Từ ấy (Tố Hữu)

TRƯỜNG THPT NGÔ QUYỀN Ngày soạn: 2/03/2010
GVHD: THÂN ĐỨC VÂN
SVTH: DƯƠNG THỊ VÂN
Giảng văn: Tiết 101 TỪ ẤY
I. Mục tiêu cần đạt
- Giúp HS thấy rõ niềm hạnh phúc, say mê mãnh liệt của tác giả
trong buổi đầu gặp lí tưởng cách mạng với cuộc đời nhà thơ.
- Làm cho HS hiểu được sự vận động của các yếu tố thơ trữ tình
như tứ thơ, hình ảnh, ngôn ngữ, nhịp điệu trong thơ trong việc
làm nổi bật tâm trạng cái tôi của nhà thơ.
II. Phương tiện và cách thức tiến hành
- Sử dụng SGK, sách giáo viên, thiết kế bài giảng
- Kết hợp các phương pháp như đọc hiểu, phát vấn, thảo luận
III. Tiến trình lên lớp
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
3. Giới thiệu bài mới
Trong nền văn học Việt Nam, Tố Hữu được coi là lá cờ đầu của nền
thơ ca cách mạng. Từ một thanh niên trí thức tiểu tư sản khi bắt gặp
và được giác ngộ lí tưởng cách mạng ông đã trở thành một người
chiến sĩ. Tập thơ Từ ấy ra đời như một tiếng reo vui, một sự hân
hoan hạnh phúc của ông khi tìm được ánh sáng chân lí soi đường.
Từ ấy là tập thơ mở đường và nó như một bản tuyên ngôn, một lời
hứa đanh thép về lí tưởng sống mà ông đã tự đặt ra, noi theo và làm
trong suốt cuộc đời cách mạng cũng như sự nghiệp văn chương của
mình.
Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt
HĐ 1: Tìm hiểu chung
B1: Tìm hiểu về tác giả
TT1: GV gọi HS đọc phần tiểu
dẫn.

- GV phát vấn:Trình bày những
nét chính trong cuộc đời Tố Hữu?
TT2: HS suy nghĩ trả lời
TT3: GV nhận xét, bổ sung
I. Giới thiệu chung
1. Tác giả
- Tố Hữu(1920-2002), quê ở
Thừa Thiên-Huế, là nhà thơ lớn
của nền văn học VN hiện đại
- Sự nghiệp thơ ca gắn với sự
nghiệp cách mạng.
- Đặc điểm nổi bật của phong
cách thơ Tố Hữu: tình cảm trữ
tình chính trị về nội dung và đậm
đà tính dân tộc trong nghệ thuật
biểu hiện.
- Tố Hữu được tặng huân
chương sao vàng (1994), nhà
nước trao tặng giải thưởng Hồ
Chí Minh về văn học nghệ thuật
(1996) và giải thưởng văn học
ASEAN (1999)
B2: Tìm hiểu về tác phẩm
TT1: GV phát vấn :
- Trình bày hiểu biết của em về
tập thơ Từ ấy?
- GV phát vấn: Nêu hoàn cảnh và
xuất xứ của bài thơ?
- GV hướng dẫn HS đọc diễn
cảm bài thơ và phân chia bố cục.

TT2: HS suy ngĩ trả lời.
=>Tố Hữu là nhà thơ lớn của
dân tộc; là “con chim đầu đàn”
của thơ ca cách mạng Việt Nam.
2. Tác phẩm
a. Tập thơ Từ ấy (1937-1946)
- Mở đầu cho sự nghiệp thơ Tố
Hữu, thể hiện niềm say mê lý
tưởng, khát khao được chiến
đấu, tinh thần lạc quan của người
thanh niên Cộng sản
-Gồm 3 phần: Máu lửa, xiềng
xích, giải phóng
b. Bài thơ Từ ấy
- Xuất xứ , hoàn cảnh sáng tác :
+ Từ ấy là bài thơ mở đầu cho
phần thơ Máu lửa trong tập thơ
Từ ấy của Tố Hữu ( sáng tác từ
năm 1937 -1946).
+ Bài thơ ra đời khi Tố Hữu được
kết nạp vào Đảng Cộng sản
7/1938.
- Bố cục bài thơ
Gồm ba phần:
+ Khổ 1: Niềm vui sướng, say mê
khi gặp lý tưởng của Đảng.
+Khổ 2: Nhận thức mới về lẽ
TT3: GV nhận xét, bổ sung
HĐ 2: Đọc - hiểu văn bản
B1: Tìm hiểu nội dung khổ thơ

đầu.
TT1: GV đặt câu hỏi:
- Từ ấy là thời điểm nào?
- Nhà thơ đã dùng hình ảnh nào
để chỉ lí tưởng? Hiệu quả của
việc sử dụng các hình ảnh ấy?
- Em có cảm nhận gì về động từ
“bừng”, “chói” trong câu thơ?
- Nhà thơ đã sử dụng những hình
ảnh nào để thể hiện niềm vui
sướng, say mê khi bắt gặp lí
tưởng?
TT2: HS suy nghĩ, trả lời
TT3: GV nhận xét, bổ sung.
sống.
+ Khổ 3 : Sự chuyển biến sâu
sắc trong tình cảm của tác giả.
II. Đọc- hiểu văn bản
1. Niềm vui sướng, say mê khi
gặp lý tưởng của Đảng
- Là khi nhà thơ được giác ngộ lí
tưởng cách mạng, lí tưởng cộng
sản, được kết nạp vào Đảng.
- Hình ảnh ẩn dụ: nắng hạ, mặt
trời chân lí => Khẳng định, nhấn
mạnh tưởng cộng sản như một
nguồn sáng mới làm bừng sáng
tâm hồn nhà thơ.
- Nhấn mạnh ánh sáng lí tưởng
Cộng sản đã mở ra trong tâm hồn

