Giới thiệu công nghệ phần mềm (1) ppt

Gi i thi u
công ngh ph n m m
(1)
Nguy n Thanh Bình
Khoa Cơng ngh Thơng tin
Trư ng ð i h c Bách khoa
ð i h c ðà N ng

N i dung
L ch s phát tri n ph n m m và
kh ng ho ng ph n m m ?
Công ngh ph n m m
Khái ni m
M c đích
Ngun t c

Ch t lư ng ph n m m
Phân lo i ph n m m
2

1


L ch s phát tri n ph n m m
1946, máy tính đi n t ra đ i
1950, máy tính ñư c thương m i hóa
Ph n m m b t ñ u ñư c phát tri n

Nh ng năm 1960
nh ng th t b i v phát tri n ph n m m
• s n ph m ph n m m ph c t p

• nhi u l i
• t ch c s n xu t: giá thành, ti n đ , ...

Ngư i ta nói đ n “Kh ng ho ng ph n m m”
3

L ch s phát tri n ph n m m
T th cơng đ n cơng ngh
• Chương trình nh
• D án l n
• khơng chuyên nghi p
• chuyên nghi p
• 1 ngư i làm
• nhi u ngư i làm
• ngư i s d ng = ngư i phát tri n • khách hàng & nhà cung c p
• 1 s n ph m = mã ngu n
• nhi u s n ph m
• ti n trình phát tri n đơn gi n
• ti n trình phát tri n ph c t p

1968, h i th o khoa h c đ u tiên v “Cơng ngh ph n m m”

4

2


Kh ng ho ng ph n m m
V m t s n ph m
ch t lư ng s n ph m ph n m m

•
•
•
•
•

khơng đáp ng u c u th c t
khó s d ng
khơng tin c y
khó b o trì
khách hàng khơng hài lịng

5

Kh ng ho ng ph n m m
V m t qu n lý
K ho ch
• khơng đánh giá đúng giá thành
• khơng đúng ti n đ
• chi phí phát tri n / chi phí b o trì

V m t pháp lý
• h p đ ng khơng r ràng, khơng ch t ch

Nhân l c
• đào t o
• giao ti p

Thi u tiêu chu n đánh giá s n ph m
Thi u quy trình qu n lý

6

3


Kh ng ho ng ph n m m
ði u tra c a General Acounting Office
(1982) trên nhi u s án v i t ng v n đ u tư
$68.000.000
Khơng giao s n ph m: 29%
Khơng đư c s d ng: 47%
B cu c: 19%
ðư c s d ng sau khi ñã ch nh s a: 3%
T t: 2%

7

Kh ng ho ng ph n m m

8

4


Công ngh ph n m m
Khái ni m
Công ngh ph n m m
nghiên c u và phát tri n các phương pháp,
kĩ thu t và công c nh m xây d ng các
ph n m m m t cách kinh t , có đ tin c y

cao và ho t ñ ng hi u qu
thi t k , xây d ng, và b o trì các ph n m m
ph c t p, b n v ng và ch t lư ng

9

Cơng ngh ph n m m
M c đích
M c đích
áp d ng th c t
•
•
•
•

các ki n th c khoa h c,
các nguyên t c kinh t ,
các nguyên t c qu n lí,
các k thu t và cơng c thích h p

đ s n xu t và b o trì các ph n m m nh m b o đ m
4 u c u (FQCD):
• ph n m m t o ra ph i ñáp ng ñư c yêu c u ngư i s
d ng
• ph n m m ph i ñ t ñư c các tiêu chu n v ch t lư ng
• giá thành ph i n m trong gi i h n đ t ra
• ti n ñ xây d ng ph n m m ph i ñ m b o
10

5

Công ngh ph n m m
Nguyên t c
Các nguyên t c cơ b n
Ch t ch (rigor and formality)
Chia nh (separation of concerns)
Mơ-đun hóa (modularity)
Tr u tư ng (abstraction)
Phịng ng a s thay đ i (anticipation of
change)
T ng qt hóa (generality)
Gi i quy t t ng bư c (incrementality)
11

Công ngh ph n m m
Nguyên t c
Ch t ch (rigor and formality)
s d ng mơ hình lý thuy t và tốn h c
áp d ng cho t t c các bư c, t t c các s n
ph m
Ví d
• “ch n z là giá tr l n nh t c a x và y”
• z = max(x, y)

12

6

Công ngh ph n m m
Nguyên t c
Chia nh (separation of concerns)
Làm ch đ ph c t p
• ch t p trung m t lĩnh v c cùng m t lúc

Chia v n đ thành các ph n nh hơn
• Gi i quy t m t ph n nh s ñơn gi n hơn
• “chia ñ tr ” (divide and conquer)

