Luận văn: Thị trường chứng khoán Việt Nam và giải pháp thúc đẩy sự phát triển của thị trường chứng khoán docx

1



Luận văn
Đề tài: Thị trường chứng khoán Việt
Nam và giải pháp thúc đẩy sự phát triển
của thị trường chứng khoán



2
Mục lục

L
ờ
i n
ó
i
đ
ầ
u

4
N
ộ
i dung
đ

ề

t
à
i

6
Phần 1: Lý thuyết chung về chứng khoán và thị trường chứng
khoán

6
I. Chứng khoán
6
1.

Khái niệm
6
2.

Một số loại chứng khoán cơ bản
6
2.1 Cổ phiếu 6
2.2 Trái phiếu 7
2.3 Các chứng chỉ có nguồn gốc chứng khoán 8
II.
Th
ị

tr
ư

ờ
ng ch
ứ
ng kho
á
n

9
1.

Khái niệm
9
2.

Chức năng
9
2.1 Huy động vốn đầu tư cho nền kinh tế 9
2.2 Cung cấp môi trường đầu tư cho công chúng 10
2.3 Tạo tính thanh khoản cho các loại chứng khoán 10
2.4 Đánh giá hoạt động của doanh nghiệp 11
2.5 Tạo môi trường giúp chính phủ thực hiện các chính sách vĩ
mô
11
3.
Các chủ thể tham gia thị trường

11
3.1 Nhà phát hành 11
3.2 Nhà đầu tư 12
3.3 Các công tổ chức kinh doanh trên thị trường chứng khoán 12

3.4 Các tổ chức có liên quan đến thị trường chứng khoán 13
4. Các nguyên tắc hoạt động cơ bản của thị trường chứng
khoán
15
4.1 Nguyên tắc công khai 15
4.2 Nguyên tắc đấu giá 15
4.3 Nguyên tắc trung gian 16
5. Cấu trúc và phân loại cơ bản của thị trường chứng khoán
16
5.1 Căn cứ vào sự luân chuyển nguồn vốn 16
5.2 Căn cứ vào phương thức hoạt động của thị trường 17
5.3 Căn cứ vào hàng hoá trên thị trường 18
Ph
ầ
n 2: Th
ị

tr
ư
ờ
ng ch
ứ
ng kho
á
n V
i
ệ
t Nam
18
I. Khái quát chung về thị trường chứng khoán Việt Nam

18
1.

Sự cần thiết phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam
18
2. Tổng quan về thị trường chứng khoán Việt Nam thời gian
qua
19



3
II. Thuận lợi và khó khăn cho sự phát triển thị trường
chứng khoán Việt Nam
21
1.

Thuận lợi
22
2.

Khó khăn
22
III. Một số nhận định của các nhà đầu tư về thị trường
chứng khoán Việt Nam
24
IV. Một số giải pháp và ý kiến cá nhân để thúc đẩy sự phát
triển của thị trường chứng khoán Việt Nam
26
1.

Cổ phần hoá doanh nghiệp 26
1.1 Giải pháp cho các DN còn gặp khó khăn về tài chính và quản
lý
26
1.2 Giải pháp cho vấn đề lao động dôi dư trong DN sau khi tiến
hành CPH
29
1.3 Giải pháp cho những tồn tại trong vốn để xác định giá trị
doanh nghiệp
30
2.

Đẩy mạnh phát triển thị trường trái phiếu 32
2.1 Cải cách quy trình đấu thầu trái phiếu 32
2.2 Xây dựng một thị trường trái phiếu chính phủ (TPCP) chuyên
biệt
33
3.

Tăng cường vai trò của cơ quan quản lý chứng khoán 34
4.

Hoàn thiện hệ thống pháp luật 34
5.

Các tổ chức trung gian 35
Kết luận
36
B

ả
ng
ch
ữ

vi
ế
t t
ắ
t

37
Danh mục tài liệu tham khảo
38









4
LỜI NÓI ĐẦU

Việt Nam bắt đầu tiến hành đổi mới từ năm 1986 và kể từ đó tới nay đất
nước ta đã phát triển với một tốc độ rất nhanh. Từ một nền kinh tế bao cấp
trước đổi mới nước ta đã dần chuyển sang một nền kinh tế thị trường kể từ sau
đổi mới. Biết bao thách thức đã đặt ra cho sự nghiệp công nghiệp hoá hiện đại

hoá mà nhà nước đặt ra nhằm phát triển nền kinh tế của đất nước. Tuy nhiên
những thách thức đó cũng đã chỉ ra rằng nền kinh tế thị trường của chúng ta
còn quá yếu kém. Cuôc khủng hoảng tài chính tiền tệ Đông Nam á 1997 đã chỉ
ra điều đó rất rõ. Trong khi các nước trong khu vực bị ảnh hưởng rất nặng nề từ
cuộc khủng hoảng đó thì dường như chúng ta vẫn không có một chút ảnh
hưởng gi đáng kể, tỗc độ tăng trưởng kinh tế hàng năm vẫn đạt được ở một mức
khá cao. Điều đó phải chăng là do chúng ta đã quản lý tốt, nền kinh tế chúng ta
đã đủ mạnh nên không bị ảnh hưởng lớn từ cuộc khủng hoảng. Nhưng sự thật
không phải như vậy mà do một nguyên nhân rất đơn giản đó là do nền kinh tế
của chúng ta còn quá ít có quan hệ với các nền kinh tế khác nên dù trong khu
vực bị khủng hoảng thì chúng ta cũng không bị ảnh hưởng quá lớn.

Trong một thế giới mà xu hướng toàn cầu hoá như hiện nay đang diễn ra
rất nhanh thì thử hỏi một nền kinh tế có thể thật sự phát triển nếu không có
quan hệ kinh tế với các nền kinh tế khác? Dường như nhận ra điều đó kể từ sau
cuộc khủng hoảng 1997 và sang đầu năm 2000 đảng và nhà nước ta đã thực
hiện nhiều biện pháp nhằm thúc đẩy sự phát triển kinh tế, thu hút đầu tư nước
ngoài, mở rộng quan hệ kinh tế với các nước và khu vực trên thế giới để phục
vụ mục tiêu phát triển kinh doanh.

Để phục vụ cho mục tiêu phát triển kinh doanh thì nhà nước đã thực hiện
nhiều biện pháp để phát triển các thị trường. Trong đó thị trường vốn là một
trong những thị trường hết sức quan trọng để huy động vốn cho các mục tiêu
phát trỉên kinh tế xã hội. Một trong những kênh huy động vốn mà nhà nước đã
tổ chức là thị trường chứng khoán với việc mở trung tâm giao dịch chứng
khoán tại thành phố Hồ Chí Minh vào tháng 7 năm 2000. Từ đó đến nay thì thị
trường chứng khoán đã có một số đóng góp vào sự phát triển kinh tế nói chung.
Tuy nhiên sự phát triển thị trường chứng khoán ở Việt Nam còn gặp nhiều khó
khăn, nếu không có biện pháp khắc phục thì thậm chí nó còn là vật cản cho sự
phát triển kinh tế.

