Khám phản xạ, dinh dưỡng, cơ vòng (Kỳ 2) ppsx

Khám phản xạ, dinh dưỡng, cơ vòng
(Kỳ 2)
+ Phản xạ gân cơ tứ đầu đùi (phản xạ xương bánh chè): trung khu phản xạ
L
3
, L
4
.
- Bệnh nhân đặt khớp gối ở góc 90-120
o
.
- Thầy thuốc dùng búa phản xạ gõ trực tiếp nhẹ và dứt khoát lên gân cơ tứ
đầu đùi (ở dưới xương bánh chè của bệnh nhân).
- Đáp ứng duỗi cẳng chân do co cơ tứ đầu đùi.
+ Phản xạ gân gót (phản xạ gân Achilles): trung khu phản xạ S
1
.
- Bệnh nhân có thể nằm ngửa hoặc nằm sấp.
. Nằm ngửa: để đùi tạo với cẳng chân một góc 150
o
.
. Nằm sấp: để cẳng chân vuông góc với đùi.
- Thầy thuốc dùng tay trái đỡ bàn chân của bênh nhân và gấp nhẹ về phía
mu chân, tay phải dùng búa phản xạ gõ nhẹ, dứt khoát lên gân gót của bệnh nhân.
- Đáp ứng: bàn chân bệnh nhân duỗi do co cơ tam đầu cẳng chân.
+ Đánh giá rối loạn phản xạ:
- Giảm hoặc mất phản xạ: là tình trạng giảm hoặc mất hoàn toàn đáp ứng co
cơ biểu hiện bằng giảm hoặc mất đáp ứng cử động của khúc chi tương ứng.
Cần lưu ý trong thực tế có khoảng 5-10% người bình thường không có đáp
ứng phản xạ gân xương, vì vậy việc đánh giá phản xạ cơ bản phải dựa vào so sánh
đáp ứng phản xạ giữa hai bên cơ thể.

Giảm hoặc mất phản xạ gặp trong tổn thương tiểu não, các bệnh dây thần
kinh ngoại vi, bệnh cơ giai đoạn muộn, liệt chu kỳ gia đình, viêm tủy xám, thời kỳ
choáng não, choáng tủy và liệt trung ương giai đoạn đầu.
- Tăng phản xạ với những biểu hiện:
. Co cơ ngay khi gõ rất nhẹ (giảm ngưỡng phản xạ).
. Biên độ co cơ lớn hơn bình thường.
. Phản xạ có tính chất lan toả (có thể gây phản xạ khi gõ ở nhiều vị trí khác
nhau).
. Đa động (kích thích một lần, đáp ứng co cơ 3-4 lần liên tiếp).
. Đôi khi kèm theo hiện tượng rung giật (bàn chân hoặc bánh chè).
. Tăng phản xạ gặp trong tổn thương bó tháp, uốn ván hoặc nhiễm độc
strychnin.
. Phản xạ da bụng, da đùi-bìu: chỉ giảm hoặc mất mới là dấu hiệu bệnh lý.
1.3.3. Khám các phản xạ da:
+ Phản xạ da bụng:
- Bệnh nhân nằm ngửa.
- Thầy thuốc dùng kim đầu tù kích thích trên da bụng bệnh nhân từ ngoài
vào đường trắng giữa ở 3 mức khác nhau, đồng thời quan sát thành bụng bên bị
kích thích và rốn của bệnh nhân:
. Kích thích dưới bờ sườn (phản xạ da bụng trên, trung khu phản xạ là D
7
-
D
8
).
. Kích thích ngang rốn (phản xạ da bụng giữa, trung khu phản xạ là D
9
-D
10
).

. Kích thích bên trên nếp bẹn (phản xạ da bụng dưới, trung khu phản xạ là
D
11
-D
12
).
- Đáp ứng: thành bụng bên bị kích thích co lại, rốn của bệnh nhân di chuyển
về hướng vị trí kích thích.
+ Phản xạ da đùi-bìu: trung khu phản xạ là L
1
, L
2
.
- Bệnh nhân nằm ngửa, đùi hơi dạng.
- Thầy thuốc dùng kim đầu tù vạch lên mặt trong đùi bệnh nhân theo hướng
từ dưới lên trên.
- Đáp ứng: da bìu bên bị kích thích co lại và kéo tinh hoàn lên trên.
+ Phản xạ da gan bàn chân: trung khu phản xạ là S
1
.
- Bệnh nhân nằm hoặc ngồi.
- Thầy thuốc dùng kim đầu tù vạch dọc cạnh ngoài gan bàn chân bệnh
nhân theo hướng từ sau ra trước và qua các gốc ngón chân.
- Đáp ứng: các ngón chân của bệnh nhân gấp lại (phản xạ Babinski là phản
xạ da gan bàn chân đảo ngược).
1.3.4. Phản xạ bệnh lý:
+ Phản xạ bệnh lý bó tháp:
- Nhóm duỗi:
. Phản xạ Babinski: bệnh nhân nằm ngửa; thầy thuốc một tay cầm nhẹ cổ
chân bệnh nhân, tay kia dùng kim đầu tù vạch một đường dọc mặt ngoài gan bàn

chân, theo hướng từ sau ra trước và qua các gốc ngón chân, cường độ kích thích
tăng dần về cuối. Đáp ứng: ngón chân cái duỗi từ từ về phía mu, các ngón khác
duỗi và xoè nan quạt.
Phản xạ Babinski là phản xạ đặc trưng của tổn thương bó tháp. Có thể có
Babinski giả, biểu hiện như sau: ngón cái duỗi quá nhanh hay ngón cái gấp lại, sau
đó mới duỗi. Để xác định có phải là dấu hiệu Babinski giả hay không, cần phải
khám nhiều lần trong ngày và nhiều ngày khác nhau.
. Các phản xạ bệnh lý bó tháp nhóm duỗi khác: chỉ khác Babinski ở cách
kích thích gây phản xạ còn đáp ứng phản xạ như nhau.
. Phản xạ Oppenheim: kích thích bằng cách dùng hai ngón tay miết trên mặt
trước xương chầy từ dưới gối xuống cổ chân.
. Phản xạ Gordon: bóp mạnh vào khối cơ dép ở cẳng chân.
. Phản xạ Schaeffer: bóp mạnh vào gân Achilles của bệnh nhân.
- Nhóm gấp:
. Phản xạ Rossolimo: bàn tay bệnh nhân để úp, rủ mềm mại.
Schaeffer
Thầy thuốc cầm và nâng tay bệnh nhân, dùng các đầu ngón tay còn lại gõ
nhẹ đột ngột vào các đầu ngón tay 2-3-4 của bệnh nhân theo hướng từ dưới lên.
Đáp ứng: các ngón tay gấp đột ngột (đặc biệt là ngón tay cái).
Tương tự như vậy khám phản xạ Rossolimo ở chân.
. Phản xạ Hoffmann: tay bệnh nhân để rủ, sấp. Thầy thuốc gấp mạnh đốt 3
ngón tay thứ ba của bệnh nhân rồi thả đột ngột. Đáp ứng: ngón tay cái và ngón tay
trỏ của bệnh nhân khép lại như gọng kìm.