Nhà lãnh đạo và khả năng thấu cảm ppt

Nhà lãnh đạo và khả
năng thấu cảm
Giữa tất cả các yếu tố làm nên trí tuệ cảm xúc, thì khả năng thấu cảm là
điều dễ nhận thấy nhất. Ai trong chúng ta cũng đều cảm nhận được sự
đồng cảm từ một người thầy kính yêu hay từ một người bạn thiết thân
biết cảm thông, chia sẻ; và ai cũng đều cảm thấy tổn thương khi sự cảm
thông ấy không hề hiện diện nơi một người thầy hay một ông chủ có thái
độ lạnh trơ như đá gỗ.
Khả năng thấu cảm
Khi đi vào trong thế giới kinh doanh, hiếm khi nào ta nghe ai đó được khen -
chứ chưa nói gì đến chuyện được thưởng - về khả năng thấu cảm của họ.
Dường như thấu cảm là thứ từ ngữ chẳng hề có dính líu gì với thế giới kinh
doanh; nó không hề có được một chỗ đứng nào giữa những gì rát thô trong
thương trường khốc liệt.
Tuy nhiên, sự thấu cảm không mang một ý nghĩa theo kiểu ủy mị đại loại như
"tôi ổn, anh ổn". Tức là, đối với một nhà lãnh đạo, thấu cảm không có nghĩa
là việc cố gắng hùa theo cảm xúc của những người khác, lấy cảm xúc của họ
làm cảm xúc của mình, với mục đích làm hài lòng mọi người; trái lại, nó
mang ý nghĩa chỉ về việc trong tiến trình đưa ra các quyết định sáng suốt, nhà
lãnh đạo ấy biết ân cần quan tâm đến những tâm tư tình cảm - cũng như đến
nhiều yếu tố khác nữa - của các nhân viên mình.
Để thấy rõ sự thấu cảm được thể hiện cách cụ thể ra sao trong thực tế, ta cùng
xem xét những gì đã xảy ra lúc hai công ty khổng lồ chuyên nghề môi giới nọ
tiến hành việc sáp nhập vào nhau, dẫn đến tình trạng thừa mứa nhân sự ở
khắp mọi bộ phận làm việc. Người quản lý một bộ phận nọ tập hợp đội ngũ
nhân viên của mình lại và buồn bã tuyên bố nhấn mạnh cho họ biết số người
sẽ sớm bị sa thải trong lần này. Trong khi đó, người quản lý một bộ phận khác
lại xử sự với các nhân viên mình theo cách khác hẳn. Anh đã thẳng thắn mà

nói về nỗi lo lắng và bối rối của anh về tình trạng chung này, hứa rằng nếu có
quyết định gì thì sẽ thông báo cho họ biết và sẽ đối xử cách công bằng với hết
mọi người.
Nét khác biệt giữa hai người quản lý kia chính là sự thấu cảm. Người thứ nhất
quá đỗi lo lắng về "số phận" của chính bản thân, đến độ không thiết đoái hoài
gì đến nỗi lo âu của các nhân viên mình. Người thứ hai thì bằng trực giác mà
biết được những cảm giác của các nhân viên anh, hiểu được những nỗi lo sợ
họ đang mang trong lòng, và anh đã tìm cách dùng lời lẽ mà động viên họ.
Như thế, sẽ không có gì đáng lấy làm lạ về việc người thứ nhất sẽ thấy bộ
phận mình quản lý đang thực sự rã đám khi mà nhiều người - đặc biệt là
những người giỏi giang nhất - đang bị làm cho chán nản tinh thần để rồi phải
quyết định ra đi. Ngược lại, người quản lý thứ hai kia vẫn cho thấy mình là
người vững vàng về khả năng lãnh đạo: những nhân viên giỏi giang nhất của
anh sẽ tiếp tục ở lại làm việc, và bộ phận anh quản lý sẽ vẫn hoạt động hiệu
quả như thường.
Ngày nay, sự thấu cảm là một yếu tố giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong
nghệ thuật lãnh đạo xét vì ít nhất ba nguyên do: tính cách ích lợi ngày càng
thấy rõ của lề lối làm việc theo nhóm; tốc độ gia tăng nhanh chóng của tiến
trình toàn cầu hóa; và nhu cầu khẩn thiết trong việc giữ chân người tài.
Hãy xem xét những yếu tố cho thấy tính cách cam go của việc lãnh đạo một
đội ngũ làm việc. Những ai đã từng là thành viên của một nhóm làm việc nào
đó đều có thể chứng thực rằng các đội ngũ làm việc chính là những chiếc vạc
dầu sục sôi các thứ cảm xúc. Những người làm việc với nhau trong cùng một
nhóm, có trách nhiệm phải tìm cách đạt đến cho được một mối đồng tâm nhất
trí - chuyện giữa hai người đã khó chứ chưa nói gì đến chuyện giữa nhiều
người với nhau.
Cả trong những nhóm làm việc ít người - chừng bốn đến năm người - các phe
phái cũng được hình thành và các vấn đề mỗi phe đưa ra cũng đã có thể đụng
nhau chan chát. Người lãnh đạo một đội ngũ làm việc nhất thiết phải có khả
năng trực cảm và nắm bắt rõ quan điểm của từng người trong đội ngũ của