5
Chính vì thế, mà hơn bao giờ hết chúng ta cần phải chuẩn bị một cách kỹ
càng cả về kiến thức cơ bản và các kinh nghiệm của các nước khác trên thế giới
về cơ cấu quản lý và kiểm soát hoạt động của thị trường chứng khoán. Để thị
trường này thất sự là một kênh huy động vốn hiêu quả cho các mục tiêu phát
triển kinh tế.

Trên cơ sở đó em hi vọng đề án tài chính tiền tệ với đề tài Thị trường
chứng khoán Việt Nam và giải pháp thúc đẩy sự phát triển của thị trường
chứng khoán có thể có những đóng góp cho sự phát triển của thị trường chứng
khoán Việt Nam

6
NỘI DUNG ĐỀ TÀI

Phần 1: Lý thuyết chung về chứng khoán và thị trường chứng
khoán
I. Chứng khoán
1 Khái niệm
Chứng khoán là thuật ngữ dùng để chỉ các chứng chỉ đầu tư hoặc cho vay
vốn nhằm thu được trong tường lai một khoản lợi tức.
Chứng khoán bao gồm 3 loại chính sau
Chứng khoán vốn: cổ phiếu
Chứng khoán nợ: trái phiếu
Các chứng chỉ có nguồn gốc chứng khoán: chứng quyền, chứng chỉ thụ
hưởng
2 Một số loại chứng khoán cơ bản
2.1 Cổ phiếu
Cổ phiếu là chứng chỉ cổ phần xác nhận sự góp vốn của người nắm giữ
cổ phiêu vào công ty cổ phần và xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người
nắm giữ cổ phiếu với tài sản và thu nhập của công ty
Cổ phiếu được chia làm hai loại chủ yếu sau
Cổ phiếu ưu đãi có đặc điểm là thường có mức cổ tức cố định. Người
chủ của cố phiếu này có quyền được nhận tiền lãi trước các cổ đông thường.
Nếu số lãi chỉ đủ trả cổ tức cho các cổ đông ưu tiên thì các cổ đông thường sẽ

không nhận được cổ tức kì đó. Một vấn đề rất quan trọng trong việc phát hành
cổ phiếu ưu đãi là thuế. Khác với chi phí lãi vay được giảm trừ khi tính thuế thu
nhập công ty, cổ tức được lấy từ lợi nhuận sau thuế. Đó là hạn chế của cổ phiếu
ưu đãi. Mặc dù vậy thì cổ phiếu ưu đãI vẫn có ưu điểm với cả nhà phát hành và
nhà đầu tư. Tuy nhiên thông thường thì cổ phiếu ưu đãi chỉ chiếm một tỷ trọng
nhỏ trong tổng số cổ phiếu được phát hành.



7
Cổ phiếu thông thường là loại cổ phiếu thông dụng nhất vì các ưu đIểm
của nó đáp ứng được yêu cầu của cả người đầu tư và công ty phát hành. Là cổ
phiếu xác định quyền sở hữu của cổ đông trong công ty. Cổ phiếu thường được
đặc trưng bởi quyền quản lí, kiểm soát công ty. Cổ đông sở hữu cổ phiếu
thường được tham gia bầu hội đồng quả trị, tham gia bỏ phiếu quyết định các
vấn đề lớn của công ty. Cổ tức của cổ phiếu thường được trả khi hội đồng quản
trị công bố. Khi công ty giải thể hoặc phá sản, cổ đông sở hữu cổ phiếu thường
sẽ được chia số tiền còn lại sau khi thanh toán các khoản nợ và thanh toán cho
cổ phiếu ưu đãi. Lượng cổ phiếu tối đa mà công ty được cơ quan quản lý có
thẩm quyền cho phép phát hành gọi là vốn cổ phần. Phần lớn những cổ phiếu
đã phát hành nằm trong tay những nhà đầu tư - cổ đông. Những cổ phiếu này
được coi là đang lưu hành trên thị trường. Tuy nhiên, có thể chính công ty phát
hành mua lại một số cổ phiếu của mình và giữ nó nhằm những mục đích nhất
định và những cổ phiếu đó được coi như không lưu hành.
2.2 Trái phiếu
Trái phiếu là thoả thuận vay nợ mang tính chất hợp đồng theo đó người
đi vay phát hành trái phiếu với cam kết se trả cho người cho vay, người nắm
giữ trái phiếu một số tiền lãi định kì và khi trái phiếu hết hạn là lúc khoản thanh
toán cuối cùng sẽ được thực hiện
Trái phiếu được phân loại dựa trên nhiều tiêu chí khac nhau

 Căn cứ theo chủ thể phát hành
 Trái phiếu công ty: do công ty phat hành nhằm mục đích gia tăng
vốn cho công ty. Tuy nhiên không phải công ty nào cũng được
quyền phát hành trái phiếu mà chỉ có những công ty lớn có uy tín
trên thị trường
 Trái phiếu chính phủ: do chính phủ phát hành nhằm mục đích
huy động vốn phục vụ cho các mục xây dựng các công trình hay
tài trợ cho các dự án của chính phủ



8
 Trái phiếu chính quyền địa phương do chính quyền địa phương
phát hành nhằm mục đích tài trợ cho dự án của chính quyền địa
phương
 Căn cứ tính chất chuyển đổi của trái phiêu
 Trái có khả năng chuyển đổi thành cổ phiếu
 Trái phiếu không có khả năng chuyển đổi
 Căn cứ cách thức trả lãi
 Trái phiếu có lãi suất cố định: lãi suất được ghi ngay trên mặt trái
phiếu và không thay đổi trong suốt kỳ hạn cuả nó. Việc thanh
toán lãi trái phiếu cũng thường được qui định rõ ràng
 Trái phiếu có lãi suất thả nổi: là loại trái phiếu mà khoản lãi thu
được thay đổi theo sự biến động của lãi suất thị trường hoặc bị
chi phối bởi biểu giá, chẳng hạn như giá bán lẻ.
 Trái phiếu chiết khấu: là loại trái phiếu không trả thưởng và được
bán theo nguyên tắc chiết khấu. Tiền thưởng cho việc sở hữu trái
phiếu nằm dưới dạng lợi nhuận do vốn đem lại hơn là tiền thu
nhập (nó là phần chênh lệch giữa giá trị danh nghĩa- mệnh giá
trái phiếu và giá mua).

