bài tập lớn kinh tế vi mô - tham khảo 1

Bài tập lớn Kinh tế vi mô 1 Khoa Kinh tế vận tải biển
LỜI MỞ ĐẦU
Kinh tế học vi mô là một phân ngành chủ của kinh tế học chuyên nghiên cứu về hành vi
kinh tế của các cá nhân (gồm người tiêu dùng, nhà sản xuất hay một ngành kinh tế nào đó), là
một môn khoa học kinh tế về sự lựa chọn tối ưu các vần đề kinh tế cơ bản của các doanh nghiệp
trong nền kinh tế thị trường.
Kinh tế học vi mô là nền tảng cho nhiều chuyên ngành của kinh tế học như kinh tế công
cộng, kinh tế phúc lợi, thương mại Quốc tế, lý thuyết tổ chức ngành, địa lý kinh tế, …
Một trong những mục tiêu nghiên cứu của Kinh tế học vi mô là phân tích cơ chế thị trường
thiết lập ra giá cả tương đối cho các mặt hàng, dịch vụ và sự phân phối các nguồn tài nguyên
giới hạn giữa nhiều cách sử dụng khác nhau. Kinh tế vi mô phân tích thất bại của thị trường khi
thị trường không vận hành hiệu quả, cũng như miêu tả cần có trong lý thuyết cho việc cạnh
tranh hoàn hảo. Ngoài ra còn trang bị các công cụ nâng cao trong phân tích tổng quát.
Chính vì thế Kinh tế học vi mô là một môn học vô cùng quan trọng với sinh viên nhóm
ngành kinh tế. Việc học và nghiên cứu môn học này sẽ giúp bạn yêu thích môn học cũng như
hiểu rõ hơn vể ngành nghề mà mình đã lựa chọn.
Bài tập lớn là một loại bài tập tổng hợp bao gồm nhiều ý nhỏ nhằm giải quyết nhiều mặt của
một vấn đề. Bài tập lớn Kinh tế vi mô gồm có 2 phần là:
• Phần lý thuyết, sẽ giúp sinh viên hiểu rõ hơn về môn học kinh tế vi mô, củng cố,
nâng cao những nhận thức về lý luận, phương pháp luận, nắm bắt được các quy luật
như: quy luật cung cầu, quy luật cạnh tranh, sự lựa chọn tối ưu… để vận dụng và
giải quyết những vấn đề cụ thể trong hoạt động Kinh tế vi mô nói chung và hoạt
động của một doanh nghiệp nói riêng.
• Phần bài tập, sẽ giúp sinh viên giải thích, phân tính và chứng minh các tình huống
xảy ra trong hoạt động vi mô của doanh nghiệp cũng như việc xử lý các tình huống
đó một cách tối ưu trong những điều kiện cho phép.
Em xin chân thành cảm ơn cô Nguyễn Kim Loan giáo viên bộ môn Kinh tế học vi mô đã
tận tình chỉ dãn để em có thể hoàn thành bài tập lớn này.

Cuối cùng tuy em đã rất cố gắng song chắc chắn không tránh mắc khỏi nhiều sai sót. Em rất
mong nhận được sự góp ý và phê bình của cô để em rút kinh nghiệm cho bài tập lớn sau.

Sinh viên: Bùi Văn Quyền 1 Lớp: KTB50 - ĐH1
Bài tập lớn Kinh tế vi mô 1 Khoa Kinh tế vận tải biển
Phần 1: Lí thuyết
1. Giới thiệu chung về môn học vi mô.
1.1. Kinh tế học vi mô và mối quan hệ với kinh tế học vĩ mô.
- Kinh tế học có 2 bộ phận quan trọng là Kinh tế học vi mô và Kinh tế học vĩ mô . Kinh
té học vi mô là môn khoa học quan tâm đến việc nghiên cứu, phân tích, lựa chọn các vấn đề
kinh tế cụ thể của các tế bào kinh tế trong một nền kinh tế. Kinh tế học vi mô nghiên cứu các bộ
phận, các chi tiết cấu thành nên bức tranh lớn kinh tế học vĩ mô.
- Kinh tế học vi mô nghiên cứu những vấn đề tiêu dùng cá nhân, nghiên cứu về cung –
cầu, sản xuất, chi phí, giá cả thị trường, lợi nhuận, cạnh tranh của từng tế bào kinh tế. Còn kinh
tế học vĩ mô tìm hiểu cải thiện kết quả hoạt động của toàn bộ nền kinh tế. Nó nghiên cứu cả một
bức tranh lớn, kinh tế học vĩ mô quan tâm đến mục tiêu kinh tế của cả một quốc gia.
- Kinh tế học vi mô tập trung nghiên cứu đến từng cá thể, từng hãng, từng doanh nghiệp
mà thực tế đã tạo nên nền kinh tế. Kinh tế học vi mô nghiên cứu các hành vi cụ thể của từng cá
nhân doanh nghiệp trong việc lựa chọn và quyết định ba vấn đề kinh tế cơ bản cho mình là: sản
xuất cái gì, sản xuất như thế nào và phân phối hàng hóa thu nhập ra sao để có thể đứng vững
cạnh tranh trên thị trường. Nói một cách cụ thể là kinh tế học vi mô nghiên cứu xem họ đạt mục
đích của họ với nguồn tài nguyên hạn chế bằng cách nào và sự tác động của họ đến toàn bộ nền
kinh tế quốc dân ra sao.
- Kinh tế học vi mô và kinh tế học vĩ mô tuy khác nhau nhưng đều là những nội dung
quan trọng của kinh tế học, không thể chia cắt mà bổ sung cho nhau tạo thành hệ thống kiến
thức của kinh tế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước. Muốn hiểu được toàn bộ nền kinh tế,
chúng ta phải hiểu từng tế bào của nền kinh tế. Ngược lại, để hiểu tại sao các tế bào của nền
kinh tế phát triển tốt hay không tốt, chúng ta phải hiểu được bức tranh tổng thể của toàn bộ nền
kinh tế.
1.2. Đối tượng và nội dung cơ bản của kinh tế học vi mô.
- Kinh tế học vi mô là một môn khoa học kinh tế, một môn khoa học cơ bản cung cấp
kiến thức lí luận và phương pháp luận kinh tế. Nó là khoa học về sự lựa chọn của các thành viên
kinh tế.