mình.
Đó chính là điều mà người quản lý bộ phận tiếp thị - tại một công ty lớn nọ
trong ngành công nghệ thông tin - đã làm được vào lúc cô được đặt vào vị trí
lãnh đạo một nhóm làm việc hết sức lộn xộn. Nhóm làm việc này đang rơi
vào tình trạng lộn xộn: công việc thì quá tải, các công tác được giao thì không
được hoàn thành đúng hạn. Bầu không khí căng thẳng đang gia tăng giữa các
thành viên trong nhóm. Mọi nỗ lực tìm cách hàn gắn để thống nhất lại nhóm
làm việc này, và để làm cho nó trở thành một bộ phận hoạt động hiệu quả
trong công ty, đều tỏ ra không mấy ăn thua.
Thế là cô quản lý kia đã quyết định tiến hành một số bước đi để giải quyết
vấn đề này. Trong một loạt các cuộc họp một-một (giữa hai người với nhau),
cô dành thì giờ chăm chú lắng nghe hết thảy những gì từng người trong nhóm
trình bày - chẳng hạn, điều gì đang khiến họ cảm thấy chán nản, họ đánh giá
thế nào về các đồng nghiệp còn lại của mình, họ có cảm giác mình bị bỏ rơi
hay không.
Rồi tiếp đó, cô đã chỉ huy nhóm làm việc này theo một cách thức đã giúp nó
cố kết lại được với nhau: Cô khuyến khích mọi người trong nhóm cứ thẳng
thắn hơn mà nói về những gì làm cho họ chán nản, và cô đã giúp mọi người
cảm thấy thoải mái, sôi nổi nêu lên những lời phê bình có tính cách xây dựng
trong mọi cuộc họp. Vắn tắt mà nói, khả năng thấu cảm của cô đã giúp cô
nắm bắt được tâm tư tình cảm của mọi người trong nhóm làm việc này.
Và kết quả là: không những các thành viên trong nhóm đã bắt đầu biết bắt tay
cộng tác với nhau, mà cả nhóm làm việc này đã cùng nhau tạo ra được hiệu
quả trong hoạt động kinh doanh của bộ phận mình, đạt được nhiều thành công
to lớn trong các thương vụ.
Tiến trình toàn cầu hóa là một nguyên do khác làm gia tăng tầm quan trọng
của sự thấu cảm nơi các nhà lãnh đạo trong thế giới kinh doanh. Cuộc đối
thoại giữa các nền văn hóa khác nhau có thể dễ dàng đưa đến tình trạng hiểu
lầm và bất hòa. Và sự thấu cảm chính là một liều thuốc giải nguy.
Những người có khả năng thấu cảm đều bắt nhịp được với những gì tinh tế

