Mùa nắng nóng và bệnh đường tiêu hóa ở trẻ pptx

Mùa nắng nóng và bệnh
đường tiêu hóa ở trẻ

Thời tiết nắng nóng là điều kiện tốt cho nhiều loại
vi khuẩn, vi rút sinh sôi nảy nở và “mặc sức
hoành hành”. Ở trẻ em, những căn bệnh về da, hô
hấp và nhất là bệnh đường tiêu hóa tăng nhanh
khi thời tiết bước vào giai đoạn nắng nóng.


Tiêu chảy làm trẻ mất nước và nhanh kiệt sức

Chuyên đề: Khi mùa nóng đến


Theo thông tin và số liệu từ các bệnh viện Nhiệt Đới,
bệnh viên Nhi Đồng 1, Nhi Đồng 2 thì trong những
ngày nắng nóng vừa qua, số lượng bệnh nhân nhi
nhập viện do thời tiết đã tăng cao đáng kể. Những
bệnh về đường tiêu hóa mà trẻ mắc phải do thời tiết
nắng nóng đáng chú ý cần kể đến đó là tiêu chảy, kiết
lỵ và các bệnh đường ruột khác. Nguyên nhân chủ
yếu là do thời tiết nắng nóng khiến thức ăn dễ bị ôi
thiu, nhiều loại vi trùng sinh sôi rất nhanh trong thời
gian này và được đưa vào cơ thể trẻ thông qua việc
ăn uống. Đôi khi thức ăn không hợp vệ sinh, đồ ăn
chế biến rất nhanh bị hỏng, các loại nước ngọt được
trẻ thích hơn và nạp vào cơ thể nhiều cũng dễ khiến
trẻ bị mắc các bệnh về đường tiêu hóa.

Bệnh tiêu chảy
Số bệnh nhi nhập viện vì tiêu chảy có độ tuổi từ 1 – 3
tuổi. Ở độ tuổi này sức đề kháng lẫn đường ruột vẫn
còn yếu, chưa thể được như người lớn, vì thế khi
thức ăn không vệ sinh hoặc những vật dụng đựng
thức ăn, bình sữa hoặc núm vú cao su cho bé bú
bình cũng là nguồn dễ nhiễm vi khuẩn làm bé nhiễm
bệnh. Bệnh tiêu chảy ở trẻ cũng là một trong những
bệnh có nguy cơ gây tử vong cao, nguy hiểm.

Một số nguyên nhân gây bệnh tiêu chảy.

- Tình trạng dinh dưỡng kém khiến bệnh tiêu chảy
dễ “tìm đến” với bé hơn. Những nguyên nhân liên
quan đến tình trạng vệ sinh trong vấn đề ăn uống của
trẻ vừa kể trên khiến vi khuẩn dễ xâm nhập vào cơ
thể trẻ gây bệnh. Khi trẻ bệnh, một vòng tròn luẩn
quẩn xuất hiện vì khi trẻ bị tiêu chảy, trẻ biếng ăn lại
càng dễ dẫn đến suy dinh dưỡng.

- Vi khuẩn, siêu vi khuẩn hoặc giun sán là những kẻ
gây nhiễm khuẩn đường ruột khiến trẻ bị tiêu chảy.

- Cha mẹ cho trẻ ăn loại thực phẩm hoặc món ăn
mới khiến trẻ không tiêu hóa được cũng dễ dẫn đến
tình trạng tiêu chảy ở trẻ.

Điểm mặt những “thủ phạm” gây bệnh tiêu chảy gồm
có siêu vi rota và phổ biến hơn cả là vi khuẩn ecoli,

hầu hết hai “thủ phạm” này có mặt trong thức ăn, đồ
uống không hợp vệ sinh hoặc những nơi dơ bẩn.
Biểu hiện của trẻ khi bị tiêu chảy là trẻ đi tiêu lỏng 3
lần trong vòng 24 giờ. Nguy cơ lớn nhất của tiêu chảy
chính là gây nên tình trạng mất nước, chất điện giải
khiến cơ thể bị suy kiệt và khả năng dẫn đến tử vong
nếu không được chữa trị kịp thời là rất cao.

Cách chữa trị bệnh tiêu chảy

Bù nước cho trẻ: Khi bị tiêu chảy, trẻ sẽ có những
dấu hiệu như sút cân, tiểu ít, miệng khô, mắt lõm, da
không còn căng và kém đàn hồi, ngủ không yên, cáu
gắt. Có thể bù nước cho bé bằng gói Oresol. Đây là
loại thuốc chứa muối natri, muối kali và đường
glucoz. Có thể hòa tan 1 gói Oresol trong một lít nước
đun sôi để nguội và cho trẻ uống liên tục trong ngày.

Tùy theo tình trạng mất nước nhiều hay ít mà lượng
nước uống vào trung bình theo tỷ lệ như sau:

Trẻ sơ sinh dưới 6 tháng: 250-500ml.
Từ 6 đến 24 tháng: 500-1.000ml
Từ 2-5 tuổi: 750-1.500ml
Trên 5 tuổi: từ 1.000-2.000ml.

