Luận văn thạc sĩ khoa học: Phương pháp luận xây dựng cơ cở dữ liệu phục vụ nghiên cứu ô nhiễm dầu trên biển

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (22.69 MB, 108 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊNKHOA ĐỊA LÝ

NGUYEN KIM ANH

LUAN VAN THAC SY KHOA HOC

Hà Nội, 10/2011

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊNKHOA ĐỊA LÝ

NGUYEN KIM ANH

LUAN VAN THAC SY KHOA HOC

PHUONG PHAP LUAN XAY DUNGO NHIEM DAU TREN BIEN

Ngành : Bản đồ, Viễn thám và Hệ thơng tin địa lý

Khóa : 2009-2011

Mã ngành : 60.44.76

Giáo viên hướng dẫn: PGS. TS. Nguyễn Đình Dương

Hà Nội, 10/2011

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

3, Pham vi nghién CUU Lo... .”...-... 15

3.1 Pham vi khong 0... .e.e...-. 15

3.2 Pham vi tho Qian... 5-3... 15

4. Phương pháp nghiên CỨU... --- - - G1221 21331131 12118 111 11911111 9111 1 1n nà rệt 155. Cơ sở tai liệu thực hiện để tài...--..-:--c5cccrttrtrrrrrrtrtrrrrrrrrrrrrrirrrrrrrred 166.Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của để tài... ác n2 HH 22g 167. Các kết quả dự kiến đạt được của đề tai eeccceecccecccseccssececsecsesessesusetseseestseesessesteeeeee 17§. Cấu trúc luận văn...- ¿5c St E1 S12E12115111111111111111111111111111121111111111111E1111E 1E cye 17CHƯƠNG 1 TONG QUAN MỘT SỐ VAN DE NGHIÊN CỨU...-- 19

1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu xây dựng CSDL phục vụ nghiên cứu ô nhiễmdau trén thé gidi va u04 0à) 0T... ... 19

1.1.1 Trên thế GiGi occ eeccecccccccessesssesssessvessesssesssessessssessesssesssessessssssesssessesssesssesssesseen 191.1.2 YU án... e... 3. 251.2 Tổng quan về chia sẻ cơ sở dữ liệu GIS qua hệ thống GIS Server... 27

1.2.1 Các thành phần của hệ thống GIS Server ...---- + 2 2 s+x+£zz+£++£xzxeẻ 271.2.1.1 Máy chủ GIS (GIS S€TVT)...- ..- Q nSS* HH HH HH TH HH Hệ, 281.2.1.2 Máy chủ Web ( Web Server) ...- Án 1T TH ng HH ng nh 291.2.1.3 May Khach ( Clients) ...-"-"-.-'-.-£3£... 29

1.2.1.4 Dữ liệu máy chủ (Data Server)... ecccccceseeseeeeeseessecseeeseceeeeseeseeeeeseeseenaes 291.2.1.5 Quản ly va quản tri ( Manager and ArcCatalog administrator$)... 29

1.2.1.6 Máy tác gia tài nguyên GIS (ArcGIS Desktop content authors) ... 30

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

1.2.2 Các ứng dụng của ArcGIS S€TV€T... -- «Set HH HH HH HH nưệt 30

1.2.2.1 Chia sẻ tài nBUyÊN... -- -- 6 t1 TT Hàn Hàn nàn nành 30

1.2.2.2 Tao án. ...- 331.2.2.3 Tao ứng dung GIS trên điện thoại di dộng... - ¿5 555 <+<£+++e+sss 34

1.3 Khái quát về vị tri dia lý và tình hình ơ nhiễm dầu trên biển Đơng... 35

0 07a. ..-....Ồ... 35

1.3.2 Tình hình 6 nhiễm dau ...--- 2-22 S£2SE£2EE+EEE2EE+2EEEEEtEEESEEvzEkrrrrrrkrer 36

CHƯƠNG 2 PHƯƠNG PHÁP LUẬN XÂY DỰNG CƠ SỞ DỮ LIỆU PHỤC VỤNGHIÊN CUU Ô NHIEM DAU TREN BIEN ...--2-©222222x+£ztzxsrxrred 412.1 Đánh giá kết quả xây dựng CSDL đề tài KC.09.22/06-10...---: 412.1.1 Đánh giá về số liệu sử dụng... -- 2 + s22 2 12 12121121111 7121211 1xx 412.1.2 Đánh giá về phương pháp xây dựng ...--- 2-2 E2E2E£EEEEEerErrxrrkerxee 422.1.3 Đánh giá mức độ hiện đại của sản phẩm so với trong nước và trên thế gidi..422.2 Đề xuất phương pháp luận tối ưu xây dựng CSDL phục vụ nghiên cứu ơ nhiễmdầu trên biỂn...----:- 2© 22212 192E1221127112112117112T11211211111111.11 111.1 EE1eree 44

2.2.1 Đề xuất phương pháp xây dựng CSDL...-- 2-2 s£+£++££+£E+£EtzE+Ezzrxerxee 44

2.2.1.1 Quy trình cơng nghệ xây dựng CSDL ... ¿+ 2< + +skrserserssrs 44

2.2.1.2. Lựa chọn công nghệ sử dụng ... --- - ¿5c 22c S S3 kEserrererrrrrervre 46

2.2.1.3. Thiết kế nội dung và cấu trúc cơ sở đữ liệu...-- 2-2: s+csecx+zzrxerxee 462.2.2 Đề xuất phương pháp chia sẻ tài nguyên cơ sở dit liệu ...---s-- 55

2.2.2.1 Chia sé tai nguyên CSDL đa người dùng... ..- --- 525 + S+c*++ssxserssxrs 58

2.2.2.2 Chia sẻ thông tin 6 nhiễm dầu...--2- 2-52 2 E£EE£EE2EE2EE2EEEEEeEErrrerrree 59

CHƯƠNG 3 XÂY DUNG CƠ SỞ DU LIEU PHUC VỤ NGHIÊN CỨU Ô NHIEMDAU CHO VUNG BIEN VIET NAM VA BIEN ĐÔNG ...---5---: 61

3.1 Thiét ké xây dựng cơ sở dữ QU... eee eeeeeceeeeseeseesceseeseeseeseeceeceeceeteeeeeeeesereerens 613.1.1 Hệ qui ChiGU oe. eccceccccccecscecssessessesssecssessesssesssesssessssssesssesssesssessesssesasessesssecsseesees 613.1.2.1 Lớp CSDL nền cơ bản...---- 22: 2+¿22+22E2E+2EE22E122211271122212712221122 re. 61

3.1.2.2 Lớp CSDL về các cơ sở khai thác chế biến dầu khí ...-- 2-5: 5¿ 68

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

3.1.2.3. Lớp CSDL về các sự cô tràn dầu trong quá khứ...---:z¿ 703.1.2.4 Lớp CSDL giao thông vận tải biên ...--.--2-©2252+22++2E+vzxzzzxzrxrrsree 72

3.1.2.5 Lớp CSDL vùng có nguy cơ ô nhiễm dau ...-.----2¿5¿+25zz22+z+cse2 74

3.1.2.6 Lớp CSDL về các hoạt động kinh tế - xã hội ven biển...---5- 763.1.2.7 Lớp CSDL thơng tin b6 trỢ...---:--2:©2222++2+2EEt2E+2EEEeEESExrrrxrrrrerrree 793.1.2.8 Lớp CSDL về điều kiện khí tượng thủy văn biển...---- 2-2 5552 813.1.2.9 Lớp thơng tin tổng hợp phục vụ phân tích vết dau trên ảnh siêu cao tan ...84

3.2 Kết quả xây dựng co sở dữ liệu trong phần mềm AreSDE...---- 5-52 853.2.1 Lớp thông tin n6n .o.seeecceccecessesssessessessessessscssessessessscssessessessssseanessessessseeseeseees 863.2.2 Lớp thông tin về cơ sở khai thác chế biến dau khí...-- 2-52 z+cszzs2 873.2.3 Lớp thông tin về các sự cô tràn dầu trong quá khứ...--- 2: sz+sz+ss+zszrs2 893.2.4 Lớp thông tin về giao thông vận tải biỂn...---2- 52 22 ++£xe£EezEzEzrxered 903.2.5 Lớp thơng tin về vùng có nguy cơ ơ nhiễm dầu...-- 2-2 52+ z+£+z£xzrsz 923.2.6 Lớp thông tin về hoạt động kinh tế - xã hội dai ven biển...---s- 933.2.7 Các lớp thông tin bổ trỢy...---2- 222 <2EE2EE2E1221127112711221221712221.2 1 xe 943.2.8 Lớp thông tin cơ sở dữ liệu ảnh siêu cao tần ...---- 2 z+cx+cxezzxcrscee 96

3.2.9 Lớp thông tin điều kiện khí tượng thủy hải văn...---2--¿- 5+5c+z255+2 97

3.2.10 Lớp thơng vết dầu trên tư liệu vệ tỉnh...---¿- s¿©z+z+£x+£xtzxxerxesrxeee 99

3.2.11 Lớp thơng tin phục vụ phân tích vết dau trên ảnh siêu cao tân... 100

3.3 Chia sẻ cơ sở dit liệu cho đa người dùng ...- --- -- + st*+sseseereerserrsree 1033.3.1 Chia sẻ tài nguyên CSDL thông qua dịch vụ chia sé đữ liệu...- 1033.3.2 Chia sẻ tài nguyên CSDL thông qua ứng dụng Web... ...--c c2 104

450097910057. ... 106

DANH MỤC CÁC CƠNG TRÌNH ĐÃ CƠNG BO ...--ccccccccvccccee 107

IV1000209089:7 90.4701... ... 108

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

DANH MỤC CHU VIET TAT

CSDL | Co sở dữ liệu GIS Geographical InfomationSystem

Hệ thống thông tin dia lý

SCTD | Sự cố tran dầu SQL | Structured Query LanguageNgơn ngữ truy vẫn mang tính

câu trúc

KTTV | Khí tượng thủy văn URL | Universal Resource Locator

Siêu liên kết tham chiếu tới dia

chỉ nguôn trên Internet

MT Môi trường LAN | Local Area NetworkMang máy tính cục bộ

ECS | East China Sea WAN | Wide Area Network

Biển Đông Trung Quốc Mạng diện rộng

SCS South China Sea SOM | Server Objects Manager

Bién Nam Trung Hoa Các đối tượng máy chủ quan ly

(Biên Đông)

IWS | Image Web Server SOC _ | Sever Object Containers

Các đối tượng máy chủ chứa

Web | Web Application Web | Web Application DeveloperADE_ | Developer Framework API Interface