2.3 Các chứng chỉ có nguồn gốc chứng khoán
Gồm các loại chứng khoán sau
Chứng quyền: là giấy xác nhận quyền được mua cổ phiếu mới phát hành
tại mức giải tường bán ra của công ty. Các chứng quyền thường được phát hành
cho cổ đông cũ, sau đó chúng có thể được đem ra giao dịch.
Chứng khế: là các giấy tờ được phát hành kèm theo các trái phiếu, trong
đó xác nhận quyền được mua cổ phiếu theo những điều kiện nhất định.
Chứng chỉ thụ hưởng: là giấy xác nhận quyền lợi của khách hàng là
những nhà đầu tư cá nhân trong các quỹ đầu tư nhất định. Chứng chỉ này có thể
được mua bán, giao dịch trên thị trường chứng khoán như các giấy tờ có giá trị
khác. Chứng chỉ này do công ty tín thác đầu tư hay các quỹ tương hỗ phát hành
(là tổ chức chuyên nghiệp thực hiện đầu tư theo sự uỷ nhiệm của khách hàng)



9
II. Thị trường chứng khoán
1 Khái niệm
Thị trường chứng khoán trong điều kiện của nền kinh tế hiện đại được
quan niệm là nơi diễn ra các hoạt động trong giao dịch mua bán chứng khoán
trung và dài hạn. Việc mua bán này được tiến hành trên thị trường sơ cấp khi
người mua mua được chứng khoán lần đầu từ những người phát hành và ở
những thị trường thứ cấp khi có sự mua di bán lại các chứng khoán đã được
phát hành ở thị trường sơ cấp
Như vậy xét về mặt hình thức thị trường chứng khoán chỉ là nơi diễn ra
các hoạt động trao đổi, mua bán, chuyển nhượng các loại chứng khoán qua đó
thay đổi chủ thể nắm giữ chứng khoán
2 Chức năng
2.1 Huy động vốn đầu tư cho nền kinh tế
Thị trường chứng khoán được xem như chiếc cầu vô hình nối liền người

thừa vốn với người thiếu vốn để họ giúp đỡ nhau thông qua việc mua bán cổ
phiếu và qua đó để huy động vón cho nền kinh tế, góp phần phát triển sản xuất
kinh doanh tạo công ăn việc làm cho người lao động, giảm thất nghiệp, ổn định
đời sống dân cư và thúc đẩy nền kinh tế phát triển.Thông qua thị trường
CK,chính phủ và chính quyền địa phương cũng huy động các nguồn vốn cho
đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng.Thị trường chứng khoán đóng vai trò tự động
điều hoà vốn giữa nơi thừa sang nơi thiếu vốn. Vì vậy, nó góp phần giao lưu và
phát triển kinh tế. Mức độ điều hoà này phụ thuộc vào quy mô hoạt động của
từng thị trường chứng khoán. Chẳng hạn, những TTCK lớn như Luân Đôn, Niu
óc , Paris, Tokyo, thì phạm vi ảnh hưởng của nó vượt ra ngoài khuôn khổ
quốc gia vì đây là những TTCK từ lâu được xếp vào loại hoạt động có tầm cơ
quốc tế. Cho nên biến động của thị trường tác động mạnh mẽ tới nền kinh tế
của bản thân nước sở tại, mà còn ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán nước
khác.
2.2 Cung cấp môi trường đầu tư cho công chúng



10
Bên cạnh các thị trường mà từ trước đén giờ người dân hay đầu tư như
thị trường bất động sản hay hình thức đầu tư qua gửi tiền vào ngân hàng thì từ
khi có thị trường chứng khoán nó trở thành một trong những môI trường đầu tư
mới cho người dân, giúp họ có nhiều cơ hội lựa chọn hình thức đầu tư hơn. Hơn
thế nữa thị trường chứng khoán với các hàng hoá là chứng khoán hết sức đa
dạng cũng làm tăng lựa chọn đầu tư cho công chúng
2.3 Tạo tính thanh khoản cho các loại chứng khoán
Nhờ có thị trường chứng khoán mà các nhà đầu tư có thể chuyển đổi
chứng khoán thành tiền khi họ muốn.Chức năng cung cấp khả năng thanh
khoản bảo đảm cho thị trường chứng khoán hoạt động hiệu quả và năng động.
Không chỉ vậy mà nhờ có thị trường chứng khoán cung cấp tính thanh khoản

mà các chứng khoán do công ty phát hành dễ dàng được chấp nhận trên thị
trường do nó có thể đựoc mua đI bán lại dễ dàng
2.4 Đánh giá hoạt động của doanh nghiệp
Thị trường chứng khoán là nơi đánh giá chính xác các hoạt động của
doanh nghiệp thông qua chỉ số chứng khoán trên thị trường .Việc này kích thích
các doanh nghiệp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, áp dụng công nghệ mới. Ví
dụ một loại chưng khoán như cổ phiếu mà trên thị trường đang có như cầu cao
điều đó chứng tỏ hoạt động của công ty phát hành đang rất thuận lợi, làm ăn
hiệu quả nên giá trị thi trường của cổ phiếu của nó trên thi trường cũng tăng
cao. Điều đó đồng thời thúc đây doanh nghiệp mở rộng đầu tư thúc đây kinh
doanh. Có thể nói tối đa hoá giá trị cổ phiếu trên thị trường là một trong những
mục tiêu quan trọng trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp
2.5 Tạo môi trường giúp chính phủ thực hiện các chính sách vĩ mô
Thông qua các chính sách vĩ mô đối với thị trường chứng khoán chính
phủ có thể định hướng đầu tư hay thúc đẩy thị trường tài chính bởi thị trường
chứng khoán là một trong những thị trường bậc cao nhất của thị trường chứng
khoán. Ngoài ra chính phủ cũng có thể huy động vốn bằng cách phát hành trái



11
phiếu chính phủ trên thị trường để huy động vốn cho các mục tiêu vĩ mô hay
mua bán trái phiếu kiềm chế lạm phát
3 Các chủ thể tham gia thị trường
3.1 Nhà phát hành
Nhà phát hành là các tổ chức thực hiện huy động vốn thông qua thị
trường chứng khoán. Nhà phát hành là người cung cấp các chứng khoán, hàng
hoá của thị trường chứng khoán. Trong đó:
 Chính phủ và chính quyền địa phương là nhà phát hành các trái phiếu
chính phủ và trái phiếu chính quyền địa phương

 Công ty là nhà phát hành các cổ phiếu và trái phiếu công ty
 Các tổ chức tài chính là nhà phát hành các công cụ tài chính như các
trái phiếu, chứng chỉ thụ hưởng…phục vụ cho hoạt động của họ
3.2 Nhà đầu tư
Nhà đầu tư là những người thực sự mua và bán chứng khoán trên thị
trường chứng khoán. Nhà đầu tư có thể được chia làm 2 loại là nhà đầu tư cá
nhân và các nhà đầu tư là tổ chức
Nhà đầu tư là các cá nhân là người đầu tư riêng lẻ trên thị trường chứng
khoán nhằm mục đích sinh lời từ khoản đầu tư
Nhà đầu tư là các tổ chức thường xuyên nghiên cứu thị trường và các loại
chứng khoán để đưa ra các quyết định đầu tư với số lượng lớn. Ưu điểm của
hình thức đầu tư này là đa dạng hoá danh mục đầu tư và các quyết định đầu tư
được thực hiện bởi các chuyên gia có kinh nghiệm. Một bộ phận quan trọng của
các tổ chức đầu tư là các công ty tàI chính. Ngoài ra còn có các công ty chứng
khoán, ngân hàng thương mại
3.3 Các công tổ chức kinh doanh trên thị trường chứng khoán
3.3.1 Công ty chứng khoán
Các công ty này hoạt động với nghiệp vụ chính là bảo lãnh phát hành, tự
doanh, môi giới, quản lý danh mục đầu tư và tư vấn đầu tư chứng khoán.
3.3.2 Quỹ đầu tư chứng khoán
Các quỹ này hoạt động trên cơ sở tập trung một số vốn lớn thông qua các



