Luận văn: Thực trạng tình hình gian lận thuế giá trị gia tăng trong các doanh nghiệp thương mại ở Việt Nam hiện nay và biện pháp phòng ngừa pot

Luận văn

Thực trạng tình hình gian lận
thuế giá trị gia tăng trong các
doanh nghiệp thương mại ở
Việt Nam hiện nay và biện
pháp phòng ngừa
Gian lận thuế GTGT trong các doanh nghiệp thơng mại ở nớc ta hiện nay
Thực trạng và biện pháp phòng ngừa
Lê Hồng Hạnh - Thơng mại 43A - Đại học Kinh tế quốc dân
1

MC LC


Trang
Li m u:

Chng I. Mt s vn c bn v thu GTGT trong kinh doanh
I. Vai trũ ca thu GTGT trong hot ng ca cỏc doanh nghip thng
mi.
II. Ni dung c bn v thu GTGT
III. ỏnh giỏ chung v thu GTGT
Chng II. Thc trng gian ln thu GTGT Vit Nam
I. Khỏi quỏt vic xõy dng v trin khai lut thu GTGT nc ta
II. Vn gian ln thu GTGT trong cỏc doanh nghip thng mi
nc ta trong thi gian qua
III. Nguyờn nhõn ca gian ln thu GTGT

Chng III. Mt s bin phỏp chng gian ln thu GTGT nc ta
I. Quan im v mc tiờu chng gian ln thu GTGT nc ta
II. Mt s bin phỏp
III. Mt s kin ngh

Kt lun:
Ti liu tham kho:





Gian lận thuế GTGT trong các doanh nghiệp thơng mại ở nớc ta hiện nay
Thực trạng và biện pháp phòng ngừa
Lê Hồng Hạnh - Thơng mại 43A - Đại học Kinh tế quốc dân
2

LI M U

i vi bt k mt quc gia no thỡ thu cng úng mt vai trũ ht sc
quan trng v chim phn ln trong tng thu ngõn sỏch Nh nc. Vic thc thi
mt s chớnh sỏch thu cú hiu qu s m bo n nh cho ngun thu ny v t
ú to iu kin m rng sn xut v phỏt trin kinh t xó hi, t nc.
Vit Nam theo thng kờ ca Tng cc thu thỡ 92% ngõn sỏch Nh nc l thu
t thu nờn cn phi cú phng phỏp tớnh hp lý nhm m bo s cụng bng
cho cỏc i tng np thu kt hp vi vic hch toỏn thu ti cỏc doanh nghip
phi theo ỳng ch k toỏn, ti chớnh v quy nh ca phỏp lut.
Thc trng tỡnh hỡnh thc hin Lut thu GTGT nc ta sau hn 4 nm
ỏp dng cho thy cỏc v gian ln trong thu GTGT ngy cng nhiu, cỏc hỡnh
thc ngy cng tinh vi hn cho thy vn gian ln thu GTGT ó tr nờn vụ

cựng nguy him v ỏng bỏo ng cho ton xó hi. Ch riờng trong hon thu thỡ
nm 1999 phỏt hin 3 v gian ln thu GTGT, nm 2000 phỏt hin 17 v, nm
2001 phỏt hin 64 v v t u nm 2002 n khong thỏng 6 nm 2002 ó phỏt
hin 63 v, nõng tng s tin hon thu GTGT b chim ot lờn 500 t ng t
nm 1999 cỏc v v mua bỏn hoỏ n hay lm sai lch giỏ trờn hoỏ n khụng
h cú xu hng gim sỳt. Tỡnh trng ny lm au u cỏc nh qun lý núi riờng
v xó hi núi chung, cú nhng k ó li dng nhng k h trong lut v trong
qun lý ca nh nc ta bũn rỳt tin t ngõn sỏch nh nc v ỳt tỳi cỏ nhõn
mỡnh.
Ny sinh t cỏc vn ó c nờu trờn thỡ s cn thit trong vic
nghiờn cu cỏc mt trỏi ca thu GTGT v a ra cỏc bin phỏp gim ti a
nhng vn ú l ht sc cn thit. Xut phỏt t nhng iu ú em ó mnh
dn tham gia nghiờn cu ti Gian ln thu GTGT trong cỏc doanh nghip
thng mi Vit Nam hin nay v bin phỏp phũng nga.

Gian lận thuế GTGT trong các doanh nghiệp thơng mại ở nớc ta hiện nay
Thực trạng và biện pháp phòng ngừa
Lê Hồng Hạnh - Thơng mại 43A - Đại học Kinh tế quốc dân
3
C th bi vit gm nhng ni dung ch yu sau:
Chng I: Mt s vn c bn v thu GTGT trong kinh doanh
Chng II: Thc trng gian ln thu GTGT Vit Nam
Chng III: Mt s bin phỏp chng gian ln thu GTGT Vit Nam

Gian lận thuế GTGT trong các doanh nghiệp thơng mại ở nớc ta hiện nay
Thực trạng và biện pháp phòng ngừa
Lê Hồng Hạnh - Thơng mại 43A - Đại học Kinh tế quốc dân
4

Chng I
MT S VN C BN V THU GTGT TRONG KINH DOANH


I. VAI TRề CA THU GTGT TRONG HOT NG CA CC DOANH
NGHIP THNG MI
1. Doanh nghip thng mi v ngha v thu GTGT
Thng mi l quỏ trỡnh mua bỏn hng hoỏ, dch v trờn th trng, l
lnh vc phõn phi v lu thụng hng hoỏ. Nu hot ng trao i hng hoỏ
(kinh doanh hng húa) vt ra khi biờn gii quc gia thỡ ngi ta gi nú l
ngoi thng (kinh doanh quc t). Theo lut thng mi thỡ cỏc hnh vi thng

mi bao gm: Mua bỏn hng hoỏ, i din cho thng nhõn, mụi gii thng
mi, u thỏc mua bỏn hng hoỏ, i lý mua bỏn hng hoỏ, gia cụng thng mi,
u giỏ hng hoỏ, u thu hng hoỏ dch v giao nhn hng hoỏ, dch v giỏm
nh hng hoỏ, khuyn mi, qung cỏo thng mi, trng by gii thiu hng
hoỏ v hi tr trin lóm thng mi.
Doanh nghip thng mi: l cỏc t chc kinh t c hỡnh thnh hp
phỏp hot ng trong lnh vc lu thụng, buụn bỏn hng hoỏ.
i vi doanh nghip thng mi núi riờng v cỏc doanh nghip sn xut
kinh doanh núi chung khi ng ký thnh lp v i vo hot ng u phi chu
ngha v thu GTGT i vi Nh nc.
S kin phỏp lý lm phỏt sinh ngha v thu GTGT l s ra i, thay i
hoc chm dt ca ch th kinh doanh. Thi im phỏt sinh ngha v ny c
xỏc nh k t ngy i tng np thu c cp giy chng nhn ng ký kinh
doanh. Vic ng ký thu phi tuõn theo nhng quy trỡnh th tc nht nh gi l
quy trỡnh ng ký thu.Kt qu ca ng ký thu la mi i tng np thu c
cp mt mó s thu. K t ngy c cp mó s thu, c i tng np thu v
c quan thu u phi cú trỏch nhim s dng mó s thu. i tng np thu
Gian lận thuế GTGT trong các doanh nghiệp thơng mại ở nớc ta hiện nay
Thực trạng và biện pháp phòng ngừa
Lê Hồng Hạnh - Thơng mại 43A - Đại học Kinh tế quốc dân
5
phi s dng mó s thu thc hin ngha v thu v cỏc ngha v khỏc cú liờn
quan n thu vỡ vy phi ghi mó s thu trờn mi giy t giao dch, hp ng,
hoỏ n., chng t mua bỏn hng hoỏ, dch v, s sỏch k toỏn, t khai thu,
chng t np thu.
Np thu GTGT l vic ngi cung cp hng hoỏ, dch v chuyn s thu
ó thu h nh nc do ngi tiờu dựng tr thụng qua c ch giỏ khi mua hng
hoỏ, dch v thuc din chu thu GTGT vo kho bc nh nc. õy l ngha v
c bn ca i tng np thu.
Vi c ch t ng ký, t kờ khai, t tớnh v np thu thỡ vic quyt toỏn