IMO | International Maritime

Organization

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ

Hình 1.1 Các thơng tin mơ tả các sự có thé biéu diễn trực tuyến...- 20

Hình 1.3 Hệ thống CSDL sự cé tràn dầu trên biển Địa Trung Hải phát hiện từ dữ

002 S1... ... 20

Hình 1.4 Ban đồ mật độ sự cố tràn dầu trên biển địa Trung Hải được phát hiện từ

9000 cảnh ảnh SAR với số lượng vụ tràn dầu là 5.530 vụ ...---2- 5-52 21Hình 1.5 Sơ đồ của hệ thống OCEANIDES...-- 2-2 +S2E2EE2EE£EEeEEzErzrkerxee 22

Hình 1.6 Sơ đồ tổng thé dữ liệu ảnh vệ tinh các sự cố tràn dầu thuộc khu vực Tây

bac Thai Binh Duong 21112277 ... 23

Hình 1.7 Cơ sở dữ liệu ảnh vệ tinh cùng các sự cố tràn dầu thuộc khu vực Tây bắc

I8 09. 1n ...Ầ... 23Hình 1.8 Mơ hình chia sẻ dữ liệu hãng kongsberg trong dự án Oceanides... 24

Hình 1.9 CSDL dau tràn của hãng Kongsberg trong dự án Oceanides... 25Hình 1.10 Kiến trúc một hệ thống ArcGIS Server...-- 2-2 z+++2z++zzzvrxzzex 28

Hình 1.11 Trang ArcGIS Server Manager và các tính năng ứng dụng... 31

Hình 1.12 Ví dụ về chia sẻ một dich Vụ...---- 2 + 2 +E£EE£EE£E2EEEEEEEeEkerxerxrrree 33Hình 1.13 Một ví dụ tao ứng dụng Web có sử dung hyperlink dé liên kết ảnh...33Hình 1.14 Các tính năng bản đồ và tìm kiếm khơng gian trên điện thoại di động ...34

Hình 1.15 Ban đồ biển Đơng và khu vực nghiên cứu...-- 2-2 s2+sz+sz+cxcse2 36Hình 1.16 Ước tinh ơ nhiễm dầu trên toàn cầu do tàu gây ra (triệu tắn/năm) từ IMO

"——... 37

Hình 2.1 Chia sẻ tài ngun CSDL thơng qua dich vụ chia sẻ dữ liệu... 58Hình 2.2 Chia sẻ CSDL và thông tin qua một ứng dụng Web... ..- 5-5: 59Hình 2.3 Các chức năng hỗ trợ tùy chỉnh dữ liệu trên trang tạo ứng dụng Web...60

Hình 3.1 Hệ thống CSDL xây dựng theo cấu trúc Personal Geodatabase và lưu trữ

trong Database S€V©T... .- LH HT TH Tàn TH nh HT HT TT HT Hàn Hành 85

Hình 3.2 Tổ chức các lớp dữ liệu trong lớp thông tin nền...---::z-- 86Hình 3.3 Thơng tin đồ họa lớp ranh giới quốc gia...---- 2-2 2 s+s+z++zxzcxe2 86Hình 3.4 Thơng tin thuộc tinh lớp đường bờ biển ...--- 2 2 ++++zx+zz+zse+2 87

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

Hình 3.5 Tổ chức các lớp dữ liệu trong lớp thông tin các cơ sở khai thác chế biến

bbnP DGẦÀng3§ `... ... §7

Hình 3.6 Ví dụ lớp thơng tin các điểm mỏ dầu ở Việt Nam...--- 88

Hình 3.7 Thơng tin thuộc tính lớp điểm mở dau các nước khác...--.---- 88

Hình 3.8 Tổ chức các lớp dữ liệu trong lớp thơng tin tràn dau q khứ... 89

Hình 3.9 Ví dụ lớp thơng tin các sự cố đắm tau trong thế chiến thứ II... 89

Hình 3.10 Vi dụ thơng tin thuộc tính lớp sự cố tràn dầu ...---2- 2 s2 =s+¿ 90Hình 3.11 Tổ chức dit liệu của các lớp thông tin về giao thông vận tải biến ... 90

Hình 3.12 Lớp thơng tin về các cảng biển...---2-©2222+22++2E2vEE22EEczExrrrrerrrees 91Hình 3.13 Ví dụ bảng thơng tin thuộc tính lớp cảng biển...-.---2-©2¿ 5+: 91Hình 3.14 Ví dụ lớp thơng tin phan vùng nguy cơ 6 nhiễm ...----2- 25: 92Hình 3.15 Ví dụ bảng thơng tin thuộc tính lớp phân vùng nguy cơ 6 nhiễm ... 93

Hình 3.16 Vi dụ lớp thơng vùng sinh thái... s55 +52 + +2 *+s£+sE+e+esereeerersrrke 93Hình 3.17 Vi dụ thông tin thuộc tinh của lớp các khu kinh tế, đơ thị hóa ven biển .94Hình 3.18 Cấu trúc các lớp dit liệu trong lớp thông tin bổ trợ...--- 94

Hình 3.19 Lớp thơng tin bé trầm tích...---- 2 22+2+2+++2E++2E+222EEtzExzsrxxrzrxcee 95Hình 3.20 Vi bu thơng tin thuộc tính lớp bể trầm tích...---:---: 2 55x5295Hình 3.21 Cau trúc các lớp thông tin trong lớp CSDL ảnh vệ tinh ... -. 96

Hình 3.22 Lớp thơng tin sơ đồ ảnh vệ tinh Alos Palsar 2008...--- 96

Hình 3.23 Ví dụ bảng thơng tin thuộc tinh lớp thơng tin ảnh vệ tinh Alos Palsar"lì... ... 97

Hình 3.24 Cấu trúc các lớp thơng tin điêu kiện khí tượng thủy hải văn... 97

Hình 3.25 Ví dụ lớp thông tin trường gid ở dang raster ...-- -- 5555 + + s+s++ 98Hình 3.26 Vi dụ lớp thơng tin về trường sóng dang raster...--- 2 5z se: 98Hình 3.27 Vi dụ lớp thông tin trường nhiệt ở dạng rasf€r...-- -- ¿s5 ++ss+s++ 99Hình 3.28 Cấu trúc các lớp thông tin trong lớp vết dầu trên tư liệu vệ tỉnh... 99Hình 3.29 Vi dụ Lớp thơng tin vết dầu trên ảnh vệ tinh...-- 2-2-5252 100Hình 3.30 Các vết dau bị biến đồi trên mặt biền...-- 2-2 s s+E++E+Eerxerxerxee 101

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

Hình 3.31 Các vết dầu phơ biến được mơ tả trong tệp Excel...-.----:- 101Hình 3.32 Các vết dầu giả được mơ tả trong tệp Excel...---¿-c5zz5c+¿ 102

Hình 3.33 Chia sẻ tài nguyên dữ liệu qua dich vụ chia sẻ dữ liệu... -. 103

Hình 3.34 CSDL sơ đồ ảnh vệ tinh được chia sẻ qua một ứng dụng Web... 104Hình 3.35 CSDL khai thác chế biến dầu khí được chia sẻ qua ứng dung Web...104

10

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

DANH MỤC CAC BANG BIEU

Bang 1.1 Các kiểu dich vụ va yêu cầu tài nguyên GIS tương ứng...--- 31Bang 1.2 Thống kê phân bố va xả thải của các giếng dầu khí Trung Quốc năm 2000

Bang 2.3 Các lớp thơng tin về các sự cô tràn dầu trong quá khứ trên vùng biên Đông

và biên Việt NAM ... ..--- - -- E2 1112231111931 1112231 11103 111901 1T 1n KH kg gưyu 49

Bang 2.4 Các lớp thông tin về giao thông vận tải biển...--- 2-52 ©52+5zcszcse2 50Bang 2.5 Các lớp thơng tin về các hoạt động kinh tế - xã hội ven bién ... 51Bang 2.6 Các lớp thông tin về điều kiện khí tượng thủy văn biễn...-.---- 32Bảng 2.7 Thơng tin viễn thám bồ trợ cho phân tích vết dầu trên biển... 53Bang 2.8 Các lớp thông tin bổ tro ....ceeccecseessesssesssesssesseessesssesssesssssesssessessseessessseeseen 54Bang 3.1 Cấu trúc thông tin lớp ranh giới quốc gia... ceccecccessessseessesssessessseessessesseen 62Bảng 3.2 Cấu trúc thông tin lớp đường CO SỞ...---¿-2¿©2s¿22+++2z+t2rxzerxxsrxcee 62

Bảng 3.3 Cấu trúc thơng tin lớp đường bờ biển...--- 2-22 5+2c++2zx2zxvzxzzex 63

Bảng 3.4 Cấu trúc thông tin lớp ranh giới lãnh hải...--.--- 2 22sz+2szz2z++2 64Bảng 3.5 Cấu trúc thông tin lớp ranh giới vùng tiếp giáp lãnh hải...-- 64

Bảng 3.6 Cấu trúc thông tin lớp ranh giới vùng đặc quyền kinh tế... 65Bảng 3.7 Cấu trúc thông tin lớp ranh giới thềm lục địa...-.----:--zsz5z-- 66Bảng 3.8 Cấu trúc thông tin lớp địa chất biễn...- 2-2 52+ 22 ++EEtEEerEzErrkerxee 67

Bảng 3.9 Cấu trúc thông tin lớp phân vùng địa mạo biển ...-- 2-2-2 5+¿ 67Bang 3.10 Cấu trúc thơng tin lớp địa hình đáy biển ...-- 2: 2 s2+52+£z+£xzcxe2 67Bảng 3.11 Cấu trúc thông tin lớp điểm mỏ dau của Việt Nam và các nước khac....68Bảng 3.12 Cấu trúc lớp thơng tin nhà máy chế biến hóa dầu Việt Nam và các nước

11

</div>Trang 11<div class="page_container" data-page="11">

Bảng 3.13 Cau trúc thơng tin lớp tính chat lý hóa của một số loại dầu và sản phẩm

0808910071000... ...-.--::Œ-.+1ạ.. 69

Bảng 3.14 Cấu trúc thông tin lớp các sự cô 6 nhiễm dầu trong quá khứ... 71

Bảng 3.15 Các cấp độ tràn dầu... -- 2-52 19x 2E 2E2E12717121121121121121 211 1E xe 71Bảng 3.16 Các kiểu sự cố tràn dầu...--- 2-2 s+2E+E2EE2EE22E2E12112171 712212 te 72Bang 3.17 Cấu trúc lớp thông tin các sự cỗ đắm tàu...---- 2: s+2secc+czrxerxee 72Bang 3.18 Cấu trúc thông tin lớp cảng biển...--2- 2-2 S2EE2EE£EEEEEeEEzEerxerxee 72Bang 3.19 Cấu trúc lớp thông tin các tuyến giao thông nội địa...--- 73

