Lịch sử lớp 10 Bài 35(tt) pot

Bài 35
Bài 35
CÁC NƯỚC ĐẾ QUỐC ANH, PHÁP, ĐỨC, MỸ
CÁC NƯỚC ĐẾ QUỐC ANH, PHÁP, ĐỨC, MỸ
VÀ SỰ BÀNH TRƯỚNG THUỘC ĐỊA (
VÀ SỰ BÀNH TRƯỚNG THUỘC ĐỊA (
tt
tt
)
)
TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC
TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC
1. Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi 1: Tình hình kinh tế , chính trị nổi bật
của Anh và Pháp cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX?
Nêu đặc điểm của chủ nghĩa đế quốc Anh và Pháp?
Câu hỏi 2: Nguyên nhân dẫn đến việc hình thành
các đặc điểm của đế quốc Anh và Pháp?
2. Dẫn dắt vào bài mới
Tiết học trước chúng ta đã tìm hiểu Anh, Pháp
chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa đó là hai
nước tư bản già. Còn hai nước tư bản trẻ là Đức và
Mỹ quá trình chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ
nghĩa diễn ra như thế nào? Bài học hôm nay sẽ lý
giải vấn đề nêu trên.
3. Tổ chức các hoạt động trên lớp
Các hoạt động của thầy
và trò
Những kiến thức HS
cần nắm vững
Tiết 2:

B. ĐỨC VÀ MỸ CUỐI THẾ KỶ XIX ĐẦU THẾ
Các hoạt động của thầy
và trò
Những kiến thức HS
cần nắm vững
KỶ XX
Hoạt động 1: Cả lớp và cá
nhân
- Trước hết, GV nêu câu
hỏi: Hãy cho biết những
biểu hiện phát triển công
nghiệp của Đức sau khi
thống nhất?
- HS đọc SGK tự trả lời
câu hỏi.
- GV nhận xét trình bày và
phân tích: Sau khi thống nhất
đất nước tháng 1-1871, nền
kinh tế Đức phát triển với
tốc độ mau lẹ. Từ 1870 –
1900 sản xuất than tăng 4
lần, gang tăng 6 lần, độ dài
đường sắt tăng gấp đôi, đức
đã vượt qua Pháp và đuổi kịp
Anh. Trong những ngành
công nghiệp mới như kỹ
nghệ điện, hoá chất … Đực
đạt thành tựu đáng kể. Năm
 Nước Đức
- Sau khi thống nhất đất

nước tháng 1 – 1871,
nền kinh tế Đức phát
triển với tốc độ mau lẹ
vươn lên đứng đầu
châu Âu và thứ hai thế
giới.
Các hoạt động của thầy
và trò
Những kiến thức HS
cần nắm vững
1883, công nghiệp hoá chất
của Đức đã sản xuất 2/3
lượng thuốc nhuộm trên thế
giới.
- GV nâu câu hỏi: Nguyên
nhân dẫn đến sự phát triển
của công nghiệp Đức?
- HS đọc đoạn chữ nhỏ
trong SGK trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét, bổ sung và
chốt ý: nguyên nhân công
nghiệp đức phát triển là:
Thị trường dân tộc thống
nhất, giàu tài nguyên, nhờ
tiến bồi thường chiến tranh
với Pháp, tiếp thu những
thành tựu khoa học kỹ thuật
hiện đại của những nước đi
trước có nguồn nhân lực dồi
dào.

- GV giới thiệu những số
liệu về tốc độ tăng trưởng
công nghiệp của Đức trong
- Nguyên nhân: thị
trường dân tộc thống
nhất, giàu tài nguyên,
nhờ tiền bồi thường
chiến tranh với Pháp,
tiếp thu những thành
tựu khoa học kỹ thuật
hiện đại của những
nước đi trước, có
nguồn nhân lực dồi
dào.
Các hoạt động của thầy
và trò
Những kiến thức HS
cần nắm vững
những năm 1890 – 1900 là
163% và bảng thống kê hàng
hoá xuất khẩu hàng hoá tăng
lên rõ rệt.
- Sau đó, GV kết luận: Đến
đầu năm 1900, Đức đã vượt
qua Anh về sản xuất thép.
Về tổng sản lượng công
nghiệp Đức dẫn đầu châu Âu
thứ hai thế giới chỉ đứng sau
Mỹ.
Hoạt động 2: Cá nhân