thu hng nm ca c s kinh doanh vi c quan thu l ht sc cn thit. Ngha
v quyt toỏn thu phi c quy nh mt cỏch cht ch nhm xỏc nh y ,
chớnh xỏc s thu m c s kinh doanh thu h nh nc chuyn vo ngõn
sỏch nh nc mt cỏch kp thi nhm trỏnh hin tng chim gi s thu
GTGT thu h nh nc phc v li ớch riờng cu mỡnh.

2.Vai trũ ca thu GTGT i vi cỏc DNTM.
Qua nhng nm trin khai v thc hin Lut thu GTGT ó em li mt
s thnh tu ỏng k. C th gúp phn thỳc y sn xut phỏt trin, m rng lu
thụng hng hoỏ v y mnh xut khu. Thu GTGT gúp phn khuyn khớch
xut khu v bo h sn xut trong nc, sp xp li c cu kinh t. Theo qui
nh ca Lut thu GTGT hng hoỏ xut khu c hng thu sut 0% tc l
c hon ton b s thu GTGT ó np u vo, vic hon thu GTGT u
vo thc cht l nh nc tr giỏ cho hng xut khu nờn ó giỳp doanh nghip
tp trung c ngun hng xut khu v cú iu kin cnh tranh vi hng hoỏ
trờn th trng quc t. Trong nm 1999 s tin c hon tng vn cho cỏc
doanh nghip xut khu khong 2.700 t ng; nm 2000 l 5.000 t ng. Vỡ
vy, trong iu kin th trng xut khu b hn ch, giỏ xut khu gim nhng
tng giỏ tr xut khu ca nc ta vn tng so vi nm 1998 l 23.18%; nm
2000 tng 21.3%. Ngoi vic c hon thu GTGT, cỏc d ỏn u t cú giỏ tr
Gian lận thuế GTGT trong các doanh nghiệp thơng mại ở nớc ta hiện nay
Thực trạng và biện pháp phòng ngừa
Lê Hồng Hạnh - Thơng mại 43A - Đại học Kinh tế quốc dân
6
hng hoỏ xut khu t trờn 30% tng giỏ tr hng hoỏ cũn c u ói hng
thu sut thu TNDN 25%; nu cú giỏ tr hng hoỏ xut khu trờn 50% tng giỏ
tr hng hoỏ xut khu c min thu thu nhp b sung ó to iu kin thun
li v vn cho cỏc doanh nghip hot ng xut khu. Lut thu GTGT khuyn
khớch vic sn xut hng hoỏ xut khu v xut khu thay vỡ lut thu c khuyn
khớch sn xut hng thay th hng nhp khu, c bit lut thu GTGT ó

khuyn khớch sn xut, kinh doanh nhng mt hng m Vit Nam cú th mnh:
nụng sn, lõm sn, hi sn, th cụng m ngh.
c bit lut thu GTGT gúp phn n cụng tỏc qun lý ca doanh
nghip to iu kin cho c quan Nh nc kim tra, giỏm sỏt hot ng kinh
doanh ca cỏc doanh nghip, tng cng cụng tỏc hch toỏn, k toỏn v thỳc y
vic mua bỏn hoỏ n GTGT cỏc doanh nghip. Do yờu cu ca vic kờ khai
thu GTGT, khu tr thu GTGT u vo, tớnh ỳng thu nhp ca doanh nghip
nờn nhng ngi lm cụng tỏc qun lý kinh doanh ó bt u trỳ trng n cụng
tỏc m s k toỏn, ghi chộp, qun lý v s dng hoỏ n chng t. Thụng qua
vic chp hnh cụng tỏc k toỏn, hoỏ n chng t ca cỏc doanh nghip, qua
vic kờ khai thu, hon thu, quyt toỏn thu ó giỳp c quan chc nng v c
quan thu tng bc nm c tỡnh hỡnh kinh doanh ca cỏc doanh nghip.

II. NI DUNG C BN V THU GTGT
gúp phn thỳc y sn xut, m rng lu thụng hng hoỏ, dch v
khuyn khớch phỏt trin nn KTQD, ng viờn 1 phn thu nhp ca ngi tiờu
dựng vo ngõn sỏch Nh nc. Cn c vo Hin phỏp nc Cng ho xó hi ch
ngha Vit Nam, lut ny quy nh thu GTGT
Ni dung v thu GTGT bao gm:

1. i tng np thu v chu thu GTGT.
iu 1. Thu giỏ tr gia tng
Gian lận thuế GTGT trong các doanh nghiệp thơng mại ở nớc ta hiện nay
Thực trạng và biện pháp phòng ngừa
Lê Hồng Hạnh - Thơng mại 43A - Đại học Kinh tế quốc dân
7
Thu giỏ tr gia tng l thu tớnh trờn khon giỏ tr tng thờm ca hng
hoỏ, dch v phỏt sinh trong quỏ trỡnh t sn xut, lu thụng n tiờu dựng.
iu 2. i tng chu thu
Hng hoỏ, dch v dựng cho sn xut, kinh doanh v tiờu dựng Vit

Nam l i tng chu thu giỏ tr gia tng, tr cỏc i tng quy nh ti iu 4
ca lut ny.
iu 3. i tng np thu
T chc, cỏ nhõn sn xut, kinh doanh hng hoỏ, dch v chu thu (gi
chung l c s kinh doanh) v t chc, cỏ nhõn khỏc nhp khu hng hoỏ chu
thu (gi chung l ngi nhp khu) l i tng np thu giỏ tr gia tng.
iu 4. i tng khụng thuc din chu thu giỏ tr gia tng
Hng hoỏ, dch v di õy khụng thuc di chu thu giỏ tr gia tng:
Sn phm trng trt, chn nuụi, nuụi trng thu sn cha ch bin thnh cỏc sn
phm khỏc hoc ch qua s ch thụng thng ca cỏc t chc, cỏ nhõn t sn
xut v bỏn ra.
Sn phm mui
Hng hoỏ, dch v thuc din chu thu tiờu th c bit khụng phi np thu giỏ
tr gia tng khõu ó chu thu tiờu th c bit.
Thit b, mỏy múc, phng tin vn ti chuyờn dựng thuc loi trong nc cha
sn xut c m c s cú d ỏn u t nhp khu lm ti sn c nh theo
d ỏn ú.
Chuyn quyn s dng t thuc din chu thu chuyn quyn s dng t.
Nh thuc s hu Nh nc do Nh nc bỏn cho ngi ang thuờ.
Dch v tớn dng, qu u t
Bo him nhõn th, bo him hc sinh, bo him vt nuụi, cõy trng v cỏc loi
bo him khụng nhm mc ớch kinh doanh.
Dch v y t.
Gian lận thuế GTGT trong các doanh nghiệp thơng mại ở nớc ta hiện nay
Thực trạng và biện pháp phòng ngừa
Lê Hồng Hạnh - Thơng mại 43A - Đại học Kinh tế quốc dân
8
Hot ng vn hoỏ, trin lóm v th dc th thao khụng nhm mc ớch kinh
doanh, biu din ngh thut, sn xut phim, phỏt hnh v chiu phim nha, phim
video ti liu.