12
chủ sở hữu quỹ hay huy động trên thị trường thông qua phát hành chứng chỉ
quỹ đầu tư. Trên cơ sở số vốn đó và với phân tích của các chuyên gia chứng
khoán quỹ đầu tư chứng khoán với lô lớn
3.3.3 Các trung gian tài chính
Các trung gian tài chính khác cũng có thể trở thành các tổ chức kinh

doanh chứng khoán khi nó mua chứng khoán nhằm mục đích đầu tư sinh lời.
Chẳng hạn như các ngân hàng mua chứng khoán nhằm mục đích sinh lời, hơn
nữa chứng khoán còn nhằm mục đích tạo tính thanh khoản cho các tàI sản của
ngan hàng hay các công ty bảo hiẻm cũng vậy
3.4 Các tổ chức có liên quan đến thị trường chứng khoán
3.4.1 Cơ quan quản lý nhà nước
Cơ quan quản lý nhà nước được thành lập để quản lý hoạt động của thị
trường chứng khoán có vai trò quan trọng nhất. Cơ quan này được thành lập với
những tên gọi khác nhau, như tại Anh có uỷ ban đầu tư chứng khoán (SBI –
securicties investment board ) hay tại Mỹ có uỷ ban chứng khoán và giao dịch
chứng khoán ( SEC – securities and exchange commisson ). ở Việt Nam thì uỷ
ban chứng khoán nhà nước được thành lập theo nghị định 75 của chính phủ
ngày 28/11/96.
3.4.2 Sở giao dịch chứng khoán (SGDCK)
Sở giao dịch chứng khoán là nơi diễn ra các hoạt động mua bán chứng
khoán. Sở giao dịch được tổ chức thành 3 hình thức
Thứ nhất: SGDCK được tổ chức dưới hình thức “câu lạc bộ mini” hay
được tổ chức theo chế độ hội viên. Đây là hình thức tổ chức SGDCK có tính
chất tự phát. Trong hình thức này, các hội viên của SGDCK tự tổ chức và tự
quản lý SGDCK theo pháp luật không có sự can thiệp của nhà nước. Các thành
viên của SGDCK bầu ra hội đồng quản trị để quản lý và hội đồng quản trị bầu
ra ban điều hành.
Thứ hai: SGDCK được tổ chức dưới hình thức công ty cổ phần có cổ đông
là công ty chứng khoán thành viên. SGDCK tổ chức dưới hình thức này hoạt
động theo luật công ty cổ phần và chịu sự giám sát của một cơ quan chuyên
môn về chứng khoán và thị trường chứng chứng khoán do chính phủ lập ra.



13

Thứ ba: SGDCK được tổ chức dưới dạng một công ty cổ phần nhưng có
sự tham gia quản lý và điều hành của Nhà nước. Cơ cấu tổ chức, điều hành và
quản lý cũng giống như hình thức công ty cổ phần nhưng trong thành phần hội
đồng quản trị có một số thành viên do Uỷ ban chứng khoán quốc gia đưa vào,
giám đốc điều hành SGDCK do ủy ban chứng khoán bổ nhiệm.
Thành viên của SGDCK có thể là cá nhân hoặc các công ty chứng khoán
(còn gọi là công ty môi giới chứng khoán). Để trở thành thành viên của một
SGDCK, công ty phải được cơ quan có thẩm quyền của nhà nước cấp giấy phép
hoạt động, phải có số vốn tối thiểu theo quy định và có những chuyên gia kinh
tế, pháp lý đã được đào tạo về phân tích và kinh doanh chứng khoán, ngoài ra
công ty còn phải thoả mãn yêu cầu của từng sở giao dịch riêng biệt. Một công
ty chứng khoán có thể là thành viên của hai hay nhiều SGDCK, nhưng khi đã là
thành viên của SGDCK (thị trường chứng khoán tập trung) thì không được là
thành viên của thị trường phi tập trung (thị trường OTC) và ngược lại.
3.4.3 Hiệp hội các nhà kinh doanh chứng khoán
Hiệp hội các nhà kinh doanh chứng khoán hoạt động với mục đích bảo
vệ lợi ích cho các công ty thành viên nói riêng và cho toàn ngành chứng khoán
nói chung. Hiệp hội này có một số các chức năng chính sau:
- Khuyến khích hoạt động đầu tư và kinh doanh chứng khoán.
- Ban hành và thực hiện các quy tắc tự điều hành trên cơ sở các quy định
pháp luật về chứng khoán.
- Điều tra và giải quyết tranh chấp giữa các thành viên.
- Tiêu chuẩn hoá các nguyên tắc và thông lệ trong ngành chứng khoán.
3.4.4 Các tổ chức ký gửi và lưu kí chứng khoán
Tổ chức ký gửi và thanh toán chứng khoán là các tổ chức nhận lưu giữ
các chứng khoán và tiến hành nghiệp vụ thanh toán bù trừ.
3.4.5 Các công ty dịch vụ máy tính chứng khoán
Các công ty này cung cấp mạng máy tính và điều hành, sửa chữa mạng
máy tính cho các sở giao dịch, các công ty chứng khoán….
3.4.6 Các tổ chức tài trợ chứng khoán

3.4.7 Các tổ chức đánh giá hệ số tín nhiệm
Các tổ chức này là các công ty chuyên đưa ra các đánh giá về tình hình
và triển vọng của các công ty khác dưới dạng các hệ số tín nhiệm.



