chương 6 thanh toán thương mại

Thanh toán trong thương mại điện tử
Thanh toán trong thương mại điện tử
(Settlement In E - Commerce)
(Settlement In E - Commerce)
Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT
1
NỘI DUNG CHÍNH
NỘI DUNG CHÍNH
1.
1.
Khái niệm và phân biệt thanh toán điện
Khái niệm và phân biệt thanh toán điện
tử với thanh toán truyền thống
tử với thanh toán truyền thống
2. Các hệ thống thanh toán điện tử
3. Câu hỏi, bài tâp thảo luận; Tài liệu tham
khảo
Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT
2
Khái niệm: Thanh toán điện tử (electronic payment) là
việc thanh toán dựa trên nền tảng công nghệ thông
tin, trong đó sử dụng máy tính nối mạng để truyền các
thông điệp điện tử, chứng từ điện tử giúp cho quá
trình thanh toán nhanh chóng an toàn và hiệu quả.
Thanh toán điện tử là việc thanh toán qua thông điệp
điện tử thay việc thanh toán tiền mặt.
Quá trình thanh toán điện tử có sử dụng các phương tiện
điện tử và công nghệ thanh toán tài chính (ví dụ như mã hoá
số thẻ tín dụng, séc điện tử, hoặc ví điện tử) giữa ngân hàng,
trung gian và các bên tham gia hợp pháp.
Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT

3
Thanh toán điện tử

Bản chất

Đặc điểm

Yêu cầu

…
Thanh toán truyền thống
Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT
GV thảo luận trên lớp: Mục đích để hiểu rõ thanh
toán điện tử thông qua việc chỉ ra những khác biệt
giữa 2 hình thức thanh toán này
4
2.
2.
Các hệ thống thanh toán điện tử
Các hệ thống thanh toán điện tử
I. Các loại thẻ thanh toán trực tuyến
1) Thẻ tín dụng (CC)
2) Thẻ ghi nợ (DC)
3) Thẻ trả phí (ChC)
4) Thẻ thông minh (SmC)
5) Thẻ lưu trữ giá trị (SvC)
II. Một số hình thức và công cụ thanh toán điện tử khác
1) Thanh toán điện tử với đơn hàng giá trị nhỏ
2) Séc điện tử
3) Hối phiếu điện tử

4) Ví tiền số hóa
III. Thanh toán điện tử trong TMĐT B2B
Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT
5
6
I. Các loại thẻ thanh toán trực tuyến
I. Các loại thẻ thanh toán trực tuyến
Thẻ thanh toán điện tử: là thẻ điện tử chứa đựng các
thông tin được sử dụng nhằm mục đích thanh toán
Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán trực tuyến:
Thẻ tín dụng
Thẻ trả phí
Thẻ ghi nợ
Thẻ thông minh
Thẻ lưu trữ giá trị
Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT
7
I
I
. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán
. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán
trực tuyến
trực tuyến
1. Thẻ tín dụng, thẻ trả phí và thẻ ghi nợ
1. Thẻ tín dụng, thẻ trả phí và thẻ ghi nợ
Thẻ tín dụng cung cấp một khoản tín dụng cố định cho
chủ thẻ để mua hàng hóa, dịch vụ hoặc rút tiền mặt.
Khoản tín dụng được đơn vị phát hành thẻ giới hạn
phụ thuộc vào yêu cầu và tài sản thế chấp hoặc tín
chấp của chủ thẻ

