Chăm sóc rốn trẻ sau khi rời nhà hộ sinh pps

Chăm sóc rốn trẻ sau khi rời
nhà hộ sinh


Khi cháu bé mới sinh, toàn thể
gia đình đều tập trung chăm
sóc bé để giúp đỡ bà mẹ sau
cơn "vượt cạn" một mình. Việc theo dõi và chăm
sóc em bé sau sanh nếu là bà mẹ sinh con đầu
lòng thì thấy rất vất vả, nhiều bỡ ngỡ và thiếu
kinh nghiệm.

Vì vậy, chúng tôi sẽ lần lượt đưa ra những điều cần
thiết về cách chăm sóc trẻ sơ sinh để hỗ trợ cho các
bà mẹ trẻ vì chúng tôi thấy vẫn còn xảy ra những điều
đáng tiếc khi thăm khám em bé tại phòng khám trẻ.
Chăm sóc rốn trẻ sơ sinh:
Theo chúng tôi nghĩ, những vấn đề này bà mẹ có thể
tự theo dõi, chăm sóc và phòng tránh được nếu quan
tâm chú ý học hỏi ngay từ trước khi sanh và những
ngày đầu sau sanh.

Chăm sóc cuống rốn em bé là một trong những vấn
đề cần chú ý trước tiên khi đưa bé về nhà.

Bào thai khi còn nằm trong bụng mẹ thời gian 9
tháng, sống được là nhờ hoàn toàn vào người mẹ, có
thể coi như một vật ký sinh. Bào thai được nuôi
dưỡng và nhận các chất bổ dưỡng (kể cả oxygen) từ
bánh nhau qua cuống rốn, theo đường tĩnh mạch rốn
vào cơ thể trẻ.

Cuống rốn bao bọc ba mạch máu rốn (2 động mạch
và 1 tĩnh mạch). Quanh mạch máu có một chất đệm
nhờn, trắng gọi là thạch Whanton, vùng này được
nuôi dưỡng do sự thẩm thấu qua thành của các mạch
máu rốn.

Khi cắt rốn người ta phải cắt bằng dụng cụ vô trùng,
phải sát trùng kỹ mặt cắt rốn bằng cồn iốt 3%, vì từ
mặt cắt này, vi trùng có thể dễ xâm nhập vào rốn, vào
mạch máu và gây nhiễm trùng toàn thân cho trẻ.

Đoạn rốn đã được kẹp lại bằng kẹp nhựa, hàng ngày
lau cồn (alcool) 70o hoặc 90o sẽ teo khô lại và tự
rụng chỗ tiếp giáp với da bụng trẻ; trên vùng thạch
Whanton xuất hiện tổ chức hạt và sẽ tạo thành da
bao phủ rốn.

Vì vậy nhiễm khuẩn rốn và uốn ván rốn có thể xảy ra
do cắt rốn không vô trùng, do chăm sóc rốn hàng
ngày không bảo đảm sạch sẽ cũng như khi rốn chưa
lên da thành sẹo.

Cách chăm sóc rốn hàng ngày
Thông thường người mẹ cần thay băng và làm vệ
sinh rốn ít nhất ngày 1 lần. Khi cuống rốn còn tươi, có
thể dùng cồn pha iốt, nhưng khi cuống rốn đã khô lại
thì chỉ nên dùng cồn 70o hoặc 90o mà thôi.

Sau khi lau rửa rốn, đặt miếng gạc mỏng và miếng

băng vô trùng hoặc để hở rốn nếu điều kiện vệ sinh
bảo đảm tốt, rốn sẽ chóng rụng vì không bị ẩm ướt.
Trong vòng từ 7 đến 12 ngày rốn khô sẽ rụng tự
nhiên, chỗ rốn mới rụng sẽ mọc tổ chức hạt, lên da
và thành sẹo. Ở trẻ non tháng dây rốn chậm rụng hơn
có thể tới trên 2 tuần lễ.