14
4 Các nguyên tắc hoạt động cơ bản của thị trường chứng khoán
4.1 Nguyên tắc công khai
Theo nguyên tắc này tất cả các hoạt động của thị trường chứng khoan,
các văn bản pháp luật, các tài liệu về các công ty niêm yết , báo cáo kết quả
kinh doanh dưới hình thức bản cáo bạch của công ty này đều phải được công bố
rộng rãi công khai không có sự che giấu thông tin.
4.2 Nguyên tắc đấu giá
Khi phát hành hay bán một số lượng lô lớn cổ phiếu thì phải thực hiện
đấu giá trên thị trường

4.3 Nguyên tắc trung gian
Hoạt động mua bán chứng khoán trên thị trường đều được thực hiện thông
qua các trung gian
5 Cấu trúc và phân loại cơ bản của thị trường chứng khoán
Thị trường chứng khoán được phân chia theo nhiều tiêu thức khác nhau,
mỗi tiêu thức có một sự phân chia khác nhau.
5.1 Căn cứ vào sự luân chuyển nguồn vốn
Thị trường chứng khoán được phân làm hai loại
5.1.1 Thị trường cấp 1: là thị trường tài chính trong đó diễn ra các hoạt
động mua bán chứng khoán đang phát hành hay chứng khoán mới phát hành lần
đầu. Các loại hàng hoá như cổ phiếu, trái phiếu của công ty và của chính phủ
khi mới phát hành đều được đem bán ở thị trường này. Việc mua bán chứng
khoán trên thị trường cấp 1 thường được tiến hành thông qua các trung gian đó

là ngân hàng. Ngân hàng này thường được xem như là ngân hàng đầu tư hay
ngân hàng bảo hiểm cho việc phát hành thông qua việc bảo đảm giá cố định của
chứng khoán trong qua trình phát hành
5.1.2 Thị trường cấp 2: là thị trường mua bán các chứng khoán đã phát
hành. Khi một cá nhân mua chứng khoán ở thị trường cấp 2 thì cá nhân, người
vừa bán nó nhận được tiền bán chứng khoán nhưng công ty phát hành chứng



15
khoán lần đầu tiên không thu được tiền nữa. Một công ty mua được vốn chỉ khi
chứng khoán đó được bán lần đầu trên thị trường cấp 1. Việc mua bán ở thị
trường cấp 2 thường được thực hiện thông qua các công ty môi giới
Thị trường cấp 2 thực hiện 2 chức năng sau
Thứ nhất nó tạo điều kiện để bán chứng khoán nhằm thu tiền mặt tức là
nó đảm bảo cho những chứng khoán này có tính lỏng thêm. Tính lỏng thêm của
những chứng khoán làm chúng được ưa chuộng hơn và như thế là dễ dàng hơn
cho công ty phát hành bán chúng ở thị trường cấp 1
Thứ hai thị trường cấp 2 xác định giá của chứng khoán mà công ty phát
hành bán ở thị trường cấp 1. Những hãng mua các chứng khoán ở thị trường
cấp một sẽ chỉ thanh toán cho công ty phát hành với giá mà họ cho rằng thị
trường cấp 2 sẽ chấp nhận nó
5.2 Căn cứ vào phương thức hoạt động của thị trường
Thị trường cũng được chia làm 2 loại, đây cũng có thể coi là cách phân loại của
thị trường cấp 2
5.2.1 Thị trường tập trung ( sở giao dịch chứng khoán )
Là nơi mà người mua và bán (hoặc các đại lý môI giới của họ) gặp nhau
tại một vị trí trung tâm để tiến hành mua bán. Ví dụ như thị trường giao dịch
chứng khoán Mỹ và NewYork là nơI giành cho cổ phiếu và phòng thương mại
Chicago giành cho hàng hoá là ví dụ về giao dịch có tổ chức. Như trên trình

bày thì sở giao dịch chứng khoán hiện nay có 3 hình thức tổ chức
5.2.2 Thị trường phi tập trung ( thị trường OTC - over the counter
market)
Thị trường phi tập trung hay thị trường trao tay trong đó các nhà buôn
bán tại các địa đIểm khác nhau có một danh mục chứng khoán và đứng ra sẵn
sàng mua và bán chứng khoán theo kiểu mua bán thẳng cho bất kỳ ai đến cới
họ, có ý định chấp nhận giác của họ. Do những nhà buôn bán thẳng có tiếp xúc
với nhau qua mạng máy tính và biết giá của nhau nên thị trường kiểu này có



16
tính cạnh tranh cao và không khác nhiều so với thị trường ở trung tâm giao dịch
nói trên
5.3 Căn cứ vào hàng hoá trên thị trường
5.3.1 Thị trường trái phiếu
Thị trường trái phiếu là thị trường giao dịch và mua bá các trái phiếu đã
được phát hành, các trái phiếu này bao gồm tráI phiếu công ty, trái phiếu đô thị
và trái phiếu chính phủ
5.3.2 Thị trường cổ phiếu
Thị trường cổ phiếu là thị trường giao dịch và mua bán các loại cổ phiếu,
bao gồm cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi
5.3.3 Thị trường các công cụ phái sinh
Thị trường các chứng khoán phái sinh là thị trường phát hành và mua đI
bán lại các chứng từ tài chính khác như: quyền mua cổ phiếu, chứng quyền, hợp
đồng quyền chọn…



17

Phần 2: Thị trường chứng khoán Việt Nam
I. Khái quát chung về thị trường chứng khoán Việt Nam
1 Sự cần thiết phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam
Do chúng ta xuất phát điểm từ 1 nước nghèo nhưng kể từ sau đổi mới
1986 nền kinh tế đã có nhưng bước chuyển biến rất nhanh do đó nhu cầu vốn
đầu tư tẳng cao. Trong khi đó, quá trình CNH, HĐH lại đòi hỏi ngay một khối
lượng khổng lồ vốn dài hạn: trong năm năm 1991-1995, để có tốc độ tăng
trưởng GDP bình quân 2,8% năm cần 18,6 tỉ USD; thời kì 1996-2000, để đạt
được tốc độ tăng trưởng 9 - 9,5% năm thì dự tính vốn đầu tư đã tăng hơn 2,2
lần, khoảng 40 - 45 tỉ USD; với quy mô như vậy ước tính đến năm 2020 vốn
đầu tư là 500 - 600 tỉ USD. Do đó việc phát triển thị trường chứng khoán là 1
trong những giải pháp huy động vốn cho các mục tiêu phát triển kinh tế xã hôi
đồng thời giúp nhân dân có thể mở rộng danh mục đầu tư.
Ngoài ra sự hình thành thị trường chứng khoán còn có các lý do sau
Sự hình thành của thị trường chứng khoán là một kênh huy động vốn
cho các doanh nghiệp, giúp các doanh nghiệp có thể mở rộng sản xuất kinh
doanh trong đIều kiện nên kinh tế Việt Nam đang ngày cang phát triển và mở
rộng hội nhập như hiện nay
Dưới góc độ vĩ mô thì sự hình thành thị trường chứng khoán tạo ra một
thị trường tài chính hoàn thiện hơn với chúng ta đồng thời nâng cao hiệu quả
hoạt động cuả thị trường tàI chính
Một thị trường chứng khoán hoạt động hiệu quả là cơ sở giúp hoạch
định các chính sách kinh doanh trong tường lai, đưa ra các dự báo chính xác
đồng thời giúp nhà nước quản lý vĩ mô với đầu tư thông qua các chính sách với
thị trường chứng khoán. Bởi trong một nền kinh tế thị trường chứng khoán là
thị trường phát triển bậc cao nhất
2 Tổng quan về thị trường chứng khoán Việt Nam thời gian qua
Thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn khá nhỏ khi so sánh với vá tiêu
chuẩn của Đông Nam á