Bang 3.20 Cấu trúc lớp thông tin các tuyến giao thông quốc tế...--- 74

Bang 3.21 Cấu trúc thông tin lớp vùng có nguy cơ ơ nhiễm dầu ...--- 75

Bang 3.22 Cấu trúc lớp thông tin lớp các điểm dân cư vùng ven biễn... 76

Bảng 3.23 Cấu trúc lớp thông tin lớp các khu công nghiệp vùng ven biên... 76

Bang 3.24 Cấu trúc lớp thông tin lớp các khu kinh tế, đô thị hóa trên dai ven bién..77

Bảng 3.25 Cấu trúc lớp thông tin lớp các khu vực nuôi trồng đánh bắt thủy hải san77Bang 3.26 Cấu trúc thông tin lớp sinh thái khu vực ven bờ...---: +: 78

Bảng 3.27 Cấu trúc lớp thông tin các khu du lịch, dich vụ ven biên...- 78

Bảng 3.28 Cau trúc thông tin lớp các khu vực làm muối ...---:--: 5z: 78Bảng 3.29 Câu trúc thông tin lớp các bé trầm tích...---- ¿2 2 s+zx+£x+Ezzzxcxez 79Bang 3.30 Cau trúc thông tin lớp các điểm lộ dầu ...--- ¿2 2 ++x+zx+zxzzceez 79Bảng 3.31 Cấu trúc thông tin lớp gió mùa Đơng Bắc và Tây Nam ...-- 79

Bảng 3.32 Cấu trúc thơng tin lớp dịng chảy biển tháng 1 và thang 6... - 80

Bảng 3.33 Cấu trúc thông tin lớp các vết dầu được giải đoán từ ảnh vệ tinh... 80

Bảng 3.34 Cấu trúc thông tin lớp mật độ vết dầu ...--- 2 2 + ++zx+zxzzcx+¿ 81Bang 3.35 Cấu trúc thông tin viễn thám bổ tro cho phân tích vết dau trên bién ...82

Bảng 3.36 Cấu trúc lớp thơng tin các trạm quan trắc khí tượng...--- 83

12

</div>Trang 12<div class="page_container" data-page="12">

MỞ ĐẦU

1. Lý do lựa chọn đề tài

Ô nhiễm dầu trên biển hiện nay dang là van đề thời sự được dư luận đặc biệt

quan tâm. Gần đây, hàng loạt các vụ tràn dầu không rõ nguồn gốc trên vùng biểnViệt Nam và biển Đông được phát hiện. Điển hình như các vụ từ tháng 12 năm2006 đến cuối tháng 04 năm 2007 đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường

sinh thái và thiệt hại nặng về kinh tế - xã hội. Vùng biển Việt nam, nơi được coi làmột trong những địa điểm nhộn nhịp nhất về hoạt động giao thông vận tải và khai

thác dầu khí sẽ có nguy cơ cao về ơ nhiễm dau. Việc xác định nguồn gốc, mức độ 6

nhiễm, sự phân bố ơ nhiễm, xu thế của q trình ơ nhiễm cùng nhiều vấn đề phức

tạp khác đang là đề tài được các nhà khoa học, nhà quản lý chuyển môn và xã hội

đặc biệt quan tâm.

Ơ nhiễm dầu có nhiều đặc thù riêng. Dé phát hiện ra nguồn gốc 6 nhiễm dầu địihỏi cần có một hệ thống quan trắc thường xuyên, ké từ lúc phát hiện ra vết dau,

trong một thời gian rất ngắn các thông tin sơ bộ về vết dầu cần phải được xác định

và tính tốn. Kết hợp với các thơng tin như điều kiện khí tượng hải văn, thông tinvùng bờ va các thông tin bé trợ khác, báo cáo và dự báo về sự cố ô nhiễm dầu cầnphải được xây dựng và cung cấp kịp thời cho các cơ quan có liên quan để ra cáclệnh ứng phó cần thiết. Đề thỏa mãn những địi hỏi cấp bách đó, u cầu cần phải cósẵn một hệ thống cơ sở dir liệu (CSDL) phục vụ cho việc phát hiện, phân vùng vatính tốn dự báo lan truyền ô nhiễm dầu.

Trong thời gian từ năm 2008 đến năm 2010, đề tài khoa học cấp Nhà nước: “Ô

nhiễm dầu trên vùng biển Việt Nam và biển Đông, mã số: KC.09.22/06-10” đãđược triển khai thành công. Một trong các nhiệm vụ của dé tai là xây dựng được cơsở dit liệu hỗ trợ công tác giám sát, phát hiện sớm vết dầu trên bién, tính tốn và dựbáo lan truyền vết dầu và cơng tác ứng phó sự có tràn dau. Tuy nhiên, do thời giancó hạn và khơng có điều kiện nghiên cứu một cách hệ thống các vấn đề liên quancho nên mặc dù các sản phâm đã được xây dựng và đáp ứng được nhiệm vụ đặt ra

nhưng về căn bản các vấn đề ly luận khoa học vẫn chưa được tong kết.

13

</div>Trang 13<div class="page_container" data-page="13">

Xuất phát từ thực tế đó, học viên chọn đề tài: “Phương pháp luận xây dựng cơ

sở dữ liệu phục vụ nghiên cứu ô nhiễm dau trên biển”.

2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài

2.1 Mục tiêu

« - Xác lập cơ sở khoa học và phương pháp luận tối ưu xây dựng CSDL

phục vụ nghiên cứu ô nhiễm dầu trên biển trong điều kiện thực tế ở

Việt Nam

e - Xây dựng quy trình và phương thức khai thác hợp lý nội dung thông

tin và dữ liệu phục vụ công tác phát hiện, dự báo và giám sát hiện

trạng ô nhiễm dâu trên biên.

2.2 Nhiệm vụ

Dé đạt được các mục tiêu đê ra luận vặn phải triên khai thực hiện các nhiệm vụ sau:

« - Đánh giá lại công tác xây dựng CSDL đề tài KC.09.22/06-10 đã thực

hiện nhăm tơi ưu hóa các sơ liệu sẵn có

« _ Nghiên cứu phương pháp luận tối ưu xây dựng CSDL phục vụ nghiêncứu ô nhiễm dầu trên biên

e - Xây dựng được cơ sở dữ liệu hoàn thiện phục vụ nghiên cứu 6 nhiễm

dầu trên biển theo phương pháp đã đề xuất

« _ Bước đầu chia sẻ cơ sở dit liệu đã xây dựng cho vùng biển Việt Namvà biển Đông qua hệ thống mạng với sự trợ giúp của công nghệ

ATCBIS Server.

14

</div>Trang 14<div class="page_container" data-page="14">

3. Phạm vỉ nghiên cứu3.1 Phạm vi không gian

Khu vực được chọn trong luận văn là vùng biển Việt Nam và biển Đông, một

trong những cửa ngõ của hoạt động giao thông vận tải và là nơi có các hoạt động

khai thác và chế biến dầu khí nhộn nhịp nhất sẽ có nguy cơ cao về ô nhiễm dầu.

Về giới hạn địa lý, vùng nghiên cứu năm trong phạm vi từ 1° đến 25° vĩ bắc và

từ 99° đến 121° độ kinh đơng.

3.2 Phạm vì thời gian

Các số liệu và khả năng công nghệ sử dụng trong luận văn được thu thập và

tổng hợp từ quá khứ đến thời điểm thực hiện luận văn năm 2010.

4. Phương pháp nghiên cứu

Đề tài đã kết hợp giữa các phương pháp truyền thống và hiện đại. Có thê liệt kêmột số phương pháp được sử dụng trong quá trình thực hiện đề tài là:

+ Phuong pháp tổng quan tài liệu: thu thập tài liệu, tìm hiểu và tổng

hợp, đánh giá chung về tình hình nghiên cứu, xây dựng CSDL phục

vụ nghiên cứu ô nhiễm dau trên thé giới và ở Việt Nam

+ Phuong pháp thu thập số liệu: Với phương pháp này có thé kế thừa

được các kêt quả nghiên cứu trước đó và giảm được đáng kê cơng sức

« Phuong pháp phân tích hệ thống: Xử lý hệ thống hóa các thơng tin về

khu vực nghiên cứu phục vụ cho quá trình xây dựng CSDL

+ Phuong pháp đánh giá tông hợp: trên cơ sở tìm hiéu những cơng trình

nghiên cứu, đề tài, dự án liên quan đến nội dung đề tài, tiến hành tổng

hợp, đánh giá các kỹ thuật và lý luận, cơ sở của việc ứng dụng công

nghệ GIS trong nghiên cứu tràn dầu

« Phuong pháp GIS: Đây là mục tiêu chính của dé tài, Phương phápGIS được sử dụng dé biểu diễn đồ họa, hiển thị thông tin và xem xétchúng một cách toàn diện. Các chuẩn dữ liệu và những nguyên tắc

15

</div>Trang 15<div class="page_container" data-page="15">

xây dựng dữ liệu theo cấu trúc Personal Geodatabase cùng nhiều kỹthuật GIS khác sẽ được tích hợp sử dụng để xây dựng CSDL phục vụ

nghiên cứu ô nhiễm dầu trên biển.

5. Cơ sở tài liệu thực hiện đề tài

Đề đề xuất được cơ sở khoa học và phương pháp luận tối ưu xây dựng CSDL

phục vụ nghiên cứu ô nhiễm dau trên biển, học viên cần nghiên cứu một cách có hệ

thống các cơng nghệ hiện đại, mơ hình tối ưu nhất trên thế giới đã công bố và ở ViệtNam đang ứng dụng đến đâu. Dựa trên điều kiện Việt Nam học viên đề xuấtphương pháp luận phù hợp dé xây dựng CSDL và có tính khả thi cao.

Nghiên cứu ơ nhiễm dầu cần có một hệ thống số liệu lớn và phải có tính kế thừa

các kết quả nghiên cứu đã được cơng nhận nên học viên dựa trên bộ số liệu đã được

xây dựng trong khuôn khổ Đề tài cấp Nhà nước: Ô nhiễm dầu trên vùng biển Việt

Nam và biển Đông, mã số KC.09.22/06-10 do PGS. TS. Nguyễn Đình Dương và

nhóm cộng sự Viện Dia lý, Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam xây dựng. Trên

cơ sở đó hồn thiện về mặt ly luận khoa học, xây dựng thành một hệ cơ sở dữ liệu

hoàn thiện, hiện đại.

