Đo phóng xạ trong không khí bằng cách nào? doc

Đo phóng xạ trong không khí bằng
cách nào?

Mây phóng xạ từ Nhật đến Việt Nam có ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe dân chúng?
Bằng cách nào để phát hiện có phóng xạ trong không khí? Cách phòng chống khi có sự
cố rò rỉ phóng xạ? Phóng viên TNTS đã đến Viện Nghiên cứu hạt nhân Đà Lạt để tìm
hiểu và cung cấp đến bạn đọc những thông tin cần thiết nhất.
Đo phóng xạ trong không khí
Tiến sĩ Nguyễn Nhị Điền - Viện trưởng Viện Nghiên cứu hạt nhân Đà Lạt
(NCHN) cho biết, muốn phát hiện phóng xạ có trong không khí hay không,
phải có trạm quan trắc. Trong đó có thiết bị để hút không khí, hứng nước
mưa, nước sương; thiết bị đo hướng gió, tốc độ gió… Các mẫu thu được từ
các thiết bị trên được đưa vào phòng đo phóng xạ gồm nhiều hệ đo khác
nhau để phân tích.
Ở VN hiện nay có 5 trạm quan trắc phóng xạ môi trường, trong đó Viện
NCHN Đà Lạt đang quản lý 3 trạm ở Đà Lạt, Ninh Thuận và TP.HCM. Ở
phía Bắc có 2 trạm ở Hà Nội và Lạng Sơn. Theo TS Nguyễn Nhị Điền, trạm
quan trắc của Viện NCHN Đà Lạt có máy hút khí công suất lớn nhất cả nước
4.000m3/giờ (do Liên Xô trang bị trước đây); bên cạnh đó còn có máy hút
khí công suất 100m3/giờ. Trong trạm quan trắc còn có thiết bị hứng nước
mưa và sương mù rộng 2m2. Phòng đo phóng xạ của Viện NCHN hiện có
khoảng 10 hệ đo khác nhau, giá mỗi hệ từ 100 nghìn USD đến 200 nghìn
USD. Tháng 3.2011, Viện NCHN Đà Lạt mới nhập về hệ đo mới nhất từ Mỹ
với giá 200 nghìn USD.
Thạc sĩ Trương Ý, Phó giám đốc Trung tâm môi trường (Viện NCHN Đà
Lạt) cho biết, hơn hai tuần qua 8 cán bộ của Trung tâm phải làm việc ngày
đêm, máy hút khí vận hành 24/24, một ngày quan trắc số liệu tại các trạm 4
lần vào lúc 1 giờ, 7 giờ, 13 giờ và 19 giờ. Muốn có số liệu chính xác, hằng
ngày phải cử cán bộ về các trạm quan trắc ở Ninh Thuận và TP.HCM để lấy
mẫu đưa về phòng đo phóng xạ phân tích cặn kẽ.
Tại phòng đo phóng xạ, thạc sĩ Trương Ý giới thiệu các mẫu thu từ không

khí đưa từ các trạm quan trắc về được đưa vào buồng giảm phông, buồng
này được bao bọc bằng chì và được nối qua hệ thống máy tính. Khi buồng
giảm phông ghi nhận bước đầu có phóng xạ thì tùy loại phóng xạ, mẫu đó
tiếp tục được chuyển đến hệ đo phù hợp để phân tích liều lượng. Thí dụ
ngày 28.3 vừa qua số liệu phóng xạ và phông bức xạ gamma đo được trong
không khí tại Đà Lạt gồm các đồng vị phóng xạ tự nhiên là Be-7 có nguồn
gốc từ tia vũ trụ, K-40, Th-232 và U238 có nguồn gốc từ bụi đất; bên cạnh
đó ghi nhận được đồng vị phóng xạ I-131. TS Nguyễn Nhị Điền cho biết: “I-
131 là một i-ốt phóng xạ, những năm qua Viện NCHN Đà Lạt sản xuất loại
đồng vị phóng xạ I-131 để cung cấp cho các cơ sở y tế chữa bệnh tuyến giáp
rất hiệu quả, tuy nhiên nếu cơ thể con người hấp thụ một lượng I-131 nhiều
quá thì sẽ gây tác hại”.
Trong phòng đo phóng xạ của Viện NCHN cũng vừa nhập về máy đo hoạt
độ anpha, bêta mức thấp rất hiện đại, khi phát hiện mẫu đo có dấu hiệu
phóng xạ thì ngay lập tức được chuyển qua phổ kế gamma phông thấp để
phân tích các số liệu. Thực tế nhiều năm qua Trung tâm môi trường Viện
NCHN Đà Lạt đã hợp tác với Vinacontrol giám định phóng xạ trong một số
nông sản trước khi xuất khẩu.

