

<i><small>Dioscoreae hypoglaucae rhizoma</small></i> <small>Tỳ giải</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

<b>Lợi thủy thẩm thấp, chỉ huyết</b>

<b>So sánh tác dụng</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i> <b><small>9</small></b>

<b><small>Tên latinTên VNMức độ</small></b>

<i><small>Imperatae rhizoma</small></i> <small>Bạch mao căn</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

<b>Lợi thủy thẩm thấp, chỉ huyết, bài thạch</b>

<b>So sánh tác dụng</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b><small>Tên latinTên VNMức độ</small></b>

<i><small>Lysimachiae herba</small></i> <small>Kim tiền thảo</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

Thuỷ thấp đình tụ + biểu chứng  kết hợp tuyên phế phát hãnThuỷ thũng lâu ngày, tỳ thận dương hư  kết hợp ôn bổ tỳ thậnThấp nhiệt hợp tà  kết hợp thanh nhiệt

Hàn thấp  kết hợp khứ hàn

Nhiệt thương huyết lạc gây tiểu máu  kết hợp lương huyết chỉ huyết

Tiết tả, đàm ẩm, thấp ơn, hồng đản  phối hợp kiện tỳ, phương Hương hoá thấp, thanh nhiệt táo thấp

<b>Lưu ý</b>

<small>Source: Trần Quốc Bảo (2011), Thuốc y học cổ truyền và ứng dụng lâm sàng, NXB Y Học.</small> <b><small>11</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

Khí hành tắc thuỷ hành, khí trệ tắc thuỷ ứ  lợi thuỷ thẩm thấp phối hợp hành khí để tăng tác dụng

Lợi thuỷ thẩm thấp dễ làm hao thương tân dịch  âm hao tân ít, thận hư di tinh, di niệu nên thận trọng khi dùng.

<b>Lưu ý</b>

<small>Source: Trần Quốc Bảo (2011), Thuốc y học cổ truyền và ứng dụng lâm sàng, NXB Y Học.</small> <b><small>12</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

<b>Chương 2</b>

<b>Lợi thuỷ tiêu thũng</b>

<b><small>13</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

<i><b>Tên: Alisma orientalis, A. plantago-aquatica</b></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

<b>Trạch tả</b>

<b>Alismatis rhizoma</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

đạo hãn, viêm bàng quang, nhiễm trùng tiểu

Tiêu phù Báng bụng, phù thũng 

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

<b>Trạch tả</b>

<b>Alismatis rhizoma</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Sử dụng</b>

Liều lượng 3-15 gThời gian sắc 20 phút

Độc tính Ít độc; kích ứng dạ dày ruột, viêm dạ dày ruột khi dùng lâu ngày

Chống chỉ định Thận dương hư, hàn đàmThai kỳ Có thể dùng

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

<i><b>Tên: Benincasa hispida</b></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

<b>Đông qua tử</b>

<b>Benincasae semen</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

VPQM, ho, khò khè, hen phế quản

Giải độc Bài nùng ở hạ tiêu, phế Bình suyễn Ho có đàm, khị khè, hen 

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

<b>Đông qua tử</b>

<b>Benincasae semen</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Sử dụng</b>

Thời gian sắc 20 phútĐộc tính

Chống chỉ định Hàn đàm, tiêu chảy

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

<i><b>Tên: Coix lachryma jobi</b></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

<b>Ý dĩ nhân</b>

<b>Coicis semen</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">

Thanh nhiệt Nhọt, trường ung, phế ung, thấp

khớp, khớp sưng đau Giải độc Abscesses, nhọt Hoà trung Tiêu chảy do tỳ hư, phù chân 

Tiêu phù Nhọt, abscesses, ung, thư 

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

<b>Ý dĩ nhân</b>

<b>Coicis semen</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Sử dụng</b>

Liều lượng 6-30 gThời gian sắc 20 phút

Độc tính Liều cao tiêm mạch và tiêm dưới da gây tử vong trên thực nghiệm

Chống chỉ định

Thai kỳ Có thể dùng

</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">

<i><b>Tên: Polyporus umbellatus</b></i>

<b>Họ: Polyporaceae</b>

<b>Trư linhPolyporus</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">

<b>Trư linhPolyporus</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

<b>Trư linhPolyporus</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i> <b><small>29</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

<b>Trư linhPolyporus</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Sử dụng</b>

Liều lượng 6-15 gThời gian sắc 20 phút

Độc tính Khơng dùng kéo dài, gây thương âmChống chỉ định Khơng có thấp, tân dịch giảm