Dy hc, dy ngh
Phỏt súng truyn thanh, truyn hỡnh theo chng trỡnh bng ngun vn ngõn
sỏch Nh nc
In, xut bn v phỏt hnh bỏo, tp chớ, bn tinh chuyờn ngnh, sỏch chớnh tr,
sỏch giỏo khoa, giỏo trỡnh, sỏch vn bn phỏp lut, sỏch in bng ting dõn tc
thiu s, tranh nh, ỏp phớch tuyờn truyn c ng, in tin.
Dch v phc v cụng cng v v sinh, thoỏt nc ng ph v khu dõn c,
duy trỡ vn thỳ, vn hoa, cụng viờn, cõy xanh ng ph, chiu sỏng cụng
cng, phc v tang l vv
iu 5. Ngha v v trỏch nhim thc hin lut thu GTGT
1. C s kinh doanh v ngi nhp khu cú ngha v np thu y , ỳng hn
theo quy nh ca lut ny.
2. C quan thu trong phm vi nhim v quyn hn ca mỡnh cú trỏch nhim
thc hin ỳng cỏc quy nh ca lut ny.
3. C quan nh nc, t chc chớnh tr, t chc chớnh tr xó hi, t chc xó hi,
t chc xó hi ngh nghip, n v v trang nhõn dõn trong phm vi chc
nng, nhim v quyn hn ca mỡnh giỏm sỏt, phi hp vi c quan thu trong
vic thi hnh lut thu GTGT.
4. Cụng dõn Vit Nam cú trỏch nhim giỳp c quan thu, cỏn b thu trong vic
thi hnh lut ny.
2. C s tớnh thu GTGT
Gm giỏ tớnh thu v thu sut thu GTGT
V giỏ tớnh thu GTGT, v lý thuyt cú hai cỏch xỏc nh:
Gian lận thuế GTGT trong các doanh nghiệp thơng mại ở nớc ta hiện nay
Thực trạng và biện pháp phòng ngừa
Lê Hồng Hạnh - Thơng mại 43A - Đại học Kinh tế quốc dân
9
Giỏ tớnh thu l giỏ ó bao gm thu GTGT, cú ngha l thu c tớnh
trờn giỏ bỏn ó bao gm thu.
Giỏ tớnh thu l giỏ cha bao gm thu GTGT. Cỏch tớnh ny lm cho bờn

mua v bờn bỏn thy rừ rng hn l giỏ cha cú thu v thu GTGT
iu 7. Giỏ tớnh thu GTGT
Giỏ tớnh thu GTGT c quy nh nh sau:
1. i vi hng hoỏ, dch v l giỏ bỏn cha cú thu GTGT.
2. i vi hng hoỏ nhp khu l giỏ ti ca khu cng vi thu nhp khu.
3. i vi hng hoỏ, dch v dựng trao i, s dng ni b, biu tng l giỏ
tớnh thu GTGT ca hng hoỏ, dch v cựng loi hoc tng ng ti thi im
phỏt sinh cỏc hot ng ny.
4. i vi hot ng cho thuờ ti sn l s tin thuờ thu tng k.
5. i vi hng hoỏ bỏn theo phng thc tr gúp l giỏ bỏn ca hng húa tớnh
theo giỏ bỏn tr 1 ln khụng tớnh theo s tin tr tng k.
6. i vi gia cụng hng hoỏ l giỏ gia cụng.
7. i vi hng hoỏ, dch v khỏc l giỏ do chớnh ph quy nh
V thu sut l i lng xỏc nh mc , phm vi, ngha v np thu trờn mt
n v ca i tng chu thu. Hay núi cỏch khỏc, thu sut l nh mc thu
thu trờn mt n v ca i tng chu thu. Thu sut biu hin chớnh sỏch
iu chnh kinh t xó hi ca Nh nc, tc l th hin quan im ng viờn ca
Nh nc vi tng hot ng sn xut kinh doanh. Thu sut thu GTGT l loi
thu sut theo giỏ tr tc l thu sut quy nh t l % huy ng trờn mt n v
giỏ tr i tng np thu.
V mc thu sut thu GTGT c quy nh nh sau:
Mc thu sut 0% i vi hng hoỏ xut khu
Mc thu sut 5% i vi hng hoỏ, dch v: nc sch, nc sinh hot, phõn
bún, thuc khỏm bnh, chi tr em, sỏch khoa hc.
Mc thu sut thụng thng giao ng t 10 20%
Gian lận thuế GTGT trong các doanh nghiệp thơng mại ở nớc ta hiện nay
Thực trạng và biện pháp phòng ngừa
Lê Hồng Hạnh - Thơng mại 43A - Đại học Kinh tế quốc dân
10
Nhúm thu sut u ói giao ng t 5%- 7%

Nhúm thu sut c bit u ói: di 5% ỏp dng i vi hng hoỏ, dch v c
bit u ói.
Nhúm thu sut iu tit trờn 20%.
3. Phng phỏp tớnh thu GTGT
Thu GTGT phi np c tớnh theo phng phỏp khu tr thu hoc
phng phỏp tớnh trc tip trờn giỏ tr gia tng.
3.1 Phng phỏp khu tr thu:
S thu phi np bng thu GTGT u ra tr thu GTGT u vo.
Thu GTGT u ra bng giỏ tớnh thu ca hng hoỏ, dch v bỏn ra nhõn
vi thu sut.
Thu GTGT u vo bng tng s thu GTGT ó thanh toỏn c ghi
trờn hoỏ n GTGT mua hng húa, dch v hoc chng t np thu GTGT hng
hoỏ nhp khu.
3.2 Phng phỏp tớnh trc tip trờn giỏ tr gia tng
S thu phi np bng GTGT ca hng hoỏ, dch v nhõn vi thu sut
thu GTGT.
Giỏ tr gia tng ca hng hoỏ, dch v bng giỏ thanh toỏn ca hng húa,
dch v bỏn ra tr giỏ thanh toỏn ca hng húa, dch v mua vo.
Phng phỏp tớnh trc tip ch ỏp dng i vi cỏc i tng sau:
Cỏ nhõn sn xut kinh doanh v t chc, cỏ nhõn nc ngoi kinh doanh Vit
Nam khụng theo bc u t nc ngoi ti Vit Nam cha thc hin y
cỏc iu kin v k toỏn, hoỏ n, chng t lm cn c tớnh thu theo phng
phỏp khu tr.
C s kinh doanh mua bỏn vng bc, ỏ quý.