- GV nêu câu hỏi: Sự phát
triển của công nghiệp đã tác
động như thế nào đến xã
hội?
- HS dựa vào vốn hiểu biết
của mình và SGK trả lời.
- GV nhận xét và chốt ý:
thay đổi cơ cấu dân cư giữa
thành thị và nông thôn. Từ
năm 1871 – 1901 dân cư
thành thị tăng từ 36% đến
- Tác động xã hội :
Thay đổi cơ cấu dân cư
giữa thành thị và nông
thôn. Nhiều thành phố
mới, nhiều trung tâm
thương nghiệp bến
cảng xuiất hiện.
Các hoạt động của thầy
và trò
Những kiến thức HS
cần nắm vững
54,3%. Nhiều thành phố
mới, nhiều trung tâm thương
nghiệp bến cảng xuất hiện.
- GV nêu câu hỏi: Quá
trình tập trung sản xuất hình
thành các tổ chức độc quyền
diễn ra như thế nào?
- HS đọc SGK tự trả lời

câu hỏi.
- GV nhận xét, trình bày và
phân tích.
+ Quá trình tập trung sản
xuất và hình thành các công
ty độc quyền diễn ra mạnh
mẽ và sớm hơn các nước
khác ở châu Âu. Với hình
thức độc quyền là Cácten và
Xanhđica.
GV dẫn chứng: không đầy
1% xí nghiệp sử dụng hơn ¾
tổng số điện lực, trong khi
91% là xí nghiệp nhỏ chỉ
nhận có 7% thôi; số lượng
- Quá trình tập trung
sản xuất và hình thành
các công ty độc quyền
diễn ra mạnh mẽ và
sớm hơn các nước khác
ở châu Âu. Với hình
thức độc quyền là
Cácten và Xanhđica.
- Quá trình tập trung
Ngân hàng cũng diễn ra
cao độ. Tư bản công
nghiệp kết hợp với tư
bản ngân hàng thành tư
Các hoạt động của thầy
và trò

Những kiến thức HS
cần nắm vững
Cácten tăng lên nhanh
chóng: năm 1905 có 385,
đến năm 1911 có tới 550 –
600.
+ Tư bản công nghiệp kết
hợp với tư bản ngân hàng
thành tư bản tài chính. Quá
trình tập trung Ngân hàng
cũng diễn ra cao độ.
- GV nêu câu hỏi: Tình
hình nông nghiệp Đức phát
triển như thế nào?
- HS trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và chốt ý:
Nông nghiệp Đức có tiến bộ
song chậm chạp.
- GV hướng dẫn HS tìm
hiểu nguyên nhân của tình
trạng trên là do: Việc tiến
hành cách mạng không triệt
để, phần lớn ruộng đất nằm
trong tay quý tộc và địa chủ;
phương pháp canh tác vẫn
bản tài chính.
- Nông nghiệp Đức có
tiến bộ song chậm
chạp.
Các hoạt động của thầy

và trò
Những kiến thức HS
cần nắm vững
còn tàn dư của chế độ phong
kiến.
- GV nhấn mạnh: hậu quả
của sự phát triển của chủ
nghĩa tư bản làm cho nông
dân Đức càng phân hoá sâu
sắc. Phần lớn nông dân bị
phá sản phải đi làm thuê cho
địa chủ, phú nông hoặc đi
kiếm ăn ở các cơ sở công
nghiệp.
Hoạt động 3: Cả lớp và cá
nhân
- GV trình bày và phân
tích về chính trị:
+ Hiến pháp: 1871 quy
định Đức là một Liên bang
gồm 22 bang và 3 thành phố
tự do, theo chế độ quân chủ
lập hiến. Hoàng đế là người
đứng đầu có quyền lực tối
cao như tổng chỉ huy quân
đội, bổ nhiệm và cách chức
* Tình hình chính trị:
- Đức là một Liên bang
theo chế độ quân chủ
lập hiến, Hoàng đế là

người đứng đầu có
quyền lực tối cao.
Các hoạt động của thầy
và trò
Những kiến thức HS
cần nắm vững
thủ tướng, triệu tập và giải
tán Quốc hội.
Quyền lập pháp trong tay
hai viện: Thượng viện và Hạ
viện nhưng quyền lực bị thu
hẹp, các ang vẫn giữ hình
thức vương quốc tức có cả
Vua, Chính phủ và Quốc
Hội.
GV nhấn mạnh cho HS
thấy rõ: Phổ là bang lớn nhất
trong Liên Bang Đức, vai trò
của Phổ trong liên bang rất
lớn: Hoàng đế Đức là vua
Phổ, thủ tướng Đức là Thủ
tướng Phổ.
Nhà nước Liên bang được
xây dựng trên cơ sở liên
minh giữa giai cấp tư sản và
quý tộc hoá tư sản, đây là lực
lượng đã lãnh đạo cuộc
thống nhất đất nước bằng
con đường vũ lực có vị thế
- Chế độ chính trị ở