18
Bảng thị trường chứng khoán nhỏ
2000

2001 2002 2003 2004 2005
Tài khoản giao dịch cá nhân
Tài khoản giao dịch tổ chức
Chứng khoán được niêm yết
Tập trung vốn trên thị trường
2870

38
5
8703
71
10
13398

122
20
15569

166
26
2.3
21402

193

26
3.8
24000

250
30
5.9
Khối lượng mua bán 3641

19028

35798

28024

72894

82300

Nguồn: UBCKNN. Đơn vị tiền tệ tính bằng nghìn tỷ
Với 2 trung tâm giao dịch chính thức ở Hà Nội và thành phố Hồ Chí
Minh hoạt động như các đơn vị kinh doanh trực thuộc uỷ ban chứng khoán nhà
nước (UBCKNN). Trung tâm giao dịch chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh
bắt đầu hoạt động tháng 7 năm 2000 với chỉ 2 công ty yết danh. Đến giữa năm
2005 công ty này chỉ có 30 công ty và 249 trái phiếu phát hành cùng với 1 quĩ
đóng được yêt danh trên thị trường vào cuối năm 2005. Tổng lượng vốn trên thị
trường 5900 tỷ với chứng khoán yết danh và 33700 tỷ tráI phiếu phát hành và
300 tỷ với quỹ đầu tư. Trung tâm giao dịch ở Hà Nội được thành lập thang 3
năm 2005. các công ty có thể được yết danh trên thị trường giao dịch chứng
khoán Hà Nội nếu có ít nhất 5 tỷ đồng vốn pháp định và 50 cổ đông và làm ăn

có lãi trong năm trước.
Hoạt động của thị trường thứ cấp đối với các trái phiếu yết danh vẫn
chưa bắt đầu ở Hà Nội nhưng đã chớm bắt đầu ở thành phố Hồ Chí Minh. Tính
đến đầu năm 2006 giá trị giao dịch hàng ngày của trung tâm giao dịch thành
phố Hồ Chí Minh vào khoảng 3.9 tỷ đồng cổ phiếu và 78.4 tỷ đồng trái phiếu
Tính đến đầu năm 2006 trong số 30 công ty yết danh tại trung tâm giao
dịch thành phố Hồ Chí Minh thì có đến 29 doanh nghiệp nhà nước thực hiện
bán cổ phiếu ra ngoài thị trường trong kế hoạch cổ phần hoá trước khi chính
thức yết danh. Rất ít công ty sử dụng thị trường chứng khoán làm cơ sở tăng
vốn thông qua bán cổ phiếu ban đầu ra ngoàI thị trường. NgoàI ra, phần lớn các
trung gian môI giới trên thị trường có quan hệ chặt chẽ với các tổ chức tàI



19
chính nhà nước. Hiện tại thị trường có 13 công ty chứng khoán, 1 công ty quản
lý ngân quỹ, 3 ngân hàng lưu kí chứng khoán và 1 ngân hàng thanh toán. Trong
số 13 công ty chứng khoán thì có đến 7 công ty thuộc sở hữu của các ngân hàng
thường mại.
Trong khi đó một thị trường chứng khoán không chính thức (OTC) được
phát triển mạnh mẽ hơn nhiều. Hiện tại thì giá trị của nó ứoc tính gấp 4 đến 5
lần giá trị của 2 trung tâm giao dịch chính thức. Thị trường OTC này được thực
sự hình thành như một sản phẩm phụ của quá trình cổ phần hoá ngay cả trước
khi trung tâm giao dich thành phố Hồ Chí Minh thành lập. Theo một ước tính
có khoảng 30 ngân hàng cổ phần và 100 công ty cổ phần có cổ phiếu được giao
dịch trên thị trường OTC
Có hai nhóm trung gian hoạt động trên thị trường phi chính thức này.
Loại thứ nhất chiếm 60 đến 80 môi giới chứng khoán độc lập, không có giấy
phép. Một số buôn bán chứng khoán làm nghề phụ nhưng nghề chính là làm
việc cho các tổ chức tài chính kể cả các công ty môi giới chính thức. Nhóm thứ

hai gồm những nhà môi giới được cấp giáy phép môi giới ở bất kì một thị
trường nào kể cả ơ trung tâm giao dịch chính thức và thị trường OTC.
Hiện tại chính phủ đang nỗ lực thúc đẩy hoạt động của thị trường chứng
khoán chính thức. Tháng 8/2005 chính phủ đã chỉ thị các doanh nghiệp nhà
nứơc được cổ phần hoá nhanh chóng yết danh tại 2 trung tâm giao dịch chứng
khoán. Ngoài ra thị chính phủ cũng đã cam kết hỗ trợ thành lập và phát triển
các quỹ đầu tư trong nước và nước ngoài. Tháng 9/2005 nhóm các tổ chức và
cá nhân nước ngoàI có thể giữ tới 49% tổng số cổ phần của một công ty so với
30% như trước đây.Mặc dù đây là những bước tiến đáng khích lệ trong thời
gian gần đây nhưng để hiểu tại sao thị trường OTC lại phát đạt trong khi thị
trường chính thức lại suy yếu hơn cần xem xét trên 3 khía cạnh chủ yếu sau:
Phạm vi và tính chất của các công ty có chứng khoán được giao dịch, mức độ
công khai thông tin về tình hình hoạt động của các công ty này, các nguyên tắc
chỉ đạo với trung gian thị trường.



20
(Theo báo cáo phát triển Việt Nam 2006)
II. Thuận lợi và khó khăn cho sự phát triển thị trường chứng
khoán Việt Nam
1 Thuận lợi
Có thể nói thuận lợi đầu tiên và cũng là một ưu điểm ở Việt Nam đó là có
một nền chính trị ổn định, tạo điều kiện thuận lợi cho các công ty phát triển ổn
định. Hơn nữa nền kinh tế nước ta đang trong thời gian cất cánh, tức là một nền
kinh tế đang trên đà phát triển với tốc độ tăng trưởng thực tế trong những năm
gần đây bình quân là hơn 8% tạo những đIều kiện vĩ mô cho thị trường chứng
khoán phát triển và việc phát triển thị trường chứng khoán cũng là một yêu cầu
cần thiết với sự phát triển của nền kinh tế nước ta.
Thuận lợi thứ hai với chúng ta đó là chính sách cổ phần hoá các doanh