6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài

- Ý nghĩa khoa học: Góp phần xây dựng cơ sở khoa học và phương pháp luận

trong việc nghiên cứu và ứng dụng các công nghệ phục vụ nghiên cứu ô nhiễm dầu

trên biên.

- Ý nghĩa thực tiễn: Cơ sở đữ liệu và hệ thơng chia sẻ đữ liệu được xây đựng cóý nghĩa quan trọng trong công tác phối hợp giữa các cơ quan don vị dé thực hiện

các mục tiêu như nâng cao chất lượng quản lý, hiệu quả các công tác cứu hộ cứu

nạn cũng như theo dõi, quan trắc môi trường. Với một hệ thống cơ sở dữ liệu đangười dùng có thé cho một tập thé cán bộ làm việc trên quy mô tập trung hay phântán. Bên cạnh đó, hệ thống chia sẻ cở sở dữ liệu thơng qua ứng dụng Web cũng đãgóp phần truyền tải thông tin ô nhiễm dầu, cho người dùng không chuyên nghiệp vềGIS cũng có thể khai thác sử dụng và chỉnh sửa thơng tin trực tuyến thơng qua trình

duyệt Web.

16

</div>Trang 16<div class="page_container" data-page="16">

7. Các kết quả dự kiến đạt được của đề tài

- Tổng quan về các phương pháp xây dựng và chia sẻ cơ sở dữ liệu phục vụ

nghiên cứu ô nhiễm dau trên biên dựa trên nền tảng GIS và WebGIS

- Phương pháp luận tối ưu xây dựng CSDL phục vụ phục nghiên cứu ô nhiễmdầu trên biển

- CSDL và hệ thống chia sẻ dữ liệu phục vụ nghiên cứu 6 nhiễm dau trên vùng

biển Việt Nam và biển Đông.

8. Cấu trúc luận văn

Bố cục của luận văn gồm: phần mở đầu, 3 chương, phần kết luận, kiến nghị và tài

liệu tham khảo với khối lượng 111 trang, 53 hình, 48 bảng.

17

</div>Trang 17<div class="page_container" data-page="17">

LỜI CẢM ƠN

Đề tài luận văn là một lĩnh vực mới và phức tạp, thời gian nghiên cứu khơng

nhiều, trình độ kiến thức cũng như kinh nghiệm của bản thân cũng cần nghiên cứu

nhiều hơn và tích lũy dần. Do đó, luận văn khơng tránh khỏi những thiếu xót. Rất

mong nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của các chuyên gia, các nhà khoa

học, các thầy, cô giáo và các bạn đồng nghiệp đề kết quả của luận văn hoàn thiện và

có tính ứng dụng cao.

Tác giả xin bày tỏ lịng cảm ơn chân thành tới PGS. TS. Nguyễn Đình Dương,trưởng phịng Nghiên cứu và Xử lý thơng tin Mơi trường, Viện Dia lý, Viện Khoahọc và Công nghệ Việt Nam, người đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo tác giả trong

suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện luận văn.

18

</div>Trang 18<div class="page_container" data-page="18">

CHUONG 1 TONG QUAN MOT SO VAN ĐÈ NGHIÊN CỨU

1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu xây dựng CSDL phục vụ nghiên cứu 6

nhiễm dầu trên thế giới và ở Việt Nam

Ô nhiễm dầu trên biển là một vấn đề mã tính, nó được ví như một câu chuyện

khơng có hồi kết. Cho đến thời điểm này, đã có rất nhiều cơng trình nghiên cứu, xây

dựng hệ thống giám sát và cảnh báo sớm ô nhiễm dầu trên biển với công nghệ tiên

tiến, hiện đại. Trong đó, có sự đóng góp của viễn thám và GIS.

CSDL phục vụ cho nghiên cứu ô nhiễm dầu trên biển với những địi hỏi tồndiện từ xây dựng, biểu diễn, tìm kiếm đến chỉnh sửa đa phương tiện và điều quan

trọng là cảnh báo phải phát tán nhanh và rộng. Trong bối cảnh đó, cơng nghệ GIS

đã làm hài lịng các nghiên cứu.

1.1.1 Trên thé giới

Dự án tràn dầu Midiv của Châu Âu với hai báo cáo “The way forward: Towards

a European Atlas and Database” và “Developping an harmonised oil spillreporting’, Oceanides Final Workshop, JRC - Annalia Bernardini, EuropeanCommission, Joint Research, Institute for the protection and Security of the Citizen,

25-26 October va Nov, 2005 đã trình bay cách thức xây dựng hệ thống co sở dữ liệutràn dầu trực tuyến qua hệ thống GIS Server. GIS Server với một công cụ quản lýGIS, ArcIMS được cài đặt bên ngoài tường lửa. Trang web bao gồm các chức năng:Zoom đồ họa, truy vấn thuộc tính; Biểu điễn bản đồ kết hợp với nhiều thơng tin bổ

trợ khác: sóng, gió, dịng chảy, mạng lưới hàng hai,...;Oracle db cai đặt bên trong

tường lửa giúp quản trị hệ cơ sở dit liệu; AreSDE cho GIS có khả năng truyền thơngkết nối an toản; Tools : Công cụ dé thực thi các co sở dữ liệu. Mơ hình này đã đượcdự án Midiv nghiên cứu đề xuất va đã ứng dụng dé xây dựng dữ liệu tràn dầu chotất cả các biển thuộc Châu Âu: biển Baltic, biển Bắc, biển Địa Trung Hải và biểnĐen. Với tổng số vụ tràn dầu được thống kê qua vệ tinh, trên không và từ tàu lên tới17.650 vụ. Số liệu này đã được thu thập từ năm 1998 cho đến khi kết thúc dự áncuối năm 2005. Theo đó, các tác giả đã xây dựng một hệ thống cơ sở dữ liệu tràn

dầu trực tuyến và thành lập hệ thống các bản đồ mật độ tràn dầu cho năm vùng bién,

chỉ tiết có thé xem tại Website Oceanides ( ). Có thể nói, đây

19

</div>Trang 19<div class="page_container" data-page="19">

là một sản phẩm hồn thiện và hiện đại. Trong đó, đã thê hiện rõ quy luật phân bố ô

nhiễm dầu trên các vùng biển được thống kê từ một khối lượng ảnh SAR lớn.

Người dùng có thé tìm kiếm thơng tin, truy van và xem trực tuyến, thậm chí có thé

tùy chỉnh thành bản đồ riêng cùng với các dữ liệu về gió, sóng và các tuyến hànghải từ hệ thống. Một vài ví dụ về hệ thống cơ sở dữ liệu xem hình 1.1, 1.2 và 1.3.

EUROPE OM SPILLS:

Fee OCEAMDES AA TABLE.OR 311.12 |OCEANOES ALLTARLE C/LSPILL_DATE [OLEANDDES ALLTAFLE CỊLỆP LL. TIME [OCEAN DES ALLTABLE CILSPLL_LAT| CCEAWIDES.ALLTABLE.ONLSPILL +

econ z#two ale anezomg ra2e3

zruaep a2laozoe ore?

Hình 1.1 Các thơng tin mơ tả các sự có thé biểu diễn trực tuyến

[Edit] Explain SOL] [Create PHP Coe) [Retesh]

- Introduction

[REY rts) stating ton ocond ef

~Policy background In[Mdzmal =) made and vapeat headers eter flo cells

-Methodologies sun uykey [tore] R8

©T + ID SE Anms (hme) Porimeter (in) Sensor Orbit Frame ate Time Image_columns Imago fines Lat. W Lat NE Lat SE Lat SW Lat Cen

F#X10 IBM 53 ERS2 4PIU7BI9 ZH4PUZ2012H0 aT 47 4175 405 407 #12

-Publications C#K21 38 Hữỹ ERS2 47637 20040702 20:13 500 SỰ 46 08 45 d7 WL- Useful links PAKS 2 920 1% ERS? 481572727 H4I8879 50 Si 415 897 07 @25 #362

PAxKs3 15 934 ERS2 41/2727 2H4PUBB23 SI tự 4415 Ge aor g2 2L2#Xi! lê“ 68 ERS2 40lØ27I3 20040708 6:29 500 sO 6 ME aT Adis Hồ

FZ#XB§ 172 HH ERS? 41/273 26708823 SID Ey 4503 4H samy địa AS

Paxrs mr 1% ERS2 4167 270 ZH4UUBB23 BỊ kh 40 Mm GB dỊP Hỗ

[/XBT 38L 7 ERS2 48167 2708 20040705 629 50D SỰ GB 4B 67 ais | Mồ

~ Query by country F#/XI8 133 I84 ERS? #4487 ZH67421927501 S07 6 8 45 qØ ĐI

~ Query by Sea FZX1ú3 5# 132 ERS2 46595619 2040716 2010 500 NỊ “H7 M75 4005 4g H2

--Mediteranean Sea TLL Check Alf Uncheck All With elector’ Jf FS

“gt Year Related Products: year 2002-2004

</div>Trang 20<div class="page_container" data-page="20">

Trong một báo cáo khác cũng trong khuôn khổ của dự án Midiv: “GMES

OCEANIDES: Report on harmonised oil spil lreporting system” được cung cấp bởi

QinetiQ cho Ủy ban châu Au theo Hop đồng số EVK2-CT-2002-00177, đã mô ta

chi tiết cơ sở đữ liệu tràn dầu qua hệ thống mạng. Mục tiêu chính của OCEANIDESlà sự phát triển hài hoà của một hệ thống giám sát tràn dầu, hệ thống báo cáo có khả

năng tích hợp, lưu trữ và biểu diễn dữ liệu tràn dầu có sẵn. Một hệ thống được phát

triển thơng qua giám sát, phát hiện và đánh giá sự cố tràn dầu. Báo cáo thực hànhtrong khuôn khổ các hoạt động hợp tác với các tổ chức hiện đang tham gia tronggiám sát tràn dầu. Dựa trên hợp tác và đánh giá này, một báo cáo được chuân hóa

danh pháp đã được thống nhất cùng với một hệ thống lưu trữ dữ liệu và siêu dữ liệu

tràn đầu. Xây dựng, biểu diễn và truyền tải đữ liệu được tràn dầu đã được kích hoạt

bằng cách sử dụng hệ thơng tin địa lý. Hệ thống bản đồ đựa trên giao diện web. Hệ

thống báo cáo sự cố tràn dầu được thiết kế và thực hiện với mục đích tối ưu hóa các

thơng tin có sẵn, cho phép phát triển những phân tích sâu hơn và đầy đủ hơn về ban

chất của sự cé tràn dầu trong vùng biển của Châu Âu. Có thể tham khảo tại địa chỉ

