1 cách giải duy nhất cho bài tập quang hình 9

Trong thời gian giảng dạy, tôi phát hiện ra rằng có một lối giải áp dụng cho tất cả
các bài toán Quang Hình lớp 9 – dạng thuận. Nghĩa là cả TKHT dạng tạo ảnh thật và ảo,
thậm chí cả TKPK.
Đề bài: Cho vật cao …. Đặt cách thấu kính… một khoảng ……… cho tiêu cự
của thấu kính là…………tính độ cao ảnh và vị trí ảnh.
Cách thực hiện như sau, tất cả các dạng đều vẽ 2 tia: qua quang tâm và qua tiêu
điểm. Tiêu điểm đó đặt tên là F (bất kể là TK gì). Sau đó, xét lần lượt hai cặp tam giác:
FAB và FOH ( H là giao điểm BF và thấu kính), lập tỷ lệ FA/FO = AB/OH, ta
tính được OH và từ đó suy ra A’B’ (=OH).
Sau đó, xét 2 tam giác OAB và OA’B’, lập tỷ lệ OA/OA’ = AB/A’B’, cuối cùng
tính được OA’.
Nếu đồng nghiệp nào không tin thì cứ vẽ và thực hiện như hướng dẫn sẽ thấy cách
giải là 1, cách vẽ hình cũng là 1, học sinh gần như chỉ cần nắm 1 cách duy nhất.
Có 2 vấn đề cần lưu ý:
+ Một là đoạn FA phải vẽ đúng hình thì mới tính đúng được.
+ Hai là phải dạy thêm tia qua tiêu điểm đối với TKPK.
Thú thật, tôi giữ cách giải này lâu mà không công bố vì kẹt vấn đề lưu ý thứ 2, rất
nhiều đồng nghiệp không đồng ý dạy thêm 1 tia nữa. Mong chúng ta hãy thoải mái trong
tư duy một chút, “xé rào” để học sinh đỡ cực hơn.