nhà thơ chân trời mới của nhận
thức, tư tưởng, tình cảm.
- Hình ảnh: Vườn hoa lá đậm
hương và rộn tiếng chim => gợi
tả một thế giới tràn đầy sức sống.
*Tóm lại, bằng bút pháp tự sự
kết hợp với bút pháp trữ tình lãng
mạn, đoạn thơ đã thể hiện tình
cảm chân thành, trong trẻo và hết
sức nồng nhiệt của một thanh
niên lần đầu tiên được tiếp nhận
lý tưởng của Đảng, tìm được
hướng đi đúng đắn cho cuộc đời
Bước2: Tìm hiểu khổ thơ 2
TT 1: GV đặt câu hỏi:
- Khi được ánh sáng của lí tưởng
soi rọi nhà thơ đã có những nhận
thức mới về lẽ sống như thế
nào?
TT2: HS suy nghĩ trả lời
TT3: GV nhận xét, bổ sung.
mình
2. Những nhận thức mới về lẽ
sống
- Tôi buộc lòng tôi với mọi người
Để tình trang trải với trăm nơi
=> Nhà thơ tự nguyện “buộc”
lòng mình với mọi người, để hoà
nhập cái “tôi” riêng của mình với
cái ta chung của toàn dân tộc.

- “Trăm nơi”: hoán dụ chỉ mọi
người sống ở khắp nơi cùng
“trang trải”, chia sẻ với nhau.
- Gần gũi nhau thêm mạnh khối
đời
=> Khối đời: Hình ảnh ẩn dụ chỉ
sự đoàn kết của toàn dân, toàn
quân. Đây chính là yếu tố làm
nên thắng lợi của cuộc kháng
chiến của quân và dân ta. So
sánh với câu thơ của Thế Lữ
trong bài Nhớ rừng: Gặm một
khối căm hờn trong cũi sắt. Tuy
giống nhau về mặt từ ngữ nhưng
ý nghĩa thì hoàn toàn khác nhau.
Ở câu thơ của Thế Lữ là sự bất
mãn, tù túng của một nhà thơ
Mới trong tâm trạng mất nước. Ở
câu thơ của Tố Hữu như sự
B3: Tìm hiểu khổ thơ 3
TT1: GV phát vấn:
- Sự chuyển biến sâu sắc trong
tâm hồn nhà thơ được biểu hiện
ra sao?
- GV phát vấn: Nhận xét về cách
xưng hô của Tố Hữu ở khổ thơ
cuối?
TT2: HS trả lời
TT3: GV nhận xét, bổ sung.
khẳng định về lòng đồng tâm nhất

chí của nhân dân ta trong cuộc
khắng chiến chống thực dân
Pháp xâm lược.
à Tâm hồn nhà thơ đã trải
rộng với cuộc đời, khả năng đồng
cảm sâu xa với từng hoàn cảnh
của mọi người.
*Tóm lại, Tố Hữu đã tìm thấy
niềm vui và sức mạnh mới không
chỉ bằng nhận thức mà còn bằng
tình cảm yêu mến và sự giao cảm
của trái tim mình với mọi người
3. Sự chuyển biến sâu sắc
trong tình cảm của tác giả
- Lý tưởng Cộng sản đã giúp cho
nhà thơ không chỉ có lẽ sống mới
mà còn vượt qua được những
tình cảm ích kỷ, hẹp hòi của giai
cấp tiểu tư sản để có được tình
hữu ái giai cấp với quần chúng
lao khổ bằng một yêu thương
ruột thịt.
- Những điệp từ là, cùng với các
từ con, em, anh và số từ ước lệ
vạn , vừa:
+ Nhấn mạnh và khẳng định tình
cảm gia đình đầm ấm, thân thiết.
+ Vừa biểu hiện sự đồng cảm,
tấm lòng xót thương chân thành
của nhà thơ với những kiếp

HĐ 3 :Tổng kết
TT1: GV gọi HS tổng kết những
nét chính về nội dung.

TT2: Gọi HS tổng kết những nét
chính về nghệ thuật
TT3:GV nhận xét và đánh giá
người nghèo khổ.
III. Tổng kết
*Nội dung:
“Từ ấy” là lời tâm nguyện chân
thành của người thanh niên yêu
nước giác ngộ lí tưởng cộng sản
*Nghệ thuật:
- Giọng thơ chân thành, sôi nổi,
nồng nàn
- Hình ảnh thơ tươi sáng, ngôn
ngữ giàu tính dân tộc
- Sử dụng nhiều biện pháp tu từ
(ẩn dụ, tượng trưng…)
->Tiêu biểu cho phong cách thơ
trữ tình -chính trị
4.Dặn dò
- Học thuộc lòng và phân tích được nội dung của bài thơ
-Chuẩn bị bài : Nhớ đồng -Tố Hữu
BCĐTTSP GVHD SVTT