- Kinh tế học vi mô nghiên cứu tính quy luật, xu thế vận động của các hoạt động kinh tế
học vi mô, các khuyết tật của nền kinh tế thị trường và vai trò điều tiết của Chính phủ. Do đó
tuy nó khác với các môn khoa học về kinh tế vĩ mô, kinh tế và quản lí doanh nghiệp, nhưng lại
có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Các môn khoa học quản lí kinh tế và quản lí doanh nghiệp
được xây dựng cụ thể dựa trên cơ sở lí luận và phương pháp luận có tính khách quan của kinh tế
vi mô.
Có thể giới thiệu một cách tổng quát nội dung chủ yếu của những vấn đề trong kinh tế
học vi mô theo các nội dung chủ yếu sau đây:
 Kinh tế học vi mô và những vấn đề cơ bản của doanh nghiệp: đề cập đến đối tượng,
nội dung và phương pháp kinh nghiên cứu kinh tế học vi mô, những vấn đề cơ bản của doanh
nghiệp, lựa chọn kinh tế tối ưu, ảnh hưởng của quy luật khan hiếm, lợi suất giảm dần, quy luật
chi phí cơ hội tăng dần và hiệu quả kinh tế.
Sinh viên: Bùi Văn Quyền 2 Lớp: KTB50 - ĐH1
Bài tập lớn Kinh tế vi mô 1 Khoa Kinh tế vận tải biển
 Lý thuyết cung cầu: nghiên cứu nội dung của cung và cầu, các nhân tố ảnh hưởng
đến cung và cầu, cơ chế hình thành giá và sự thay đổi của giá do cung, cầu thay đổi và các hình
thức điều tiết giá.
 Lí thuyết hành vi người tiêu dùng: nghiên cứu các vần đề về quy luật lợi ích cận biên
giảm dần trong tiêu dùng, sự lựa chọn tối ưu của người tiêu dùng và sự co dãn của cầu v.v…
 Lý thuyết hành vi của doanh nghiệp: nghiên cứu các quy luật trong sản xuất, chi phí
và lợi nhuận. Cũng trong phần này, đề cập đến các kỹ thuật về tối ưu hóa trong việc lựa chọn
các yếu tố đầu vào. Mục tiêu chính của doanh nghiệp là tối đa hóa lợi nhuận được minh họa qua
nguyên tắc tối đa hóa lợi nhuận. Ngoài ra, các phạm vi về thời gian – ngắn hạn và thời gian –
dài hạn cũng được đề cập tới
 Cơ cấu thị trường: nghiên cứu các mô hình về thị trường, đó là thị trường cạnh tranh
hoàn hảo, thị trường độc quyền, thị trường cạnh tranh không hoàn hảo (bao gồm cạnh tranh độc
quyền và độc quyền tập đoàn). Trong mỗi một cơ cấu thị trường, các đặc điểm được trình bày
và sau đó là hành vi tối đa hóa lợi nhuận của doanh nghiệp trong thị trường đó được xem xét
thông qua việc xác định mức sản lượng, giá bán nhằm tối đa hóa lợi nhuận cho doanh nghiệp.
 Thị trường các yếu tố sản xuất: nghiên cứu các vấn đề chung và các đặc điểm đặc

thù của thị trường yếu tốt sản xuất so với thị trường hàng hóa. Sau đó sẽ xem xét các thị trường
cụ thể về lao động, đất đai và vốn.
 Những khuyết tật của kinh tế thị trường và vai trò của Nhà nước trong nền kinh tế:
nghiên cứu khuyết tật của kinh tế thị trường, vai trò và sự can thiệp của Chính phủ đối với hoạt
động kinh tế vi mô, vai trò của doanh nghiệp nhà nước.
1.3. Phương pháp nghiên cứu kinh tế học vi mô.
- Phương pháp chung:
• Nghiên cứu để nắm vững những vấn đề về lí luận, phương pháp luận và phương pháp
lựa chọn kinh tế tối ưu trong các hoạt động kinh tế vi mô. Lựa chọn kinh tế tối ưu các hoạt động
kinh tế vi mô là vấn đề cốt lõi, xuyên suốt của kinh tế học vi mô cho nên trong nghiên cứu các
vấn đề cụ thể của kinh tế vi mô phải luôn nắm vững bản chất và phương pháp lựa chọn.
• Gắn chặt việc nghiên cứu lí luận, phương pháp luận với thực hành trong quá trình học
tập.
• Gắn chặt việc nghiên cứu lí luận, phương pháp luận với thực tiễn sinh động phong
phú, phức tạp của các hoạt động kinh tế vi mô của các doanh nghiệp trong nước và nước ngoài.
• Cần hết sức coi trọng việc nghiên cứu , tiếp thu những kinh nghiệm thực tiễn về các
hoạt động kinh tế vi mô trong các doanh nghiệp tiên tiến của Việt Nam và các nước trên thế
giới.
- Phương pháp riêng:
• Đơn giản hóa việc nghiên cứu trong các mối quan hệ phức tạp. Áp dụng phương pháp
cân bằng nội bộ, bộ phận, xem xét từng đơn vị vi mô, không xét sự tác động đến vấn đề khác;
xem xét một yếu tố thay đổi, tác động trong điều kiện các yếu tố khác không đổi. Ngoài ra còn
sử dụng mô hình hóa như công cụ toán học và phương trinh vi phân để lượng hóa các vấn đề
kinh tế .
2. Giới thiệu chung về lí thuyết cung cầu.
2.1. Cầu (Demand).
2.1.1. Các khái niệm.
Sinh viên: Bùi Văn Quyền 3 Lớp: KTB50 - ĐH1
Bài tập lớn Kinh tế vi mô 1 Khoa Kinh tế vận tải biển
- Cầu (D) là số lượng hàng hóa, dịch vụ mà người mua có khả năng và sẵn sàng mua ở

