PHỤ NỮ DƯỚI ÁNH VINH QUANG pptx

PHỤ NỮ DƯỚI ÁNH VINH
QUANG
Viện Bảo tàng Mỹ thuật Quận Nassau,
Trường Đảo, Thành phố New York, có
riêng một tòa nhà, trong một khuôn
viên tuyệt đẹp và một bộ sưu tầm t
ương
đối đầy đủ. Nhưng cũng như biết bao
cơ sở mỹ thuật khác ở các khu ngoại
thành, nó đang phải vật lộn với việc t
ìm
kiếm nguồn tài trợ cho các chương
trình hoạt động của mình. Vì vậy, họ
phải luôn tổ chức những cuộc triển l
ãm.
Lần này, họ đã làm một cuộc triển lãm
đặc biệt nhan đề “Chủ thể là Phụ nữ :
Chủ nghĩa ấn tượng và Hậu ấn tượng”
(The Subject is Women: Impressionism
and Post-Impressionism), phần lớn được rút từ bộ sưu tầm của Arthur
Levine, phó chủ tịch Ban Quản trị của chính bảo tàng này, và Arlene
Levine - vợ ông.
Các viện bảo tàng nghiêm túc thường có xu hướng không trưng bày
những tác phẩm thuộc quyền sở hữu riêng của các thành viên Ban Qu
ản

DEGAS - Vũ nữ bale-Phấn
màu trên giấy,1889
trị, nhằm tránh quan niệm về mâu thuẫn lợi ích: vì nếu đem trưng bày
nơi công cộng như thế sẽ làm tăng giá trị của các bộ sưu tầm lên.
Nhưng những sự quyến rũ này cũng hoàn toàn dễ hiểu, đặc biệt trong

thời kỳ kinh tế khủng hoảng, bảo tàng có thể tổ chức loại hình triển l
ãm
như thế này với khó khăn và chi phí tối thiểu về mặt hậu cần.
Chủ thể là phụ nữ trưng bày hơn 50 tác phẩm, bao gồm một số tác
phẩm của nhiều họa sĩ tên tuổi của phong trào ấn tượng chủ nghĩa như
Degas, Pissarro, Renoir, Seurat và Vuillard. Chất lượng các tác phẩm
có cao, có thấp, nhưng phân tích đến cùng, bất cứ bộ sưu tầm tư nhân
nào cũng chịu tình trạng chung như vậy, vì phần lớn các tuyệt tác đã
nằm ở các bảo tàng lớn rồi.
Các tác phẩm trưng tại cuộc triển lãm này đều do họa sĩ treo nên đơn
giản cho việc thăm quan, thưởng lãm. Nhưng nó cũng cho thấy những
điểm mạnh, điểm yếu của bộ sưu tầm: có nhiều tác phẩm của Renoir v
à
Pissarro, trong khi lại không có mấy tác phẩm của Degas, còn tác ph
ẩm
của Manet và Monet thì hoàn toàn trống vắng. Điều này cũng dễ hiểu v
ì
ngày nay còn rất ít tác phẩm của hai họa sĩ trứ danh này xuất hiện trên
thị trường. Thỉnh thoảng một nhà bán đấu giá nào đó có được một tác
phẩm của Monet hoặc Manet và đưa ra bán thì giá của nó phải tăng cao
vút lên chín tầng mây!
Renoir không phải là họa sĩ ấn tượng chủ nghĩa mà tôi hâm mộ, nhưng
phải công bằng mà nói cũng có một số tác phẩm đẹp của ông trong
triển lãm này. Trong đó có Hai cô gái với hoa Lili (Jeunes filles aux
Lilas), sáng tác khoảng 1890, chân dung 2 cô gái tay cầm một bó hoa li
li. Đây là những hình ảnh khơi gợi, nhẹ nhàng. Bức tranh tập trung vào
đặc tả khuôn mặt của hai cô gái với tuổi trẻ được tán dương bằng một
vẻ ngây thơ trong sáng. Dường như họa sĩ muốn so sánh các cô gái với
những bông hoa đang hé nở.
Pissarro rất thích thú với các bà nông dân, ông vẽ nhiều tranh về họ và