Các đặc điểm của thẻ tín dụng:
Đặc trưng “chi tiêu trước trả tiền sau”: chủ thẻ sẽ trả những
khoản tiền đã thanh toán bằng thẻ tín dụng khi nhận được
thông báo của ngân hàng
Chủ thẻ không phải trả bất kỳ một khoản lãi nào nếu việc trả
những khoản tiền trên được thực hiện đúng thời hạn 15
ngày kể từ ngày nhận được sao kê
Các tài khoản hoặc tài sản thế chấp để phát hành thẻ tín
dụng độc lập với việc chi tiêu. Hạn mức tín dụng được xác
định dựa trên tài khoản hoặc tài sản thế chấp.
Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT
8
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán
trực tuyến
trực tuyến
1. Thẻ tín dụng , thẻ trả phí và thẻ ghi nợ
1. Thẻ tín dụng , thẻ trả phí và thẻ ghi nợ
Các đặc điểm của thẻ tín dụng:
Nếu tài khoản thế chấp là tiền mặt, chủ thẻ sẽ được hưởng
lãi suất ngân hàng với kỳ hạn phụ thuộc vào thời hạn hiệu
lực của thẻ
Thẻ tín dụng có thể chi tiêu bằng tất cả các loại tiền
Chủ thẻ có thể thanh toán toàn bộ số dư phát sinh trong hóa
đơn hoặc một phần số dư trong hóa đơn. Tuy nhiên, phần số
dư trả chậm sẽ phải chịu lãi suất và cộng dồn vào hóa đơn
tháng tiếp theo
Người bán hàng hóa, dịch vụ sẽ phải chịu toàn bộ chi phí
cho việc thanh toán.
Thẻ tín dụng ảo:

Được sử dụng như thẻ tín dụng thông thường
Chủ thẻ được cấp một số thẻ ngẫu nhiên cho mỗi lần giao
dịch và không có giá trị khi sử dụng lại số thẻ này
Gây khó khăn trong quá trình xác nhận lại thông tin đặt hàng
Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT
9
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán
trực tuyến
trực tuyến
1. Thẻ tín dụng, thẻ trả phí và thẻ ghi nợ
1. Thẻ tín dụng, thẻ trả phí và thẻ ghi nợ
Thẻ trả phí/mua chịu:
Tương tự như thẻ tín dụng cho phép chủ thẻ chi tiêu và tiến hành
thanh toán các khoản chi tiêu có định kỳ, thường vào cuối tháng
Thẻ ghi nợ:
Cho phép chủ thẻ chi tiêu dựa trên số dư tài khoản thẻ hay tài khoản
tiền gửi mở tại Ngân hàng phát hành thẻ.
Số dư trong tài khoản được hưởng lãi suất không kỳ hạn
Các công việc cần thực hiện khi thanh toán thẻ trực tuyến:
Xác thực: quyết định xem thẻ của người mua còn thời hạn sử dụng
hay không và lượng tiền có thể được sử dụng là bao nhiêu.
Thanh toán (settlement): chuyển tiền từ tài khoản của người mua
đến tài khoản của người bán
Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT
10
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán
trực tuyến
trực tuyến

1. Thẻ tín dụng, thẻ trả phí và thẻ ghi nợ
1. Thẻ tín dụng, thẻ trả phí và thẻ ghi nợ
Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT
11
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán
trực tuyến
trực tuyến
1. Thẻ tín dụng, thẻ trả phí và thẻ ghi nợ
1. Thẻ tín dụng, thẻ trả phí và thẻ ghi nợ
Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT
12
Lưu ý: một giấy phép chỉ có giá trị trong một khoảng
thời gian nhất định (thường là ba ngày), quá thời hạn
đó, giấy phép sẽ không còn giá trị (trừ trường hợp
giao dịch đã được tiến hành hoặc khi giấy phép
được cấp lại).

Các câu trả lời khi xin cấp phép
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán trực
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán trực
tuyến
tuyến
1. Thẻ tín dụng, thẻ trả phí và thẻ ghi nợ
1. Thẻ tín dụng, thẻ trả phí và thẻ ghi nợ
Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán trực tuyến
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán trực tuyến
1. Thẻ tín dụng, thẻ trả phí và thẻ ghi nợ
1. Thẻ tín dụng, thẻ trả phí và thẻ ghi nợ

