trinh nguyen phan tranh- lich su 4

KẾ HOẠCH BÀI DẠY
Tuần 25
Thứ tư ngày 1 tháng 3 năm 2010
Môn: Lịch sử
Lớp: 4/4
Bài: Trịnh - Nguyễn phân tranh
Giáo viên hướng dẫn: Thái Thị Bạch Mai
Sinh viên thực tập: Nguyễn Thị Lan Hương
**************
I. Mục tiêu : Học xong bài này học sinh biết:
- Từ thế kỉ thứ XVI, triều đình nhà Lê suy thoái. Đất nước từ đây bị chia cắt
thành Nam triều và Bắc triều, tiếp đó là Đàng Trong và Đàng Ngoài.
- Nguyên nhân của việc chia cắt đất nước là do cuộc tranh giành quyền lực của
các phe phái.
- Nhân dân hai miền bị đẩy vào cuộc chiến tranh giữa các tập đoàn phong
kiến, đời sống vô cùng cực khổ.
II. Đồ dùng dạy học
- Lược đồ địa phận Bắc triều - Nam triều và Đàng Trong, Đàng Ngoài.
- Phiếu học tập
- Bảng phụ
III. Các hoạt động dạy - học chủ yếu
Thời
gian
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
1ph
1ph
I. Ổn định lớp
II. Dạy bài mới
1. Giới thiệu bài
- Sau gần 100 năm cai trị đất
nước, triều Hậu Lê đã có nhiều

công lao trong việc củng cố và
phát triển nền tự chủ của đất nước.
Tuy nhiên, bước sang thế kỉ XVI,
triều đình Hậu Lê đi vào giai đoạn
suy tàn, các thế lực phong kiến họ
Mạc, họ Trịnh, họ Nguyễn nổi dậy
tranh nhau giành quyền lợi gây ra
chiến tranh liên miên, đất nước bị
chia cắt, nhân dân cực khổ. Bài
học hôm nay sẽ giúp các em hiểu
- Lắng nghe
1
9ph
10ph
rõ hơn về giai đoạn lịch sử
này.Ghi bảng
2. Bài mới
a. Hoạt động 1: Sự suy sụp của
triều Hậu Lê
- Y/c 1 HS đọc toàn bài
- Y/c 1 HS đọc đoạn 1
- Y/c HS tìm những biểu hiện cho
thấy sự suy sụp của triều đình Hậu
Lê từ đầu thế kỉ XVI ?
- GV tổng kết ý của HS, sau đó
giải thích về từ "vua quỷ" và "vua
lợn" để HS thấy rõ sự suy sụp của
nhà Hậu Lê.
+ Vua Lê Uy Mục ngay từ khi mới
lên ngôi đã lao vào ăn chơi xa xỉ,

thích rượu chè, cờ bạc, gái đẹp,
đặc biệt thích các trò giết người
nên dân gian gọi là "vua quỷ".
+ Vua Lê Tương Dực cũng không
kém phần so với Lê Uy Mục, ông
vua này đặc biết thích hưởng lạc,
không lo việc triều chính nên dân
gian mỉa mai là "vua lợn".
- Chuyển tiếp: Trước sự suy sụp
của nhà Hậu Lê, nhà Mạc đã cướp
ngôi nhà Lê. Liệu nhà Mạc có làm
cho nhân dân ta bớt cực khổ
không? Chúng ta cùng tìm hiểu sự
ra đời của nhà Mạc
b. Hoạt động 2: Nhà Mạc ra đời
và sự phân chia Nam-Bắc triều
- Y/c HS đọc phần chữ nhỏ trong
SGK
- Đọc
- Đọc
- HS nối tiếp trả lời
Sự suy sụp của nhà Hậu Lê
+ Vua chỉ bày trò ăn chơi xa xỉ
suốt ngày đêm.
+ Bắt nhân dân xây thêm nhiều
cung điện.
+ Nhân dân gọi vua Lê Uy Mục
là "vua quỷ", gọi vua Lê Tương
Dực là "vua lợn".
+ Quan lại trong triều đánh giết

lẫn nhau để giành quyền lực.
- Lắng nghe
- Lắng nghe
- Đọc
2
8ph
- Tổ chức cho HS thảo luận nhóm
5 làm vào phiếu học tập
1. Mặc Đăng Dung là ai?
2. Nhà Mạc ra đời như thế nào?
Triều đình nhà Mạc được sử cũ
gọi là gì ?
3. Nam triều là triều đình của dòng
họ phong kiến nào ? Ra đời như
thế nào ?
4. Vì sao có chiến tranh Nam -
Bắc triều ?
5. Chiến tranh Nam - Bắc triều
kéo dài bao nhiêu năm và có kết
quả như thế nào ?
- Đại diện các nhóm trình bày
- Các nhóm khác nhận xét, bổ
sung
- GV kết luận
- Treo lược đồ và chỉ cho HS biết
địa phận Bắc triều và Nam triều
- Chuyển tiếp: Nam triều chiếm
được Thăng Long, chiến tranh
Nam- Bắc triều chấm dứt, liệu đất
nước có được thống nhất về một