21

</div>Trang 21<div class="page_container" data-page="21">

Oracle &f

Hình 1.4 Sơ đồ của hệ thống OCEANIDES

Trong một dự án khác có tên CEARAC được thực hiện bởi sự kết hợp của bốnnước thành viên khu vực Tây bắc Thái Bình Dương (NOWPAP) gồm: Trung Quốc,

Nhật Bản, Hàn Quốc và Liên Bang Nga, thuộc chương trình mơi trường biển của

Liên Hiệp Quốc, với mục tiêu giám sát, quản lý và phát triển bền vững môi trườngven biển của khu vực. Dự án này đã xây dựng được một cơ sở đữ liệu lớn ảnh vệ

tinh, các sự cô tràn dau được thu bởi nhiều vệ tinh khác nhau, (hình 1.5 và 1.6). Các

dữ liệu ảnh cùng các báo cáo phân tích chi tiết về các sự cố tràn đầu có thể xem trực

tuyến và tải về làm tài liệu tham khảo tại địa chỉ:

( Điều đáng nói ở đây là trong các báo cáo

phân tích khá kỹ lưỡng về sự khác nhau của dấu hiệu các vết dầu với các báo động

giả trên ảnh SAR nó sẽ là tải liệu tham khảo hữu ích cho các chuyên gia phân tích

và phát hiện vết dầu trên biển trên tư liệu viễn thám siêu cao tần. San phim CSDLcủa dự án còn cung cấp nhiều thông tin bổ trợ khác như địa hình đáy biển, đườngbờ, độ sâu, trường sóng...cho phép người sử dụng có thé phân tích phối hợp nhiềuthơng tin dé đưa ra những đánh giá tin cậy.

22

</div>Trang 22<div class="page_container" data-page="22">

NOWPAP region

Contours of ERS-1/2 SAR images

Update | image database

Hình 1.5 Sơ đồ tổng thể đữ liệu ảnh vệ tỉnh các sự cố tràn đầu thuộc khu vựcTây bắc Thái Bình Dương

NOWPAP Oil spill monitoring

Working Group 4 by remote sensing

Background Research Database Services Links

Introduction Detection Map ‘Support Oil monitoringBehaviour Models Metadata Glossary EcosystemsTechniques Special issues images EnvironmentSatellites Regulations

Database of the satellite SAR images

3E HE 13.10.2008 13:46:263E: HE 29.10.2008 13:43:33

>E: HE 16.08.2007 01:16:03

3: 3É 18.08.2007 01:16:02

3E: HE 16.08.2007 01:16:013 šW~46.08.2007 13:04:03eH 3É 18.08.2007 13:04:023E WE 18.08.2007 13:04:013E HE 11-42-2007 13:45:49.3 HE 09.12.2007 14:02:523E HE 14.12.2007 01:45:463E: 3W 30.09.2007 01:03:02

BRRRRRRRERERE SEES

Hình 1.6 Cơ sở dữ liệu anh vệ tinh cùng các sự cố tràn dầu thuộc khu vực T ây

bắc Thái Bình Dương

23

</div>Trang 23<div class="page_container" data-page="23">

Trong bai báo: “Assessing the increasing risk of marine oil pollution spills inChina”, Lisa Woolgar, Techincal Support Co-ordinator-International Tanker

oweners Pollution Federation, London, Anh, Hội thao quốc tế về dầu năm 2008.

Tác giả đã xem xét các rủi ro liên quan đến sự phát triển và gia tăng của giao thôngvận tải biển và các mối de doa của sự cé tràn dầu trên vùng biên Trung Quốc. Trongđó, tác giả dựa trên nền tảng GIS biểu diễn đồ họa, hiển thi thông tin về các dit liệuquá khứ từ tàu chở dầu, CSDL sự cố tràn đầu, tích hợp thêm bộ dữ liệu về nhạy cảmcủa các địa phương ven biển dé có thé đánh giá được những rủi ro về ơ nhiễm dầumột cách tồn diện hơn và trình bày thơng tin tổng hợp hiệu quả.

Hãng Kongsberg đã xây dựng một hệ thống hoàn thiện từ giám sát, phát hiệnđến cảnh báo và ứng phó đối với sự cố tràn dau. Trong đó một CSDL hiện đại hỗtrợ việc cảnh báo đã được xây dựng trên nền tảng GIS thông qua hệ thống SensorWeb GIS. Từ hệ thống những tin nhắn thông báo về các sự cố ơ nhiễm dau có thé

gửi đến các cơ quan có liên quan qua tin nhắn điện thoại, qua email và qua hệ thống

mạng máy tính. Ngay lập tức, một báo chỉ tiết về sự có được hệ thống thiết lập dé

gửi đi chuan bi cho các hoạt động ứng phó cần thiết. Chi tiết tham khảo tại Website:

</div>Trang 24<div class="page_container" data-page="24">

4< s Sooo rEng me lông day geese

tràn dâu tại Khánh hòa-giai đoạn 1, Nguyễn Hữu Nhân, 2004. Sản phẩm của dự án

gồm: Phần mềm trợ giúp quản lý SCTD OILSAS và Cơ sở đữ liệu đầu vào gồm:

« Di liệu về địa hình bờ, đáy biển và các thông số địa lý, địa chất liên

quan đến vết dầu loang trên biển ven bờ Khánh Hịa;« Co sở dit liệu về khí tượng hải văn;

« Dir liệu về sự độc hại các đầu mỏ đối với một số đối tượng nuôi trồng,

khai thác quan trọng của vùng bién Khánh Hịa;

25

</div>Trang 25<div class="page_container" data-page="25">

« Co sở dit liệu và các bản đồ về nguồn lợi hải sản biển Khánh Hịa và

thuyết minh

¢ Bản đồ hiện trạng ni trồng thủy sản ven bờ hải đảo Khanh Hòa và

thuyết minh;

«_ Báo cáo khoa học về LCao và ECsy của những sản phẩm chính của

dâu mỏ lên tơm sú và một sơ đơi tượng khác.

Tuy nhiên, dự án van cịn một số van dé cần tiếp tục được hoàn thiện gồm:

¢ Bai tốn tối ưu hóa cơng tác ứng phó SCTD và giảm thiêu tác động

« Nang cao hiệu quả phần mềm OILSAS cho người dùng phải trong quá

trình tác nghiệp.

« Mot vấn đề khác nữa là tính tốn thiệt hại MT và kinh tế-xã hội doSCTD chưa được giải quyết tốt do CSDL về giá trị trước mắt và lâu dài của

nguồn lợi và kinh tế-xã hội có độ tin cậy thấp, thậm chí hồn tồn khơng có

số liệu. Đây cũng là tình hình chung của thế giới, trong đó có Việt Nam. Khiđộ tin cậy của sơ liệu chưa cao thì kết quả thơng tin có giá trị sử dụng thấp.

e C6 được một CSDL biên KTTV tin cậy khi SCTD xảy ra cũng là một

thách thức không nhỏ. Nếu chất lượng số liệu chỉ riêng về gió và dòng chảy

biển kém, kết qua dự báo về sự lan truyền và phong hóa dau trên OILSAS sẽsai lệch với thực tế, do đó các kiến nghị tư vấn trong ứng phó SCTD sẽ sai

lệch, rất nguy hiểm. Nhưng dự báo chính xác gió là vấn đề khơng đơn giản.

Nhiệm vụ nhà nước: “Quan trac 6 nhiém dau trên biên băng công nghệ viênthám”, 2008 của Cục Bảo vệ Môi trường - Bộ Tài nguyên và Môi trường trong đó

đơn vị thực hiện chính là Trung tâm Quan trắc và Thơng tin Mơi trường có mục tiêu

là sử dụng công nghệ viễn thám kết hợp với GIS thử nghiệm theo dõi, giám sát các

vị trí trên biên có khả năng phát sinh ô nhiễm dâu phục vụ công tác quan lý và kiêm

sốt mơi trường biển bang việc sử dụng kết hợp tư liệu quang hoc MODIS và tuliệu viễn thám radar bao gồm tư liệu vệ tinh ALOS PALSAR và ENVISAT ASARđược thu chụp dé theo doi định kỳ, còn tư liệu RADARSAT sẽ được đặt mua trongtrường hợp có sự cé tràn dầu khan cấp. Một CSDL hỗ trợ cũng đã bước đầu đượcxây dựng. Tuy nhiên, học viên khơng có điều kiện dé tiếp cận trực tiếp với CSDL.

26

</div>Trang 26<div class="page_container" data-page="26">

Dé tài cấp Nhà nước “Ô nhiễm dâu trên vùng biển Việt Nam và biển Đơng ”, mã

số KC.09.22/06-10, do PGS. TS. Nguyễn Đình Dương làm chủ nhiệm, được thực

hiện trong 3 năm từ năm 2008 đến năm 2010, đã xây dựng một CSDL hỗ trợ cơng

tác dự báo và ứng phó sự cố tràn dầu và phân vùng nguy co 6 nhiễm dau theo cácnguồn gốc khác nhau. Trong đó, đề tài đã thu thập được một khối lượng ảnh vệ tinhlớn, cùng nhiều số liệu bổ trợ khác. Các cộng sự Viện địa lý đã giải đoán vết dầu

trên các ảnh SAR và tích hợp với các thơng tin thủy hải văn trong môi trường GIS

dé đưa ra những đánh giá tin cậy. Có thé nói đây là một trong những sản phâm quan

trọng được các chuyên gia đánh giá cao. Tuy nhiên, vì điều kiện thời gian nên Đề

tài chưa tổng kết đưa ra phương pháp luận và chap nối các sản pham thành một hệ

thống CSDL hoàn hảo.

Từ những nghiên cứu trên có thé thấy rang, mỗi cơng trình tuy có những cách

tiếp cận vấn đề khác nhau: về nguồn tư liệu sử dụng, phương pháp xây dựng CSDL,cách thức truyền tải thông tin nhưng tất cả các nghiên cứu đều cho thấy cách thức

tối ưu dé xây dựng CSDL hoàn thiện, đồng bộ phục vụ nghiên cứu 6 nhiễm dau từ

giám sát, phát hiện, tính tốn lan truyền đến cảnh báo và đánh giá thiệt hại đều dựa

trên tư liệu viễn thám và công cụ GIS.

