bài giảng quản trị rủi ro - ths.võ hữu khánh

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM
KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH
QUẢN TRỊ RỦI RO
GV: ThS VÕ HỮU KHÁNH
DĐ: 091 392 4885
Email:
27/05/2010 45 1
TỔNG QUAN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO
- Bạn đã bao giờ gặp rủi
ro chưa?
- Theo bạn trong hoạt
động kinh doanh, DN
gặp những rủi ro gì?
- Bạn có nghĩ rằng chúng
ta có thể kiểm soát được
rủi ro hay không? Giải
thích?
27/05/2010 45 2
TỔNG QUAN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO
• Trong cuộc sống hằng ngày và công việc, rủi
ro có thể xuất hiện ở mọi lĩnh vực.
• Rủi ro không ngoại trừ một ai, một quốc gia,
dân tộc nào.
• Rủi ro có thể xuất hiện mọi lúc, mọi nơi, trong
mọi công việc.
• Rủi ro có thể xuất hiện ở những chỗ, những
nơi, vào
• những lúc mà không một ai có thể ngờ tới.
27/05/2010 45 3
TỔNG QUAN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO
Nội dung nghiên cứu

- Giới thiệu rủi ro và các khái niệm có liên
quan
- Quản trị rủi ro
27/05/2010 45 4
I. Tìm hiểu về rủi ro và khái niệm
Trong quá trình phát triển kinh tế thế giới tiềm ẩn các
rủi ro trong thời gian vừa qua:
 Nền kinh tế Hoa kỳ, các quốc gia có nền kinh tế mạnh
suy giảm
 Sự bất ổn của thị trường tài chính toàn cầu đe doạ môi
trường kinh tế thế giới
 Sự bùng phát các loại dịch bệnh
 Những căn thẳng về chính trị, đặc biệt là các quốc gia
Trung đông, giá dầu có thể tăng cao gây ảnh hưởng
không nhỏ đến kinh tế toàn cầu
 Sự biến đổi của khí hậu trên trái đất
27/05/2010 45 5
I. Tìm hiểu về rủi ro và khái niệm
I.1 Khái niệm rủi ro
Hiện có 2 trường phái nổi bật định nghĩa về rủi
ro
- Trường phái truyền thống (trường phái tiêu
cực)
- Trường phái trung hoà
27/05/2010 45 6
I. Tìm hiểu về rủi ro và khái niệm
I.1. Khái niệm rủi ro
Trường phái tiêu cực: rủi ro được coi là sự không may mắn,
sự tổn thất, mất mát, nguy hiểm…
• Rủi ro là điều không lành, không tốt, bất ngờ xảy đến.

• Rủi ro (đồng nghĩa với rủi) là sự không may.
• Rủi ro là khả năng gặp nguy hiểm hoặc bị đau đớn, thiệt
hại…
• Rủi ro là những bất trắc ngoài ý muốn xảy ra trong quá
trình sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, tác động
xấu đến sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp.
Tóm lại, theo cách nghĩ truyền thống thì “Rủi ro là những
thiệt hại, mất mát, nguy hiểm hoặc các yếu tố liên quan đến
nguy hiểm, khó khăn, hoặc điều không chắc chắn có thể xảy
ra cho con người”.
27/05/2010 45 7
I. Tìm hiểu về rủi ro và khái niệm
I.1. Khái niệm rủi ro
Trường phái trung hoà
• Rủi ro là sự bất trắc có thể đo lường được
• Rủi ro là sự bất trắc có thể liên quan đến
việc xuất hiện những biến cố không mong
đợi
• Rủi ro là giá trị và kết quả mà hiện thời
chưa biết đến…
27/05/2010 45 8
I. Tìm hiểu về rủi ro và khái niệm
I.2. Phân loại rủi ro
I.2.1 Phân loại theo phương pháp quản trị rủi ro
truyền thống:
- Rủi ro thảm hoạ: các thảm hoạ thiên nhiên, thảm
hoạ do con người hoặc có sự tác động gián tiếp
của con người (hoả hoạn, chiến tranh, khủng
bố)…
- Rủi ro tài chính: các khoản nợ xấu, tỷ giá hối