Mua hàng trực tuyến
1. Khách hàng thực hiện việc khai
báo thông tin về thẻ tín dụng
trên trang web của người bán
2. Sau khi người bán nhận được
thông tin của khách hàng trên
website, người bán gửi thông
tin về giao dịch đến nhà cung
cấp dịch vụ thanh toán
(Payment processing Service -
PPS)
3. Nhà cung cấp dịch vụ thanh
toán gửi thông tin đến trung
tâm xử lý dữ liệu thẻ
4. Trung tâm xử lý dữ liệu thẻ gửi
thông tin đến ngân hàng phát
hành thẻ
Mua hàng truyền thống
1. Khách hàng xuất trình thẻ tín
dụng cho nhân viên thu ngân/
bán hàng
2. Nhân viên thu ngân kiểm tra
các thông tin trên thẻ, cà thẻ
của khách hàng và truyền các
thông tin về giao dịch trên thiết
bị đọc thẻ POS (Point of Sale)
3. Thiết bị đọc thẻ gửi thông tin
đến trung tâm xử lý dữ liệu thẻ
thông qua kết nối điện thoại
(dial up)

4. Trung tâm xử lý dữ liệu thẻ gửi
thông tin đến ngân hàng phát
hành thẻ
13 Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT
Quy trình mua hàng sử dụng thẻ
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán trực tuyến
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán trực tuyến
1. Thẻ tín dụng, thẻ trả phí và thẻ ghi nợ
1. Thẻ tín dụng, thẻ trả phí và thẻ ghi nợ
Mua hàng trực tuyến
5.Ngân hàng phát hành thẻ sẽ
khước từ hoặc chấp nhận
giao dịch và chuyển kết
quả/mã số giao dịch hợp
pháp ngược trở lại cho
trung tâm xử lý dữ liệu thẻ
6.Trung tâm xử lý dữ liệu thẻ
gửi kết quả cấp phép đến
PPS
7.PPS chuyển kết quả cấp
phép cho người bán
8.Người bán chấp nhận hoặc
từ chối giao dịch
Mua hàng truyền thống
5. Ngân hàng phát hành thẻ sẽ
khước từ hoặc chấp nhận
giao dịch và chuyển kết
quả/mã số giao dịch hợp
pháp ngược trở lại cho
trung tâm xử lý dữ liệu thẻ

6. Trung tâm xử lý dữ liệu thẻ
gửi kết quả cấp phép đến
thiết bị đọc thẻ POS
7. Thiết bị đọc thẻ cho người
bán biết có được phép thực
hiện giao dịch hay không
8. Người bán thông báo với
chủ thẻ về kết quả giao dịch
14 Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT
Quy trình mua hàng sử dụng thẻ
15
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán trực tuyến
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán trực tuyến
1. Thẻ tín dụng, thẻ trả phí và thẻ ghi nợ
1. Thẻ tín dụng, thẻ trả phí và thẻ ghi nợ
Quy trình giao dịch qua Planet Payment
Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT
16
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán trực tuyến
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán trực tuyến
1. Thẻ tín dụng, thẻ trả phí và thẻ ghi nợ
1. Thẻ tín dụng, thẻ trả phí và thẻ ghi nợ
Các rủi ro trong thanh toán thẻ
Rủi ro đối với ngân hàng phát hành thẻ
Chủ thẻ sử dụng thẻ thanh toán ở nhiều điểm chấp nhận thẻ khác
nhau với mức thanh toán thấp hơn hạn mức thanh toán nhưng có
tổng mức thanh toán cao hơn hạn mức thanh toán cho phép
Giao thẻ cho người khác sử dụng tại quốc gia không phải là nơi
chủ thẻ cư trú
Chủ thẻ báo cho ngân hàng phát hành thẻ là thẻ đã bị mất nhưng