4. C ch thc hin ngha v thu GTGT
Gian lận thuế GTGT trong các doanh nghiệp thơng mại ở nớc ta hiện nay
Thực trạng và biện pháp phòng ngừa
Lê Hồng Hạnh - Thơng mại 43A - Đại học Kinh tế quốc dân
11

Vic thc hin ngha v thu GTGT phi thụng qua mt c ch nht nh
vỡ vy mt trong nhng ni dung ch yu ca phỏp lut iu chnh thu GTGT
l c ch thc hin ngha v thu GTGT. C ch thc hin ngha v thu GTGT
gm: ng ký thu, kờ khai, np thu, quyt toỏn thu.
4.1 ng ký thu v cp mó s thu
S kin phỏp lý lm phỏt sinh ngha v ng ký thu GTGT l s ra i,
thay i hoc chm dt ca ch th kinh doanh. Thi im phỏt sinh ngha v
ny c xỏc nh k t ngy i tng np thu c cp giy chng nhn
ng ký kinh doanh. Thi im cp giy chng nhn ng ký kinh doanh l thi
im tớnh thi hn thc hin ngha v thu. Vic ng ký thu phi tuõn th
theo nhng trỡnh t th tc nht nh gi l quy trỡnh ng ký thu. Kt qu ca
ng ký thu l mi i tng np thu c cp mt mó s thu. Mó s thu l
c s phỏp lý nhn din ngi np thu, l iu kin thit yu v phng
din phỏp lý qun lý v thc hin thu GTGT. i vi i tng np thu
phi s dng mó s thu thc hin ngha v thu v cỏc ngha v khỏc cú liờn
quan n thu vỡ vy phi ghi mó s thu trờn mi giy t giao dch, hp ng
kinh t, chng t np thu. Cỏc n v c s dng hoỏ n t in phi in sn
mó s ca mỡnh vo tng t hoỏ n.
i vi c quan thu phi cú trỏch nhim s dng mó s thu ca i
tng np thu qun lý i tng np thu, theo dừi s liu np thu v ghi
mó s i tng np thu trờn mi giy t giao dch vi i tng np thu nh:
thụng bỏo np thu, thụng bỏo pht, lnh thu, cỏc quyt nh pht hnh chớnh
thu, biờn bn kim tra v thu.
4.2 Kờ khai thu GTGT
Mi ch th khi tham gia ng ký np thu GTGT vi c quan nh nc
cú thm quyn v c cp mó s thu thỡ u phi thc hin vic kờ khai thu
theo quy nh ca phỏp lut.
Gian lận thuế GTGT trong các doanh nghiệp thơng mại ở nớc ta hiện nay
Thực trạng và biện pháp phòng ngừa
Lê Hồng Hạnh - Thơng mại 43A - Đại học Kinh tế quốc dân

12
Kờ khai thu l vic khai bỏo tt c nhng nghip v chu thu phỏt sinh
trong k (thỏng, quý hoc nm), s thu GTGT ó tr khi mua hng, s thu
GTGT thu c khi bỏn hng, s thu GTGT ó np, s thu GTGT phi np
trong k cho c quan thu.
Vic kờ khai thu c tin hnh theo mu t khai thu. Ngi cú ngha
v kờ khai thu cn c vo cỏc d liu trờn t khai thu thc hin hnh vi kờ
khai, chu trỏch nhim v tớnh chớnh xỏc ca vic kờ khai v np t khai cho c
quan nh nc cú thm quyn. Sau khi lp xong t khai thu phi np t khai
cho c quan thu. Sau khi tớnh s thu phi np cho i tng np thu, c quan
thu mi ra thụng bỏo np thu gi cho cỏc i tng np thu. Vic kim tra
tớnh ỳng n ca kờ khai thu xy ra trc thi im np thu. Vic sai sút
trong vic tớnh s thu phi np thuc trỏch nhim ca c quan thu.
4.3 Np thu GTGT
Np thu GTGT l vic ngi cung cp hng hoỏ, dch v chuyn thu ó
thu h Nh nc do ngi tiờu dựng tr thụng qua c ch giỏ khi mua hng hoỏ,
dch v thuc din chu thu GTGT vo kho bc Nh nc. õy l ngha v c
bn nht ca mi i tng np thu. thc hin ngha v ny mt cỏch cú
hiu qu cn iu chnh nhng vn c bn sau:
Th nht, v hỡnh thc np thu, cú th np trc tip cho c quan thu
hoc cú th np thu qua Ngõn hng, qua kho bc.
Th hai, v c ch np thu. Hin nay trong thc tin tin hnh thu thu
tn ti hai c ch:
* C ch i tng np thu t tớnh np thu: c ch ny nõng cao tớnh t
chu trỏch nhim trc phỏp lut ca i tng np thu, gim khi lng cụng
vic cho c quan qun lý thu cng nh chi phớ qun lý hnh chớnh thu, phõn
nh rch rũi trỏch nhim ca c quan thu, ca i tng np thu.
Gian lận thuế GTGT trong các doanh nghiệp thơng mại ở nớc ta hiện nay
Thực trạng và biện pháp phòng ngừa
Lê Hồng Hạnh - Thơng mại 43A - Đại học Kinh tế quốc dân

13
* C ch np thu theo thụng bỏo ca c quan thu: tc np thu theo s
tớnh toỏn ca c quan thu v c thc hin bi mt quyt nh qun lý hnh
chớnh ca Nh nc.
Th ba, phm vi thc hin ngha v np thu GTGT. i vi nhng t
chc, cỏ nhõn kinh doanh bt hp phỏp (khụng cú ng ký kinh doanh) cú ngha
v np thu hay khụng ?
Xột trờn phng din lý lun thỡ ngha v np thu GTGT ca cỏc ch th
ch phỏt sinh trờn c s cỏc hnh vi v hot ng hp phỏp ca cỏc ch th vỡ
vy nu ỏnh thu vo nhng hot ng kinh doanh khụng hp phỏp thỡ vụ hỡnh
chung cú mt dũng tin bt hp phỏp c chuyn vo ngõn sỏch Nh nc,
c s bo tr ca Nh nc v dũng tin ú tr thnh hp phỏp.
4.4 Quyt toỏn thu
Vi c ch t ng ký, t kờ khai, t tớnh v np thu vic quyt toỏn thu
hng nm ca c s kinh doanh vi c quan thu l ht sc cn thit. Thu
GTGT l thu giỏn thu c ỏnh trờn tt c cỏc khõu t sn xut n tiờu dựng
theo phng phỏp khu tr thỡ ngha v quyt toỏn thu phi c tớnh toỏn mt
cỏch cht ch nhm xỏc nh , chớnh xỏc s thu np vo ngõn sỏch nh nc
mt cỏch kp thi, trỏnh hin tng chim gi s thu GTGT thu c phc v
li ớch riờng ca doanh nghip.