Đức không phải là đại
nghị tư sản mà thực
chất là chế độ bán
chuyên chế phục vụ
giai cấp tư sản và quý
tộc hoá tư sản, đi
ngược lại quyền lợi của
nhân dân.
Các hoạt động của thầy
và trò
Những kiến thức HS
cần nắm vững
chính trị, kinh tế và giữ vai
trò quan trọng khi Đức
chuyển sang giai đoạn đế
quốc chủ nghĩa.
- GV giúp HS thấy rõ: mặc
dù có Hiến Pháp và Quốc
hội nhưng chế độ chính trị ở
Đức không phải là đại nghị
tư sản mà thực chất là chế độ
bán chuyên chế, áp dụng sự
thống trị của Phổ trên toàn
nước Đức.
- GV nêu câu hỏi: Nêu
chính sách đối ngoại của
Đức ?
- HS đọc SGK tự trả lời
câu hỏi:
- GV nhận xét và chốt ý:

+ Công khai đòi chia lại thị
trường và thuộc địa thế giới.
+ Ráo riết chạy đua vũ
trang chuẩn bị gây chiến,
dẫn đến mâu thuẫn giữa Đức
- Chính sách đối
ngoại:
+ Công khai đòi chia
lại thị trường và thuộc
địa thế giới.
+ Ráo riết chạy đua vũ
trang chuẩn bị gây
chiến, dẫn đến mâu
thuẫn giữa Đức với
Anh và Pháp càng sâu
sắc.
- Đặc điểm của chủ
nghĩa đế quốc Đức: là
chủ nghĩa quân phiệt
hiếu chiến.
Các hoạt động của thầy
và trò
Những kiến thức HS
cần nắm vững
với anh và Pháp càng sâu
sắc.
- GV nêu câu hỏi: Đặc
điểm nổi bật của chủ nghĩa
đế quốc Đức?
- Sau khi HS trả lời, GV

chốt ý: Tính chất quân phiệt
hiếu chiến là đặc điểm nổi
bật của chủ nghĩa đế quốc
Đức.
Hoạt động 4: Cả lớp, cá
nhân
- GV trình bày và phân
tích: cuối thế kỷ XIX nền
kinh tế phát triển nhanh
chóng vươn lên hàng thứ
nhất thế giới. Về sản lượng
công nghiệp bằng ½ tổng sản
lượng công nghiệp các nước
Tây Âu và gấp 2 lần Anh,
sản xuất thép và máy móc
đứng đầu thế giới. Năm 1913
sản lượng gang, thép của Mỹ
 Nước Mỹ
a. Tình hình kinh tế
- Cuối thế kỷ XIX nền
kinh tế phát triển nhanh
chóng vươn lên hàng
thứ nhất thế giới, sản
lượng công nghiệp
bằng ½ tổng sản lượng
công nghiệp các nước
Tây Âu và gấp 2 lần
Anh.
Các hoạt động của thầy
và trò

Những kiến thức HS
cần nắm vững
vượt Đức 2 lần, vượt Anh 4
lần, than gấp hai lần Anh và
Pháp gộp lại.
- GV nêu câu hỏi: Vì sao
kinh tế Mỹ phát triển vượt
bậc?
- HS dựa vào vốn kiến thức
của mình trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và chốt ý:
Nguyên nhân là do:
+ Mỹ giàu nguyên liệu,
nhiên liệu giàu có, có nguồn
nhân lực dồi dào.
+ Phát triển sau nên áp
dụng được những thành tựu
khoa học và kinh nghiệm của
các nước đi trước.
+ Có thị trường rộng lớn.
- GV nêu câu hỏi: Tình
hình nông nghiệp Mỹ phát
triển như thế nào?
- HS đọc SGK trả lời câu
hỏi.
- Nguyên nhân:
+ Mỹ giàu nguyên liệu,
nhiên liệu giàu có, có
nguồn nhân lực dồi
dào.

+ Phát triển sau nên áp
dụng được những thành
tựu khoa học và kinh
nghiệm của các nước đi
trước.
+ Có thị trường rộng
lớn.
Nông nghiệp: Nông
nghiệp Mỹ đạt thành
Các hoạt động của thầy
và trò
Những kiến thức HS
cần nắm vững
- GV nhận xét trình bày và
phân tích: nông nghiệp Mỹ
trở thành vựa lúa lớn và nơi
cung cấp lương thực cho
châu Âu.
- HS đọc đoạn chữ nhỏ
trong SGK để thấy được sự
phát triển nhanh chóng của
nông nghiệp Mỹ.
tựu đáng kể, Mỹ trở
thành vựa lúa lớn và
nơi cung cấp thực
phẩm cho châu Âu.
Hoạt động 5: Cá nhân
- GV nêu câu hỏi: Quá
trình tập trung sản xuất hình
thành các công ty độc quyền