Thai kỳ Có thể dùng

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

<i><b>Tên: Poria cocos</b></i>

<b>Họ: Polyporaceae</b>

<b>Phục linhPoria</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

<b>Phục linhPoria</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

<b>Phục linhPoria</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i> <b><small>33</small></b>

<b>Tác dụng YHCTMức độ</b>

Lợi niệu Tiểu đục ít, tiêu chảy, phù, tân dịch đình

trệ do hàn đàm hoặc nhiệt đàm Thẩm thấp Tân dịch đình trệ do tỳ hư hoặc hàn đàm

hoặc nhiệt đàm, thấp trở, chán ăn, đầy bụng, tiêu chảy, vàng da, ho đàm, bụng chướng, thân trọng, viêm thận mạn

Hoà trung,

kiện tỳ <sup>Chán ăn, tiêu chảy, vị quản thống, tỳ hư</sup> An thần Tâm: hồi hộp, mất ngủ, khơng n Trừ đàm Tỳ hư, tân dịch đình trệ, đàm, hồi hộp,

đau đầu, chóng mặt, rêu mỏng Tiêu phù Báng, phù, tiểu ít 

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

<b>Phục linhPoria</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Sử dụng</b>

Liều lượng 10-15 gThời gian sắc 20 phút

Độc tính Khơng dùng liều cao kéo dàiChống chỉ định Đa niệu do hư hàn

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

<b>Chương 3</b>

<b>Lợi thuỷ thông lâm</b>

<b><small>35</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">

Vị ngọt, nhạt, hoặc đắng lạnh

Chủ yếu quy kinh thận, bàng quang

Vị đắng giáng tiết, lạnh để thanh nhiệt, tính giáng hạ tiêu nên tác dụng thanh lợi thấp nhiệt ở hạ tiêu

Trị chứng tiểu ít, sậm màu, các chứng lâm

<b>Tổng quát</b>

<small>Source: Trần Quốc Bảo (2011), Thuốc y học cổ truyền và ứng dụng lâm sàng, NXB Y Học.</small> <b><small>36</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">

<i><b>Tên: Plantago asiatica</b></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">

<b>Xa tiền tử</b>

<b>Plantaginis semen</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

Hướng tác động Trầm Vị trí tác động Hạ tiêu, đầu mục

</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">

<b>Xa tiền tử</b>

<b>Plantaginis semen</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 41</span><div class="page_container" data-page="41">

<i><b>Tên: magnesium silicate Mg3(OH)2(Si4O10) chứa ít FeO, Al2O3</b></i>

<b>Hoạt thạchTalcum</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 42</span><div class="page_container" data-page="42">

<b>Hoạt thạchTalcum</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 43</span><div class="page_container" data-page="43">

<b>Hoạt thạchTalcum</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i> <b><small>43</small></b>

Thanh thử Sốt, khát nhiều, đầy ngực bụng, kích

</div><span class="text_page_counter">Trang 44</span><div class="page_container" data-page="44">

<b>Hoạt thạchTalcum</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Sử dụng</b>

Liều lượng 6-18 g

Thời gian sắc Sơi 30-40 phút

Độc tính Gây phát triển u hạt ở đại tràng, âm đạo, tăng u xơ tử cung

Chống chỉ định Tỳ vị hư, mất tân dịch sau sốt, thận khí hưThai kỳ Thận trọng

</div><span class="text_page_counter">Trang 45</span><div class="page_container" data-page="45">

<i><b>Tên: Clematis armandii</b></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 46</span><div class="page_container" data-page="46">

<b>Mộc thông</b>

<b>Clematidis armandii caulis</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 47</span><div class="page_container" data-page="47">

<b>Mộc thông</b>

<b>Clematidis armandii caulis</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i> <b><small>47</small></b>

<b>Tác dụng YHCTMức độ</b>

Tả hoả Bứt rứt, mất ngủ, loét miệng, lưỡi,

Thanh nhiệt Tiểu đục, gắt, mất ngủ, loét, tiểu đau, viêm bàng quang, tiểu mủ, viêm TLT, RLKN

Chàm, bỏng, loét Loét miệng, lưỡi Phá huyết ứ Thiếu sữa, vô kinh, cứng khớp Trừ phong thấp Tý chứng, thấp tý 

</div><span class="text_page_counter">Trang 48</span><div class="page_container" data-page="48">

<b>Mộc thông</b>

<b>Clematidis armandii caulis</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Sử dụng</b>

Liều lượng 3-9 gThời gian sắc 20 phút

Độc tính Dễ nhầm với cây Aristolochia manshurensis (Quảng Mộc thông) chứa aristolochic acid gây độc thận, sinh ung, dẫn đến suy thận cấp, suy thận mạn giai đoạn cuối.