Dụng cụ săn sóc rốn gồm: gạc mỏng vô trùng; cồn
70o hay 90o; băng rốn sạch, mỏng; bông gòn vô
trùng.
Cách làm:
 Rửa sạch tay với xà bông rồi sát trùng lại bằng
cồn 90o.
 Gỡ miếng gạc cũ ra thật nhẹ nhàng, cẩn thận.
 Dùng gòn thấm cồn lau sạch rốn, một miếng lau
từ chân rốn lên cuống rốn, một miếng lau vùng chân
rốn và quanh da.
 Thay gạc mỏng hoặc để hở rốn.
 Dùng băng rốn thật mỏng quấn lại.
Nếu phát hiện rốn có triệu chứng bất thường nên
mang bé đi khám chuyên khoa ngay.
Các trường hợp bất thường:
1. Trẻ rời nhà bảo sinh hoặc bệnh viện nhưng rốn
chậm rụng, mở ra thấy có mùi hôi, quanh chân rốn có
thể nổi mẩn, ẩm ướt, rỉ máu, cần thay băng ngày 2
lần, lau bằng cồn 90o, không nên băng kín, để hở cho
thoáng và giữ vệ sinh thật sạch sẽ cho bé, tránh tiểu
ướt rốn.
2. Nếu có hiện tượng loét quanh rốn thì tránh lau cồn
mà chỉ chậm bằng oxy già hoặc dùng nước muối sinh

lý ? Rửa sạch thấm khô và nên cho bé đi khám
chuyên khoa.
3. Nếu thấy quanh rốn nổi mẩn, da quanh vùng rốn
tấy đỏ có thể do chà sát nhiều alcool 90o vào vùng da
quanh rốn, hoặc do nhiễm trùng từ mạch máu rốn lan
tỏa gây viêm tấy quanh rốn.
4. Nếu rốn đã rụng nhưng có u hạt rốn, đó là một
mầm sùi ở giữa rốn, to hoặc nhỏ, từ mầm này nước
vàng hoặc trắng đục rỉ ra thường xuyên làm trẻ bứt
rứt, khó chịu, nếu không chăm sóc cẩn thận có thể
gây loét quanh rốn và rất dễ nhiễm trùng.
Các nhà chuyên môn sẽ dùng dung dịch Nitrat bạc
5% (NO3Ag) hoặc hình thỏi chấm rất gọn vào u hạt
một vài lần hoặc đốt điện cho khô. Chăm sóc này
phải được thực hiện trong các phòng khám trẻ tại
bệnh viện hoặc tại nhà bảo sanh.
Một số điểm sơ sót khi chăm sóc rốn trẻ
1. Có một số chị em khi đón bé về nhà không chú ý
đến rốn con, sợ con đau không dám mở miếng gạc,
đã để tới 2-3 ngày không thay băng rốn, hoặc dùng
dụng cụ không sạch để chăm sóc rốn bé.
2. Có trường hợp để băng rốn ngấm nước tiểu, hoặc
rắc những thứ thuốc không biết rõ nguồn gốc, hoặc
bôi thuốc đỏ khắp vùng rốn nếu phát hiện viêm tấy
nhiễm trùng.
3. Dùng cồn pha iốt 3% hoặc Betachine lau da quanh
rốn làm phỏng da, làm trẻ đau rát.
4. Một hiện tượng rất nguy hiểm còn xảy ra cho trẻ là
một số ít chị em sau sanh nằm than, hoặc hơ than
bên cạnh các cháu bé làm cho da trẻ bị phỏng, viêm

da kể cả quanh vùng rốn. Một vài trường hợp cá biệt
thấy rốn trẻ còn ướt hoặc rỉ nước đã rắc hồ tiêu, thoa
dầu ??? hoặc tự động rắc 1 số thuốc mà không hỏi ý
kiến chuyên môn làm cho tình trạng nhiễm trùng càng
nặng thêm rất khó xử trí.
Chúng tôi mong rằng các chị, sau khi sinh, đưa trẻ về
nhà nên chú ý nắm vững những điều hướng dẫn của
bệnh viện hoặc nhà bảo sanh về cách chăm sóc và
nuôi dưỡng các cháu. Tuy có khó khăn, bỡ ngỡ, lúng
túng buổi ban đầu, đòi hỏi người mẹ phải hết sức cẩn
thận tỉ mỉ, song chị em chúng ta sẽ hết sức phấn khởi
khi thấy con mình an toàn, tăng cân đều đặn và ít
mắc bệnh.