nghiệp của nhà nước. Sau một thời gian dàI nhiều doanh nghiệp nhà nước hoạt
động không thật sư hiệu quả và để đáp ứng yêu cầu nền kinh tế thị trường thì
nhà nước đã thực hiện chính sách cổ phần hoá doanh nghiệp trong đó thực hiện
trước tiên với các doanh nghiệp nhà nước là thuận lợi cho sự phát triển của thị
trường chứng khoán
Thuận lợi thứ ba với sự phát triển của thị trường chứng khoán là mội
trường đầu tư của Việt Nam ngày càng cải thiện và chúng ta đã thu hút được
một lượng lớn đầu tư nước ngoài trong thời gian qua cùng với chính sách thu
hút đầu tư nước ngoài của chính phủ thì sự phát triển của thị trường chứng
khoán là cần thiết đồng thời với việc đầu tư của các nhà đầu tư nước ngoàI
thông qua thị trường chứng khoán sẽ làm thị trường chứng khoán phát triển
nhanh và lành mạnh.
Thứ tư nữa là quá trình phát triển kinh tế nước ta trong thời gian qua đã
hình thành nên một hệ thống các ngân hàng thường mại, các tổ chức tín dụng,
quỹ đầu tư . Đây là các tác nhân quan trọng cho sự phát triển của thị trường
chứng khóan. Và đặc biệt với việc gia nhâp WTO ngày 9/11 vừa qua thì thị
trường chứng khoán Việt Nam sẽ có nhiều thuận lợi để phát triển.



21
2 Khó khăn
Bên cạnh những thuận lợi thì khó khăn với sự phát triển của thị trường
chứng khoán Việt Nam còn rất nhiều. Khó khăn trước tiên và cũng là khó khăn
của hầu hết các nước đang phát triển khi mới phát trỉên thị trường chứng khoán
đó là thu nhập của đại bộ phận dân chúng còn thấp, chênh lệch giữa tiết kiệm
và thu nhập cao. Chính do thu nhập thấp mà đại bộ phận dân chúng sau khi đã
chi tiêu thì số dư còn lại từ thu nhập là không đáng kể nên việc đầu tư vào
chứng khoán của người dân là rât ít. Cũng vì phần dư của thu nhập sau khi chi
tiêu còn ít mà hơn nữa đầu tư vào chứng khoán còn có nhiều rủi ro, cộng với

kiến thức của người dân về chứng khoán chưa nhiều nên phần lớn tiền của họ
gửi vào tiết kiệm. Điều này sẽ làm giảm sự phát triển của thị trường chứng
khoán
Khó khăn thứ hai đối với thị trường chứng khoán đó là không có một hệ
thống pháp luật hoàn chỉnh. Một số văn bản pháp quy, các luật có liên quan, chi
phối hoạt động hoặc có ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán đã ban hành
nhưng trong phần nội dung còn nhiều bất cập, mâu thuẫn với hệ thống pháp lý
về thị trường chứng khoán. Luật về thị trường chứng khoán vẫn còn trong dự
thảo
Khó khăn thứ ba cho sự phát triển của thị trường chứng khoán là mới
thành lập được khoảng 7 năm, đây là một quãng thời gian tương đối dài nhưng
những nhà đầu tư tham gia trên thị trường chứng khoán còn nhiều người chưa
có đầy đủ kiến thức về chứng khoán, do đó mà dẫn đến một quá trình đầu tư
theo phong trào. Điều đó dẫn đến việc thị trường không thật sự phản ánh đúng
chất lượng của mỗi loại cổ phiếu và trái phiếu
Có thể nói thị trường chứng khoán Việt Nam còn nhiều nhiều khó khăn
bên cạnh những thuận lợi khách quan. Do đó chúng ta cần chuẩn bị và tạo ra
mọi đIều kiện để thị trường chứng khoán cỏ thể phát triển lành mạnh đáp ứng
yêu cầu phát triển kinh tế của đất nước



22
III. Một số nhận định của các nhà đầu tư về thị trường chứng khoán
Việt Nam
Hầu hết các nhà đầu tư nhận định rằng thị trường chứng khoán Việt Nam
hiện nay qua ít hàng hoá và bị khống chế bởi sự quản lý hành chính của nhà
nước, nên chăng giảm nhẹ những chỉ tiêu và điều kiện để được niêm yết trên thị
trường chứng khoán, có như vậy thị mới tạo ra được nhiều hàng hoá cho thị
trường, từ đó tạo điều kiện tốt nhất cho nhà đầu tư lựa chọn hàng hoá tốt nhất

cho mình và phân tán rủi ro
Nhận định thứ hai khá phổ biến đó là tiến trình xây dựng các sở giao dịch
ở các địa phương còn quá chậm. Hiện nay mới chỉ có trung tâm giao dịch
chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội, do vậy làm hạn chế những
nhà đầu tư ở các địa phương khác muốn tham khảo các tàI liệu, bản cáo bạch và
mua cổ phiếu của các công ty hiện đang niêm yết và trong tương lai sẽ niêm yết
trên sàn. Tuy nhiên các nhà đầu tư cũng nhận định rằng việc phát triển thị
trường chứng khoán ở hai trung tâm giao dịch trên là hợp lí và cũng phù hợp
với sự phát triển của nền kinh tê. Trung tâm giao dịch đầu tiên được thành lập
trong thành phố Hồ Chí Minh nơi có nền kinh tế phát triển năng động nhất Việt
Nam, đây sẽ là nơI thích hợp cho sự phát triển thử nghiệm với thị trường chứng
khoán vì thị trường tàI chính ở đây khá phát triển. Sau đấy là tới trung tâm giao
dịch chứng khoán Hà Nội được thành lập và năm ngoài. Đó cũng là bước đi
quan trọng và hợp lí cho sự phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam vì
đây là trung tâm kinh tế thứ hai của đất nước. Có chằng là khoảng thời gian để
thành lập trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội cách qua xa thời gian thành
lập trung tâm giao dịch thành phố Hồ Chí Minh, có cần một khoảng thời gian
thử nghiệm dài như vậy để thành lập một trung tâm giao dịch thứ hai không?
Một vấn đề thứ ba trên thị trường chứng khoán đó là các thông tin trên
thị trường đã thật sự phản ánh đúng tình hình phát triển của thị trường chưa.
Đầu năm 2006 chỉ số VN index đã lên một mức rất cao hơn 500 điểm, thị
trường rất sôi động nhưng tại sao lại như vậy? Phải chăng các công ty đang trên



23
đà phát triển? Nhưng tại sao chỉ ngay sau đó khoảng 2 tháng chỉ số lại tụt rất
nhanh, điều này cho thấy sự phát triển của thị trường không lành mạnh. theo
các nhà đầu tư thì tình trạng sôi động cuả thị trường là ảo, chỉ số VN index
trong thời gian đó không phản ánh đúng sự phát triển của thị trường. Sự sôi