các mức giá khác nhau trong 1 thời gian nhất định (các điều kiện khác không đổi).
- Nhu cầu: là những mong muốn và nguyện vọng vô hạn của con người .Sự khan hiếm
làm cho hầu hết các nhu cầu không được thỏa mãn .Vì thế nhu cầu chỉ biến thành cầu khi có khả
năng mua và sẵn sàng mua.
- Lượng cầu (Q
D
): là lượng hàng hóa, dịch vụ nhất định mà người mua quyết định mua ở
một mức giá nhất định trong một thời gian nhất định (các yếu tố khác không đổi).
- Cầu cá nhân: mua một số lượng sản phẩm ở một mức giá nhất định.
- Cầu thị trường = ∑ cầu cá nhân tương ứng với từng mức giá.
- Biểu cầu: bảng biểu diễn mối quan hệ giữa giá cả hàng hóa với lượng cầu.
- Đường cầu: đường biểu diễn mối quan hệ giữa giá và lượng cầu.
- Luật cầu: mô tả khi giá cả hàng hóa giảm thì lượng cầu tăng và ngược lại .
- Hàm cầu: là hàm toán học thể hiện quan hệ lượng - cầu và các yếu tố xác định cầu.
2.1.2. Các yếu tố xây dựng cầu.
a. Giá cả hàng hóa x đang xét P
x,t
. Khi P
x,t
tăng thì Q
D
x,t
giảm (ngược lại theo luật cầu).
b. Thu nhập I: Khi I tăng: Q
D
x,t
tăng → x – hàng hóa thông thường
Q
D
x,t

giảm → x – hàng hóa thứ cấp
Khi I tăng rất cao: Q
D
x,t
giảm → x – hàng hóa cao cấp ( xa xỉ ) .
c. Giá cả của hàng hóa liên quan đến x
Nếu P
y
tăng → Q
D
y
giảm → Q
D
x,t
tăng → y và x là 2 hàng hóa thay thế.
Nếu P
y
giảm → Q
D
y
giảm → Q
D
x,t
giảm → y và x là 2 hàng hóa bổ sung (kéo theo).
Nếu P
y
thay đổi → Q
D
x,t
không thay đổi → y và x là 2 hàng hóa độc lập.

d. Số lượng người tiêu dùng : N
td
tăng → Q
D
x,t
tăng

e. Thị hiếu của người tiêu dùng : T
td
tăng → Q
D
x,t
tăng và ngược lại .
f. Kì vọng của người tiêu dùng : E
td
là kỳ vọng về thái độ của người bán .
Sinh viên: Bùi Văn Quyền 4 Lớp: KTB50 - ĐH1
Giá
P1
P2
P3
0 Q
1
Q
2
Q
3
Lượng
D
Q

D
x,t
Giá
P
x,t
Lượng
Q
x,t
P
1
P
2
Q
1
Q
2
… …
P
x,t
Bài tập lớn Kinh tế vi mô 1 Khoa Kinh tế vận tải biển
Vậy: Q
D
x,t
= f (P
x,t
; I ; P
lq
; N
td
; T

td
; E
td
)
2.1.3. Sự vận động của cầu.
• Sự di chuyển trên đường cầu
Khi các yếu tố khác không đổi còn giá của chính nó không đổi, giá của nó thay đổi →
lượng cầu thay đổi ta nói rằng có sự di chuyển trên đường cầu.
Giá tăng → lượng cầu giảm di chuyển dọc lên trên.
Giá giảm → lượng cầu tăng di chuyển dọc xuống dưới.
Biến nội sinh: P
x,t
( giá của nó ).
Biến ngoại sinh: các yếu tố còn lại.
• Sự dịch chuyển đường cầu
Khi giá của nó giữ nguyên, các yếu tố khác thay đổi làm lượng cầu thay đổi ta nói rằng
đường cầu bị dịch chuyển. Sự tăng cầu làm đường cầu dịch chuyển sang phải và ngược lại.
2.2. Cung (Supply).
2.2.1. Các khái niệm.
- Cung (Q) là số lượng hàng hóa hoặc dịch vụ mà người bán có khả năng và sẵn sàng
bán ở các mức giá khác nhau trong một thời gian nhất định (các yếu tố khác không đổi).
- Lượng cung (Q
S
) là hàng hóa , dịch vụ nhất định mà người bán quyết định bán ở một
mức giá nhất định trong một thời gian nhất định (các yếu tố khác không đổi).
- Biểu cung: là bảng biểu mô tả mối quan hệ giữa giá cả với lượng cung.
- Đường cung: là đường mô tả mối quan hệ giữa giá và lượng trên đồ thị.
Sinh viên: Bùi Văn Quyền 5 Lớp: KTB50 - ĐH1
Sự vận động và dịch chuyển của đường cầu
P

