Bệnh giao mùa ở trẻ em - Chớ coi thường! ppsx

Bệnh giao mùa ở trẻ em - Chớ coi
thường!


Khi thời tiết chuyển mùa từ nóng sang lạnh, số trẻ em tới các bệnh viện, trung tâm y tế
tăng vọt. Các bệnh hay gặp khi thời tiết giao mùa là tiêu chảy, cảm cúm, sốt và nhất là
bệnh viêm đường hô hấp.
Để thuận tiện cho việc nhận biết và điều trị bệnh, các nhà chuyên môn chia viêm đường
hô hấp (VĐHH) thành 2 loại, tuỳ theo vị trí tổn thương.

Nhiễm khuẩn hô hấp trên bao gồm các trường hợp viêm mũi - họng, VA, viêm amidan,
viêm tai giữa, ho và cảm lạnh. VĐHH trên thường gặp và diễn biến nhẹ. VĐHH dưới ít
gặp hơn nhưng thường là nặng bao gồm các trường hợp viêm thanh quản, khí quản, phế
quản, tiểu phế quản và phổi. Những virut thường gặp gây VĐHH ở trẻ em gồm: virut hợp
bào hô hấp (RSV), virut cúm, virut á cúm, virut sởi, Adenovirus (còn gọi là virut hạch),
Rhinovirus, Enterovirus, Cornavirus Ở các nước đang phát triển như nước ta, căn
nguyên nhiễm khuẩn vẫn đóng vai trò quan trọng trong nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính
(NKHHCT) ở trẻ em là: hemophilus influenzae, liên cầu, tụ cầu, Bordetella, Klebsiella
pneumoniae, Chlamydia trachomatis


Viêm đường hô hấp trên

Viêm đường hô hấp trên được chia làm 2 loại là cấp tính và mạn tính. Bệnh nhiễm khuẩn
hô hấp trên cấp tính sẽ diễn biến trong vòng vài ba ngày với các dấu hiệu sốt cao hoặc
vừa ho, hắt hơi, chảy nước mũi, nghẹt mũi, thay đổi giọng, mất giọng. Ở trẻ em dưới 1
tuổi đôi khi nôn nhiều, quấy khóc. Khi khám họng lúc đó sẽ thấy niêm mạc họng đỏ rực,
sau đó các dấu hiệu trên mất đi. Khi bị bội nhiễm các vi khuẩn trên, bệnh sẽ diễn biến
nặng lên, trẻ hay bị viêm phế quản, viêm phổi. Khi bị VĐHH cấp tính mà không được
điều trị hoặc điều trị không dứt điểm thì rất dễ chuyển thành mạn tính. Triệu chứng của
VĐHH mạn tính là ho thúng thắng, rát họng, nuốt thấy hơi vướng như có vật gì nằm

trong họng, đặc biệt ở trẻ em là chảy nước mũi thường xuyên (một hoặc cả hai bên mũi).

Một số trẻ em bị VA mạn tính kéo dài mà căn nguyên do vi khuẩn mủ xanh
(Pseudomonas aeruginosa) thì chất nhày chảy ra ở mũi thường có màu xanh. Ngoài chảy
mũi, trẻ ngủ thường thở bằng miệng.

Viêm tai giữa cấp cũng là một biến chứng hay gặp của nhiễm khuẩn hô hấp trên cấp tính
nếu không được phát hiện và điều trị sớm sẽ gây thủng màng nhĩ, giảm thính lực hoặc
nặng có thể gây biến chứng nội sọ do viêm tai.

Viêm đường hô hấp dưới

Viêm phế quản phổi là tổn thương viêm cấp tính lan tỏa cả phế nang, mô kẽ lẫn phế quản,
khởi đầu thường do các tác nhân virut, sau đó bội nhiễm vi khuẩn hoặc do cả hai.

Bệnh nhân có tiền sử nhiễm khuẩn nhẹ đường hô hấp trên như ho, sổ mũi, rất dễ bị viêm
phế quản phổi. Trẻ viêm phế quản phổi ở giai đoạn khởi phát chỉ bị sốt nhẹ, người mệt
mỏi, quấy khóc, ăn kém. Ở giai đoạn toàn phát trẻ sốt cao hoặc có thể bị hạ nhiệt độ, ho
khan, chảy nước mũi và bắt đầu xuất hiện đờm. Lúc này trẻ thấy khó thở, cách mũi phập
phồng, thở nhanh. Đối với trẻ sơ sinh, trẻ đang còn bú có những triệu chứng và dấu hiệu:
trướng bụng, da xanh tím, giảm trương lực cơ

Thái độ xử trí

Điều quan trọng trong thái độ xử trí VĐHH là lựa chọn được cách điều trị thích hợp cho
trẻ. Không phải bất cứ trường hợp VĐHH nào cũng được chỉ định dùng thuốc kháng sinh
hay cho nhập viện điều trị nội trú. Nhưng cũng không phải vì coi nhẹ VĐHH mà mọi
trường hợp VĐHH đều được tự điều trị tại nhà và theo dõi qua loa.

- Các trường hợp trẻ chỉ có ho, chảy mũi, không thở nhanh, không có rút lõm lồng ngực,

không có các dấu hiệu nặng khác như co giật, li bì, bỏ bú thì được nhận định là không
viêm phổi. Các biện pháp điều trị bao gồm khuyến khích sử dụng các loại thuốc ho an
toàn sẵn có như hoa hồng bạch hấp đường phèn, húng chanh hấp mật ong dùng thuốc
hạ sốt nếu có sốt cao. Hướng dẫn cho người chăm trẻ biết cách chăm trẻ tại nhà.

- Đối với các trường hợp nhiễm khuẩn mức độ vừa. Trẻ có dấu hiệu thở nhanh nhưng
chưa có các dấu hiệu nặng và biến chứng. Lúc này thuốc kháng sinh bắt đầu được sử
dụng. Chỉ cần cho trẻ uống liều thuốc đầu tiên tại các cơ sở y tế (trạm y tế, phòng khám
ngoại trú ) rồi hướng dẫn cho người chăm trẻ biết cách cho trẻ uống thuốc tại nhà và
chăm sóc trẻ. Hẹn đưa trẻ đến khám lại sau 2 ngày.

- Trường hợp nặng, trẻ có các dấu hiệu như rút lõm lồng ngực, thở rít hay có các dấu hiệu
nặng kèm theo: li bì, co giật, bỏ bú Đây là các trường hợp cần được cấp cứu. Cần phải
tìm mọi cách đưa trẻ đến ngay bệnh viện, các trung tâm y tế có đủ phương tiện tốt để cấp
cứu và điều trị cho trẻ.