động đó là do cầu về chứng khoán vượt quá cung làm giá các chứng khoán tăng
cao nên dẫn đến chỉ số VN index tăng rất nhanh. Điều này rất có thể làm cho
thị trường chứng khoán sụp đổ.
Một nhân định khác về phía các nhà đầu tư là họ đầu tư nhiều lúc là theo
phong trào, không có sự phân tích về chứng khoán do đó cũng dẫn đến tình
trạng giá của một loại chứng khoán nào đó lên cao mà không phản ánh đúng
tình trạng kinh doanh của công ty phát hành
Hay tình trạng các quan chức tài chính còn can thiệp qua sâu và thị
trường. Lấy một trường hợp ví dụ như sau khi ông phó chủ tịch ủy ban chứng
khoán nhà nước tuyên bố kể từ nay thị họ sẽ không can thiệp biện pháp hành
chính vào thị trường chứng khoán nữa nhưng ngay sau đó chính phủ phát hành
công trái giáo dục kèm theo văn bản quyết định :” cấm mọi tổ chức, cá nhân
mua lại công trái giáo dục này dưới 90% mệnh giá sau 1 năm, 100% sau 2 năm
do ông bộ trưởng tài chính ký”. Giá cả trên thị trường chứng khoán là “thuận
mua vừa bán” chứ đâu phải “cấm” hay “không cấm”
Có thể thấy theo nhận định của các nhà đầu tư về thị trường chứng khoán
thì thị trường chứng khoán Việt Nam còn nhiều khuyết tật cần khắc phục bên
cạnh những thành công đã đạt được. Do đó cần có những biện pháp cần thiết từ
phía chính phủ và các bên tham gia thị trường chứng khoán cho sự phát triển
của thị trường để thật sự đây là một kênh huy động vốn hiệu quả cho các doanh
nghiệp nói chung và nền kinh tế nói riêng.
IV. Một số giải pháp và ý kiến cá nhân để thúc đẩy sự phát triển
của thị trường chứng khoán Việt Nam
1 Cổ phần hoá doanh nghiệp



24
Cổ phần hoá doanh nghiệp là một biện pháp quan trọng để tăng tính tự
chủ của doanh nghiệp đồng thời đây là đIều kiện để phát triển thị trường chứng

khoán. Thị trường chứng khoán cuả Việt Nam đang trong thời gian phát triển,
hàng hoá trên thị trường không nhiều, chưa đáp ứng yêu cầu đầu tư của nhà đầu
tư. Với việc cổ phần hoá doanh nghiệp sẽ tạo ra nhiều doanh nghiệp cổ phần và
các doanh nghiệp này se niêm yết trên thị trường chứng khoán. Điều này sẽ làm
cho hàng hoá trên thị trường chứng khoán đa dạng hơn và hấp dẫn nhà đầu tư
hơn. Như vậy nó sẽ tạo điều kiện phát triển thị trường chứng khoán để đây là
một kênh huy động vốn hiệu quả và tăng tính cạnh tranh giữa các doanh nghiệp
vì giờ đây các doanh nghiệp đã tự chủ trong sản xuất kinh doanh nên mục tiêu
cao nhất của doanh nghiệp là lợi nhuận, tối đa hoá giá trị tàI sản của chủ doanh
nghiệp là mục tiêu của mọi doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường. Điều đó
sẽ tạo điều kiện để thị trường chứng khoán phát triển lành mạnh, là một thi
trường tài chính phát triển cao nhất của nền kinh tế. Và thực tế thì cổ phần hoá
đã được nhà nước ta thực hiện từ năm 1992 với một số doanh nghiệp có quy mô
vừa và nhỏ, kinh doanh có lãi và tự nguyện cổ phần hoá để thực hiện thí điểm.
Và trong năm 2004 nhà nước ta đã đẩy mạnh quá trình cổ phần hóa các doanh
nghiệp nhà nước để có thể đáp ứng các điều kiện của một nền kinh tế thị
trường.Trong thời gian gần đây khi mà chúng ta đã gia nhập WTO thì cổ phần
hoá lại càng là một yêu cầu cần thiết để phát triển doanh nghiệp noi chung cũng
như thị trường chứng khoán nói riêng.
Cụ thể một số biện pháp cổ phần hoá
1.1 Giải pháp cho các DN còn gặp khó khăn về tài chính và quản lý
Theo tin từ ban CPH DNNN thì nhà nước đã có chủ trương phân loại
DNNN thành 4 nhóm.
- Nhóm DN làm ăn có hiệu quả.
- Nhóm DN có khó khăn về tài chính.
- Nhóm DN có khó khăn về quản lý, giá thành sản xuất lên cao.
- Nhóm DN thua lỗ kéo dài (từ 3 năm trở nên).

25
Ba nhóm đầu thuộc diện CPH, còn nhóm thua lỗ kéo dài, Nhà nước sẽ áp
dụng các biện pháp sáp nhập với các đơn vị khác rồi CPH, đấu thầu cho thuê,
bán cho cán bộ công nhân viên chức trong và ngoaì DN, thực hiện biện pháp
khoán hoặc cho phá sản.
Những biện pháp nói trên có áp dụng cho nhóm 4 theo tôi là hợp lý. Tuy
nhiên, nhiều biện pháp trong số đó như khoán kinh doanh, cho thuê vẫn còn
nhiều mới mẻ. Do đó cơ sở pháp lý cho chúng vẫn chưa hoàn thiện. Song nếu
các biện pháp khoán kinh doanh cho thuê mà thành công thì đây sẽ được coi là
những giải pháp quá độ có nhiều tác dụng thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả
SXKD của các DNNN để tiến tới CPH.
Còn đối với các DNNN gặp khó khăn về tài chính thì việc thành lập quỹ
hỗ trợ CPH sẽ là một giải pháp quan trọng. Nhiệm vụ và vai trò của quỹ CPH
không chỉ giới hạn ở việc hỗ trợ cho các DN gặp khó khăn về tài chính. Tuy
nhiên hỗ trợ tài chính cho các DN vẫn là một trong những chức năng chính của
quỹ này.
Nguồn vốn của quỹ có thể hình thành từ 3 nguồn chính.
- Tiền thu từ việc bán cổ phiếu thuộc vốn nhà nước tại DN.
- Vốn trợ cấp từ NSNN.
- Vốn tài trợ lần đầu của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước (chủ
yếu là vốn vay ưu đãi).
Ngoài ra còn có thể là những khoản thu từ việc thanh lí tài sản trong
DNNN khi tiến hành CPH.
Hoạt động hỗ trợ của quỹ có thể được thực hiện dưới một số hình thức sau:
- Kế thừa hoặc mua lại nợ của DN.
- Cho DN vay với cơ chế và lãi suất ưu đãi. Như vậy, quỹ CPH cũng góp
phần giải quyết vấn đề nợ đọng trong nhiều DNNN hiện nay.
Sự hỗ trợ của quỹ CPH sẽ có tác dụng giải quyết nhiều khó khăn cho DN,
từ đó giúp DN nâng cao hiệu quả SXKD, tiến tới làm ăn có lãi. Có thể nói “làm
ăn có lãi” là điều kiện rất quan trọng, nhiều khi là nhân tố có tính quyết định

cho sự thành công của việc CPH nhiều DN.