được biểu hiện qua ngôn ngữ cơ thể; họ có thể nghe ra được thứ thông điệp
nằm sâu bên dưới lớp vỏ ngôn từ. Trên hết, họ có được một cách nắm bắt sâu
xa về cả sự tồn tại lẫn tầm quan trọng của những nét khác biệt giữa các nền
văn hóa hay giữa các dân tộc với nhau.
Hãy xem xét trường hợp một nhà tư vấn người Mỹ có nhóm làm việc vừa suýt
phá hỏng một dự án làm ăn với một khách hàng tiềm năng người Nhật. Làm
ăn với các khách hàng người Mỹ, nhóm này đã quen với việc bị chất vấn dồn
dập sau khi đưa ra bản đề xuất kế hoạch kinh doanh; còn ở lần này, với khách
hàng người Nhật, nhóm này chỉ nhận được thái độ im lặng hồi lâu. Coi sự im
lặng như thái độ bất tán thành, một số thành viên trong nhóm đã chuẩn bị kéo
ghế để ra về. Nhưng nhà tư vấn lãnh đạo nhóm này ra hiệu bảo họ hãy khoan.
Tuy cũng chẳng hiểu gì mấy về nền văn hóa Nhật Bản, nhưng đọc nét mặt và
cử chỉ của ông khách hàng người Nhật kia, anh ta có cảm giác rằng ông này
đang tỏ ra thái độ quan tâm - thậm chí còn sâu sắc là khác - chứ không phải
phản đối. Và anh này đã đúng: sau hết, ông khách hàng kia đã lên tiếng và
chấp nhận ký kết hợp đồng làm ăn với hãng tư vấn này.
Cuối cùng, sự thấu cảm cũng đóng một vai trò cốt yếu đối với việc giữ chân
người tài, đặc biệt là trong nền kinh tế thông tin ngày nay. Từ trước đến giờ,
các nhà lãnh đạo luôn cần có nơi mình một khả năng thấu cảm để phát triển
và giữ được cho mình những người tài giỏi, nhưng ngày nay thì điều đó lại
còn cần thiết hơn bao giờ hết. Một khi những người tài giỏi khăn gói ra đi, họ
sẽ mang theo cùng mình mọi tri thức của công ty nơi họ từng làm việc.
Đó chính là nơi mà việc đào tạo và huấn luyện phát huy vai trò. Thực tế đã
nhiều lần cho thấy rằng việc đào tạo và huấn luyện ấy có tác dụng không
những giúp nâng cao năng suất làm việc, nhưng còn làm gia tăng được thái độ
hài lòng trong công việc và làm giảm thiểu đi tình trạng nhảy việc từ công ty
này sang công ty khác.
Tuy nhiên, bản chất của các mối quan hệ lại chính là thứ làm cho việc huấn
luyện và đào tạo kia phát huy được tối đa hiệu quả. Những nhà đào tạo và
huấn luyện xuất chúng thường có thể thấu rõ tâm tư cảm nghĩ của những

người họ đang giúp đỡ. Họ cảm thức được cách đáp ứng làm sao cho có hiệu
quả đối với từng người, trong từng hoàn cảnh khác nhau.
Họ biết rõ khi nào thì nên ra tay tạo sức ép để giúp cải thiện cho tốt hơn năng
suất làm việc, và lúc nào thì không nên làm như thế. Trong cách thức tạo
động lực thúc đẩy cho những người thụ huấn, họ thể hiện ra cho thấy khả
năng thấu cảm nơi hành động của mình.
Tôi muốn nhắc lại ở đây điều này: trong thế giới kinh doanh, sự thấu cảm
thường không được coi trọng cho đủ. Có thể người ta sẽ thắc mắc tự hỏi
không biết làm cách gì các nhà lãnh đạo có thể đưa ra được các quyết định
cứng rắn nếu như lúc nào họ cũng có thái độ "cảm thông" đối với hết thảy
mọi người sẽ chịu tác động của các quyết định ấy.
Dù vậy, phải nói rằng các nhà lãnh đạo có khả năng thấu cảm, sẽ có cách xử
sự còn vượt hơn cả sự cảm thông dành cho những người khác chung quanh
họ: bằng các cách thức tinh tế nhưng quan trọng, họ dùng sự hiểu biết mình
có mà làm cho các công ty họ lãnh đạo được vận hành cách hiệu quả hơn.