Người lớn cũng có thể tự pha dung dịch bù nước cho
trẻ với công thức: pha một lít nước đun sôi, để nguội
với một muỗng cà phê muối ăn và 8 muỗng cà phê
đường cát (muối và đường khi múc bằng muỗng cần

lấy đũa gạt bằng miệng muỗng, không múc một
muỗng đầy). Nếu có sẵn mật ong, có thể thay đường
cát bằng 8 muỗng cà phê mật ong, ngoài ra có thể
thêm nước cam hay nước chanh vào dung dịch này.
Mật ong chứa lượng đường glucoz nên cơ thể dễ hấp
thu hơn đường cát (saccharoz). Sau mỗi lần bé đi tiêu
chảy thì cho bé uống một tách dung dịch đã pha.

ị những bệnh n
ày trẻ luôn cảm thấy mệt mỏi, chán ăn nên ph
ụ huynh cần chú ý bổ sung chất dinh d
ẻ. Ảnh: Getty
images.
Bổ sung chất dinh dưỡng cho bé

Với những trẻ còn bú mẹ, cần duy trì việc cho bú và
cố gắng cho trẻ bú thêm nhiều lần để bù vào lượng
nước trẻ mất khi đi tiêu. Tuy nhiên, trong chế độ ăn
uống của người mẹ nên cẩn thận với những thực
phẩm có tính nhuận tràng khiến bé khó dứt tiêu chảy.

Cho bé ăn những thức ăn giàu đạm, nấu chín và
nghiền nhuyễn như thịt, cá, đậu, lòng đỏ trứng, không
nên ăn thức ăn có mỡ hay xào nấu với mỡ.

Nên cho bé ăn súp cà rốt hoặc nước cháo cho đến
khi bé bình phục.

Bệnh kiết lỵ

Trẻ rất dễ bị mắc bệnh tiêu chảy cấp khi vào mùa
nóng, bệnh này chia làm hai loại. Một loại là trẻ nôn
ói, tiêu chảy kéo dài, còn loại thứ hai thì bệnh nhi đi
tiêu phân có đàm và máu, theo tên gọi dân gian thì
đây là chứng kiết lỵ. Bệnh này do vi khuẩn Shigella và
ký sinh trùng Entamoeba hystolitica gây ra, vì thế có
thể chia bệnh kiết lỵ ra làm hai loại là lỵ trực trùng (do
vi khuẩn Shigella) và lỵ amine (do ký sinh trùng
Entamoeba hystolitica).

Lỵ trực trùng: thường có triệu chứng ồ ạt. Biểu hiện
của lỵ trực trùng là hai dấu hiệu: nhiễm trùng và đi
tiêu nhiều. Trẻ em chán ăn, sốt cao, có thể co giật,
tiếp đến là đau bụng quanh rốn rồi đau quặn ruột.
Ban đầu trẻ đi tiêu phân lỏng, sau đi ra toàn chất
nhầy lẫn máu. Bé đi cầu một ngày 10-12 lần, cô thể
mất nước, mệt mỏi nên thường xuyên quấy khóc.

Trẻ có những triệu chứng trên là do vi khuẩn shigella
gây viêm toàn bộ đại tràng và trực tràng. Bệnh
thường lây truyền qua phân. Khả năng trẻ bị lây vì
người thân trong gia đình bị bệnh, đi tiêu không rửa
tay, lấy thực phẩm cho bé ăn hoặc mua thực phẩm
đường phố có nhiễm vi khuẩn shigella. Nếu trong nhà
có nuôi chó, mèo thì phân của vật nuôi cũng có thể
chứa vi khuẩn gây bệnh. Lông súc vật cũng là một
đường lây bệnh khi trẻ thích ôm ấp, vuốt lông thú
nuôi. Thêm một khả năng nữa đó là vật nuôi được
vào nhà, để lại vi khuẩn trên nền nhà mà trẻ bò hoặc
để tay chạm phải rồi đưa lên miệng cũng khiến trẻ bị

lây bệnh. Tất nhiên không thể quên một “thủ phạm”
rất nguy hiểm chính là ruồi, ruồi bu vào phân người
chứa vi khuẩn rồi bu trên thức ăn thì rất dễ dàng cho
vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể bé.

Lỵ amibe: Loại bệnh lỵ amibe lại có biểu hiện là chỉ
âm ỷ. Người bệnh có thể sốt nhẹ, hoặc không nhưng
chủ yếu là đau quặn bụng, mót rặn. Ban đầu người
bệnh cũng đi tiêu phân lỏng, sau nhiều nhầy và máu,
một ngày đi tiêu 5 – 10 lần.

Tác hại của bệnh lỵ: Những tác hại của bệnh lỵ trẻ
nhỏ rặn nhiều sẽ bị sa hậu môn. Vì mất nhiều chất bổ
dưỡng nên trẻ dễ bị viêm đa dây thần kinh. Hội
chứng viêm niệu đạo kết mạc mắt có thể xuất hiện
sau khi bị lỵ. Trẻ có thể bị viêm khớp rồi để lại di
chứng teo cơ.