Giảm lượng cầu
Tăng cầu
Tăng lượng cầu
Giảm cầu
Q
D
1
D
0
D
2
0
Bài tập lớn Kinh tế vi mô 1 Khoa Kinh tế vận tải biển
- Luật cung muốn biểu thị mối quan hệ giữa giá và lượng cung, khi giá cả hàng hóa tăng
thì doanh nghiệp bán nhiều hơn và ngược lại.
- Cung của doanh nghiệp và cung của ngành:
+ Cung của doanh nghiệp: từ một mức giá gốc nhất định doanh nghiệp sẽ bán với một
mức giá nhất định.
+ Cung của ngành: tổng các cung của các doanh nghiệp.
- Hàm cung là một hàm toán học biểu diễn mối quan hệ giữa lượng cung với các yếu tố
khác xây dựng nên cung .
Q
S
x,t
= f (các yếu tố xác định cung)
2.2.2. Các yếu tố xác định cung và hàm số của cung.
a. Giá cả hàng hóa x đang xét tại thời điểm t: P
x,t
: Khi P
x,t

tăng → Q
S
x,t
tăng (luật cung)
và ngược lại.
b. Công nghệ ( Tech ): CN tăng → Q
S
x,t
tăng.
c. Giá cả yếu tố sản xuất: P
ytsx
tăng → chi phí sản xuất tăng → Q
S
x,t
giảm.
d. Số lượng người bán: N
sx
tăng → Q
s
x,t
tăng.
e. Thuế: T tăng → LN giảm → Q
S
x,t
giảm.
f. Kì vọng : E
sx
tăng → Q
s
x,t

tăng.
Q
S
x,t
= f (P
x,t
; CN ; P
ytsx
; N
sx
; T ; E
sx
)
2.2.3 Sự vận động của đường cung.
• Sự di chuyển trên đường cung .
Khi giá cả của nó thay đổi ( P
x
) còn các yếu tố khác giữ nguyên làm lượng cung thay
đổi ta nói rằng có sự di chuyển dọc trên đường cung.
Khi giá tăng có sự di chuyển lên trên.
Khi giá giảm có sự di chuyển xuống dưới.
• Sự dịch chuyển trên đường cung.
Sinh viên: Bùi Văn Quyền 6 Lớp: KTB50 - ĐH1
S
Giá
P
x,t
Lượng
Q
x,t

P
1
P
2
P
3
0
Q
3
Q
2
Q
3
P
1
P
2
Q
1
Q
2
… …
Giá
P
x,t
Lượng
Q
x,t
S
1

S
0
S
2
Tăng lượng cung
Giảm lượng cung
Tăng
cung
Giảm
cung
P
Q
0
Sự thay đổi của cung và lượng cung
Bài tập lớn Kinh tế vi mô 1 Khoa Kinh tế vận tải biển
Khi giá của nó giữ nguyên, các yếu tố khác thay đổi làm lượng cung thay đổi ta nói rằng
đường cung bị dịch chuyển. Sự tăng cung làm đường cung dịch chuyển sang phải và ngược lại.
2.3. Cân bằng cung cầu
2.3.1. Trạng thái cân bằng cung cầu
Sinh viên: Bùi Văn Quyền 7 Lớp: KTB50 - ĐH1
Bài tập lớn Kinh tế vi mô 1 Khoa Kinh tế vận tải biển
E: điểm cân bằng.
P
E
: giá cân bằng.
Q
E
: lượng cân bằng.
2.3.2. Sự dư thừa và thiếu hụt của thị trường.
- Khi P

AB
> P
E
Lượng cung là Q
S
B

→ Q
S
B
> Q
D
A
1 lượng là AB = OQ
S
B
- OQ
D
A
Lượng cầu là Q
D
A

→ AB là lượng dư thừa hàng hóa trên thị trường.
→ Lúc này người bán phải giảm: P
AB
→ P
E
. Khi giá giảm cung giảm Q
S

B
→ Q
E
→ B≡E
(1)
cầu tăng Q
D
A
→ Q
E
→ A≡E
- Khi P
AB
< P
E
Lượng cung là Q
S
C

→ Q
S
C
< Q
D
D
1 lượng là CD = OQ
D
D
- OQ
S

C
Lượng cầu là Q
D
D
→ CD là lượng thiếu hụt hàng hóa trên thị trường .
→ Lúc này người bán phải tăng: P
CD
→ P
E
. Khi giá tăng cung tăng Q
S
C
→ Q
E
→ C≡E
(2)
cầu giảm Q
D
D
→ Q
E
→ D≡E
Kết luận: Từ (1) và (2) E là điểm cân bằng của thị trường . E luôn luôn tồn tại nếu đường cong
và cầu cố định không dịch chuyển.
2.3.3. Kiểm soát giá.
- Giá trần: P
C
< P
E

Sinh viên: Bùi Văn Quyền 8 Lớp: KTB50 - ĐH1
P
x,t
P
AB
P
E
P
CD
0 Q
D
A
Q
D
C
Q
E
Q
D
D
Q
D
B
Q
x,t
( Q
S
= Q
D
)

D
x,t
S
x,t
A B
E
C D
Lượng thiếu hụt
Lượng dư thừa
Bài tập lớn Kinh tế vi mô 1 Khoa Kinh tế vận tải biển
Là mức giá cao nhất mà Chính phủ định ra cho 1 thị trường nhất định nhằm bảo hộ
lợi ích cho những người có thu nhập thấp.
VD: thị trường cho thuê nhà.
- Giá sàn: P
F
> P
E

Là mức giá tối thiểu mà Nhà nước định ra cho một thị trường để bảo vệ quyền lợi
cho một nhóm người trong xã hội.
VD: thị trường lao động, chính phủ quy định mức lương tối thiểu để đảm bảo cuộc
sống của người lao động.
2.3.4. Ảnh hưởng của thuế.
- Người sản xuất chịu 1 khoản thuế là:
T
EE
E
P
D

P
S
P
D
P
S
×
−
=∆

- Người tiêu dùng chịu 1 khoản thuế:
T
EE
E
P
D
P
S
P
S
P
D
×
−
=∆
3. Giới thiệu chung về lí thuyết sản xuất
3.1. Lý thuyết sản xuất
 Công nghệ
- Sản xuất là các loại hoạt động của doanh nghiệp bao gồm cả lĩnh vực lưu thông và
dịch vụ.