Máy hút khí - Thiết bị hứng sương và nước mưa
Cách Phòng chống phóng xạ
Theo TS Nguyễn Nhị Điền, lượng đồng vị phóng xạ trong không khí được
phát hiện tại Đà Lạt, Hà Nội, Lạng Sơn… thời gian qua là rất nhỏ so với giá
trị giới hạn quy định trong TCVN 6866:2001 nên không ảnh hưởng đến sức
khỏe con người.
Tuy nhiên khi một cơ sở hạt nhân mà để rò rỉ phóng xạ thì tùy mức độ
phóng xạ sẽ có biện pháp phòng chống thích ứng. Biện pháp đầu tiên là di
cư dân chúng ra khỏi nơi có phóng xạ 20 km (nước Nhật đang thực hiện).
Tiếp đó cho người dân uống thuốc i-ốt. TS Nguyễn Nhị Điền giải thích
thêm: “Tuyến giáp con người rất “nhạy” với việc hấp thụ i-ốt, cho nên uống

thuốc i-ốt (không chứa phóng xạ) trước để cơ thể được bão hòa i-ốt. Nếu khi
xuất hiện đồng vị phóng xạ I-131 thì cơ thể con người ngưng hấp thụ loại i-
ốt này”.
Được biết các cơ sở hạt nhân thường xuyên có sẵn thuốc i-ốt cung cấp cho
cán bộ nhân viên khi làm việc, uống thuốc i-ốt có tác dụng ngăn ngừa phóng
xạ rất tốt. Bên cạnh đó cán bộ, nhân viên làm việc tại các cơ sở hạt nhân còn
được trang bị quần áo, khẩu trang, giày dép phù hợp để ngăn ngừa phóng xạ.
Tại Viện NCHN Đà Lạt, các tấm kính cửa sổ, cửa chính đều làm bằng thủy
tinh chì có tác dụng che chắn phóng xạ; nhiều thiết bị nghiên cứu tại viện
đều có lớp chì che chắn bảo đảm an toàn cho con người.
Theo: (TNTS)/( Bài & ảnh: Lâm Viên)
Mây phóng xạ đến gần Quảng Ninh
Theo báo cáo của Bộ Khoa học và Công nghệ, hôm nay mây phóng xạ tiến
gần đến thị xã Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh, nhưng không ảnh hưởng đến sức
khỏe con người.
"Đám mây phóng xạ có vào khu vực miền Bắc cũng không đáng lo ngại, vì
nồng độ nhỏ hơn hàng chục nghìn lần so với tiêu chuẩn, nên không ảnh
hưởng đến sức khỏe con người", tiến sĩ Vương Hữu Tấn, viện trưởng viện
Năng lượng nguyên tử Việt Nam nhấn mạnh.
Tiến sĩ Vương Hữu Tấn cho biết thêm, nếu trời mưa, lượng phóng xạ sẽ rơi
xuống đất nhanh hơn, nhưng nếu thời tiết nắng, con người sẽ dễ hít phải
phóng xạ hơn. "Theo tính toán của các nhà khoa học, hiện mức phóng xạ
ảnh hưởng đến nước ta rất nhỏ, nên chưa cần phải cảnh báo tới dân chúng".