Chống chỉ định Khơng có nội thấp nhiệt, hoặc âm hưThai kỳ <b>Khơng dùng</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 49</span><div class="page_container" data-page="49">

<i><b>Tên: Dianthus superbus, D. chinensis</b></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 50</span><div class="page_container" data-page="50">

<b>Cù mạch</b>

<b>Dianthi herba</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 51</span><div class="page_container" data-page="51">

nhiệt <sup>Tiểu đau, tiểu máu do nhiệt thương </sup>huyết lạc, bàng quang xuất huyết, sỏi thận, viêm đài bể thận

Lương huyết Tiểu máu, nhiệt thương huyết lạc 

</div><span class="text_page_counter">Trang 52</span><div class="page_container" data-page="52">

<b>Cù mạch</b>

<b>Dianthi herba</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Sử dụng</b>

Liều lượng 3-12 gThời gian sắc 20 phútĐộc tính

Chống chỉ định Khơng dùng khi khơng có thấp nhiệt, tỳ thận hư

Thai kỳ <b>Khơng dùng</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 53</span><div class="page_container" data-page="53">

<i><b>Tên: Dioscorea hypoglauca.</b></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 54</span><div class="page_container" data-page="54">

<b>Tỳ giải</b>

<b>Dioscoreae hypoglaucae rhizoma</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 55</span><div class="page_container" data-page="55">

<b>Tỳ giải</b>

<b>Dioscoreae hypoglaucae rhizoma</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i> <b><small>55</small></b>

Lợi niệu Tiểu ít, phù, đầy bụng Hồ tỳ vị Tiêu chảy, chán ăn, phù, báng, đới hạ,

viêm TLT mạn, viêm gan, viêm thận, hội chứng thận hư



</div><span class="text_page_counter">Trang 56</span><div class="page_container" data-page="56">

<b>Tỳ giải</b>

<b>Dioscoreae hypoglaucae rhizoma</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Sử dụng</b>

Liều lượng 3-15 gThời gian sắc 20 phútĐộc tính

Chống chỉ định Thận hư, âm hưThai kỳ Có thể dùng

</div><span class="text_page_counter">Trang 57</span><div class="page_container" data-page="57">

<i><b>Tên: Juncus effusus</b></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 58</span><div class="page_container" data-page="58">

<b>Đăng tâm thảoJunci medulla</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 59</span><div class="page_container" data-page="59">

<b>Đăng tâm thảoJunci medulla</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i> <b><small>59</small></b>

Tả hoả Giựt minh trẻ em về đêm, tâm thận

bất giao (thuỷ bất chế hoả), tiểu ít, bứt rứt, mất ngủ

Lương huyết Xuất huyết (thán sao) Chỉ huyết Xuất huyết (thán sao) 

</div><span class="text_page_counter">Trang 60</span><div class="page_container" data-page="60">

<b>Đăng tâm thảoJunci medulla</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Sử dụng</b>

Liều lượng 1.5-4.5 gThời gian sắc 20 phútĐộc tính

Chống chỉ định Hư lao, hàn trung tiêu, tiểu không tự chủThai kỳ Có thể dùng

</div><span class="text_page_counter">Trang 61</span><div class="page_container" data-page="61">

<i><b>Tên: Lygodium japonicum</b></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 62</span><div class="page_container" data-page="62">

<b>Hải kim sa</b>

<b>Lygodii spora</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 63</span><div class="page_container" data-page="63">

vú, nhọt, vàng da Lương huyết Tổn thương huyết lạc do đàm thấp,

sỏi bàng quang, viêm đài bể thận Chỉ thống Lâm chứng do huyết ứ hoặc kết

</div><span class="text_page_counter">Trang 64</span><div class="page_container" data-page="64">

<b>Hải kim sa</b>

<b>Lygodii spora</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Sử dụng</b>

Liều lượng 10-15 g

Thời gian sắc 20 phút, bọc trong vải mỏng

Độc tính Liều cao gấp 10 lần liều thường dùng gây tê lưỡi, nôn, đau đầu, lạnh run, tổn thương lâu dài không quan sát thấy

Chống chỉ định Hàn chứngThai kỳ Có thể dùng

</div><span class="text_page_counter">Trang 65</span><div class="page_container" data-page="65">