mối ? Nội dung tiếp theo của bài
giúp các em trả lời câu hỏi đó.
c. Hoạt động 3: Chiến tranh
Trịnh - Nguyễn
- Y/c HS đọc đoạn " Tưởng giang
sơn đến " vua Lê - chúa Trịnh"
- Thảo luận
1. Mặc Đăng Dung là một quan
võ dưới triều nhà Hậu Lê
2. Năm 1527, lợi dụng tình
hình suy thoái của nhà Hậu Lê,
Mặc Đăng Dung đã cầm đầu
một số quan lại cướp ngôi nhà
Lê, lập ra triều Mạc, sử cũ gọi
là Bắc triều (vì ở phía Bắc)
3. Nam triều là triều đình của
dòng họ Lê. Năm 1533, một số
quan võ của họ Lê là Nguyễn
Kim đã đưa người thuộc dòng
dõi nhà Lê lên ngôi, lập ra triều
đình riêng ở Thanh Hóa
4. Hai thế lực phong kiến Nam
triều và Bắc triều tranh giành
quyền lực với nhau gây nên
cuộc chiến tranh Nam - Bắc
triều.
5. Chiến tranh Nam - Bắc triều
kéo dài hơn 50 năm, đến năm
1592 khi Nam triều chiếm được
Thăng Long thì chiến tranh

mới kết thúc.
- Trình bày
- Nhận xét
- Lắng nghe
- Quan sát
- Lắng nghe
- Đọc
3
5ph
- Dán từng nội dung câu hỏi y/c
HS thảo luận nhóm đôi trả lời
1. Nguyên nhân nào dẫn đến chiến
tranh Trịnh - Nguyễn?
2. Trình bày diễn biến chính của
chiến tranh Trịnh - Nguyễn ?
3. Nêu kết quả của chiến tranh
Trịnh - Nguyễn ?
- Y/c HS trả lời theo từng câu hỏi
- HS nhận xét
- Dán kết quả theo từng câu trả lời
- Y/c HS lên chỉ trên lược đồ ranh
giới Đàng Trong và Đàng Ngoài.
- Chuyển tiếp: Vậy là hơn 200
năm, các thế lực phong kiến đánh
nhau, chia cắt đất nước ta thành
hai miền Nam - Bắc, trước tình
hình đó đời sống nhân dân ta như
thế nào ? Chúng ta cùng tìm hiểu
tiếp.
d. Hoạt động 4: Đời sống nhân

dân thế kỉ XVI
- Y/c 1 HS đọc đoạn còn lại của
bài
- Đời sống nhân dân thế kỉ XVI
như thế nào?
1. Khi Nguyễn Kim chết, con
rể là Trịnh Kiểm lên thay nắm
toàn bộ triều chính đã đẩy con
trai của Nguyễn Kim là
Nguyễn Hoàng vào trấn thủ
vùng Thuận Hóa, Quảng Nam.
Hai thế lực phông kiến Trịnh -
Nguyễn tranh giành quyền lực
đã gây nên cuộc chiến tranh
Trịnh - Nguyễn.
2. Trong khoảng 50 năm, hai
họ Trịnh - Nguyễn đánh nhau
bảy lần, vùng đất miền Trung
trở thành chiến trường ác liệt.
3. Hai họ lấy sông Gianh
(Quảng Bình) làm ranh giới
chia cắt đất nước. Đàng Ngoài
từ sông Gianh trở ra, Đàng
Trong từ sông Gianh trở vào
làm cho đất nước bị chia cắt
hơn 200 năm
- Trả lời
- Nhận xét
- Đọc
- Chỉ lược đồ trên bảng

- Lắng nghe
- Đọc
- Đời sống nhân dân vô cùng
cực khổ, đàn ông thì phải ra
trận chém giết lẫn nhau, đàn
4
1ph III. Củng cố dặn dò
- Y/c HS đọc phần ghi nhớ trong
SGK
- Vì sao nói chiến tranh Nam - Bắc
triều và chiến tranh Trịnh -
Nguyễn là những cuộc chiến tranh
phi nghĩa?
- Kết luận: Đây là các cộc chiến
tranh phi nghĩa giữa các phe phái
thế lực phong kiến. Nó đã gieo
bao đau khổ cho nhân dân. Vì vậy
khi nói về thời kì này, nhân dân ta
đã có câu tục ngữ "nồi da nấu
thịt".
- Nhận xét tiết học
- Dặn HS về nhà học thuộc bài và
chuẩn bị cho bài sau: Cuộc khẩn
hoang ở Đàng Trong.
bà, trẻ con thì ở nhà sống cuộc
sống đói rách. Kinh tế đất nước
suy yếu.
- Đọc
+ Vì cuộc chiến tranh này
nhằm mục đích tranh giành

ngai vàng của các thế lực
phong kiến.
+ Các cuộc chiến tranh này làm
cho đất nước bị chia cắt, đời
sống nhân dân cực khổ trăm bề.
- Lắng nghe
- Lắng nghe
- Lắng nghe, ghi nhớ
5
Dự kiến trình bày bảng
Thứ tư ngày 1 tháng 3 năm 2010
Lịch sử
Trịnh - Nguyễn phân tranh
Sự suy sụp của triều Hậu Lê
Nhà Mạc ra đời và sự phân chia Nam - Bắc triều
Chiến tranh Trịnh - Nguyễn
Đời sống nhân dân ở thế kỉ XVI
Lược đồ
Bảng phụ câu hỏi
và câu trả lời
6