Có th chia nh theo
• th i gian: l p k ho ch
• khái ni m: giao di n / thu t tốn
• x lý: chia các x lý con
13

Cơng ngh ph n m m
Ngun t c
Mơ-đun hóa (modularity)
Chia nh ñ ph c t p
• d hi u
• d qu n lý các h th ng ph c t p

Quan h m t thi t v i nguyên t c “chia nh ”
Các phương pháp mơ-đun hóa
• chi n lư c t trên xu ng (top-down)
• chi n lư c t dư i lên (bottom-up)

Ch t lư ng c a mơ-đun hóa
• liên k t l ng l o (low coupling)

• k t c cao (high cohesion)

14

7


Công ngh ph n m m
Nguyên t c
Tr u tư ng (abstraction)
Lo i b nh ng gì khơng quan tr ng
Ch xem xét các y u t quan tr ng
S d ng các mơ hình
• mơ hình cho ngư i s d ng
• mơ hình cho ngư i phát tri n

Ví d
• ngơn ng l p trình / c u trúc ph n c ng
• xây d ng tài li u
• đ c t b i đi u ki n trư c và sau

15

Công ngh ph n m m
Nguyên t c
Phịng ng a s thay đ i (anticipation of
change)
ph n m m là s n ph m thư ng xuyên ph i
thay đ i
d báo các y u t có th thay đ i

•

nh hư ng có th

các thay đ i thư ng g p
• trong đ c t u c u
• trong ng c nh s d ng
• kh năng v công ngh
16

8


Công ngh ph n m m
Nguyên t c
T ng quát hóa (generality)
xem xét v n đ trong ng c nh t ng quát
gi i quy t v n ñ l n hơn
m c đích
• tái s d ng d dàng
• có th s d ng các cơng c có s n
• s d ng design patterns

• chi phí có th tăng cao

17

Công ngh ph n m m
Nguyên t c
Gi i quy t t ng bư c (incrementality)

Ngun t c
•
•
•
•

xác đ nh m t ph n (t p con)
phát tri n
ñánh giá
b tđ ul i

Áp d ng cho
• phát tri n m t s n ph m
• mơ đ c t / m t ki n trúc / ...

• mơ hình phát tri n
• mơ hình l p

18

9


Ch t lư ng ph n m m
Tính đúng đ n (correctness)
th c hi n ñúng các ñ c t v ch c năng
(functional specification)
Tính tin c y (reliability)
đáp ng ñư c nh ng yêu c u ñ t ra
Tính b n v ng (robustness)

ho t ñ ng t t trong nh ng ñi u ki n s d ng
khác nhau
19

Ch t lư ng ph n m m
Tính hi u qu (efficiency)
s d ng hi u qu các ngu n tài nguyên (b
nh , CPU, ...)
Tính thân thi n (user friendlyness)
d s d ng

Tính d ki m tra (verifiability)
d ki m tra ch t lư ng
20

10


Ch t lư ng ph n m m
Tính d b o trì (maintainability)
d xác đ nh và s a l i
d t o ra nh ng phiên b n m i khi có s m
r ng

Tính tái s d ng (reusability)
d tái s d ng trong nh ng ph n m m m i

Tính kh chuy n (portability)
d s d ng trong các môi trư ng m i
21

Ch t lư ng ph n m m
Tính d hi u (understandability)
d hi u ñ i v i ngư i s d ng cũng như đ i
v i ngư i phát tri n

Tính h p tác (interoperability)
d h p tác v i các ph n m m khác

S n xu t hi u qu (productivity)
ti n trình s n xu t ph n m m ph i hi u qu
22

11


Ch t lư ng ph n m m
Kh năng giao s n ph m ñúng h n
(timeliness)
giao s n ph m theo t ng gói
Tính trong su t (visibility)
đ i v i ngư i phát tri n/ngư i qu n lý
• hi u r ti n đ phát tri n
• hi u r nh hư ng c a các quy t đ nh

đ i v i khách hàng
• hi u r ti n đ phát tri n
• hi u r nh hư ng c a các quy t ñ nh

23

Ch t lư ng ph n m m
S th a hi p gi a các tiêu chu n ch t
lư ng
tính thân thi n / tính b n v ng
tính kh chuy n / tính hi u qu

24

12


Phân lo i ph n m m
Các h th ng thông tin (Information Systems)
qu n lý thông tin
cơ s d li u + giao tác
Các h th ng th i gian th c (Real-Time
System)
các h th ng khi ho t ñ ng c n ph i tr l i
các s ki n v i m t th i gian ñư c quy ñ nh
nghiêm ng t
25

Phân lo i ph n m m
Các h th ng phân tán (Distributed Systems)
m ng máy tính
phân tán d li u
phân tán x lí
Các h th ng nhúng (Emmbedded Systems)
giao ti p v i các h th ng/m ch ñi n t

26

13