<i><b>Tên: Pyrrosia lingua, P. sheareri</b></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 66</span><div class="page_container" data-page="66">

<b>Thạch vĩ</b>

<b>Pyrrosiae folium</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 67</span><div class="page_container" data-page="67">

<b>Thạch vĩ</b>

<b>Pyrrosiae folium</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i> <b><small>67</small></b>

<b>Tác dụng YHCTMức độ</b>

Lợi niệu Lâm chứng, tiểu đục ít, tiểu máu,

tiểu đau, sỏi BQ, phù, báng Trừ thấp nhiệt Tiểu đau, lâm chứng, tiểu máu, sỏi,

tiểu ít, tiểu đục, viêm thận mạn Thanh nhiệt Tiểu ít, tiểu máu, viêm phổi, viêm

</div><span class="text_page_counter">Trang 68</span><div class="page_container" data-page="68">

<b>Thạch vĩ</b>

<b>Pyrrosiae folium</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Sử dụng</b>

Thời gian sắc 20 phútĐộc tính

Chống chỉ định Khơng có đàm nhiệt

</div><span class="text_page_counter">Trang 69</span><div class="page_container" data-page="69">

<i><b>Tên: Polygonum aviculare</b></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 70</span><div class="page_container" data-page="70">

<b>Biển súc</b>

<b>Polygoni avicularis herba</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 71</span><div class="page_container" data-page="71">

<b>Biển súc</b>

<b>Polygoni avicularis herba</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i> <b><small>71</small></b>

<b>Tác dụng YHCTMức độ</b>

Thanh nhiệt Nhiệt ở BQ; tiểu đau khó Thanh thấp nhiệt Lâm chứng Chỉ dưỡng KSt ở da, ruột, đường mật Tiêu độc, khu

Lợi niệu Phù, tiểu ít, chướng bụng, báng,

</div><span class="text_page_counter">Trang 72</span><div class="page_container" data-page="72">

<b>Biển súc</b>

<b>Polygoni avicularis herba</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Sử dụng</b>

Liều lượng 6-15 gThời gian sắc 20 phút

Độc tính Dùng quá liều gây thương thận khí. Viêm da và rối loạn dạ dày ruột

Chống chỉ định

Thai kỳ Có thể dùng

</div><span class="text_page_counter">Trang 73</span><div class="page_container" data-page="73">

<i><b>Tên: Tetrapanax papyriferus</b></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 74</span><div class="page_container" data-page="74">

<b>Thông thảo</b>

<b>Tetrapanacis medulla</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 75</span><div class="page_container" data-page="75">

Lợi sữa Ít hoặc khơng có sữa, hành vị khí,

giai đoạn sớm viêm vú Trừ thấp nhiệt Phù, tiểu đau, tiểu ít, viêm BQ, viêm

đài bể thận, viêm TLT 

</div><span class="text_page_counter">Trang 76</span><div class="page_container" data-page="76">

<b>Thông thảo</b>

<b>Tetrapanacis medulla</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Sử dụng</b>

Thời gian sắc 20 phútĐộc tính

Chống chỉ định Âm hư, khí hư

</div><span class="text_page_counter">Trang 77</span><div class="page_container" data-page="77">

<b>Chương 4</b>

<b>Lợi thấp thối hồng</b>

<b><small>77</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 78</span><div class="page_container" data-page="78">

Vị đắng lạnh

Chủ yếu quy kinh tỳ, vị, can, đởm

Vị đắng lạnh để lợi thấp, thối hồng, lợi đởm  trị chứng vàng da

Nếu nhiệt thịnh hoả vượng thì kèm thuốc thanh nhiệt tả hoả, thanh nhiệt giải độc

Nếu thấp thịnh  kèm thuốc táo thấp, hố thấpNếu âm hồng do hàn thấp  kèm thuốc ôn lý

<b>Tổng quát</b>

<small>Source: Trần Quốc Bảo (2011), Thuốc y học cổ truyền và ứng dụng lâm sàng, NXB Y Học.</small> <b><small>78</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 79</span><div class="page_container" data-page="79">

<i><b>Tên: Artemisia capillaris, A. scopariae</b></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 80</span><div class="page_container" data-page="80">

<b>Nhân trần hao</b>

<b>Artemisiae scopariae herba</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 81</span><div class="page_container" data-page="81">

<b>Nhân trần hao</b>

<b>Artemisiae scopariae herba</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i> <b><small>81</small></b>

Giải biểu Sốt, ớn lạnh, chóng mặt Thanh thử Vàng da, đau đầu 

</div>

×