1.2 Tổng quan về chia sẻ cơ sở dữ liệu GIS qua hệ thống GIS Server

1.2.1 Các thành phan của hệ thống GIS Server

Việc chia sẻ CSDL GIS qua hệ thống mạng dựa trên mơ hình phân tán thơngqua máy khách/máy chủ GIS. Các máy khách sẽ được đáp ứng yêu cầu thông quagiao diện Web hoặc các dịch vụ chia sẻ tài nguyên dé tương tác với dữ liệu ở cáccấp độ khác nhau tùy thuộc vào sự phân quyền.

27

</div>Trang 27<div class="page_container" data-page="27">

ArcGIS Desktop

Content Author

gp [5 es

= tJ

Hình 1.9 Kiến trúc một hệ thống ArcGIS Server

Các thành phan của một hệ thống ArcGIS Server cơ bản gồm: máy chủ GIS,

máy chủ Web, các máy khách, dữ liệu máy chủ, các công cụ quản lý và các máy tác

gia tài nguyên GIS.

1.2.1.1 Máy chu GIS ( GIS server)

May chu GIS 1a nguồn lực của các tài nguyên GIS, chăng hạn như bản đồ,

CSDL tổng thé, địa chỉ định vị và chia sẻ chúng như là dịch vụ cho các ứng dụngtới máy khách. Máy chủ GIS gồm hai phần riêng biệt: các đối tượng máy chủ quảnly SOM (Server Objects Manager) và các đối tượng máy chủ SOCs (Server Object

Containers). Như tên của nó, SOM quan ly các dịch vu dang chạy trên máy chủ.

28

</div>Trang 28<div class="page_container" data-page="28">

SOM kết nói với một hoặc nhiều SOC. Các máy chủ SOC xác định các dịch vụ mà

SOM quan lý. Tùy thuộc vào cấu hình của máy và mục tiêu của mỗi dự án, có thé

chạy các SOM và SOC trên các máy khác nhau và cũng có nhiều máy SOC. Con số

trên cho thay một may SOM có thé kết nối với một hay nhiều máy SOC.

Mục đích chính của một máy chủ GIS là dịch vụ lưu trữ và phân phối chúng đến

các ứng dụng của khách hàng cần sử dụng chúng. Ngoài ra, máy chủ GIS cung cấpmột bộ công cụ cho phép quản lý các dịch vụ, ví dụ có thể sử dụng AreGIS Server

Manager dé quản lý ứng dụng để thêm và loại bỏ dich vụ cũng như phân quyền va

giới hạn thời gian sử dụng dịch vụ.

Đó là hữu ích dé hiểu làm thé nào một hệ thống máy chủ GIS được đặt lại với

nhau dé bạn có thé xây dựng các ứng dụng có hiệu quả sử dụng ArcObjects dang

chạy trong một môi trường máy chủ.1.2.1.2 Máy chủ Web ( Web Server)

Các máy chủ Web host các ứng dụng web và dịch vụ sử dụng các nguồn tài

nguyên đang chạy trên máy chủ GIS.

1.2.1.3 Máy Khách ( Clients)

Khách hàng có thể sử dụng từ các trình duyệt Web, điện thoại di động, và máytính dé bàn có ứng dụng ArcGIS desktop kết nối với các tài nguyên từ máy chủthông qua dịch vụ mạng hoặc kết nối thông qua dịch vụ ArcGIS Server địa phương.

1.2.1.4 Dữ liệu máy chu (Data Server)

Dữ liệu máy chủ, các máy chủ dữ liệu chứa các nguồn tài ngun GIS đã đượccơng bó như các dịch vụ trên máy chủ GIS. Những nguồn này có thê là các tài liệubản đồ (map), địa chỉ định vi (address locators), tài liệu toàn cầu (globe documents),

cơ sở dt liệu địa lý (geodatabase), và các hộp công cu (toolboxes).

1.2.1.5 Quản ly và quản trị ( Manager and ArcCatalog administrators)

Quản lý và quan trị ArcCatalog - ArcGIS có thé sử dụng hoặc quản lý và dùngArcCatalog để xuất bản nguồn tài nguyên GIS như các dịch vụ. Manager là một ứngdụng web có hỗ trợ dịch vụ xuất bản, quản ly máy chu GIS, tạo ra các ứng dụng

Web, ArcGIS Explorer và xuất bản bản đồ trên máy chủ. ArcCatalog bao gồm một

nút để kết nối với máy chủ GIS, có thể được sử dụng để thêm các kết nối đến máy

29

</div>Trang 29<div class="page_container" data-page="29">

chủ GIS với một máy chủ sử dụng chung hoặc quản lý tài sản và dịch vụ của mộtmáy chủ.

1.2.1.6 Máy tác giả tài nguyên GIS (ArcGIS Desktop content authors)

Các tác giả của của tài nguyên GIS trên AreGIS Desktop, chăng hạn như bản

đồ, công cụ xử lý dữ liệu, và dữ liệu toàn cầu sẽ được xuất bản cho máy chủ, chúng

ta sẽ cần phải sử dụng các ứng dụng của AreGIS Desktop như: AreMap,ArcCatalog, và ArcGlobe. Ngoài ra, nếu chúng ta đang tạo ra một dịch vụ bản đồ

lưu trữ thì sẽ phải sử dụng đến ArcCatalog để tạo ra bộ nhớ đệm.

1.2.2 Các ứng dụng của ArcGIS Server

Khi đã tạo hồn chỉnh nguồn tai ngun GIS, chúng ta có thé xuất bản nó như là

một dịch vụ bằng cách sử dụng AreGIS Server Manager. Cũng có thể sử dụng trangManager để xem các dịch vụ chúng ta đã tạo, tô chức chúng trong các thư mục,

giám sát hoạt động của các máy khách và tạo các ứng dụng sử dụng dịch vụ.

Xuất bản một dịch vụ đòi hỏi một số chuẩn bị dé đảm bảo nguồn tai nguyên GIS

có thé truy cập vào tat cả các thành phan cần thiết của máy chủ. Sao cho các tài

nguyên và tất cả đữ liệu trên máy chủ SOM có thể truy cập vào nó. Ngồi ra, cầncung cấp cho các tài khoản SOC cho phép thích hợp dé các thư mục chứa các tàinguyên và dữ liệu hoạt động én định.

Hình 1.11 dưới đây là các ứng dụng trên trang ArcGIS Server Manager đã được

đánh dấu mau đỏ, bao gồm 3 dịch vụ (đánh số từ 1 đến 3) và các chức năng quan

lý, phân quyền đánh số từ 4 đến 5.

1.2.2.1 Chia sẻ tài nguyên

Nhìn vào hình 1.11 phần khoanh tròn màu đỏ và đánh số 1 là chức năng chia sẻ

tài nguyên GIS thành dịch vụ. Những loại tài nguyên nào có thê chia sẻ được và có

những kiểu dịch vụ gì, theo ESRI các dit liệu có dang như bảng 1.1 dưới đây có thé

chia sẻ thành một dịch vụ tương ứng.

30

</div>Trang 30<div class="page_container" data-page="30">

i ArcGIS Server Manager - Microsoft Internet Explorer

File Edit View Favorites Tools Help

A2 615 Server MANAGER

With ArcGIS Server, you can share your geographic information in many ways

Manage security

2 5/14/2011 9:17 PM

8 (ocelot

Hình 1.10 Trang ArcGIS Server Manager và các tinh năng ứng dụng

Bang 1.1 Các kiểu dịch vụ va yêu cầu tài nguyên GIS tương ứng

Loại dịch vụ Yêu cầu tài nguyên GIS

Dịch vụ bản đồ Tài liệu bản đồ (Map document) theo dang format (.mxd, .pmf)

(Map service)

Dich vu mã hóa dia lý Dia chi dinh vi (Address locator) theo dang format (.loc, .mxs,(Geocode service) SDE batch locator)

Dich vụ dữ liệu dia ly Cơ sở dit liệu kết nối dạng tệp tin theo format (.sde) của AreSDE

(Geodata service) Personal Geodatabase (dang này có thê chỉnh sửa trực tuyên) hoặctheo dạng file geodatabase (không cho phép chỉnh sửa trực tun)

Dịch vụ hình học Khơng yêu cầu tài nguyên GIS

(Geometry service)

Dịch vụ xử lý dữ liệu Bản đồ tài liệu với công cu xử lý hoặc một hộp công cụ xử lý(.tbx)

Dich vu toan cau Tài liệu toàn cầu (Globe document) dạng format (.3dd, .pmf)

(Globe service)

Dich vu anh File dữ liệu Raster hoặc tham chiếu đến lớp một bộ dữ liệu raster,

(Image service) Raster dataset or layer file referencing a raster dataset or compiledimage service definition (.[SCDef)

31

</div>Trang 31<div class="page_container" data-page="31">

Khi tạo ra một dịch vụ, hệ thống luôn yêu cầu lựa chọn khả năng cũng như mức

độ truy cập của các nguồn tài nguyên GIS chúng ta muốn kích hoạt. Tat cả các loại

dịch vụ hỗ trợ một khả năng cơ bản nào đó đều liên quan chặt chẽ và phụ thuộc vào

loại tài nguyên GIS. Ví dụ, tất cả các dịch vụ bản đồ hỗ trợ khả năng lập bản đồ, và

các dịch vụ hỗ trợ khả năng sữa chữa, tìm kiếm, cập nhật đối tượng mới. Tuy nhiên,

các cơng cụ có thé có sẵn cho một dịch vụ hay khơng cịn tùy theo loại tài nguyêncủa GIS và những dữ liệu chứa các cơng cụ cho phép. Ví dụ, xuất bản một tài liệubản đồ có chứa một lớp cơng cụ, sẽ có tùy chọn dé cho phép khả năng xử lý địa lý,cho phép khách hàng chạy một mơ hình trên máy chủ và xem kết quả trong dịch vụ

bản đồ. Một ví dụ khác về khả năng một - một mà có thê kích hoạt khi xuất bản bắt

kỳ dich vụ bản đồ - là truy cập dit liệu di động, cho phép thiết bị di động có thé tríchxuất đữ liệu của ban dé bang cach sử dung một dịch vu web. Chúng ta cũng có thểtìm thấy một danh sách đầy đủ các khả năng có sẵn trong chủ đề những loại dịch vụmà chúng ta muốn xuất bản.