5. Khu tr v hon thu GTGT
5.1 Khu tr thu GTGT
Thu GTGT mang bn cht liờn hon vỡ vy thu GTGT ó c np
giai on trc s c khu tr giai on sau thụng qua c ch giỏ c khi
thc hin hnh vi mua bỏn trao i sn phm, hng hoỏ, dch v. Vic khu tr
thu ó np giai on trc gi l khu tr thu GTGT u vo.
Thu GTGT u vo l tng s thu GTGT trờn hoỏ n GTGT mua hng
hoỏ, dch v hoc chng t np thu GTGT ca hng hoỏ nhp khu. Theo quy
Gian lận thuế GTGT trong các doanh nghiệp thơng mại ở nớc ta hiện nay

Thực trạng và biện pháp phòng ngừa
Lê Hồng Hạnh - Thơng mại 43A - Đại học Kinh tế quốc dân
14
nh ca phỏp lut hin hnh thỡ khu tr thu c thc hin theo nhng
nguyờn tc nht nh:
- Ch khu tr thu u vo ca hng hoỏ, dch v dựng vo sn xut kinh
doanh hng hoỏ, dch v chu thu GTGT, c s kinh doanh phi hch toỏn
riờng thu u vo c khu tr v khụng c khu tr, trng hp khụng
hch toỏn riờng thỡ s thu u vo c khu tr theo phng phỏp phõn b
da trờn t l doanh s chu thu so vi tng doanh s bỏn ra ti doanh nghip.
- Thu u vo ca hng hoỏ, dch v phỏt sinh trong thỏng no thỡ c
kờ khai khu tr trong thỏng ú khụng phõn bit ó c xut dựng hay cha.
- C s mua vt t hng hoỏ khụng cú hoỏ n chng t hoc cú hoỏ n
nhng khụng ghi riờng s thu GTGT ngoi giỏ bỏn thỡ khụng c khu tr, tr
mt s trng hp cú quy nh riờng.
- Thu u vo ca TSC c kờ khai khu tr nh i vi vt t, hng
hoỏ khỏc. Nu s thu khu tr phỏt sinh ln c s c tớnh khu tr dn. Sau
3 thỏng m s thu khu tr vn cũn thỡ doanh nghip cú th ngh c quan
thu xột hon thu.
5.2 Hon thu GTGT
Do thu GTGT thu h ca doanh nghip bỏn hng l thu GTGT tr
h ca doanh nghip mua hng nờn vic hon thu GTGT ca mt doanh
nghip cú liờn quan n vic np thu ca doanh nghip khỏc. Vỡ vy, cú th núi
vic hon thu GTGT din ra trờn phm vi rng, bao hm nhiu mi quan h
phc tp v cú s liờn hon gia cỏc i tng np thu. Chớnh tớnh phc tp
ca vn cựng vi s mi m ca nghip v hon thu GTGT cng thờm s
chp vỏ ca cỏc vn bn phỏp lut v hon thu GTGT khin cho vn hon
thu GTGT l mt vn ni cm ln trong quỏ trỡnh thc hin lut thu GTGT
hin nay.
Theo quy nh ca iu 16 lut thu GTGT thỡ i tng c xột hon

thu GTGT trong cỏc trng hp sau:
Gian lận thuế GTGT trong các doanh nghiệp thơng mại ở nớc ta hiện nay
Thực trạng và biện pháp phòng ngừa
Lê Hồng Hạnh - Thơng mại 43A - Đại học Kinh tế quốc dân
15
- C s kinh doanh thuc i tng np thu theo phng phỏp khu tr
thu c xột hon thu trong cỏc trng hp.
C s kinh doanh 3 thỏng liờn tc tr lờn cú s lu k s thu u vo
c khu tr ln hn s thu u ra. S thu c hon l s thu u vo
cha c khu tr ht ca thi gian xin hon thu.
Vớ d: Doanh nghip A kờ khai thu GTGT cú s thu GTGT u ra, u
vo nh sau:
VT: triu ng
Thỏng kờ khai
thu
Thu u vo
c khu tr
trong thỏng
Thu u ra
phỏt sinh trong
thỏng
Thu phi
np
Lu k s thu
u vo cha
c khu tr
Thỏng 12/2000 200

100

-100

-100

Thỏng 1/2001 300

350

+50

-50

Thỏng 2/2001 300

200

-100

-150


Doanh nghip A cú lu k 3 thỏng liờn tc s thu u vo ln hn u ra.
Doanh nghip A thuc i tng c hon thu GTGT vi s thu l 150 triu
ng.
C s kinh doanh trong thỏng cú hng hoỏ xut khu nu cú s thu
GTGT u vo cha c khu tr t 200 triu tr lờn thỡ c xột duyt hon
thu theo thỏng, hoc chuyn hng.
- i vi hng u thỏc xut khu, gia cụng ch bin xut khu qua mt c
s khỏc ký hp ng gia cụng xut khu, gia cụng chuyn tip xut khu, i
tng hon thu l c s hng hoỏ i u thỏc xut khu, c s trc tip gia cụng

hng hoỏ xut khu.
- i vi c s kinh doanh mi thnh lp, u t mi ó ng ký np thu
theo phng phỏp khu tr thu nhng cha cú phỏt sinh doanh thu bỏn hng
tớnh thu GTGT u ra, nu thi gian u t t mt nm tr lờn c xột hon
Gian lận thuế GTGT trong các doanh nghiệp thơng mại ở nớc ta hiện nay
Thực trạng và biện pháp phòng ngừa
Lê Hồng Hạnh - Thơng mại 43A - Đại học Kinh tế quốc dân
16
thu u vo theo tng nm. S thu GTGT u vo ca ti sn u t c
hon cú giỏ tr ln t 200 triu tr lờn thỡ c xột hon thu tng quý.
- C s kinh doanh quyt toỏn thu khi sỏt nhp, hp nht, chia tỏch, gii
th, phỏ sn cú thu GTGT np tha, c s cú quyn ngh c quan hon thu
hon li s thu np tha.
- i vi cỏc d ỏn s dng vn ODA ch d ỏn ODA khụng hon li
mua hng hoỏ, dch v t cỏc nh cung cp trong nc cú thu GTGT s
dng cho d ỏn ny. Nh thu chớnh thuc i tng np thu GTGT theo
phng phỏp tr thu s dng vn ODA khụng cung cp cỏc hng hoỏ, dch
v cho cỏc d ỏn s dng vn ODA khụng hon li khụng phi tớnh thu GTGT
u ra nhng c tớnh khu tr hoc hon thu GTGT u vo ca hng hoỏ,
dch v mua trong nc cú thu GTGT.
- T chc Vit Nam s dng tin vin tr nhõn o, vin tr khụng hon
li ca t chc cỏ nhõn nc ngoi mua hng hoỏ ti Vit Nam thỡ c hon
li tin thu GTGT ó ghi trờn hoỏ n GTGT khi mua hng.