- Các doanh nghiệp chuyển hoá các đầu vào (còn gọi là các yếu tố sản xuất) thành đầu
ra (còn gọi là sản phẩm).
- Các yếu tố sản xuất được chia thành 2 loại:
+ Lao động (L)
+ Vốn (K) bao gồm: các nguyên nhiên vật liệu, tài sản cố định, máy móc, thiết bị, cơ sở
hạ tầng
Sinh viên: Bùi Văn Quyền 9 Lớp: KTB50 - ĐH1
P
x,t
P
E'
P
E
0 Q
E'
Q
E
Q
x,t
S'
x,t
S
x,t
E'
E
T
D
x,t
∆P = P
E'

– P
E
→ giá người
tiêu dùng chịu
∆Q = Q
E'
- Q
E
T- ∆P : là giá người bán
chịu
Bài tập lớn Kinh tế vi mô 1 Khoa Kinh tế vận tải biển
- Các yếu tố được kết hợp với nhau trong quá trình sản xuất kinh đoanh để tạo ra sản
phẩm đầu ra (Q). Sản phẩm đầu ra có thể là sản phẩm hữu hình hoặc sản phẩm vô
hình.
 Hàm sản xuất
- Quan hệ giữa đầu vào và đầu ra của quá trình sản xuất kinh doanh được biểu hiện bằng
hàm sản xuất
+ Hàm sản xuất chỉ rõ mối quan hệ giữa sản lượng tối đa có thể thu được từ các tập hợp
khác nhau của các yếu tố đầu vào với một trình độ công nghệ nhất định.
+ Hàm sản xuất biểu diễn phương pháp sản xuất có hiệu quả về mặt kỹ thuật khi kết hợp
giữa các yếu tố đầu vào để tạo ra sản phẩm đầu ra.
- Một doanh nghiệp đạt hiệu quả kinh tế cao khi doanh nghiệp đó có chi phí cơ hội đầu
vào là nhỏ nhất.
- Một hàm sản xuất thường dùng là hàm Cobb Douglas
Y = A. K
α
.L
α

( β=1-α )

Trong đó:
Y: là sản lượng đầu ra, L: là vốn, K: là lao động
α, β: là những hằng số cho biết tầm quan trọng tương đối của vốn và lao
động trong quá trình sản xuất.
 Sản xuất với một đầu vào biến đổi
- Năng suất lao động bình quân ( AP
L
)
AP
L
=
Số đầu ra
=
Q
Số lượng lao động L
- Năng suất lao động cận biên ( MP
L
)
MP
L
=
Sự thay đổi đầu ra
=
Q
Sự thay đổi lượng lao động L
MP
L
= Q
n
– Q

n-1
Sinh viên: Bùi Văn Quyền 10 Lớp: KTB50 - ĐH1
Bài tập lớn Kinh tế vi mô 1 Khoa Kinh tế vận tải biển
Nếu MP
L
> AP
L
⇒ AP
L
tăng dần
MP
L
< AP
L
⇒ AP
L
giảm dần
MP
L
= AP
L
⇒ AP
L
max
 Quy luật MP
L
giảm dần
Dựa vào hình vẽ ta thấy năng suất cận biên của bất kỳ yếu tố sản xuất nào cũng sẽ bắt đầu
giảm dần tại một thời điểm nào đó khi càng có nhiều yếu tố đầu vào được sử dụng trong quá
trình sản xuất. Điều này cho thấy khi tăng thêm lao động thì mỗi lao động chỉ có ít vốn và diện

tích để làm việc. Thời gian nhàn rỗi nhiều hơn nên năng suất lao động giảm dần. Vì vậy quy
luật năng suất cận biên giảm dần có ý nghĩa với cả lao động và vốn. Nó liên quan đến hành vi
và quyết định sản xuất kinh doanh trong việc lựa chọn các yếu tố đầu vào như thế nào để tăng
năng suất, giảm chi phí và tối đa hoá lợi nhuận.
 Sản xuất với hai đầu vào biến đổi
Đường đồng lượng :
• Là đường biểu thị tất cả sự kết hợp của các yếu tố đầu vào khác nhau để sản xuất ra một
lượng đầu ra nhất định.
Sinh viên: Bùi Văn Quyền 11 Lớp: KTB50 - ĐH1
TP
max
TP = đường tổng sản lượng
843
0
M
Năng suất bình quân
Năng suất cận biên
Lao động
theo thời kỳ
Lao động
theo thời kỳ
Đầu ra (theo thời kỳ)
Đầu ra (theo đơn vị lao động)
0
Bài tập lớn Kinh tế vi mô 1 Khoa Kinh tế vận tải biển
• Các đường động lượng cho thấy sự linh hoạt mà các doanh nghiệp có được khi ra quyết
định sản xuất trong nhiều trường hợp các doanh nghiệp có thể đạt được một đầu ra lựa chọn
bằng cách sử dụng các cách kết hợp khác nhau của các yếu tố đầu vào để được một lượng
đầu ra mong muốn với mục đích tối thiểu hoá chi phí tối đa hoá lợi nhuận.
Sự thay thế các đầu vào, tỷ suất thay thế, kỹ thuật cận biên (MRTS)

