AI WEIWEI CHO RA MẮT NHỮNG TÁC PHẨM MỚI DÀNH RIÊNG CHO NHÀ TRIỂN LÃM NGHỆ THUẬT TẠI MUNICH pot

AI WEIWEI CHO RA MẮT
NHỮNG TÁC PHẨM MỚI
DÀNH RIÊNG CHO NHÀ
TRIỂN LÃM NGHỆ THUẬT
TẠI MUNICH
Triển lãm giới thiệu hai tác
phẩm điêu khắc kích thước lớn
thực hiện riêng cho Nhà triển
lãm Nghệ thuật tại Munich.
Ngoài ra triển lãm còn gi
ới thiệu
một số ảnh, film thực hiện từ
năm 2003, tư liệu cho triển lãm documenta 12, “Truyện cổ tích”, cũng
như một vài tác phẩm sáng tác từ sau năm 1997.
Tiêu đề của triển lãm “So sorry” như một văn hóa tạ lỗi mới, mà bằng
cách đó những nhà chính trị hay ban điều hành phản ứng l
ại với sự phát
triển lệch hướng trên trường tài chính, hay những khủng hoảng toàn
cầu khác.
Hoạt động blog và liên quan chính trị: Ai Weiwei tin rằng cuộc tranh
luận chính trị lớn nhất trong thập kỷ vừa qua tại Trung Quốc bắt nguồn
qua Internet. Với anh, anh thấy đó là phương tiện có tiềm năng lớn
khiến xã hội thay đổi. Blog mà Ai Weiwei đang dùng có lượt người
xem trung bình là 10,000 mỗi ngày, link , hoặc Ai Weiwei lưu lại
những hoạt động và dự án nghệ thuật của anh, luôn kêu gọi tự do ngôn
luận và thể hiện, cũng như kêu gọi tự do chính trị và quan điểm từ
những người bạn Trung Quốc của anh. Mỗi khi blog của anh bị đóng
cửa, anh lại mở một blog mới. Lần này, với sự khuyến khích của Nhà
triển lãm nghệ thuật, Ai Weiwei lần đầu tiên làm blog bằng tiếng Anh
(, từ 03/09/2009).
Ngày 12/05/2008, m

ột trận động đất cường độ 8 richter xảy ra tại tỉnh
Tứ Xuyên, Trung Quốc. Trong khoảng 80,000 nạn nhân có vài nghìn
trẻ em bị chôn vùi dưới đống đổ nát của trường học. Bởi những tòa nhà
xung quanh trường học vẫn không bị hư hại, người ta buộc tội sự bất
cẩn và gian dối trong khi xây dựng trường học. Tuy nhiên điều này bị
chính phủ bác bỏ. Cùng một nhóm khoảng 30 tình nguyện viên, Ai
Weiwei đ
ã tìm ra được tên của những nạn nhân - việc này hoàn toàn
trái ngược với chính phủ khi họ không chính thức cung cấp những
thông tin về số liệu những người chết và nh
ững phụ huynh bị đe dọa trả
thù nếu cho biết tên những đứa con bị chết của họ. Tuy vậy Ai Weiwei
vẫn công bố được hơn 4000 những cái tên trên blog của anh.
Nh
ững tác phẩm mới từ năm 2009: “Remembering” (Tưởng nhớ) được
thực hiện để trưng bày trước mặt tiền của nhà triển lãm g
ồm 9000 chiếc
balô làm riêng cho ý tưởng này. Với tác phẩm sắp đặt này, Ai Weiwei
gợi nhớ lại trận động đất ở Tứ Xuyên với những chiếc balô của những
đứa trẻ bị chôn vùi được tìm thấy dưới ngôi trư
ờng đổ nát. Những chiếc
balô đặt trước Nhà triển lãm có năm màu và được sắp xếp để đọc thành
câu “Cô bé đã sống hạnh phúc suốt bảy năm trời trên thế giới n
ày” theo
mẫu tự Trung Quốc. Những chữ này là của một người mẹ mất con đã
dành để tưởng nhớ con gái sau vụ động đất. Những chiếc balô ghép lại
như những chấm pixel tạo nên khuôn hình kéo suốt chiều dài mặt tiền
Nhà tri
ển lãm, dài 100m và cao 10m, gắn với cột tòa nhà bằng một
khung thép.

