Bài giảng Di truyền học ung thư pot

DI TRUYỀN HỌC UNG THƯ
¼
Số tử vong có nguyên nhân ung thư
½
Dân số sẽ mắc ung thư ở một thời điểm nào đó
trong cuộc đời
CÁC TYPE UNG THƯ CHÍNH
1. K biểu mô: carcinoma
2. K mô liên kết: sarcoma
3. K mô lympho: lymphoma
4. K của cơ quan tạo máu: leukemia
5. K của tế bào thần kinh đệm: glioma
CÁC TYPE UNG THƯ CHÍNH
1. K biểu mô: carcinoma
2. K mô liên kết: sarcoma
3. K mô lympho: lymphoma
4. K của cơ quan tạo máu: leukemia
5. K của tế bào thần kinh đệm: glioma
MỤC TIÊU
1. Trình bày được các nguyên nhân gây ra ung
thư
2. Trình bày được chức năng của các gene liên
quan đến ung thư
DI TRUYỀN
 NGUYÊN NHÂN
YẾU TỐ MÔI
TRƯỜÌNG
Sự phát triển
không kiểm
soát của tế bào
ÁC TÍNH

LÀNH TÍNH

Xâm lấn vào
các mô lân cận

Di căn
?
U HẠCH LÀNH TÍNH
U VÚ ÁC TÍNH
UNG THƯ PHỔI
Biệt hóa
Chết
Tế bào phát
triển
Tái tạo
Bất Thường
Di Truyền
Của Hệ
Thống Điều
Hoà Tế Bào
Tế bào sinh
dục
Tế bào sinh
dưỡng
Di truyền
cho thế hệ
sau
Không di

truyền cho
thế hệ sau
Dạng ung thư
đặc hiệu
Tác nhân gây đột
biến
Tổn thương gene
đặc hiệu chi phối:

Phát triển

Biệt hoá

Phân chia

Chết
VAI TRÒ CỦA YẾU TỐ DI TRUYỀN
TÍCH LŨY
TRONG TẾ BÀO
SOMA
UNG THƯ
TẾ BÀO MẤÚT KHẢ
NĂNG KIỂM SOÁT
KHÔNG CÓ TÍNH
GIA ĐÌNH
Tổn thương gene
đặc hiệu chi phối:

Phát triển


Biệt hoá

Phân chia

Chết
XẢY RA
TRONG TẾ BÀO
SINH DỤC
UNG THƯ
TĂNG NGUY CƠ
MẮC UNG THƯ
CÓ TÍNH GIA ĐÌNH
Đột biến sẽ là bước
đầu tiên trong các
bước của quá trình
sinh ung thư
Phát hiện và can
thiệp sớm
VAI TRÒ CỦA YẾU TỐ MÔI TRƯỜNG
Yếu tố môi trường
ĐỘT BIẾN
GENE
UNG THƯ
Rối loạn hoạt
động điều hoà sự
phát triển của tế
bào
Tấn số đột biến
Hậu quả đột biến
Yếu tố môi trường

Thúc đẩy
sự phát triển của các
tế bào đã bị biến đổi về di truyền
UNG THƯ
 CÁC GENE UNG THƯ
Quá trình
điều hòa tăng trưởng
và biệt hóa tế bào
> 100 gene
KHỐI U
Quần thể tế bào đang phát triển bình thường
Tích tụ các đột biến ở các
gene điều hòa
Một tế bào ung thư
Tiếp tục phân chia
Không đáp ứng với tín
hiệu biệt hóa
GIẢ THUYẾT “TWO- HIT”
Cú “hit”
thứ nhất
Cú “hit” thứ nhất
trong tế bào của
trẻ
Second hit
(tumor)
Cú “hit” thứ hai
(khối u)

GIẢ THUYẾT "TWO-HIT" A.G. Knudson (1971)
Ung thư nguyên bào võng mạc (retinoblastoma)

Bố hoặc mẹ bị bệnh
50% con cái có khả năng
nhận đột biến
Cả hai mắt đều bị ảnh hưởng
Bố lẫn mẹ đều không bị
bệnh
Không làm tăng nguy cơ
cho con cái
Chỉ có một mắt bị ảnh
hưởng.
Dạng di truyền
Dạng tản phát
(không di truyền)
Ung thư nguyên bào võng mạc
Ung thư nguyên bào võng mạc
Ít nhất phải có hai đột biến
ĐỘT BIẾN THỨ NHẤT
ĐỘT BIẾN THỨ HAI
Thay đổi gene gây ung thư
võng mạc
Đột biến ở tế bào sinh dục
Gene đột biến có mặt trong tất
cả các tế bào của con nhận
allele đột biến
Đột biến ở tế bào soma
Gene đột biến có mặt trong tất
cả các tế bào con của tế bào đột
biến
Một sự cố di truyền không đặc
hiệu

Xảy ra trên một tế bào trước đó
đã bị biến đổi trên gene gây ung
thư võng mạc
QUÁ TRÌNH SINH UNG THƯ “MULTI-STEP”
(vd: ung thư đại tràng)
á
á
Hình ảnh
nội soi ung thư đại tràng