6. Hoỏ n, chng t
Trong iu kin thc hin thu GTGT, hoỏ n, chng t l c s
kim tra thu GTGT, l cn c xỏc nh thu GTGT u vo v u ra xỏc
nh s thu GTGT c khu tr, min gim, phi np hay c hon li trong
k. iu ny ũi hi cỏc doanh nghip phi thc hin nghiờm chnh ch hoỏ
n, chng t c khõu mua v khõu bỏn vỡ nú nh hng trc tip n ngun

thu ca Nh nc v quyn li ca doanh nghip. Do ú, vic kim soỏt v t
kim soỏt khõu lp chng t, hoỏ n hay tip nhn chng t hoỏ n cú ý
ngha quyt nh vi c quan qun lý chc nng trong vic tớnh toỏn s thu
phi np núi riờng v qun lý ngun thu cho ngõn sỏch Nh nc núi chung.
Trong iu kin kinh t th trng ngay cng phỏt trin vi cỏc nghip v kinh t
phỏt sinh phong phỳ, a dng thỡ vn chng t, hoỏ n ngy cng cú ý ngha
Gian lận thuế GTGT trong các doanh nghiệp thơng mại ở nớc ta hiện nay
Thực trạng và biện pháp phòng ngừa
Lê Hồng Hạnh - Thơng mại 43A - Đại học Kinh tế quốc dân
17
hn bao gi ht. Vỡ vy, hoỏ n, chng t l mt ni dung ht sc quan trng
c quy nh trong phỏp lut thu GTGT.

III. NH GI CHUNG V THU
1. Mt tớch cc
Thc t trin khai lut thu GTGT nc ta trong nhng nm va qua
cho thy phỏp lut thu GTGT nc ta ó ỏp ng v c bn nhng yờu cu v
lý lun ca phỏp lut thu GTGT c v cu trỳc bờn trong ln hỡnh thc biu
hin bờn ngoi, c th cú y cỏc b phn hp thnh ca phỏp lut thu
GTGT v cỏc nhúm quy phm phỏp lut c biu hin di hỡnh thc: lut,
ngh quyt, ngh nh, thụng t, cụng vn ca nh nc cú thm quyn.
Cỏc quy nh ca phỏp lut thu GTGT phn ỏnh ỳng nhng ni dung,
yờu cu ca chớnh sỏch kinh t, ti chớnh núi chung v chớnh sỏch thu núi riờng
cng nh th hin c mc tiờu, nh hng c bn trong ch trng, ng
li phỏt trin kinh t ca ng. Phỏp lut thu GTGT c bn ó phn ỏnh c
bn cht ca thu GTGT cng nh c ch vn hnh ca thu GTGT.
Chớnh vỡ nhng lý do ú m sau nhng nm trin khai thc hin lut thu
GTGT ó c mt s thnh tu ỏng k m thnh tu bao trựm nht l t
c mc tiờu, yờu cu t ra trong lut thu GTGT.
Vic thc hin lut thu GTGT to iu kin cho giỏ thnh cỏc cụng trỡnh

u t xõy dng c bn c gim khong 10% vỡ ton b thu GTGT ca cỏc
cụng trỡnh xõy dng c bn c hch toỏn riờng khụng tớnh vo giỏ thnh cụng
trỡnh khụng phi khu hao ti sn sau ny m c khu tr hoc hon thu. Mt
khỏc, khi nhp khu thit b, mỏy múc phng tin vn ti chuyờn dựng, loi
trong nc cha sn xut c u t thnh ti sn c nh theo d ỏn thỡ
khụng thuc dng chu thu GTGT. c bit, k t khi thc hin gim 50% thu
sut i vi cỏc sn phm xõy dng c bn thỡ mc thu cũn phi np sau khi
Gian lận thuế GTGT trong các doanh nghiệp thơng mại ở nớc ta hiện nay
Thực trạng và biện pháp phòng ngừa
Lê Hồng Hạnh - Thơng mại 43A - Đại học Kinh tế quốc dân
18
khu tr u vo bỡnh quõn ch cũn khong 1% so vi 4% khi thc hin np
thu doanh thu th hin khuyn khớch u t rt mnh.
Mt khỏc, lut thu GTGT ó gúp phn khuyn khớch xut khu, bo m
sn xut trong nc, sp xp li c cu nn kinh t. Theo quy nh ca lut thu
GTGT hng hoỏ xut khu c hng thu sut 0% tc l c hon ton b
s thu GTGT ó np u vo, vic hon thu GTGT u vo thc cht l nh
nc tr giỏ cho hng hoỏ xut khu nờn ó giỳp doanh nghip xut khu tp
trung c ngun hng trong nc xut khu v cú iu kin cnh tranh c
vi hng hoỏ trờn th trng quc t.
Biu 1. Cỏc mt hng xut khu ch yu t nm 1999 n 2003

Mt hng Nm1999

Nm 2000

Nm 2001 Nm 2002 Nm 2003
Du thụ (nghỡn tn) 14.881,9

15.423,5

16.731,6

16.879,0

17.169,0

Dt may (triu ụ) 1.746,2

1.891,9

1.975,4

2.752,0

3.630,0

Giy, dộp (triu ụ) 1.387,1

1.471,7

1.578,4

1.867,0

2.225,0

Thu sn (triu ụ) 973,6

1.478,5

1.816,4

2.023,0

2.217,0

GTGTo (nghỡn tn) 4.508,3

3.476,7

3.721,0

3.241,0

3.820,0

C phờ (nghỡn tn) 482,0

733,9

931,0

719,0

700,0

Th cụng m ngh (triu ụ) 200,4

273,7

299,7

331,0

367,0

Ht tiờu (nghỡn tn) 34,8

37,0

57,0

77,0

74,4

Ht iu (nghỡn tn) 18,4

34,2

43,6

62,0

83,6

Cao su (nghỡn tn) 263,0

273,4

308,0

449,0

438,0

Than ỏ (nghỡn tn) 3.260,0

3.251,2

4.292,0

6.049,0

7.049,0

Chố (nghỡn tn) 36,0

55,6

67,9

75,0

60,0

Lc (nghỡn tn) 56,0

76,1

78,2

105,0

83,3

Vic trin khai lut thu GTGT khụng gõy bin ng ln v giỏ. Theo ti
liu ca Tng cc thng kờ thỡ ch s giỏ tiờu dựng c nm 1999 ch tng 0,1%
so vi thỏng 12 nm 1998, nm 2000 tng khong 1%. Trong ú giỏ lng thc
gim 1,9%, giỏ thc phm gim 7,8%. Giỏ cỏc hng cụng ngh phm v dch v
trong nm tr lng thc v thc phm tng 3% l mc bỡnh thng ca nn
kinh t khu vc v th gii.
Gian lận thuế GTGT trong các doanh nghiệp thơng mại ở nớc ta hiện nay
Thực trạng và biện pháp phòng ngừa
Lê Hồng Hạnh - Thơng mại 43A - Đại học Kinh tế quốc dân
19
Ngoi ra, lut thu GTGT ó bt u tỏc ng n cụng tỏc qun lý ca
doanh nghip, to iu kin cho c quan qun lý nh nc kim tra, giỏm sỏt
hot ng sn xut kinh doanh ca cỏc doanh nghip, tng cng cụng tỏc hch
toỏn k toỏn v thỳc y vic mua bỏn hng hoỏ cú hoỏ n cỏc doanh nghip.
Do yờu cu ca vic kờ khai thu GTGT, khu tr thu GTGT u vo, tớnh
ỳng thu nhp ca doanh nghip nờn nhng ngi lm cụng tỏc kinh doanh ó
bt u chỳ ý n cụng tỏc m s k toỏn, ghi chộp, qun lý v s dng hoỏ n,
chng t. S chuyn bin ny th hin rừ nht trong cỏc doanh nghip t nhõn,
cỏc cụng ty trỏch nhim hu hn, cụng ty c phn. Thụng qua vic chp hnh
cụng tỏc k toỏn, hoỏ n, chng t ca cỏc doanh nghip qua vic kờ khai thu,
hon thu, quyt toỏn thu giỳp cho c quan chc nng ca Nh nc v c
quan thu tng bc nm c sỏt hn tỡnh hỡnh sn xut kinh doanh cng nh
tng cng kim tra, giỏm sỏt i vi doanh nghip.