đoái, cổ phiếu hay lãi xuất biến động…
- Rủi ro tác nghiệp: trang thiết bị, hệ thống máy
tính hư hỏng, chuổi cung ứng hoặc quy trình hoạt
động lỗi, bị gián đoạn, nhân viên bị tai nạn,…
27/05/2010 45 9
I. Tìm hiểu về rủi ro và khái niệm
I.2. Phân loại rủi ro
I.2.1 Phân loại theo phương pháp quản trị rủi
ro truyền thống:
- Rủi ro chiến lược:
Chiến lược và quản trị chiến lược quyết định
sự sống còn, hưng thịnh hay suy vong của 1 tổ
chức mà quản trị chiến lược cũng đồng nghĩa
với quản trị rủi ro chiến lược.
(tầm nhìn, sứ mệnh, mục tiêu, các chính sách và
biện pháp hành động)
27/05/2010 45 10
I. Tìm hiểu về rủi ro và khái niệm
I.2. Phân loại rủi ro
I.2.1 Phân loại theo phương pháp quản trị rủi ro truyền
thống:
Có 7 rủi ro chiến lược:
- Rủi ro dự án (dự án thất bại)
- Rủi ro từ khách hàng (khách hàng bỏ đi)
- Rủi ro từ chuyển đổi (sự thay đổi lớn về công nghệ hoặc
hướng đi)
- Rủi ro từ đối thủ cạnh tranh duy nhất (xuất hiện đối thủ không
thể đánh bại
- Rủi ro thương hiệu (thương hiệu bị mất sức mạnh)
- Rủi ro ngành (ngành kinh doanh trở thành vùng phi lợi nhuận)

- Rủi ro đình trệ (công ty không tăng trưởng, thậm chí bị suy
giảm)27/05/2010 45 11
I. Tìm hiểu về rủi ro và khái niệm
I.2. Phân loại rủi ro
1.2.2 Phân loại rủi ro theo nguồn gốc rủi ro
- Rủi ro do môi trường thiên nhiên: thường gây
ra các thiệt hại to lớn về người và của, làm cho
DN, đặc biệt DN XNK, bị tổn thất nặng nề.
- Rủi ro do môi trường văn hoá: do sự thiếu hiểu
biết về phong tục, tập quán, tín ngưỡng, lối sống,
nghệ thuật, đạo đức,… của dân tộc khác từ đó có
các hành xử không phù hợp, gậy thiệt hại, mất
mát, mất cơ hội kinh doanh
27/05/2010 45 12
I. Tìm hiểu về rủi ro và khái niệm
I.2. Phân loại rủi ro
1.2.2 Phân loại rủi ro theo nguồn gốc rủi ro
- Rủi ro do môi trường xã hội: sự thay đổi các chuẩn
mực giá trị, hành vi của con người, cấu trúc xã hội, các
định chế… là nguồn rủi ro quan trọng. Nếu không nắm
được điều này sẽ có thể gành chịu các thiệt hại nặng nề.
- Rủi ro do môi trường chính trị:
MT chính trị có ảnh hưởng rất lớn đến bầu không khí
KD.
MT chính trị ổn định sẽ giảm thiểu rất nhiều rủi ro cho
các DN. DN nắm bắt kỹ, có các sách lược thích hợp với
MT chính trị không chỉ nước mình mà còn ở nước đến
KD mới có thể thành công.
27/05/2010 45 13
I. Tìm hiểu về rủi ro và khái niệm

I.2. Phân loại rủi ro
- Rủi ro do MT luật pháp:
XH tiến bộ phát triển, các chuẩn mực luật pháp không
phù hợp không thay đổi kịp sẽ gây ra nhiều rủi ro
Ngược lại, nếu luật pháp thay đổi quá nhiều, thường
xuyên, không ổn định cũng gây ra khó khăn. Các tổ
chức không nắm vững pháp luật sẽ gặp nhiều rủi ro.
Trong kinh doanh quốc tế, MT luật pháp phức tạp hơn,
chuẩn mực của các nước khác nhau. Nếu chỉ nắm rõ và
tuân thủ chuẩn mực luật pháp của mình mà không hiểu
luật pháp của đối tác, thì sẽ gặp rủi ro
27/05/2010 45 14
I. Tìm hiểu về rủi ro và khái niệm
I.2. Phân loại rủi ro
- Rủi ro do MT kinh tế:
MT kinh tế thường vận động theo MT chính
trị, những ảnh hưởng của MT kinh tế chung
của thế giới đến các nước là rất lớn.
Các động thái của các chính phủ (siêu cường)
có thể ảnh hưởng sâu sắc đến thị trường thế
giới, nhưng họ không thể kiểm soát nổi toàn
bộ thị trường thế giới => rủi ro bất ổn MT kinh
tế
27/05/2010 45 15
I. Tìm hiểu về rủi ro và khái niệm
I.2. Phân loại rủi ro
- Rủi ro do MT hoạt động của tổ chức:
Rủi ro có thể phát sinh ở mọi lĩnh vực: nhân sự,
công nghệ, văn hoá tổ chức,…
Rủi ro trong MT hoạt động của tổ chức có thể