một số bức có mặt trong bộ sưu tầm này, kể cả tác phẩm Chợ Gisors,
Phố Capville (Le Marché de Gisors, rue Capville), vẽ năm 1885, một
họa phẩm đầy màu s
ắc rực rỡ, rất sinh động, thể hiện cảnh một khu chợ
đông người, có mấy bà túm năm, tụm ba ở cận cảnh, kẻ đứng người
ngồi giữa đám thúng mủng chất đầy rau xanh.
Có những đề tài nhất định thường xuất hiện trong các cuộc trưng bày :
các tranh khỏa thân phổ biến ngang với số tranh phụ nữ sinh hoạt trong
nhà. Các vũ nữ ba-lê và diễn viên cũng thấy xuất hiện trong cuộc triển
lãm này. Tác phẩm Vũ nữ múa Quạt (Danseuse à l’Eventail), (1895-
1900), của Degas là một trong số những tác phẩm đẹp hơn cả, đáng ghi
nhớ hơn cả, mặc dù nó chỉ là một bức phác họa bằng pastel vẽ vội trên
giấy.
Các bức chân dung bán thân của phụ nữ chiếm tỷ lệ áp đảo, từ Chân
dung một người phụ nữ (Portrait d’une Femme) của Constantin
Brancusi, vẽ khoảng năm 1918, tác phẩm thời kỳ sơ kh
ởi của chủ nghĩa
hiện đại (protomodernist work). Trong đó khuôn mặt của người ngồi
mẫu được thu lại thành những hình khối đặc vẽ bằng màu đặc sệt, cho
tới Chân dung một thiếu nữ (Portrait of a Woman), của nữ họa sĩ Mary
Cassatt, vẽ khoảng năm 1909. Đây là một họa phẩm đầy khêu gợi được
vẽ bằng những nét bút nhẹ nhàng, mềm mại, ướt át và uyển chuyển vô
cùng.
Bức chân dung do bà Cassatt vẽ là một trong những họa phẩm tuyệt tá
c
nhất trong triển lãm này. Không những nó được vẽ rất tuyệt vời, mà nữ
nghệ sĩ còn có tài nắm bắt cái thần và cá tính của nhân vật ngồi mẫu.
Rõ ràng người ngồi mẫu là một người mà bà quen biết rất thân tình. Cô
gái trông có vẻ mệt mỏi, thậm chí có vẻ hơi ngán ng
ẩm cái chuyện ngồi

làm mẫu để vẽ chân dung mình. Cặp mắt cô nhìn xuống đượm nét thất
vọng, ưu tư, ánh lên một nỗi u buồn, xao xuyến, bâng khuâng. .
Ngoài bà Cassatt ra, cuộc trưng bày này còn có c
ả những họa phẩm của
nhiều nữ nghệ sĩ khác nữa, trong số đó có Berthe Morisot và Marie
Laurencin. Bức Đang tắm, 1894, của Morisot, miêu tả một cô gái đang
rửa chân cho một cô gái khác ở ngoài trời, trong một khu vườn cây lá
xum xuê. Cây cối, bụi rậm um tùm bao quanh hai nhân vật làm tăng
không khí riêng tư, kín đáo cho khung cảnh đó, thậm chí còn toát lên v
ẻ
huyền ảo nữa.
Số còn lại là tác phẩm của những họa sĩ ít người biết đến hơn. Bức sơn
dầu Các ghế ngồi trên đảo Coney (Chairs at Coney Island), không đề r
õ
ngày tháng, mang nhiều dáng dấp các tác phẩm của Boudin và Monet
nhưng lại là một họa phẩm được vẽ rất công phu, gợi nhớ đến một ng
ày
trên bãi biển New York. Bạn hãy chú ý cách họa sĩ trát sơn hoặc điểm
xuyết nét nêu bật hình ảnh các nhân vật đang đùa rỡn với sóng biển.
Đây quả thực là một tác phẩm bậc thầy. Thật khó để chê.
Một cuốn vựng tập được soạn riêng cho triển lãm này. Nhưng cũng
giống như nhiều vựng tập khác được in ra. Nó cũng không giúp được
nhiều cho việc tìm hiểu, luận giải các tác phẩm cả. Ngược lại, chính
những bài thuyết minh treo trên tường, bên cạnh các tác phẩm, lại chứa
nhiều thông tin bổ ích hơn và là một sự bổ sung đáng được hoan
nghênh cho tất cả những gì làm nên cuộc trưng bày có tính chất đại
chúng, được mọi người ưa thích này.
Lam Điền (dịch). Women, in All Their Glory” đăng trên TBNY, ngày
17.1.2010