ng thi, vic trin khai thc hin lut thu GTGT bo m ng viờn
s thu cho ngun ngõn sỏch Nh nc. Khụng gim hn so vi thu doanh thu.
Nm 1999 tng thu ngõn sỏch Nh nc t 102,1% so vi d toỏn nm Quc
hi giỏo, nm 2000 t 117,4%. Trong ú thu GTGT chim t trng ln trong
tng s thu, riờng s thu thu GTGT nm 1999 l 16.590 t ng, sau khi tr i
s thu phi hon cũn li tng ng vi thu doanh thu trc õy.
Qua nhng con s trờn, chỳng ta cú th ớt nhiu khng nh rng vic
a thu GTGT vo ỏp dng Vit Nam l nh hng ỳng n ca ng v
nh nc, l bc t phỏ ln trong cụng cuc ci cỏch ti chớnh cụng. Lut thu
GTGT c thc hin Vit Nam ó cú nhng tỏc ng ln n i sng kinh
t xó hi nc ta, gúp phn hon thin lut thu nc ta phự hp vi kinh t th
trng, to iu kin m rng hp tỏc vi cỏc nc trong khu vc v trờn th gii.
2. Mt hn ch
Bờn cnh nhng mt ó t c thỡ phỏp lut thu GTGT nc ta cng
cú nhng mt cha c. Lut thu GTGT nc ta hin nay cha mnh
Gian lận thuế GTGT trong các doanh nghiệp thơng mại ở nớc ta hiện nay
Thực trạng và biện pháp phòng ngừa
Lê Hồng Hạnh - Thơng mại 43A - Đại học Kinh tế quốc dân
20
iu chnh cỏc quan h phỏt sinh trong quỏ trỡnh thc hin ngha v thu
GTGT. Th hin nhng mt sau:
Mt l, i tng chu thu GTGT cha phn ỏnh ỳng bn cht ca s
vt hin tng, vic thu GTGT phõn ra i tng chu thu v i tng khụng
chu thu ca chớnh xỏc v mt khoa hc, cựng vi vic quy nh trc tip hng
hoỏ, dch v khụng thuc din chi thu GTGT nờn ó dn n nhiu cỏch hiu
khỏc nhau trong qỳa trỡnh thc hin ngha v thu GTGT.
Phm vi i tng n thu GTGT c xỏc nh trong lut l quỏ rng,
trong ú ch th l h kinh doanh cỏ th chim mt t l ln nhng cha cú thúi
quen lp v s dng hoỏ n. Khi thc hin cỏc cung ng chu thu nờn gõy
nhiu khú khn phc tp trong qun lý hnh chớnh thu.

Hai l, cn c tớnh thu l giỏ tớnh thu v thu sut, song thc tin thc
thi ngha v thu GTGT, giỏ tớnh thu c phn ỏnh trờn hoỏ n chng tự cũn
cú s khỏc bit so vi giỏ thc, c bit giỏ tớnh thu ca hng tiờu dựng, nhng
khụng cú c s phỏp lý chng minh vỡ vy trong nhiu trng hp phm
vi mc ca thu GTGT khụng c xỏc nh ỳng. Li cng thờm tiờu chớ
phõn nh danh mc hng hoỏ, dch v da trờn tớnh nng cụng dng v mc
ớch s dng hng hoỏ, dch v xỏc nh mc thu sut, nờn trong nhiu
trng hp cựng mt mt hng cú th b ỏp dng cỏc mc thu khỏc nhau.
Ba l vic quy nh hai phng phỏp tớnh thu nhng tng phự hp vi
iu kin thc t ca Vit nam song thc tin thc thi ngha v thu GTGT ó
a n nhiu bt n v khụng thc t, nht l giỏ tớnh thu ca hai phng phỏp
ny khỏc nhau.
Bn l quy nh khu tr khng l thiu c s khoa hc, khú khn trong
qun lý hnh chớnh thu v mc ớch ca vic khu tr khng cng khụng thc
hin c. Cỏc quy nh v khu tr i vi ti sn c nh cũn nhiu bt hp lý
dn n hai xu th, cú th quyn khu tr khụng c bo m hoc cú th b
Gian lận thuế GTGT trong các doanh nghiệp thơng mại ở nớc ta hiện nay
Thực trạng và biện pháp phòng ngừa
Lê Hồng Hạnh - Thơng mại 43A - Đại học Kinh tế quốc dân
21
lm dng, m c hai nguyờn tc ny u khụng m bo nguyờn tc phỏp ch
trong quỏ trỡnh thc hin.
Nm l xỏc nh din hon thu quỏ rng, cng thờm c ch tin thoỏi
hu kim cựng vi th tc thnh lp doanh nghip quy nh trong lut doanh
nghip khụng cht ch, nờn tin ca Nh nc tht thoỏt bng con ng ny l
khỏ ln.
Sỏu l c ch thc hin nghav thu GTGT cũn an xen nhiu yu t ca
c ch qun lý hnh chớnh bao cp nờn ngha v thu GTGT cha c m bo
mt cỏch cụng bng tho ỏng. Giỏ tr phỏp lý ca mó s thu, t khai thu,
thụng bỏo np thu, quyt toỏn thu cha c xỏc nh trong phỏp lut thu

GTGT, dn n s tu tin trong quỏ trỡnh thc hin.
By l hoỏ n, chng t cũn thiu nhiu d kin quan trng xỏc nh
trỏch nhim phỏp lý ca cỏc bờn, giỏ tr phỏp lý ca chỳng cha c xỏc nh
rừ rng, c ch qun lý lng lo, vic lp v s dng hoỏ n, chng t khi mua
hng hoỏ, dch v cha tr thnh thúi quen nờn hin tng gian ln hoỏ n
chim dng tin ca ngõn sỏch Nh nc bng con ng khu tr thu hoc
hon thu GTGT ó phỏt trin ti mc bỏo ng v khụng ch dng li s n
l ca tng doanh nghip mm cú s múc ni gia cỏc doanh nghip.
Nhng bt cp trờn ó t ra s tt yu phi hon thin lut thu GTGT v
c ch m bo thc hin ng thi cng l c s thc tin cho vic ra cỏc
gi phỏp hon thin phỏp lut thu GTGT v c ch m bo thc hin.