xuất hiện dưới nhiều dạng: thiếu thông tin, sự cố
của máy móc, thiết bị, tai nạn lao động, hoạt động
quảng cáo sai sót,…
Trong hoạt động XNK, rui ro có thể xuất hiện
trong mọi khâu của quá trình đàm phán, ký kết,
thực hiện hợp đồng xnk.
27/05/2010 45 16
I. Tìm hiểu về rủi ro và khái niệm
I.2. Phân loại rủi ro
- Rủi ro do nhận thức của con người:
Khi nhận diện và phân tích không đúng => kết
luận sai lầm
Nếu nhận thức và thực tế hoàn toàn khác nhau
thì rui ro càng lớn
27/05/2010 45 17
I. Tìm hiểu về rủi ro và khái niệm
I.2. Phân loại rủi ro
I.2.3 Phân loại rủi ro theo môi trường hoạt
động
Môi trường bên trong: nội tại bên trong DN.
Khi nghiên cứu rủi ro có thể chọn theo các
hướng tiếp cận
- Lĩnh vực: Quản trị, Marketing, Tài chính/kế
toán, sản xuất/ tác nghiệp, nghiên cứu phát
triển, hệ thống thông tin,…
- Theo bộ phận phòng ban,…
27/05/2010 45 18
I. Tìm hiểu về rủi ro và khái niệm
I.2. Phân loại rủi ro
I.2.3 Phân loại rủi ro theo môi trường hoạt

động
Môi trường bên ngoài: là những yếu tố bên
ngoài, DN không thể kiểm soát được, nhưng
có ảnh hưởng tác động đến hoạt động và hiệu
quả của DN.
- Môi trường vĩ mô
- Môi trường vi mô
Cần xem xét, phân tích thêm môi trương thế giới.
27/05/2010 45 19
I. Tìm hiểu về rủi ro và khái niệm
I.2. Phân loại rủi ro
I.2.4 Phân loại theo đối tượng rủi ro
- Rủi ro về tài sản
- Rủi ro về nhân lực
- Rủi ro về trách nhiệm
27/05/2010 45 20
I. Tìm hiểu về rủi ro và khái niệm
I.2. Phân loại rủi ro
I.2.5 Phân loại theo các ngành, lĩnh vực hoạt động
- Rủi ro trong công nghiệp
- Rủi ro trong nông nghiệp
- Rủi ro trong kinh doanh thương mại
- Rủi ro trong hoạt động ngoại thương
- Rủi ro trong kinh doanh ngân hàng
- Rủi ro trong kinh doanh du lịch
- Rủi ro trong đầu tư
- Rủi ro trong ngành xây dựng
- Rủi ro trong ngành giao thông vận tải
- Rủi ro trong giáo dục – đào tạo…
27/05/2010 45 21

II. Quản trị rủi ro
II.1 Khái niệm
Quản trị rủi ro là quá trình tiếp cận rủi ro một cách
khoa học, toàn diện và có hệ thống nhằm nhận dạng,
kiểm soát, phòng ngừa và giảm thiểu những tổn thất,
mất mát, những ảnh hưởng bất lợi của rủi ro đồng thời
tìm cách biến rủi ro thành những cơ hội thành công.
Các nội dung chính của KN QTRR
- Nhận dạng – phân tích – đo lường rủi ro
- Kiểm soát – phòng ngừa rủi ro
- Tài trợ rủi ro khi nó xuất hiện
- Tìm cách biến rủi ro thành cơ hội thành công
27/05/2010 45 22
II. Quản trị rủi ro
II.1 Khái niệm
Việc thực hiện quản trị rủi ro, tuỳ thuộc vào các
yếu tố:
- Quy mô tổ chức lớn hay nhỏ?
- Tiềm lực của tổ chức mạnh hay yếu?
- Môi trường của tổ chức hoạt động đơn giản
hay phức tạp? Có nhiều rủi ro hay ít rủi ro?
- Nhận thức của lãnh đạo
27/05/2010 45 23
II. Quản trị rủi ro
II.2 Nội dung của quản trị rủi ro
II.2.1 Nhận dạng-Phân tích-Đo lường rủi ro
II.2.1.1 Nhận dạng rủi ro
Nhận dạng rủi ro là quá trình xác định liên tục và có
hệ thống các rủi ro trong hoạt động kinh doanh
của tổ chức.

- Nguồn gốc của rủi ro
- Đối tượng rủi ro
- Tổn thất
Nhận dạng = theo dõi + N/cứu => t/kê rủi ro => dự
báo =>đề xuất biện pháp, giải pháp
27/05/2010 45 24
II. Quản trị rủi ro
II.2 Nội dung của quản trị rủi ro
II.2.1 Nhận dạng-Phân tích-Đo lường rủi ro
II.2.1.1 Nhận dạng rủi ro
Các phương pháp nhận dạng rủi ro:
• Lập bảng câu hỏi:
- Gặp phải các loại rủi ro nào?
- Tổn thất bao nhiêu?
- Số lần xuất hiện rủi ro đo trong 1 khoảng t/gian nhất
đinh?
- Biện pháp phòng ngừa, tài trợ rủi ro?
- Kết quả đạt được?
- Rủi ro chưa xuất hiện nhưng có thể xuất hiện? Lý do?
Đánh giá, đề xuất công tác QTRR.
27/05/2010 45 25