diễn ra như thế nào?
- HS đọc SGK ta câu hỏi.
- GV nhận xét chốt ý: Sự
cạnh tranh gay gắt trong sản
xuất công nghiệp đã thúc đẩy
quá trình tập trung sản xuất
và ra đời các công ty độc
quyền, hình thức chủ yếu là
Tờrớt với những ông vua
dầu lửa, vua ôtô, vua thép
- Quá trình tập trung
sản xuất và ra đời các
công ty độc quyền diễn
ra nhanh chóng, hình
thức chủ yếu là Tờrớt
với những ông vua dầu
lửa, vua ô tô, vua thép
Các hoạt động của thầy
và trò
Những kiến thức HS
cần nắm vững
chi phối mọi hoạt động kinh
tế, chính trị nước Mỹ.
- HS đọc đoạn chữ nhỏ
trong SGK để thấy được việc
hình thành các công ty độc
quyền chi phối các hoạt động
kinh tế của nước Mỹ.
- GV nhấn mạnh để HS
thấy rõ Mỹ không chỉ phát

triển kinh tế ngoại thương và
xuất cảng tư bản. Thị trường
đầu tư và buôn bán của Mỹ
là Canada, các nước vùng
Caribe, Trung Mỹ và một số
nước châu Á khác như Nhật
Bản, Ấn Độ, Trung Quốc.
chi phối mọi hoạt động
kinh tế, chính trị nước
Mỹ.
Hoạt động 6: Cả lớp và cá
nhân
- GV trình bày và phân
tích: Chế độ chính trị ở Mỹ
là nơi điển hình của chế độ
hai Đảng (Đảng cộng hoà –
đại diện cho lợi ích của đại
b. Tình hình chính trị
- Chế độ chính trị ở Mỹ
là nơi điển hình của chế
độ hai Đảng, Đảng
cộng hoà và Đảng dân
chủ thay nhau lên cầm
quyền.
Các hoạt động của thầy
và trò
Những kiến thức HS
cần nắm vững
tư sản và Đảng dân chủ – đại
diện cho lợi ích của tư sản

nông nghiệp và trại chủ) thay
nhau lên cầm quyền song
đều bảo vệ lợi ích của giai
cấp tư sản.
GV nhấn mạnh thêm: Tuy
có khác nhau về một số
chính sách và biện pháp cụ
thể nhưng đều nhất trí trong
việc củng cố quyền lực của
giai cấp tư sản, trong việc
đối xử phân biệt với người
lao động, cũng như đường
lối bành trướng ra bên ngoài.
- GV cho Hs đọc đoạn chữ
nhỏ trong SGK để minh
chứng cho chính sách phân
biệt đối xử giữa người da
đen với người da trắng.
- GV nêu câu hỏi: Hãy cho
biết chính sách đối ngoại
của Mỹ?
- Thống nhất việc củng
cố quyền lực của giai
cấp tư sản, trong việc
đối xử phân biệt với
người lao động, cũng
như đường lối bành
trướng ra bên ngoài.
- Chính sách đối ngoại:
+ Mỹ mở rộng biên

giới đến bờ Thái Bình
Dương.
Các hoạt động của thầy
và trò
Những kiến thức HS
cần nắm vững
- HS đọc SGK tự trả lời
câu hỏi.
- GV nhận xét và chốt ý:
+ Đây là thời kỳ Mỹ đẩy
mạnh việc thôn tính những
đất đai rộng lớn ở miền
Trung và Tây của thổ dân
Inđian, mở rộng biên giới
đến bờ Thái Bình Dương.
+ Từ thập niên 80, Mỹ
bành trướng khu vực Mỹ –
Latinh gây chiến với Tây
Ban Nha để tranh giành Ha-
oai, CuBa và Philippin…
Xâm nhập vào thị trường
Trung Quốc.
+ Bành trướng khu vực
Mỹ-Latinh gây chiến
với Tây Ban Nha để
tranh giành Ha-Oai,
cuba và Philippin…
Xâm nhập vào thị
trường Trung Quốc.
4. Sơ kết bài học

- GV tổ chức cho các em trả lời các câu hỏi:
Tình hình kinh tế, chính trị và chính sách đối ngoại
của Đức và Mỹ cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX.
- Yêu cầu Hs chỉ trên biểu đồ vị trí kinh tế và
lược đồ chính trị thế giới để thấy được sự thay đổi về
vị trí kinh tế và thuộc địa của các đế quốc cuối thế
kỷ XIX đầu thế kỷ XX và cho nhận xét.
5. Dặn dò, bài tập về nhà
- Học bài cũ, đọc trước bài mới.
- Trả lời câu hỏi trong SGK.