Theo mặc định, các dịch vụ sẽ tự động được kích hoạt dé truy cập web khi tạochúng. Nếu muốn, có thể vơ hiệu hóa truy cập web hoặc giới hạn thiết lập vàonhững gì khách hàng có thé làm với các dịch vụ qua Web. Ngồi ra, có thé chỉ địnhngười sử dụng trên mạng sẽ được tiếp cận với các dịch vụ.

ArcGIS Server Manager khá dé dàng dé xuất bản nhanh các dịch vụ bởi vi nó

tập hợp nhiều tính chất dịch vụ mặc định, tuy nhiên, nếu hàng trăm, hàng ngàn

người dùng sẽ được truy cập vao dịch vụ, hoặc nếu người dùng sẽ được thực hiện

hoạt động trang thái chang hạn như thêm mới hoặc chỉnh sửa các dịch vụ. Lúc đó

cần phải thay đổi giá trị mặc định của dịch vụ tối ưu và phù hợp thì phan Pooled vànonPooled sẽ cung cấp các chức năng có thé sử dụng dé cấu hình dich vụ tốt nhất.

Có thé sửa đối các thuộc tính của dịch vụ dé làm cho nó hoặc gộp (Pooled) hoặckhơng gộp (nonpooled). Trường hợp của một dịch vụ gộp có thể được chia sẻ giữa

nhiều phiên ứng dụng. Khi một phiên ứng dụng dịch vụ trả về một trường hợp gộpđến máy chủ, nó có san dé sử dụng phiên ứng dụng khác.

32

</div>Trang 32<div class="page_container" data-page="32">

¡ File Edit View Favorites Tools Help

Logged in as kimanh\nguyenkimanh - Sunday

Manage Services

Services @ publish a GIs Resource | # add New Service

Add New Service

[| HE truonc_cio_rasTeR_20070329 Son ncg Stopped 0/0 "% 2

GIS S Status H1 Image

overs (3 tRUONG_GIO_RASTER_20070418 bMeLsei Stopped 0/0 MS 2

Web Mapping Application

Search the map | Print | FindResults

[| Meyer Elementary School

[¥] Lewis Elementary School 1001 G Street SE

(¥] Emery Elementary School Ề Washington, DC 20003[¥] Van Ness Elementary School

[#] Ketcham Elementary School[#| Orr Elementary School

[#Z] Brent Elementary School[Z]Tyler Elementary School

[] Watkins Elementary School

[#] Maury Elementary School

Hình 1.12 Một vi dụ tạo ứng dung Web có sử dung hyperlink dé liên kết ảnh

ArcGIS Server Manager cho phép tạo và quản lý các ứng dụng bản đồ Web có

sử dụng đến các địch vụ. Chúng ta có thể chọn các lớp có bản đồ sẽ hiển thị, cấu

hình các nhiệm vụ đó sẽ đơn giản hóa cơng việc GIS, và thiết lập các chủ đề và sự

33

</div>Trang 33<div class="page_container" data-page="33">

xuất hiện của ứng dụng. Quản lý duy trì một danh sách các ứng dụng mà chúng ta

đã tạo ra, vì vậy chúng ta có thé xem, chỉnh sửa, liên kết ảnh hoặc loại bỏ bat cứ đối

tượng nao vào mọi thời điểm. Dé bắt đầu tạo một ứng dụng web trước hết phải

login vào trang ArcGIS Server Manager và các bước tiếp sau cũng khá đơn giản.Các đối tượng khách hàng chỉ cần có trình duyệt Web hoặc Firefox là có thể tươngtác được với tài nguyên GIS qua website mà không cần đến kiến thức GIS hoặcphan mềm trên máy. Trên hình 1.11 phần khoanh trịn màu đỏ và đánh số 2 là chức

năng tạo ứng dụng Web trên trang ArcGIS Server Manger và hình 1.13 dưới đây là

một ví dụ.

1.2.2.3 Tạo ứng dung GIS trên điện thoại di dộng

Có lẽ các dịch vụ của chúng ta sẽ được sử dụng trong lĩnh vực này trên các thiết

bị di động. Các WebADF (Web Application Developer Framework) điện thoại di

động, kèm với ArcGIS Server cho Microsoft NET. Framework, cung cấp các lớp vàcác mẫu để xây dựng ứng dụng GIS cho các thiết bị di động như Pocket PC (máy

tính bỏ tui) và điện thoại thơng minh. Chúng ta cũng có thé sử dụng quan ly dé xây

dựng một trong ứng dụng di động. Bản đồ dịch vụ có thể bộc lộ khả năng truy cậpdữ liệu di động, cho phép các thiết bị di động trích xuất nội dung của một tai liệubản đồ thông qua một dịch vụ web. Trên hình 1.11 phần khoanh trịn màu đỏ vađánh số 3 là chức năng tạo ứng dụng trên điện thoại di động. Ví dụ như hình 1.14

này minh họa làm thế nào để tạo một dự án “end-to-end” lĩnh vực chỉnh sửa tập

trung vào việc kiểm tra và thu thập các dấu hiệu đường bộ trong một khu vc ụ th.

ỏ ` + 2 TH =

L â ô& Fe — 3

Games ActiveSync Adobe

Reader LE | 8 Er | ro Yes

Hình 1.13 Các tính năng bản đồ và tìm kiếm không gian trên điện thoại di động

Add to View Work List >

|

Repair - Painting Required

1

34

</div>Trang 34<div class="page_container" data-page="34">

1.3 Khái qt về vi trí địa lý và tình hình ô nhiễm dầu trên bién Đông

1.3.1 Vi trí địa lý

Biển Đơng là một trong những biển rìa lớn nhất của Thái Bình Dương được bao

bọc bởi lục địa Trung Quốc, bán đảo Đông Dương, lục địa Thái Lan và các quần

đảo Malaysia, Indonesia, Philippines, Bruney, Singapore. Biển Đông được xem nhưmột biển kín với hai vịnh lớn là vịnh Bắc Bộ và vịnh Thái Lan.

Phạm vi khu vực nghiên cứu của đề tài trải dài từ vĩ độ 1° lên đến 25° độ vĩ Bắc

và từ kinh độ 99° đến 121° độ kinh Đơng

Diện tích khoảng 3,4 triệu km’.

Thể tích 3,928 triệu km’,

Độ sâu trung bình 1.140 m, vực sâu nhất 5.016 m thuộc rìa lục địa Philippines.

Ranh giới phía Đông Bắc là đường nối điểm cực Bắc đảo Đài Loan kéo vào bờ

Trung Quốc, ranh giới phía Nam là khối nâng giữa các đảo Sumantra và Calimantanở khoảng 3 °05'S (theo Phịng Thuy đạc quốc tế).

Việt Nam có đường bờ biển kéo dài trên 13° vĩ tuyến án ngữ gần như tồn bộ

bờ phía Tay của Biển Đơng. Các vùng biên của Việt Nam đã được Chính phủ tuyênbố bao gồm vùng nội thủy (phía trong đường cơ sở), lãnh hải (rộng 12 hải lý tính từđường cơ sở), vùng tiếp giáp lãnh hải (rộng 24 hải lý tính từ đường cơ sở), vùng đặc

quyền kinh tế (rộng 200 hải lý tính từ đường cơ sở) và thềm lục địa (mở rộng đến

bờ ngoài của ria lục địa, noi nào hep hơn thì mở rộng đến 200 hải lý). Hầu hết các

nganh kinh tế mũi nhọn của nước ta đều gắn kết với biển như du lịch, đầu khí, thủysản, giao thông vận tải, công nghiệp tàu thuỷ... Năm 2003, tổng GDP từ kinh tế

biển và vùng ven biển ước tính đạt khoảng 197,3 nghìn tỷ đồng, tương đương

khoảng 1,54 tỷ USD, bằng khoảng 32,6% GDP của cả nước (GDP của năm 2003

đạt gần 336 nghìn tỷ đồng) và khu vực ven biên nước ta nuôi sống được khoảng 25triệu người, bằng khoảng 31% dân số cả nước (Uy ban biên giới quốc gia).

Vùng biển Đông và biển Việt Nam khơng chỉ là một trong các khu vực cótầm quan trọng chiến lược đối với các nước trong khu vực Châu Á - Thái BìnhDương nói riêng mà cịn có ảnh hưởng lớn với các quốc gia khác trên thế giới. Đặcbiệt vùng biển này có nhiều mỏ dầu khí và nhiều tuyến hàng hải quốc tế đi qua, do

35

</div>Trang 35<div class="page_container" data-page="35">

đó ở vùng biển này thường xuyên xảy ra các sự có tràn dầu gây ảnh hưởng tới kinh

tê, xã hội của nhiêu nước trong khu vực.

</div>Trang 36<div class="page_container" data-page="36">

mang vao đại dương trong đó nguồn ô nhiễm lớn nhất xuất phát từ các cơ sở công

nghiệp và dân cư đô thị.

Cũng theo báo cáo, có khoảng 960.000 tấn dầu ơ nhiễm từ nguồn này chiếm30%. Đứng hàng thứ hai phải kê đến ô nhiễm do hoạt động của các tàu chở dau vớimức đóng góp 22%, sau đó là các vụ tai nạn tàu chở dau 13%.

Trong khi đó các hoạt động khai thác dầu khí trên biển chỉ đóng góp vào ơ

nhiễm với một tỷ lệ khiêm tốn khoảng 2%. Ngạc nhiên hơn cả là ô nhiễm dầu tự

nhiên từ các đứt gãy, vận động của vỏ trái đất chiếm tới 8%, gấp bốn lần ô nhiễm từcác hoạt động khai thác dầu khí trên biển.

Quan trọng hơn, cần dé ý rằng nguyên nhân nao là lớn nhất hiện nay theo IMOvào năm 1990, ước tính tồn cầu dầu ơ nhiễm từ tàu là 568.500 tấn. Các đóng góp ơ

nhiễm từ tàu hoạt động trên biên (tàu chở dầu hoạt động và xả đáy tàu dầu và nhiên

liệu) là khoảng 75%, trong khi vơ ý làm ơ nhiễm chiếm ít hơn 20%. Tuy nhiên, tìnhcờ nhận được nhiều sự cố tràn dầu sự chú ý của cơng chúng, truyền thơng và cácchính trị gia quá có tran dau bat hợp pháp. Day có lẽ là bởi vì sự cố tràn dầu đượcđặc trưng bởi một sỐ lượng lớn hơn dầu được phát tán vào một diện tích mặt nướchạn chế trong một khoảng thời gian tương đối ngắn. Tuy nhiên, sự cố tràn dầu bathợp pháp lại là nguồn lớn nhất của ô nhiễm dầu trên biển và gây ra các nguy cơ dài

hạn lớn nhất cho môi trường biên và ven biển. Đặc biệt trong thời gian gần đây giao

thông vận tải biển phát triển và hoạt động khả nhộn nhịp. Biểu đồ hình 1.16 biểu

thị khá rõ điều này.

