Hóa học: Những phân tử đẹp và kì lạ doc

Hóa học: Những phân tử đẹp và kì lạ

Nếu bạn nghĩ rằng Hóa học thật nhàm chán, còn những nhà Hóa học thật
khô khan thì chắc hẳn bạn sẽ thay đổi quan điểm của mình khi tìm hiểu về
những phân tử rất thú vị sau đây.
1. Hợp chất đặt theo tên danh ca nhạc Pop
Hydrocarbon này luôn làm các bạn sinh viên ở Anh cảm thấy phấn khích
khi lần đầu tiên nghe thấy tên gọi của nó, Adamantane. Cái tên này làm họ
nhớ tới Adam Ant, danh ca nhạc Pop của những năm 1980, rất nổi tiếng với
những ca khúc kì lạ và lôi cuốn giới trẻ. Ngoài ra, cái tên Adamantane còn
có ý nghĩa xuất phát từ tiếng Hy Lạp là “không thể phá hủy” bởi khối cấu
trúc rất giống kim cương của nó.
2. Phân tử có kết cấu mái vòm
Nhóm hợp chất fullerene gắn liền với giải thưởng Nobel năm 1996 của Sir
Harry Kroto. Cái tên fullerene được đặt theo Richard Buckminster Fuller,
nhà kiến trúc sư đã thiết kế mái vòm trắc đạc trưng bày tại Expo’ 67 ở
Montreal. Chính từ mái vòm này mà Kroto đã tìm ra cấu trúc đối xứng của
fullerene đầu tiên, C60.
3. Phân tử có kiến trúc nhà thờ



Các hợp chất có cấu trúc khối đa vòng thường rất khó tồn tại do cực kì kém
bền. Năm 1973, nhà Hóa học Scheleyer đã dự đoán về sự tồn tại của một
hợp chất có cấu trúc giống như một ngôi nhà (housane) nhưng ông không
thể tổng hợp được nó. Tuy nhiên, chỉ hai năm sau, Kent đã tổng hợp được
một hợp chất gần như hoàn hảo so với những dự đoán của Scheleyer. Chỉ có
một chút khác biệt là chất này có gắn thêm một nhóm methylene nên trông
giống kiến trúc nhà thờ (church), bởi vậy ông đã đặt tên cho nó là churchane.
4. Phân tử “tàu vũ trụ”
Có một hợp chất với rất nhiều điểm tương đồng với chuyến du hành của

Neil Amstrong. Hợp chất này có cấu trúc giống với tàu Apollo-11, do vậy nó
được đặt tên là apolloane và nếu như gắn một nhóm hydroxyl vào vị trí số
11 thì chúng ta thu được apolloane-11-ol. Điều đặc biệt hơn nữa là không
chỉ có tên gọi và cấu trúc giống với Apollo-11, mà thời điểm nhà Hóa học A.
Nikon tổng hợp thành công nó cũng trùng với thời gian Amstrong du hành
lên mặt trăng.
5. Phân tử có hình dạng con người
Nanoputian là tên gọi chung của một nhóm hợp chất có hình dạng con
người được James Tour (ĐH Rice) tổng hợp thành công lần đầu tiên vào
năm 2003. Nhóm hợp chất này có kết cấu cố định gồm hai vòng benzene và
các nhóm acetylene đóng vai trò bộ khung.
Bằng cách sử dụng các nhóm acetal hoặc cycloalkyl, James có thể tạo ra vô
số dẫn xuất với những hình dáng khác nhau, có thể là hình dạng đứa trẻ hoặc
một ông hoàng nào đó, hoặc cũng có thể là hai người đang khiêu vũ như
trong ảnh.