vẫn thực hiện rút tiền hoặc mua hàng trước khi ngân hàng phát
hành đưa mã số thẻ đó vào danh sách hủy thẻ
Thẻ giả mạo trùng với thẻ đang lưu hành của ngân hàng phát
hành thẻ
Chủ thẻ mất khả năng thanh toán vì những lý do khách quan
Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT
17
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán trực tuyến
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán trực tuyến
1. Thẻ tín dụng, thẻ trả phí và thẻ ghi nợ
1. Thẻ tín dụng, thẻ trả phí và thẻ ghi nợ
Các rủi ro trong thanh toán thẻ
Rủi ro đối với ngân hàng thanh toán
Ngân hàng thanh toán có sai sót trong việc cấp phép
Ngân hàng thanh toán không cung cấp kịp thời thông tin về thẻ giả
mạo và những thẻ không hợp lệ
Rủi ro cho cơ sở chấp nhận thanh toán thẻ
Cơ sở chấp nhận thẻ không phát hiện được hiệu lực của thẻ đã
hết hạn
Bán hàng vượt hạn mức cho phép mà không nhận được sự đồng
ý của đơn vị cấp phép
Sửa chữa số tiền trên hóa đơn
Rủi ro đối với chủ thẻ: Để lộ mã số bí mật (PIN) đồng thời
làm mất thẻ mà chưa kịp báo cho ngân hàng phát hành thẻ.
Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT
18
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán trực tuyến
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán trực tuyến
1. Thẻ tín dụng, thẻ trả phí và thẻ ghi nợ
1. Thẻ tín dụng, thẻ trả phí và thẻ ghi nợ

Các biện pháp hạn chế rủi ro trong thanh toán thẻ
Hệ thống xác minh địa chỉ: hệ thống giúp so sánh địa chỉ khách
hàng nhập vào trang web và địa chỉ của chủ thẻ tín dụng do ngân
hàng phát hành thẻ lưu
Kiểm tra thủ công: nhân viên tiến hành kiểm tra thông tin khách
hàng khi nghi ngờ bất cứ đơn đặt hàng nào
Xác minh số thẻ tín dụng: so sánh số thẻ tín dụng và mã số an
toàn của thẻ với các thông tin về chủ thẻ do ngân hàng phát hành
thẻ lưu
Lưu thông tin về khách hàng: so sánh thông tin được điền trên
website và thông tin của những lần mua hàng trước
Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán trực tuyến
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán trực tuyến
1. Thẻ tín dụng, thẻ trả phí và thẻ ghi nợ
1. Thẻ tín dụng, thẻ trả phí và thẻ ghi nợ
Trong 3 loại thẻ trên, thanh toán bằng thẻ tín dụng
chiếm khoảng 90% tổng giá trị các giao dịch qua
Internet.
Chấp nhận thanh toán bằng thẻ tín dụng giúp các
doanh nghiệp xây dựng được niềm tin với khách hàng
hơn, tăng doanh thu bán hàng do cung cấp các giải
pháp thanh toán tiện lợi và tiết kiệm thời gian, chi phí
cho doanh nghiệp trong xử lý các nghiệp vụ thanh
toán
Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT19
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán trực
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán trực
tuyến
tuyến

1. Thẻ thông minh
1. Thẻ thông minh
Thẻ thông minh là một loại thẻ điện tử được gắn thêm
bộ/mạch vi xử lý (chip) có thể kết hợp thêm một thẻ
nhớ có khả năng lưu trữ, xóa hoặc thay đổi thông tin
trên thẻ.
Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT20
Minh
Minh


họa
họa
22
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán trực tuyến
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán trực tuyến
2. Thẻ thông minh
2. Thẻ thông minh
Các loại thẻ thông minh:
Thẻ có khả năng liên kết: là loại thẻ có gắn mảnh kim
loại nhỏ bằng vàng trên mạch vi xử lý.
Khi đưa thẻ vào thiết bị đọc/ghi thẻ, các thông tin và dữ liệu trên thẻ được mảnh
kim loại trên chuyển từ chip sang thiết bị đọc/ghi thẻ.
Thẻ có khả năng liên kết có thể cài đặt được ở các chế độ: đọc được nhưng không
xóa được(read-only) hoặc đặt ở trạng thái có thể xóa, thay đổi thông tin dữ liệu
theo nhu cầu của chủ thẻ.
Thẻ có khả năng liên kết ở phạm vi gần: trên mạch vi
xử lý có gắn anten
Thông tin và dữ liệu được truyền từ thẻ qua anten đến anten của thiết bị đọc thẻ.
Thẻ được sử dụng khi thông tin, dữ liệu trên thẻ cần được truyền nhanh trong