Gian lận thuế GTGT trong các doanh nghiệp thơng mại ở nớc ta hiện nay
Thực trạng và biện pháp phòng ngừa
Lê Hồng Hạnh - Thơng mại 43A - Đại học Kinh tế quốc dân
22

Chng II
THC TRNG GIAN LN THU VIT NAM


I. KHI QUT VIC XY DNG V TRIN KHAI LUT THU GTGT
NC TA
1. Quỏ trỡnh xõy dng v trin khai thc hin cỏc quy nh thu GTGT
nc ta.
1.1 Quỏ trỡnh xõy dng lut

Lch s ra i v phỏt trin thu mi quc gia l khụng ging nhau
nhng nú luụn gn lin vi s ra i v phỏt trin ca t nc. phc v cho
quỏ trỡnh phỏt trin cỏch mng Vit Nam thỡ s iu chnh phỏp lut thu GTGT
nc ta cng qua cỏc giai on khỏc nhau, mi giai on u phc v cho
quan im s dng thu khoỏ giai on ú. Chớnh nhng quan im ny ó
nh hng sõu sc n quỏ trỡnh iu chnh phỏp lut thu nc ta.
Giai on 1945-1954: Xut phỏt t quan im to lũng tin ca nhõn dõn
vo chớnh quyn mi nhng vn phi m bo ngun thu cho ngõn sỏch nh
nc, nh nc ó xoỏ mi th thu bt cụng vụ lý ca Phỏp, sa i mt s
thu c v ban hnh mt s thu khỏc. c bit khi cuc khỏng chin chng
Phỏp chuyn sang giai on phn cụng, yờu cu phi cng c hu phng v chi
vin tớch cc cho tin tuyn, nh nc ó cỏc b cỏc th thu ban hnh tm thi,
banh hnh 7 ch thu ỏp dng thng nht cho c nc gm: ch thu nụng
nghip, ch thu cụng thng nghip, ch thu hng hoỏ, ch thu phỏt
sinh, ch thu trc b, ch thu tem; ch thu xut nhp khu. By
ch thu ú l nn múng u tiờn ca h thng phỏp lut thu nc ta c
thc thi trong sut thi k cui ca cuc khỏng chin 1951-1954 v c k
tha s dng cho cỏc giai on sau.
Gian lận thuế GTGT trong các doanh nghiệp thơng mại ở nớc ta hiện nay
Thực trạng và biện pháp phòng ngừa
Lê Hồng Hạnh - Thơng mại 43A - Đại học Kinh tế quốc dân
23
Giai on 1954-1975: trong giai on ny thu c s dng, thc hin
nhim v khỏc nhau c th:
T 1954-1959 nh nc s dng thu khụi phc kinh t v ci to
xó hi ch ngha min Bc bng cỏch s i cỏc chớnh sỏch thu theo tinh
thn phõn bit i x v thu vỡ vy, ch thu nụng nghip v ch li tc
doanh nghip c sa i mt cỏch c bn gúp phn tớch cc vn ng cỏ th
vo hp tỏc xó, khuyn khớch mụ hỡnh kinh t hp tỏc xó ra i v phỏt trin.
T 1960-1975 nh nc tip tc thay i h thng phỏp lut thu trong ú

ch yu sa i ch thu nụng nghip, ch thu mụn bi, ch thu
doanh thu, ch thu li tc doanh nghip v cho thc hin thớ im hai ch
thu mi khụng mang tớnh cht thu, ch thu quc doanh, ch phõn phi
trớch np li nhun v dn tỏch khu vc kinh t quc doanh ra khi s iu
chnh ca thu.
Hai giai on ny h thng phỏp lut thu khụng c xõy dng m ch
trờn tinh thn sa i, b sung nờn h thng phỏp lut thu khụng n nh, cỏc
ch thu mang tớnh chp vỏ, hiu lc phỏp lý thp.
Giai on 1975-1989: Xut phỏt t tỡnh hỡnh t nc cú nhiu bin i
nờn ch thu trong giai on ny cng c sa i liờn tc trong nhng nm
u min Nam tm thi sa i mt s ch thu ca chớnh quyn Thiu,
sa i mt s ch thu min Bc ỏp dng cho min Nam.
Nm 1980 hai min Nam, Bc thc hin h thng thu thng nht da
trờn h thng thu ó ỏp dng min Bc cú sa i cho phự hp vi c hai
min.Thỏng 2/1983 nh nc ban hnh phỏp lnh thu nụng nghip thay cho
iu l thu nụng nghip v c sa i vo nm 1983. Cng trong nm 1983
phỏp lnh thu cụng thng nghip cng c ban hnh thay cho iu l thu
cụng thng nghip v c sa i b sung vo nm 1987. Thỏng 7/1987
Quục hi ban hnh lut thu xut nhp khu.
Gian lận thuế GTGT trong các doanh nghiệp thơng mại ở nớc ta hiện nay
Thực trạng và biện pháp phòng ngừa
Lê Hồng Hạnh - Thơng mại 43A - Đại học Kinh tế quốc dân
24
Giai on 1990 n nay: vi s thay i ln, cn bn ca ng li phỏt
trin kinh t trong giai on ny ó kộo theo s thay i cn bn trong quan
im s dng thu. Thu phi tr thnh cụng c ng viờn ngun thu ch yu
cho ngõn sỏch Nh nc, phi tr thnh cụng c qun lý kinh t ca Nh nc,
thu phi cú tớnh phỏp lý cao, phi m bo s bỡnh ng gia cỏc thnh phn
kinh t. Vỡ vy, nh nc quyt nh ci cỏch thu giai on 1. H thng phỏp
lut thu c ra i ỏp dng thng nht trong c nc khụng phõn bit thnh

phn kinh t, lut thu doanh thu, lut thu li tc, lut thu xut nhp khu, lut
thu thu nhp doanh nghip.
H thng phỏp lut thu mi ra i ó th hin v ỏp ng c quan
im s dng thu song cng cũn nhiu tn ti cn c xem xột hon thin
phự hp vi iu kin kinh t xó hi mi. Thc t ú ó t ra yờu cu ci cỏch
thu giai on 2; bt u t nm 1996 v d kin kt thỳc vo nm 2005, thi
im Vit Nam chớnh thc ra nhp vo khu mu dch t do ASEAN. Vic xõy
dng, ban hnh lut thu GTGT thay cho lut thu doanh thu c coi l mt
trong nhng s kin quan trng ca ci cỏch thu trong giai on ny v s kt
thỳc bng vic xõy dng mt h thng thu cú kh nng hi nhp cao.
Cỏc vn bn hng dn thi hnh lut thu GTGT
Ngy 3/9/2002 chớnh ph ban hnh ngh nh s 76/2002 v vic sa i
b sung mt s iu ca ngh nh 79/2002/N-CP. Ngy 29/12/2002 ca chớnh
ph quy nh chi tit thi hnh lut thu GTGT.
Theo sa i mt s quy nh v i tng khụng chu thu GTGT i
vi mt s loi hng hoỏ nhp khu trong cỏc trng hp nh: vin tr nhõn
o, vin tr khụng hon li, qu tng ca cỏc c quan nh nc, t chc chớnh
tr xó hi v mt s t chc khỏc. Hn na, ngh nh cũn b sung sa i mt
s quy nh v mc thu 0% thu GTGT i vi mt s hng húa xut nhp
khu, bao gm hng hoỏ chu thu tiờu th c bit xut khu, hng hoỏ gia cụng
xut khu, sa cha mỏy múc, thit b, phng tin vn ti cho nc ngoi, phn