Chóng mặt, Choáng váng và Phương pháp phòng tránh chóng mặt tại nhà (Kỳ 3) ppsx

Chóng mặt, Choáng váng và Phương pháp
phòng tránh chóng mặt tại nhà
(Kỳ 3)

3. Các biện pháp vận động tại nhà
Những trường hợp Chóng mặt (CM) lành tính do Tư thế có thể được khắc
phục khi thực hiện một số biện pháp sau ngay tại nhà:
- Tránh thay đổi tư thế đột ngột: đặc biệt từ tư thế Nằm để Đứng dậy hay
Xoay đầu. Phải tưởng tượng trong đầu có 1 ly nước đầy, khi đổi tư thế không được
làm “sánh đổ nước” ra ngoài vì sẽ gây CM. Từ tư thế Nằm phải chuyển từ từ sang
Ngồi, giử nguyên tư thế trong 5-10 phút, rồi mới từ từ Đứng dậy. Luôn giử Đầu
nhìn thẳng phía trước, không cúi xuống hay xoay đầu qua lại. Trường hợp nặng có
thể cần phải đeo nẹp vòng cổ cố định để hạn chế cử động đầu.
- Cố gắng Nằm nghỉ ngơi (tuyệt đối) trên giường, tránh ánh sáng chói vì
phần lớn các cơn CM sẽ tự mất đi sau vài tuần. Tránh lo lắng, căng thẳng tinh
thần, hạn chế suy nghĩ, đọc sách, xem tivi. Tránh lái xe, điều khiển máy móc hay
trèo thang khi bị CM hay khi đang uống những thuốc điều trị CM gây buồn ngũ.
- Các Bài tập phục hồi chức năng hệ Tiền đình: giúp phục hồi lại chức
năng thăng bằng và giảm tái phát CM về lâu dài. Những bài tập này thường được
Bác sĩ hướng dẫn tập trong những lần đầu ở tại phòng khám rồi sau đó bệnh nhân
sẽ tự tập ở nhà với người thân. Sau khi tiến hành nghiệm pháp này cần phải tuân
thủ những hướng dẫn sau để tránh tái phát (vì các tinh thể calci rơi lại vùng nhạy
cảm):
+ Nằm nghỉ 10 phút sau khi tập xong;
+ Không tự lái xe về nhà
+ Phải nằm Ngủ- Nghỉ ở tư thế nữa nằm nửa ngồi (nằm trên ghế tựa hay
kê đầu 2 gối cao với độ dốc khoảng 45 độ) với đầu nhìn thẳng phía trước trong 24-
48 giờ sau khi tập. Điều này sẽ tạo đủ thời gian cho các tinh thể calci (đang trôi lơ
lửng trong Mê đạo sau khi tập) lắng tụ vào lại túi bầu dục hoặc sẽ được hấp thu
theo dòng chảy; Trong tối thiểu 1 tuần, phải cố gắng giữ đầu thẳng đứng, tránh
ngữa hay cúi Đầu nhiều, tránh đứng lên- ngồi xuống; Sau một tuần thì có thể cử

động bình thường lại nhưng phải từ từ và có người giúp đỡ hay theo dõi . Những
bài tập phục hồi chức năng tiền đình được dùng cho cả người lớn và trẻ em. Trẻ
em có thể đáp ứng nhanh hơn vì khả năng thích nghi bù trừ tốt hơn và chúng ít sợ
CM khi cử động hơn người lớn.
A. NGHIỆM PHÁP EPLEY & SEMONT
Mỗi lần tập kéo dài khoảng 15 phút. Nghiệm pháp gồm các cử động xoay
Đầu- Thân sang 4 hướng (Trước- Sau- Trái- Phải). Mỗi tư thế được giữ nguyên
trong 30 giây. Bài tập theo Hình 1 được áp dụng cho bệnh nhân bị ảnh hưởng ở
Tai Phải.
Tư thế A: ngồi thẳng ở phần dưới giường với đầu (mặt) nhìn thẳng phía
trước.
Tư thế B: nằm ngữa xuống giường, rồi xoay đầu nhanh sang phải 45 độ
trong khi thân người vẫn nằm ngữa.
Tư thế C: xoay đầu nhanh sang trái 45 độ, không cử động thân người.
Tư thế D: xoay nhanh toàn bộ Thân người- Đầu (đầu vẫn giữ ở tư thế
nghiêng trái khi xoay) qua bên trái (nghiêng trái); như vậy đầu sẽ ở vị trí xoay
sang trái và ra sau.
Tư thế E: xoay nhanh Thân người- Đầu về lại tư thế nằm ngữa trên giường
rồi ngồi thẳng dậy như tư thế ban đầu A. Bài tập theo Hình 2 được dùng cho bệnh
nhân bị ảnh hưởng ở Tai Trái. Ban đầu có thể chỉ tập 1 lần ban đêm ngay trước khi
đi ngũ (nếu có CM thì sẽ hết khi ngũ) rồi sau đó tăng lên 2-3 lần trong ngày. Tỷ lệ
hiệu qủa là 80% các trường hợp và tỷ lệ tái phát sau nghiệm pháp là 30%/ năm.
B. NGHIỆM PHÁP BRANDT- DAROFF được dùng khi nghiệm pháp
trên thất bại hay tái phát CM. Tỷ lệ thành công ở 95% các trường hợp nhưng thực
hiện khó hơn nghiệm pháp trên. Mỗi tư thế được giữ nguyên trong 30 giây.
Tư thế 1: ngồi thẳng và đầu (mặt) nhìn thẳng phía trước.
Tư thế 2: ngã thân người qua 1 bên (phải) và nằm xuống giường (nằm
nghiêng), xoay đầu nhanh 45 độ để mặt hướng lên trên trần nhà, giữ nguyên tư thế
này trong 30 giây hay có thể giữ lâu hơn cho đến khi hết CM.
Tư thế 3: xoay trả đầu nhanh về tư thế nằm nghiêng rồi ngồi thẳng dậy như

tư thế 1.
Tư thế 4: nằm nghiêng xuống giường như tư thế 2 nhưng ở bên ngược lại
(trái) và cũng xoay đầu nhanh hướng lên trên trần nhà. Mỗi buổi tập 5 lần bài tập
trong 10 phút và tập 3 buổi (sáng, trưa, chiều) trong ngày. Tập đều đặn liên tục
trong 2-3 tuần và sẽ thấy hết CM sau khoảng 10 ngày. Khoảng 30% bệnh nhân bị
tái phát trong năm đầu và họ thực hiện bài tập thêm 10 phút/ ngày.



BS. HUỲNH VĂN PHỤNG
Chuyên khoa Thần Kinh – BV Hoàn Mỹ Sài Gòn