Tại triển lãm còn một tấm thảm len cũng được làm cho triển lãm mang
tên “Soft Ground” (Đ
ất mềm), phủ kín một khoảng 380m2 trong không
gian triển lãm lớn nhất. Họa tiết trên tấm thảm “Đất mềm” chép lại
chính xác 969 viên đá lát sàn nơi phủ tấm thảm. Nh
ằm tái hiện tại chính
xác nền đá, gồm cả những vết tích của 70 năm triển lãm để lại, ngư
ời ta
đã chụp ảnh và ghi chú vị trí của từng viên gạch. Tấm thảm đã đư
ợc dệt
tay tại một xưởng dệt ở tỉnh Hà Bắc, “Đất mềm” giống như lớp bảo vệ
mặt sàn cũng như tạo hiệu quả thính giác.
Cũng trong triển lãm này, Ai Weiwei còn cho tr
ưng bày “Rooted upon”
(Bắt rễ), một tác phẩm sắp đặt gồm 100 thân cây lấy từ khắp Trung
Quốc, bày trên t
ấm thảm “Đất mềm”; “Cube in Ebony” (Khối gỗ mun),
một khối gỗ đặc lập phương bằng gỗ hồng; v
à “Bamboo and Porcelain”
(Tre và Sứ), tác phẩm Ai Weiwei cùng làm với Herzog & de Meuron,
trang hoàng mặt sau của Nhà triển lãm.
Truyện cổ tích và mẫu: Với dự án “Fairytale” Ai Weiwei thu hút rất
nhiều sự chú ý vào cuộc triển lãm documenta 2007 bằng việc mời
1,001 đến Kassel. Họ đến theo từng nhóm 200 người và lưu lại thành
phố trong một tuần. Với một số người, đây là lần đầu tiên họ đặt chân
đến nước ngoài, với một số khác, lần đầu tiên họ bước chân khỏi nơi h
ọ
sống. Với thông điệp rằng mỗi trải nghiệm cá nhân tạo thành n
ền móng
cho sự thay đổi xã hội, Ai Weiwei muốn đặt những ngư

ời bạn nông dân
của mình vào trải nghiệm đó. Mỗi nhân vật trong số 1,001 ngư
ời Trung
Quốc tham gia vào triển lãm documenta được giới thiệu bằng một bức
chân dung đen trắng, ghép lại thành tấm ảnh lớn che tường. Một bức
tượng mang tên “Template” (Mẫu) cũng được trưng bày, cùng những
vật dụng sinh hoạt Ai Weiwei thiết kế cho những ngư
ời Trung Quốc sử
dụng trong thời gian họ ở Kassel: mỗi người có một chiếc giường, đệm
và tấm trải giường, một chiếc ghế cổ, và một chiếc valy kéo đen trắng
để đựng đồ.
Phá hủy và Tái chế: Ai Weiwei sử dụng đồ cổ và t
ạo tác tâm linh Trung
Quốc, chỉnh sửa chúng theo mục đích riêng hoặc tận dụng chính những
chi tiết hỏng vào tác phẩm của mình. Một ví dụ điển hình là những
chiếc bình cổ Trung Quốc được Ai Weiwei sử dụng với nhiều mục
đích: Loạt ảnh 3 phần ghi lại cảnh anh thả rơi những chiếc bình, vỡ
thành hàng nghìn m
ảnh trong tác phẩm “Dropping a Han Dynasty Urn”
(Thả rơi binh đời Hán - 1995); hay vẽ lên bình chữ Coca-Cola hay
nhúng bình vào sơn công nghiệp (đang thực hiện). Thoạt trông những
hành động hay performance này tưởng như hành động bài bác văn hóa
tín ngưỡng, nhưng ý nghĩa mà Ai Weiwei nhắm đến là làm sao cái mới
và cũ có thể cùng tồn tại, giá trị mới của cái truyền thống có thể l
à gì và
Trung Quốc hiện đại liên hệ đến điều đó như thế nào.
Sau cùng, những bài viết hàng ngày của Ai Weiwei trên blog luôn là
một phần quan trọng trong hoạt động nghệ thuật của anh, bởi anh tin
rằng lấy một chỗ đứng trong chính trị và xã hội là trách nhiệm đạo đức
của mỗi nghệ sĩ.

Đỗ Hồng Ngọc