 Độ nghiêng của đường cong lượng cho thấy có thể dùng 1 số lượng đầu vào này thay thế
cho 1 số lượng đầu vào khác nhưng phải đảm bảo đầu ra không đổi. Độ nghiêng đó được
gọi là tỉ suất thay thế kỹ thuật cận biên (MRTS) nghĩa là muốn giảm đi một đơn vị lao
động thì cần có bao nhiêu đơn vị vốn với điều kiện Q không đổi và ngược lại.
 Tỉ suất thay thế kỹ thuật cận biên (MRTS) có liên quan chặt chẽ với năng suất cận biên
của lao động và vốn và luôn được đo lường như 1 đại lượng dương cho nên số đầu ra
tăng thêm lao động sẽ là:
∆Q
L
= ∆L . MP
L
> 0
Và số đầu ra giảm đi do giảm sử dụng vốn sẽ là:
∆ Q
K
= ∆ K . MP
K
< 0
Trong đó: ∆K : chênh lệch về vốn
MP
K
: năng suất lao động cận biên theo vốn
∆Q + ∆L = 0
⇔ ∆L . MP
L
+ ∆K . MP
K
= 0
Tỉ suất thay thế kỹ thuật cận biên
MRTS =

-∆K
=
MP
L
∆L
MP
K
Sinh viên: Bùi Văn Quyền 12 Lớp: KTB50 - ĐH1
K
L
0
Bài tập lớn Kinh tế vi mô 1 Khoa Kinh tế vận tải biển
 Hai trường hợp đặc biệt
TH
1
: Các yếu tố đầu vào có thể thay thế hoàn toàn cho nhau và MRTS không đổi trên một
đường đồng lượng có dạng một đường thẳng có nghĩa là cùng một đầu ra có thể chỉ được sản
xuất bằng lao động và vốn hoặc bằng sự kết hợp giữa lao độngvà vốn
TH
2
: Các yếu tố đầu vào không thể thay thế cho nhau, mỗi mức đầu vào đòi hỏi có sự kết hợp
riêng. Mỗi mức đầu ra đòi hỏi một sự kết hợp giữa lao động và vốn. Khi đó đường động lượng
có dạng L.
3.2. Lý thuyết về chi phí sản xuất
3.2.1. Khái niệm :
- Trong kinh tế vi mô chi phí sản xuất giữ mộtvị trí quan trọng và có quan hệ tới nhiều
vấn đề khác của doanh nghiệp như: quan hệ với người tiêu dùng, xã hội Trong đó:
+ Chi phí tính toán (chi phí kế toán) là tất cả những khoản chi nhưng không tính đến chi
phí cơ hội.
Sinh viên: Bùi Văn Quyền 13 Lớp: KTB50 - ĐH1

K
K
2
K
1
L
1
L
2
L
Q
1
Q
2
K
K
2
K
1
L
1
L
2
L
A
B
Q
1
Q
2

0
Bài tập lớn Kinh tế vi mô 1 Khoa Kinh tế vận tải biển
+ Chi phí kinh tế (chi phí tài chính) là tất cả các khoản chi bao gồm cả chi phí cơ hội.
⇒ Chi phí kinh tế thường lớn hơn chi phí tính toán 1 lượng bằng chi phí cơ hội.
- Chi phí ngắn hạn là những chi phí của thời kỳ mà trong đó số lượng và chất lượng
của đầu vào là không đổi.
- Tổng chi phí (TC) là toàn bộ chi phí biến đổi và chi phí cố định sản xuất ra sản
phẩm.
- Chi phí cố định (FC) là khoản chi phí không biến đổi khi sản lượng tăng hoặc giảm
hoặc bằng 0.
- Chi phí biến đổi (VC) là khoản chi phí biến đổi theo từng mức đầu ra
TC = FC + VC
- Chi phí bình quân (ATC) là tổng chi phí cho 1 đơn vị sản phẩm:

Q
TC
ATC
=
- Chi phí cố định bình quân là chi phí cố định cho 1 đơn vị sản phẩm

Q
FC
AFC
=

- Chi phí biến đổi bình quân là chi phí biến đổi cho 1 đơn vị sản phẩm

Q
VC
AVC

=
⇒ ATC = AVC + AFC
- Chi phí cận biên (MC)
MC = TC
n
- TC
n-1
(VC)'(TC)'
d(Q)
d(VC)
d(Q)
d(TC)
MC ====
Mối quan hệ giữa MC và ATC
Hình vẽ:
Sinh viên: Bùi Văn Quyền 14 Lớp: KTB50 - ĐH1
Bài tập lớn Kinh tế vi mô 1 Khoa Kinh tế vận tải biển
MC > ATC ⇒ ATC tăng dần
MC < ATC ⇒ ATC giảm dần
MC = ATC ⇒ ATC min
3.2.2. Chí phí sản xuất trong trường hợp ngắn hạn .
Gọi TC là tổng chi phí sản xuất Q sản phẩm trong NH → TC = f ( Q ) ( total cost ) .
TVC là tổng biến phí : TVC = g ( Q )
→ TC = TVC + TFC
TFC là tổng định phí : TFC = const
ATC là trung bình tổng phí :
Q
TC
ATC =
AVC là trung bình biến phí :

Q
TVC
AVC
=
→ ATC = AVC + AFC
AFC là trung bình định phí :
Q
TFC
AFC =
MC là chi phí cận biên : là phần chi phí tăng thêm khi doanh nghiệp sản xuất tăng
thêm 1 lượng sản phẩm :
Q
TC
MC
∆
∆
=
hoặc
dQ
TCd
MC
)(
=
Sinh viên: Bùi Văn Quyền 15 Lớp: KTB50 - ĐH1
TC
Q
TC
VC
FC
C

Q
ATC
min
AVC
min
MC
ATC
AVC
AFC
Bài tập lớn Kinh tế vi mô 1 Khoa Kinh tế vận tải biển
3.2.3. Chi phí sản xuất trong trường dài hạn.
Gọi LTC là tổng chi phí Q sản phẩm trong DH
LAC là chi phí trung bình DH :
Q
LTC
LAC
=
LMC là chi phí cận biên DH :
Q
LTC
LMC
∆
∆
=
hoặc
dQ
LTCd
LMC
)(
=

