Nứt Hậu Môn: bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ (Kỳ 2) ppt

Nứt Hậu Môn: bệnh thường
gặp ở trẻ nhỏ
(Kỳ 2)


6. Biến chứng
- NHM ít khi gây biến chứng. Khi một vết nứt không tự lành, nó có thể trở
thành mãn tính, nghĩa là khi kéo dài trên 6 tuần. Khi một vết NHM xảy ra, sau khi
đã lành, nó vẫn có thể tái phát trở lại dẫn đến tổn thương liên tục về mặt mô học.
- Vết rách đôi khi xâm nhập đến cơ vòng hậu môn trong, cơ vòng này có
tác dụng giữ cho hậu môn đóng kín, trừ lúc đang đi tiêu. Vết rách ở cơ vòng này sẽ
khiến cơ co thắt, làm cho vết rách rộng hơn và khó lành. Vết nứt không lành gây
khó chịu, cần phải phẫu thuật để giảm đau và sửa chữa lại hoặc cắt bỏ vết nứt.


Nhiều vết nứt hậu môn ở bệnh nhân táo bón kéo dài

7. Điều Trị
Nứt hậu môn là một bệnh thường gặp. NHM thường tự lành hoặc lành sau
khi được điều trị bằng các biện pháp không phẫu thuật. Triệu chứng và dấu hiệu
thường biến mất đi trong vòng 2 tuần, nhưng có thể phải mất đến 8 tuần vết nứt
mới lành hẳn. Nếu vết nứt không lành sau 6 đến 8 tuần có thể phải sử dụng đến
phẫu thuật.

Vết nứt hậu môn đã lành

Đối với trẻ em, sự can thiệp cần thiết duy nhất là thay tã thường xuyên và
giữ cho vùng hậu môn sạch sẽ. Hãy thảo luận với bác sĩ chuyên khoa Nhi về cách
phòng chống táo bón và bảo đảm việc đi tiêu đều đặn để tránh cho bé không phải
rặn khi đi tiêu.

7.1 Các phương pháp điều trị không phẫu thuật
Sau khi đã dùng thêm chất xơ, uống thêm nhiều nước, tập luyện thường
xuyên, uống thuốc làm mềm phân và thuốc nhuận trường mà vẫn không hiệu quả,
bác sĩ có thể khuyên dùng những biện pháp không phẫu thuật sau đây:
- Kem có chứa thuốc hoặc viên nhét hậu môn. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc
corticosteroid dùng cho trực tràng (Anusol, v.v.) hoặc kem hay thuốc mỡ chứa
hydrocortisone (Cortaid, Preparation H, v.v.) để giảm bớt phản ứng viêm và bớt
khó chịu.
- Các biện pháp điều trị không phẫu thuật khác. Một số bác sĩ khuyên bôi
thuốc mỡ có chứa nitroglycerine tại hậu môn. Thuốc có tác dụng dãn mạch và tăng
cường lưu lượng máu đến, giúp mau lành vết nứt. Phương thức điều trị này còn
giúp giảm áp lực ở cơ vòng hậu môn, giảm co thắt và giảm đau tạo điều kiện cho
tổn thương mau lành. Liều lượng nitroglycerine bôi tại chỗ thấp nên tránh được
các tác dụng phụ. Tuy nhiên, thuốc vẫn có thể gây tác dụng không mong muốn
như nhức đầu, hạ huyết áp và chóng mặt. Bịnh nhân nam không được dùng
nitroglycerine trong vòng 24 giờ sau khi đã uống các thuốc điều trị rối loạn cương
như sildenafil (Viagra), tadalafil (Cialis) và vardenafil (Levitra) vì khả năng xảy ra
tụt huyết áp nặng.
- Một phương pháp điều trị mới nữa là tiêm một liều nhỏ độc tố botulinum
type A (Botox) vào cơ vòng hậu môn trong. Botox gây liệt cơ đến 3 tháng, làm
giãn co thắt cơ. Có thể có tác dụng phụ tạm thời là són phân và xì hơi do giãn cơ
vòng hậu môn trong.
- Kem nitroglycerine và Botox cho thấy có nhiều hứa hẹn trong việc điều trị
NHM. Các nhà nghiên cứu đang xem xét tác dụng của việc điều trị đơn thuần bằng
2 thuốc này và kết hợp chúng với các thuốc khác. Thuốc hạ áp nifedipine (Adalat)
và diltiazem (Cardizem) uống hoặc dùng dưới dạng gel bôi tại chỗ, cũng cho một
số kết quả đáng khích lệ.

7.2 Phẫu Thuật
Nếu bạn bị NHM mãn tính và không tự lành, có thể phải cần sử dụng đến

phẫu thuật. Phẫu thuật cắt một phần cơ vòng hậu môn để giảm co thắt và giảm đau
giúp mau lành vết nứt. Phẫu thuật còn có thể bao gồm cắt bỏ cả vết nứt lẫn những
mô sợi xơ chung quanh.


Phẫu thuật cắt cơ vòng hậu môn trong để điều trị nứt hậu môn
Đối với người lớn, phẫu thuật thường được thực hiện trên cơ sở ngoại trú.
Trẻ em sau phẫu thuật có thể cần phải nằm lại qua đêm trong bịnh viện. Việc cắt
cơ vòng hậu môn hiếm khi gây biến chứng đi tiêu không kiểm soát.

8. Đề Phòng
Bạn có thể đề phòng NHM bằng cách thực hiện những biện pháp để phòng
chống táo bón. Ăn nhiều chất xơ, uống nhiều nước và vận động đều đặn sẽ giúp
không phải rặn nhiều và đi tiêu dễ dàng.
Tự Chăm Sóc
Những thay đổi trong lối sống dưới đây có thể giúp giảm đau, làm mau lành
vết NHM và đề phòng nứt tái phát:
+ Thêm chất xơ vào khẩu phần. Hãy ăn thêm rau, củ, quả , hạt dẻ, hạt
điều, gạo lức. Mỗi ngày nên dùng từ 20 đến 35 gram chất xơ. Các thuốc nhuận
trường tạo khối phân như psyllium (Fiberall, Metamucil, v.v.) làm mềm phân giúp
dễ đi tiêu hơn. Ăn nhiều chất xơ có thể gây sình bụng đầy hơi, do đó nên tăng dần
chất xơ trong khẩu phần.
+ Uống nước đầy đủ. Nên uống nước đầy đủ để phòng chống táo bón.
Mỗi ngày nên uống từ 2 dến 3 lít nước. Nếu nước tiểu trong hoặc hơi vàng nhẹ là
dấu hiệu cho thấy bạn đã uống đủ nước.
+ Vận động đều đặn. Mỗi ngày bỏ ra từ 30 phút để tập luyện hoặc đi bộ
sẽ giúp tăng nhu động ruột, giúp máu huyết lưu thông đầy đủ và mau lành vết
NHM.
+ Ngâm hậu môn. Ngâm hậu môn với nước ấm trong 15 đến 30 phút, mỗi
ngày từ 2-3 lần, nhất là sau khi đi tiêu, sẽ giúp giảm đau và ngứa.

+ Tránh rặn khi đi tiêu. Rặn sẽ tăng áp lực, làm rách lại vết nứt cũ đang
lành hoặc gây ra vết nứt mới.

BS. ĐỒNG NGỌC KHANH - BV Đa Khoa Hoàn Mỹ Sài Gòn.