Lỵ amibe: có thể gây rối loạn chức năng vận động
của ruột, viêm đại tràng, trĩ, sa hậu môn. Nặng nhất là
ký sinh trùng amibe lên gan gây ápxe gan.

ật nuôi cũng l
à một nguồn lây bệnh kiết lỵ. Ảnh: Getty images.
Điều trị bệnh

Khi phát hiện các triệu chứng nghi ngờ mắc bệnh kiết
lỵ, bệnh nhân phải vào bệnh viện ngay để được
khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh không
được tự ý chữa trị hoặc chữa mẹo, bệnh không được

để lâu trở nặng gây nhiều biến chứng và cp1 nguy cơ
cao lây lan trong cộng đồng. Điều trị bệnh cần có sự
gima sát chặt chẽ của bác sĩ.

Bệnh tả

Bệnh tả cũng có nguy cơ xuất hiện trong mùa nóng.
Cần phải có ý thức cảnh giác bệnh tả, vì đây vừa là
một bệnh nguy hiểm, có thể làm tử vong nhanh chóng
vừa dễ lây lan thành dịch.

Ba triệu chứng chủ yếu khi mắc bệnh tả: tiêu chảy ra
nước ồ ạt, nôn ói liên tục, đau bụng. Nguy hiểm nhất
là triệu chứng tiêu chảy, bệnh nhân đi ngoài liên tục,
không cầm được, phân toàn nước màu trắng đục. Khi
đó, bệnh nhân bị mất nước nhiều, kiệt sức và tử vong
rất nhanh. Gây ra bệnh này là vi khuẩn hình phẩy
Vibrio cholerea (phẩy khuẩn tả).

Các loại vi khuẩn nói trên luôn có ở những nơi dơ
bẩn, nguồn nước kém vệ sinh, thức ăn bị ôi thiu,
chưa nấu chín hay để ruồi đậu vào. Khi trẻ ăn uống
trong môi trường kém vệ sinh đó, các loại vi trùng nói
trên sẽ theo thức ăn vào bộ máy tiêu hóa, chúng phát
triển và bài tiết ra nhiều chất độc gây bệnh làm tử
vong, gây thành dịch.

Để phòng ngừa, cần phải giữ vệ sinh ăn uống, chúng
ta cần phải: uống sạch, nên dùng nước đun sôi để
nguội, khi uống nước giải khát nên dùng các loại đã

qua xử lý tiệt trùng đóng kín trong lon hoặc chai,
không nên cho các em uống các loại nước vỉa hè bụi
bặm. Ăn các loại thức ăn đã nấu chín không để quá 2
giờ, khi ăn rau sống phải rửa thật kỹ bằng nước muối.
Tất cả thức ăn khi chưa dùng đều phải để nơi sạch
sẽ, bao hoặc đậy kín, tập cho trẻ thói quen rửa tay
sạch sẽ trước khi ăn và sau khi đi tiêu.

Bù nước và điện giải cho trẻ

Cho trẻ uống: Oresol pha với một lít nước sôi để
nguội. Có thể pha dịch thay thế: 8 muỗng cà phê
đường, 1 muỗng cà phê muối pha trong 1 lít nước
uống; cũng có thể dùng nước cháo 50g và 3,5g muối
hoặc nước dừa non có pha một nhúm muối.
Liều lượng thuốc Oresol cho trẻ uống theo độ tuổi
như sau:
0 – 2 tuổi: 50 – 100ml Oresol mỗi ngày (tương đương
½ gói)
2 – 9 tuổi: 100 – 200ml presol mỗi ngày (tương
đương 1 gói)
Từ 10 tuổi trở lên có thể cho uống tùy vào số lần đi
tiêu, tình trạng mất nước của người bệnh, khoảng 2
gói Oresol một ngày.

Khi phát hiện trẻ bị bệnh cần phải đưa trẻ đi khám để
có sự điều trị kịp thời của bác sĩ hoặc nhân viên trạm
y tế.

Môi trường thiếu vệ sinh, khí hậu nóng bức khiến rất

nhiều vi khuẩn, vi trùng và mầm bệnh sinh sôi, các
bậc phụ huynh cần lưu ý giữ gìn vệ sinh trong sinh
hoạt và quan trọng nhất là trong việc ăn uống để trẻ
có được sức khỏe tốt, tránh bị nhiễm những căn bệnh
nguy hiểm về đường tiêu hóa. Ngoài những bệnh
nguy hiểm nói trên, trẻ còn nguy cơ mắc các bệnh
cũng thuộc đường tiêu hóa như tắc ruột, sa trực
tràng, thương hàn… Khi nhận thấy trẻ có những dấu
hiệu bị bệnh, cần đưa trẻ đi khám ngay để có thể
chữa trị kịp thời, tuyệt đối không nên chủ quan để trẻ
ở nhà tự điều trị.