Ngữ văn 6(tập 2)

Nguyễn Thị Phơng Lan - THCS Nguyễn Đăng Đạo Giáo án Ngữ văn 6

Giáo án ngữ văn kì II
Ngày 06/ 01/ 2010

Tiết 73 Bài học đờng đời đầu tiên
Tô Hoài
( Trích : Dế Mèn phiêu lu kí)
A- Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh:
- Nắm những nét cơ bản về tác giả, tác phẩm, đoạn trích.
- Hiểu rõ nội dung, ý nghĩa của Bài học đờng đời đầu tiên.
- Nắm đợc những nét đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả kể chuyện của bài văn.
B- Đồ dùng, ph ơng tiện:
- Bảng phụ
- Tranh Dế mèn và tập truyện Dế Mèn phiêu lu kí
C- Tổ chức các hoạt động:
1- ổn định SS :
2- Kiểm tra: Sự chuẩn bị bài của học sinh
3- Bài mới
HĐ1: Giới thiệu bài:
Em biết gì về nhà văn Tô Hoài và truyện Dế Mèn phiêu lu kí?
Tô Hoài là nhà văn nổi tiếng đã gắn bó cả cuộc đời viết văn về đề tài thiếu nhi , Dế Mèn
phiêu lu kí là truyện đồng thoại đầu tay của Tô Hoài, đợc hàng triệu độc giả nhỏ tuổi a
thích.Dế Mèn là ai? chân dung và tính cách n/v ntn, bài học đờng đời đầu tiên mà anh ta nếm
trải ra sao
HĐ2:Tìm hiểu chung
Cho hs đọc chú thích * sgk
*Gv nói ý nghĩa của bút danh Tô Hoài :
Sông Tô Lịch, đoạn Huyện Hòai Đức, Hà
Tây
*Cho hs xem tập truyện Dế Mèn kí,

gv tóm tắt chơng, đoạn trích.
*Yêu cầu đọc diễn cảm theo từng phần:
P1; Dế tự tả chân dung mình:Giọng kiêu
hãnh, hào hứng, nhấn mạnh các động từ,
tính từ.
P2; Trêu chị Cốc: giọng thay đổi Dế
Mèn trịch thợng, Dế Choắt yếu ớt, chị
Cốc đáo để, tức giận
P3: DM hối hận: Giọng buồn sâu lắng.
*Gv đọc mẫu 1 đoạn, sau đó gọi hs đọc,
nhận xét.
* Giải thích từ: sgk
I- Tìm hiểu chung:
1- Tác giả, tác phẩm
- Tác giả: Tên thật là Nguyễn Sen, sinh 1920, tại
Cầu Giấy, Hà Nội.
- Tác phẩm:
Gồm 10 chơng, in năm 1941, là tp đặc sắc nổi
tiếng của Tô Hoài.
* Đoạn trích: Nằm trong chơng I Tôi sống độc
lập từ thuở bé, một sự ngỗ nghịch đáng ân hận suốt
đời.
2 -Đọc, hiểu chú thích.
3- Bố cục: 2 phần
+ Miêu tả hình dáng, tính tình của
DM
+ Kể về bài học đờng đời đầu tiên
1
1
Nguyễn Thị Phơng Lan - THCS Nguyễn Đăng Đạo Giáo án Ngữ văn 6

? Đoạn trích có thể chia mấy phần? (2
phần)
? Nêu ý chính từng phần
? Hãy nêu tóm tắt đoạn trích Bài
học tiên
? Văn bản sử dụng ngôi kể thứ mấy? Vì
sao? (Thứ nhất- Vì nhân vật DM xng tôi)
HĐ3- Hớng dẫn tìm hiểu văn bản
* Cho hs đọc lại đoạn đầu.
?Tác giả giới thiệu với bạn đọc n/v nào?
? Qua những nét miêu tả DM của tác giả
tập trung ở những khía cạnh nào? (hình
dáng, hành động, tính cách )
*HS lên điền vào bảng sau:
Hình dáng
Càng: Mẫm bóng
Vuốt: Cứng và
nhọn hoắt
Cánh - áo dài
chấm đuôi
Đầu to nổi từng
tảng
Răng đen nhánh
Râu dài, uốn cong
Hành động
Đạp phanh phách
Vũ phành phạch
Nhai ngoàm
ngoạp
Vuốt râu rất đỗi

hùng dũng
Chân rún rẩy
Táo tợn, cà khịa
với mọi ngời
Quát mắng chị
Cào Cào,
đághẹo
? Em có nhận xét gi cách sử dụng từ khi
tả hình dáng DM? ( Dùng các TT, so
sánh)
? Trình tự miêu tả và cách miêu tả có gì
đặc biệt?
( Gv bình: Gợi tả hình dáng chung vừa
làm nổi bật các đặc điểm quan trọng của
đối tợng, vừa diễn tả ngoại hình, vừa thể
hiện hành động để bộc lộ vẻ đẹp của
DM)
? Theo em, qua cách mtả đó DM hiện lên
với vẻ đẹp ntn?
? Tính cách của DM hiện lên qua nhũng
chi tiết nào? (điền bảng phụ)
? Em có nhận xét gì về cách mtả tính
cách của DM? (dùng ĐT,TT đặc tả tính
cách của DM)
? qua những từ ngữ mtả, em có nhận xét
gì về tính cách của DM? nét nào đẹp, nét
nào cha đẹp?
II- Tìm hiểu văn bản:
1-Hình ảnh Dế Mèn
*Hình dáng:

- Tg dùng ĐT,TT chỉ đặc điểm tuyệt đối rất
chính xác.
. Miêu tả lần lợt từng bộ phận cơ thể của DM,
kết hợp miêu tả HD gắn với hành động (khiến
h/ả DM mỗi lúc hiện rõ thêm)
->DM hiện lên với vẻ đẹp của chàng dế thanh
niên cờng tráng:hùng dũng đẹp đẽ đầy hấp dẫn
*Tính cách
2
2
Nguyễn Thị Phơng Lan - THCS Nguyễn Đăng Đạo Giáo án Ngữ văn 6
* Hs trao đổi ý kiến về nét đep và nét cha
đẹp của DM.
-Nét đẹp: khoẻ mạnh, cờng tráng, đầy
sức sống, yêu đời, tự tin
- Nét cha đẹp: Kiêu căng, tự phụ, hợm
hĩnh, ko coi ai ra gì
? Hãy rút ra những nhận xét chung nhất
về nhân vật DM?
( DM là hình mẫu tiêu biểu cho thế hệ
thanh thiếu niên đơng thời và nhiều thời.
Điểm đáng khen và đáng chê của DM
cũng phù hợp với lứa tuổi mới lớn)
DM là một chàng dế thanh niên có vẻ đẹp khoẻ
khoắn, tự tin nhng vô cùng kiêu căng, hợm hĩnh.
4- Củng cố:
Đọc lại đoạn 1 và thảo luận điểm tốt và cha tốt của DM
5- Hớng dẫn:
Soạn tiếp bài, kể tóm tắt văn bản

Ng y 07 /01/ 2010
Tiết 74 Bài học đờng đời đầu tiên
Tô Hoài
( Trích : Dế Mèn phiêu lu kí)
A- Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh:
- Nắm những nét cơ bản về tác giả, tác phẩm, đoạn trích.
- Hiểu rõ nội dung, ý nghĩa của Bài học đờng đời đầu tiên.
- Nắm đợc những nét đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả kể chuyện của bài văn.
B- Đồ dùng, ph ơng tiện:
- Bảng phụ
- Tranh Dế mèn và tập truyện Dế Mèn phiêu lu kí
C- Tổ chức các hoạt động:
1- ổn định: SS :
2- Kiểm tra:
Trình bày những hiểu biết của em về tác giả Tô Hoài
Và tóm tắt đoạn trích Bài học tiên
Tác giả miêu tả hình dáng và hành động của DM qua những chi tiết nào? Tính cách của
DM ra sao?
3- Bài mới:
HĐ1- Giới thiệu bài: GV tóm tắt nội dung phần 1 để chuyển vào phần 2
3
3
Nguyễn Thị Phơng Lan - THCS Nguyễn Đăng Đạo Giáo án Ngữ văn 6
HĐ2- Phân tích ý 2
* Hs đọc đoạn 2: chú ý các giọng đọc
? Mang tính kiêu căng, tự phụ vào đời.DM đã gây ra
chuyện gì để phải ân hận suốt đời? ( Coi thờng Dế
Choắt, gây sự với chị Cốc dể dẫn đến cái chết của
Dế Choắt).
? Khi tả Choắt, DM đã tả ntn? ( Nh gã nghiện cánh

ngắn râu một mẩu mắt ngẩn ngơ hôi nh cú mèo,
có lớn nhng ko có khôn )
? Xng hô nh thế nào? ( Chú, mày)
? Vậy trớc mắt DM, choắt hiện lên ntn?( Yếu ớt, xấu
xí, đáng khinh)
? Qua các chi tiết miêu tả về Choắt , tác giả đã hé
mở thái độ của DM. Đó là thái độ gì ? ( Kiêu căng,
coi thờng, trịch thợng)
?Vậy, nhìn chung Mèn đã tỏ thái độ ntn với Choắt?
Gv chuyển; Hết coi thờng Choắt, DM đã làm nên
một việc có thể gọi là đỉnh điểm của câu
chuyện.Vậy đỉnh điểm của câu chuyện là ở chỗ
nào?
( Mèn đã gây sự với chị Cốc.)
? Vì sao Mèn lại dám gây sự với chị Cốc? (Nghịch
ranh, muốn ra oai với Choắt, muốn chứng tỏ mình
sắp đứng đầu thiên hạ)
*HS đọc đoạn DM trêu chị Cốc.
?Em có nhận xét gì về thái độ của DM khi trêu chị
Cốc? (Xấc xợc, hỗn láo, chỉ nói cho sớng miệng, ko
nghĩ đến hậu quả)
? Cách miêu tả tâm lí DM rất tinh tế.Khi trêu xong
thì hể hả vì trò đùa tai quái của mình, Theo em nh
thế có phải là DM dũng cảm ko?( Không, đó là một
trò đùa tai hại, thái độ ngông cuồng, vì nó sẽ gây
hậu quả nghiêm trọng cho Choắt)
? Mèn hung hăng kiêu ngạo là vậy mà khi thấy Cốc
phản ứng thì nó lại sợ hãi, nằm im thin thít, hèn
nhát. Chi tiết nào chứng tỏ điều đó?
? Hậu quả của trò nghịch ranh đó là gì?