khoảng cách gần như thanh toán vé xe buýt, tầu, các trạm soát vé
Thẻ phối hợp/ lai ghép: có hai mạch vi xử lý độc lập
được gắn vào thẻ
Có thể sử dụng được ở tất cả các thiết bị đọc/ghi thẻ khác nhau
Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT
23
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán trực tuyến
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán trực tuyến
2. Thẻ thông minh
2. Thẻ thông minh
Các ứng dụng của thẻ thông minh trong thanh toán điện
tử:
Sử dụng để mua hàng hóa, dịch vụ: thẻ được sử dụng để chuyển
tiền từ tài khoản tại ngân hàng của người sở hữu thẻ vào chip
bên trong thẻ. Người mua hàng sử dụng thẻ để mua hàng tại tất
cả các điểm thanh toán chấp nhận thanh toán
Thanh toán cước phí giao thông công cộng: thường sử dụng loại
thẻ có khả năng liên kết ở phạm vi gần. Ví dụ: Octopus Card
HongKong
Xác thực điện tử (E-Identification): thẻ có khả năng lưu trữ các
thông tin về cá nhân như hình ảnh, đặc điểm sinh trắc học, chữ
ký điện tử, khóa chung, khóa riêng… do đó được sử dụng để
nhận dạng, kiểm soát truy cập và xác thực. Ví dụ: Trung Quốc sử
dụng thẻ thông minh để làm chứng minh thư nhân dân
Chăm sóc sức khỏe cộng đồng: lưu trữ các thông tin cá nhân
như chiều cao, cân nặng, nhóm máu, tiền sử bệnh tật, các loại
thuốc thường dùng, số thẻ bảo hiểm y tế, các số điện thoại liên
hệ trong trường hợp khẩn cấp…
Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán trực

I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán trực
tuyến
tuyến
2. Thẻ thông minh
2. Thẻ thông minh
Ví dụ các loại thẻ thông minh sử dụng trong thanh
toán online:
Visacash: là một thẻ trả trước, dùng trong vi thanh
toán. Card gắn vi mạch này có thể sử dụng trong giao
dịch thông thường hoặc giao dịch trực tuyến. Khi thanh
toán, tiền mua hàng được trừ vào giá trị tiền còn trên
thẻ. Loại thẻ này chỉ sử dụng được ở điểm chấp nhận
thanh toán có logo Visa Cash kết nối với máy tính
Visa Buxx: có độ an toàn hơn (vì có bộ nhớ không lớn),
có hạn mức chi phí và thường dùng cho những giao
dịch giá trị nhỏ, có thể nạp tiền tự động hàng tháng
Mondex: là thẻ gắn bộ vi xử lí của Mastercard, tương tự
Visacash dùng điểm có logo Mondex, có thể chuyển
tiền từ tài khoản này sang tài khoản khác, có thể lưu tài
khoản tiền của 5 loại tiền khác nhau
Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT24
25
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán trực tuyến
I. Các loại thẻ được sử dụng trong thanh toán trực tuyến
3. Thẻ lưu trữ giá trị
3. Thẻ lưu trữ giá trị
Thẻ lưu trữ giá trị: là thẻ có giá trị tiền tệ dùng
để mua hàng và thường được nạp thêm tiền
khi cần
Các loại thẻ lưu trữ giá trị:

Thẻ mua hàng sử dụng với một mục đích: thẻ mua
hàng tại siêu thị, thẻ điện thoại, thẻ Internet…
Thẻ mua hàng sử dụng nhiều mục đích: dùng để
mua hàng, rút tiền mặt, thanh toán tiền điện thoại,
điện, nước…
Copyright@Bộ môn QTTN TMĐT