Đường LTC là bao hình của các đường ATC .
Hình dạng của đường LAC phản ánh quy mô kinh tế của doanh nghiệp .
rL
K
MRTS
ϖ
=
∆
∆−
=
( MRTS – điểm tối ưu )
3.3. Lí thuyết về lợi nhuận.
 Doanh thu :
- Gọi TR là tổng doanh thu khi bán Q sản phẩm với giá P → TR = P . Q
Sinh viên: Bùi Văn Quyền 16 Lớp: KTB50 - ĐH1
0 Q
LAC
LAC
LAC
LAC
LAC
0
Q
0
Q
Hiệu suất không
đổi theo quy mô
Hiệu suất giảm
theo quy mô
Q

1
Q
2
Q
3
1
2
Lựa chọn sản
xuất tối ưu
K
K
1

K
2
0 L
1
L
2
L L
LAC
Hiệu suất tăng
theo quy mô
Bài tập lớn Kinh tế vi mô 1 Khoa Kinh tế vận tải biển
- Gọi AR là doanh thu bình quân →
P
Q
TR
AR ==
- Gọi MR là doanh thu cận biên →

Q
TR
MR
∆
∆
=
hoặc
dQ
TRd
MR
)(
=
→TR max↔MR=0
 Lợi nhuận :
Gọi π là lợi nhuận → π = TR – TC
+ π
tính toán
= TR – TC
tính
toán

vì chi phí kinh tế > chi phí tính toán→ π
kinh tế
< π
tính toán
+ π
kinh tế
= TR – TC
kinh tế
 Nguyên tắc tối đa hóa lợi nhuận quyết định cung cấp :

Doanh nghiệp muốn π max theo nguyên tắc tối đa hóa LN
- Tăng Q khi MR > MC
- Giảm Q khi MR < MC
- Giữ nguyên Q khi MR = MC
LN theo phương pháp cận biên:
MCMR
MCMR
TCTR
TCTR
QQQ
Q
=↔→
−=→
′
−
′
=
′
→
=
′
↔
−=
max
max
0
)()()(
0)(
π
π

ππ
π
Gọi π là LN đơn vị ( hay LN bình quân )
ATCP
−=
π
→ tổng LN :
Q)ATCP(
−=π∑
4. Giới thiệu chung về lí thuyết hành vi của doanh nghiệp độc quyền.
4.1. Khái niệm
- Độc quyền bán là 1 thị trường trong đó chỉ có 1 người bán nhưng có nhiều người mua .
- Độc quyền mua là 1 thị trường trong đó chỉ có 1 người mua nhưng có nhiều người bán.
4.2. Nguyên nhân dẫn đến độc quyền bán:
- Do doanh nghiệp đạt được tính kinh tế của quy mô gọi là độc quyền tự nhiên. Độc
quyền tự nhiên diễn ra khi 1 hãng cung cấp hàng hóa cho cả thị trường ở tổng chi phí trung bình
thấp hơn 2 hoặc 3 hãng cung cấp.
- Bằng phát minh sáng chế (bản quyền) là đặc quyền giao cho nhà phát minh sản xuất ra
sản phẩm hoặc dịch vụ hay quy trình công nghệ.
Bản quyền cũng là đặc quyền giao cho các tác giả của các công trình văn hóa, âm nhạc
sân khấu, hội họa,…
Bằng phát minh sáng chế, bằng bản quyền có giá trị trong 1 thời gian nhất định.
- Do doanh nghiệp kiểm soát được đầu vào của sản xuất đảm bảo cho hàng kiểm soát
được sản phẩm, dịch vụ cung ứng trên thị trường.
- Do quy định của Chính phủ: quy định của Chính phủ đảm bảo độc quyền 1 cách hợp
pháp.
4.3. Giá sản lượng và lợi nhuận của nhà độc quyền.
Giai đoạn sản xuất Điều kiện cận biên Kiểm tra lợi nhuận
Ngắn hạn Xác định sản lượng Q
m

tại MR = MC
Nếu P ≥ AVC → quyết định sản xuất
P < AVC → ngừng sản xuất
Dài hạn Xác định sản lượng Q
m
tại MR = LMC
Nếu P ≥ LAC → quyết định sản xuất
P < LAC → ngừng sản xuất
Sinh viên: Bùi Văn Quyền 17 Lớp: KTB50 - ĐH1
Bài tập lớn Kinh tế vi mô 1 Khoa Kinh tế vận tải biển
TR = P
m
. Q
m
TC = ATC
m
. Q
m
π = TR – TC → max
- Quyền lực của nhà độc quyền :
P
MCP
L
−
=
- Diện tích ABE tổn thất (mất không) của xã hội do độc quyền.
Ghi chú: “Trong độc quyền không có đường cung“
Sinh viên: Bùi Văn Quyền 18 Lớp: KTB50 - ĐH1
P
P

m
P
E
ATC
m
MC
m
Q
m
Q
E
Q
B
MR
D
m
E
A
ATC
MC
Điểm cân bằng độc quyền
Điểm cân bằng
chiến tranh
Bài tập lớn Kinh tế vi mô 1 Khoa Kinh tế vận tải biển
Nhận xét: Nhà độc quyền biết rằng sản lượng chịu ảnh hưởng của cả chi phí cận biên và doanh
thu cận biên, nên phải xem xét cả hai đồng thời. Trong hình trên, phần (a) biểu thị cầu thay đổi
làm cho sản lượng thay đổi nhưng giá vẫn giữu nguyên, phần (b) biểu thị cầu thay đổi làm cho
giá thay đổi nhưng sản lượng vẫn giữ nguyên.
Sinh viên: Bùi Văn Quyền 19 Lớp: KTB50 - ĐH1
P