2.5 : Km

</div>Trang 37<div class="page_container" data-page="37">

Trong một báo cáo của nhóm tác gia Li Daoji và Dag Daler có tên “Ocean

Pollution from Land-based Sources: East China Sea, China”. Đề cập đến lượng dầu

thải ra biển Đơng tính riêng cho năm 2000 có tổng cộng 13,580,000 tan dau tran ra

biển, riêng chỉ đối với vùng biển Nam Trung Quốc bị 6 nhiễm nghiêm trọng vớitổng cộng 13,020,000 tấn đầu cụ thể xem bảng 1.2.

Bảng 1.2 Thống kê phân bố và xả thải của các giếng dầu khí Trung Quốc năm

Bảng 1.3 Cường độ thải của các nguồn vào biển Việt Nam

Loại nguồn Cường độ thải (tắn/năm)Từ đất liền thải ra 4,038.5

Dò rỉ trên tuyến hàng hải 23,001.2Các tai nạn giao thơng trên biên 500

Thăm dị và khai thác dau 910Bốc đỡ dầu 370

Tổng cộng 28,819.7

Ở nước ta hiện nay chưa có số liệu thống kê day đủ về sự cố tràn dầu, nhất là dữ

liệu về các sự cố tràn dau nhỏ (có lượng < 7 tan). Trước năm 1990, khơng có thơng

38

</div>Trang 38<div class="page_container" data-page="38">

tin về các sự cố tràn đầu có lượng dầu tràn lớn hơn 100 tấn ở Việt Nam. Nhưng

trong khoảng thời gian từ năm 1992 đến nay, đã ghi nhận được nhiều sự cố tràn dầu

lớn, gây hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh và Bà

Ria - Vũng Tàu (bang 1.4 ).

Bảng 1.4 Các sự có tran dầu lớn ở Bà Rịa - Vũng Tàu

4 DO 1992 | Gần cảng Quy Nhơn, Bình Định | 180 (ước

5 DO 1996 | Cảng Cát Lái, TP. Hồ Chi Minh 177

6 FO 1999 Đảo Lý Sơn, Quảng Ngãi 150 (ước

7 FO 1994 S. Tắc Rói, TP. Hồ Chí Minh 1378 DO 1997 | Cảng Cát Lái, TP. Hồ Chi Minh 117

9 FO 1999 Mỏ Đại Hùng, Vũng Tàu 105

Đáng chú ý nhất là cơng bố gần đây của nhóm tác giả Viện Địa lý doPGS.TS Nguyễn Dinh Dương đứng dau, phân tích từ 26 ảnh của vệ tinh Alos (NhậtBản) có bộ cảm Palsar từ tháng 12-2006 đến 4-2007, trong đó có bảy ảnh phát hiện14 vệt dầu, cho thấy phần lớn dầu loang nằm ngoài lãnh hải Việt Nam và không xác

định được nguồn gốc.

Trong Báo cáo tổng hợp dé tài trọng điểm cấp Nhà nước; “O nhiễm dẫu trênvùng biển Việt Nam và biển Đông, mã số KC.09.22/06-10” PGS. TS. Nguyễn Đình

Dương và các tác giả đã tơng quan tình hình ơ nhiễm dầu trên biển Việt Nam và

biển Đơng, trong đó các tác giả đã phân tích khá kỹ nguy co 6 nhiễm dau từ sáunguồn ô nhiễm chính được thống kê:

- _ Ơ nhiêm dầu nguồn gốc tự nhiên

- Cac hoạt động khai thác, thăm do dầu khí- _ Giao thơng vận tải biển

39

</div>Trang 39<div class="page_container" data-page="39">

. _. Hoạt động sản xuất và phát triển ven bờ

‹ Tau đắm trong quá khứ

‹ _ Ô nhiễm dầu không rõ nguồn gốc

Giáo sư David Rosenberg đã từng cảnh cáo rằng biển Đông sẽ trở thành cái bồnchứa ô nhiễm môi trường trong khu vực. Trong bài viết mang tựa đề “The South

China Sea: A Sink for Regional Enviornmental Pollufion?”, tac giả giải thích: “Do

lẽ các nước trong khu vực tiếp tục banh trướng kinh tế và tiêu thụ ngày càng nhiềutài nguyên dầu hỏa, họ sẽ phải đối diện những quyết định sinh tử về mặt kỹ thuật và

ha tầng sẽ có những hậu quả thay đơi mơi trường lâu dài”.

Chính vì vậy việc đề xuất một phương pháp luận tối ưu để xây dựng CSDLhỗ trợ giám sát, phát hiện, dự báo và xử lý sự cé tràn dau là hết sức cấp thiết. Trongđó việc phối hợp trao đôi thông tin giữa các cơ quan cần được quan tâm hơn nữa.Việc nghiên cứu và thử nghiệm hệ thống chia sẻ dữ liệu qua hệ thống mạng máy

tính với sự trợ giúp của cơng nghệ ArcGIS Server nhằm đáp ứng cao nhu cầu công

việc và tăng hiệu quả hoạt động của cả hệ thống cần phải được phát triển và mở

rộng trong thời gian tiếp theo.

40

</div>Trang 40<div class="page_container" data-page="40">

CHƯƠNG 2 PHƯƠNG PHÁP LUẬN XÂY DỰNG CƠ SỞ DU LIEU PHỤC VUNGHIÊN CỨU Ô NHIEM DAU TREN BIEN

2.1 Đánh giá kết quả xây dung CSDL đề tài KC.09.22/06-10

2.1.1 Đánh giá về số liệu sử dụng

Sản phẩm cơ sở dữ liệu là một trong những sản phẩm quan trọng của đề tài.

Dé thực hiện nội dung này nhóm nghiên cứu đã thu thập số liệu từ khi triển khai cho

tới lúc kêt thúc đê tài và chủ yêu các sô liệu dựa trên các nguôn sau:

- Các báo cáo, sản phâm từ các đê tài, dự án, cơng trình nghiên cứu đã được

cơng bồ trong nước và trên thế giới.- Các số liệu thống kê

- Các bản đồ, dit liệu dia không gian

- Cac tư liệu ảnh vệ tinh phân tích vệt dầu

Các tư liệu này được thu thập từ nhiều phương thức khác nhau trong đó có sựliên kết hợp tác với các cơ quan khác trong và ngoài nước như:

- Viện Địa chất và Địa Vật ly Bién, Vién Khoa hoc va Cong nghé Viét Nam- Truong Dai hoc Mo - Dia chất Ha Nội

- Trung tâm Quan trắc Môi trường, Cục Bảo vệ Môi trường, Bộ Tài nguyên và

- Xi nghiệp liên doanh Vietsovpetro (VSP)

- Trung tâm Phân tích Dữ liệu và Quan trắc Trái đất Nhật bản (ERSDAC)

4I

</div>

Luận văn thạc sĩ khoa học: Phương pháp luận xây dựng cơ cở dữ liệu phục vụ nghiên cứu ô nhiễm dầu trên biển

NGUYEN KIM ANH

LUAN VAN THAC SY KHOA HOC

NGUYEN KIM ANH

LUAN VAN THAC SY KHOA HOC

PHUONG PHAP LUAN XAY DUNGO NHIEM DAU TREN BIEN

Ngành : Bản đồ, Viễn thám và Hệ thơng tin địa lý

Giáo viên hướng dẫn: PGS. TS. Nguyễn Đình Dương

DANH MỤC CHU VIET TAT

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ

DANH MỤC CAC BANG BIEU

MỞ ĐẦU

nhưng về căn bản các vấn đề ly luận khoa học vẫn chưa được tong kết.

từ 99° đến 121° độ kinh đơng.

- Ý nghĩa khoa học: Góp phần xây dựng cơ sở khoa học và phương pháp luận

Bố cục của luận văn gồm: phần mở đầu, 3 chương, phần kết luận, kiến nghị và tài

CHUONG 1 TONG QUAN MOT SO VAN ĐÈ NGHIÊN CỨU

Trong một báo cáo khác cũng trong khuôn khổ của dự án Midiv: “GMES

QinetiQ cho Ủy ban châu Au theo Hop đồng số EVK2-CT-2002-00177, đã mô ta

năng tích hợp, lưu trữ và biểu diễn dữ liệu tràn dầu có sẵn. Một hệ thống được phát

danh pháp đã được thống nhất cùng với một hệ thống lưu trữ dữ liệu và siêu dữ liệu

tràn đầu. Xây dựng, biểu diễn và truyền tải đữ liệu được tràn dầu đã được kích hoạt

thống báo cáo sự cố tràn dầu được thiết kế và thực hiện với mục đích tối ưu hóa các

chất của sự cé tràn dầu trong vùng biển của Châu Âu. Có thể tham khảo tại địa chỉ

BRRRRRRRERERE SEES

« Di liệu về địa hình bờ, đáy biển và các thông số địa lý, địa chất liên

« Dir liệu về sự độc hại các đầu mỏ đối với một số đối tượng nuôi trồng,

Tuy nhiên, dự án van cịn một số van dé cần tiếp tục được hoàn thiện gồm:

nguồn lợi và kinh tế-xã hội có độ tin cậy thấp, thậm chí hồn tồn khơng có

giám sát, phát hiện, tính tốn lan truyền đến cảnh báo và đánh giá thiệt hại đều dựa

gp [5 es

= tJ

May chu GIS 1a nguồn lực của các tài nguyên GIS, chăng hạn như bản đồ,

đồ, công cụ xử lý dữ liệu, và dữ liệu toàn cầu sẽ được xuất bản cho máy chủ, chúng

các dịch vụ hỗ trợ khả năng sữa chữa, tìm kiếm, cập nhật đối tượng mới. Tuy nhiên,

Có lẽ các dịch vụ của chúng ta sẽ được sử dụng trong lĩnh vực này trên các thiết

L â ô& Fe — 3

Reader LE | 8 Er | ro Yes

|

1

bọc bởi lục địa Trung Quốc, bán đảo Đông Dương, lục địa Thái Lan và các quần

Diện tích khoảng 3,4 triệu km’.

CHƯƠNG 2 PHƯƠNG PHÁP LUẬN XÂY DỰNG CƠ SỞ DU LIEU PHỤC VUNGHIÊN CỨU Ô NHIEM DAU TREN BIEN

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về