P
1
P
2


Q
MC
D
1
MR
2
D
2
(a)
P
P
Q
2
Q
1
MR
2
D
2
MR
1
D
1
MC

(b)
MR
1
Bài tập lớn Kinh tế vi mô 1 Khoa Kinh tế vận tải biển
Phần 2: Tính toán
Đề bài:
Giả sử 1 hãng độc quyền sản xuất ô tô tải bán sản phẩm của mình ở cả thị trường
trong nước và ngoài nước.
Và có những hạn chế về nhập khẩu và xuất khẩu nên không có khả năng mua ở thị
trường này rồi bán ở thị trường kia.
- Đường cầu thị trường trong nước: Pd = 20000 – 30Q
- Đường doanh thu cận biên trong nước: MRd = 20000 – 60Q
- Đường cầu thị trường nước ngoài: Pf = 25000 – 45Q
- Đường doanh thu cận biên nước ngoài: MRf = 25000 – 90Q
Quá trình sản xuất của hãng này biểu thị hiệu suất không đổi của quy mô. Và biết
rằng hãng phải mất 1000000 USD thì mới sản xuất được 100 ô tô.
1. Lập phương trình tổng doanh thu ở thị trường trong nước và thị trường
nước ngoài?
2. Chi phí bình quân của doanh nghiệp để sản xuất 1 ô tô tải và chi phí cận
biên của doanh nghiệp?
3. Để tối ưu hóa lợi nhuận của mình, nhà độc quyền sẽ quyết định sản xuất
cung ứng bao nhiêu sản phẩm ở thị trường trong nước với giá nào?
4. Để tối ưu hóa lợi nhuận của mình, nhà độc quyền sẽ quyết định sản xuất
cung ứng bao nhiêu sản phẩm ở thị trường nước ngoài với giá nào?
5. Tính tổng lợi nhuận của doanh nghiệp ở cả hai thị trường?
6. Tính độ co dãn của cầu theo giá ở cả hai thị trường?
7. Nếu doanh nghiệp chịu thuế cố định T = 30000 USD thì lợi nhuận thay đổi
như thế nào?
8. Doanh nghiệp chịu thuế 16 USD/1 ô tô bán ra thị trường thị lợi nhuận của
hãng thay đổi như thế nào?

9. TÍnh phần thặng dư sản xuất, thặng dư tiêu dùng và ích lợi ròng của xã hội,
phần mất không do độc quyền gây ra khi doanh nghiệp đạt lợi nhuận tối đa
ở thị trường trong nước?
10.Giả sử những hạn chế của thị trường thay đổi sao cho 1 người bất kỳ có thể
mua ô tô tải ở thị trường này và bán lại ở thị trường khác ngay lập tức
(không mất chi phí). Hãng nên bán bao nhiêu ô tô tải? Với giá nào? Hãng sẽ
thu lợi nhuận cao nhất là bao nhiêu?
Sinh viên: Bùi Văn Quyền 20 Lớp: KTB50 - ĐH1
Bài tập lớn Kinh tế vi mô 1 Khoa Kinh tế vận tải biển
Bài làm:
1. Lập phương trình tổng doanh thu ở thị trường trong nước và nước ngoài?
- Tổng doanh thu trong nước:
2
ddddd
Q30Q20000QPTR
−=×=
Sinh viên: Bùi Văn Quyền 21 Lớp: KTB50 - ĐH1
3472222,22
3000000
2000000
1000000
TR
f
max
P
Q
TR
f
0
100 200 300 333,33

Bài tập lớn Kinh tế vi mô 1 Khoa Kinh tế vận tải biển
- Tổng doanh thu nước ngoài:
2
fffff
Q45Q25000QPTR −=×=
2. Chi phí bình quân của DN để sản xuất 1 tô tô tải là bao nhiêu. Viết phương
trình đường tổng chi phí và chi phí cận biên của DN.
Vì quá trình sản xuất của hãng biểu thị hiệu suất không đổi của quy mô mà hãng
phải mất 1000000 USD mới sản xuất được 100 ô tô:
=> ATC = 10000 USD
Phương trình tổng chi phí của DN:
TC = ATC × Q = 10000Q (USD)
Sinh viên: Bùi Văn Quyền 22 Lớp: KTB50 - ĐH1
3472222,22
3000000
2000000
1000000
TR
f
max
P
Q277.78
TR
f
0
100 200 300
Bài tập lớn Kinh tế vi mô 1 Khoa Kinh tế vận tải biển
Sinh viên: Bùi Văn Quyền 23 Lớp: KTB50 - ĐH1
3000000
2000000

1000000
P
Q
0
100 200 300
TC
Bài tập lớn Kinh tế vi mô 1 Khoa Kinh tế vận tải biển
Phương trình chi chí cận biên của DN:
MC = (TC)’
Q
= 10000 (USD)
Sinh viên: Bùi Văn Quyền 24 Lớp: KTB50 - ĐH1
30000
20000
10000
P
Q
0
1 2 3
MC
Bài tập lớn Kinh tế vi mô 1 Khoa Kinh tế vận tải biển
3. Để tối đa hóa lợi nhuận của mình, nhà ĐQ sẽ quyết định sản xuất cung ứng
bao nhiêu sản phẩm ở thị trường trong nước với giá nào?
Tối đa hóa lợi nhuận <=> MR
d
= MC <=> 20000 - 60Q = 10000 => Q
d
= 166,67
(chiếc)
=> P = 15000 (USD)

Sinh viên: Bùi Văn Quyền 25 Lớp: KTB50 - ĐH1
30000
20000
15000
10000
P
Q
0
166,67 333,33 666,67
MC
D
P
Π max
MR