( Choắt bị Cốc mổ đén chết)
? Kẻ phải chịu hậu quả là Choắt , còn DM có chịu
hậu quả nào ko?
? Bài học mà choắt dạy DM là bài học nào?
(đọc sgk)
? Em có suy nghĩ gì về lời dạy đó? (Chí lí- chí tình)
2-Bài học đ ờng đời đầu tiên
* Với Dế Choắt
Mèn luôn tỏ thái độ kẻ cả, trịnh th-
ợng, coi thờng Choắt.
*Với chị Cốc
-Lúc đầu: hung hăng, kiêu ngạo,
dùng lời lẽ xấc xợc trêu chị Cốc
- Khi thấy chị Cốc P ứng thì sợ hãi,
hèn nhát
-> Hậu quả:
+ Choắt :bị chị Cốc mổ cho đến chết
+ DM : Bị mất ngời ban láng giềng
. Bị Choắt dạy cho bài học
nhớ đời
. Suốt đời ân hân vì lỗi lầm của
mình.
4
4
Nguyễn Thị Phơng Lan - THCS Nguyễn Đăng Đạo Giáo án Ngữ văn 6
? Khi Choắt chết, thái độ Mèn ra sao? (xót thơng,
hối hận)
? Theo em sự ăn năn, hối lỗi của DM có cần thiết
không? có thể tha thứ đợc hay không? (có - vì DM
rất chân thành nhng cũng khó vì hối lỗi o thể cứu đ-

ợc mạng ngời đã chết)
?Em hãy hình dung và tả lại cảnh cuối của bài? theo
em, bài học mà DM nghĩ đến là bài học nào? (Thói
kiêu căng, lòng nhân ái)
? Em có nhận xét gì về nghệ thuật miêu tả kết hợp
kc của tác giả? (N/vật đợc nhân hoá, miêu tả sống
động )
Theo em đặc điểm nào của con ngời đợc gắn cho
con vật ở truyện này?
HĐ3: Hớng dẫn tổng kết
Hãy nhận xét về nghệ thuật miêu tả và kể chuyện
của chuyện?
?Nội dung cơ bản?

HĐ4- Hớng dẫn luyện tập
Theo em DM đáng thơng hay đáng ghét?
Khi Choắt chết:
. Mèn hối hận và xót thơng
. Thể hiện t/cảm rất chân thành với
đồng loại, biết ăn năn, hối lỗi.
- Cách miêu tả loài vật sinh động,
ngôn ngữ mtả chính xác , phép nhân
hoá, kể chuyện theo ngôi thứ nhất.
- Bài học đầu tiên đối với DM là
sống ở đời chớ kiêu căng, tự phụ mà
phải có lòng nhân ái
IV- Tổng kết :
1- Nghệ thuật :
Ngôi kể thứ nhất, sử dụng từ ngữ
chính xác để miêu tả sống động

nhân vật DM
2- Nội dung:
Phê phán DM do sự nghịch
ranh,thiếu ý thức của chính mình đã
gây ra chuyện đáng phải ân hận suốt
đời.
* Ghi nhớ (sgk/trang 3)
V- Luyện tập
Viết một đoạn văn 4-6 câu,nói về
tâm trạng của Mèn khi đứng trớc
nấm mồ của Dế Choắt.
4- Củng cố: Vì sao DM gây nên tội lỗi?
5- Hớng dẫn: Soạn bài Sông nớc Cà Mau


5
5
Nguyễn Thị Phơng Lan - THCS Nguyễn Đăng Đạo Giáo án Ngữ văn 6
Ng y 07/01/2010
Tiết 75:
Phó từ
A- Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh:
- Hiểu đợc khái niệm về phó từ.
- Các loại ý nghĩa chính của phó từ.
- Biết vận dụng và đặt câu.
B- Đồ dùng, ph ơng tiện:
- Bảng phụ
- Hệ thống ví dụ.
C- Tổ chức các hoạt động:
1- ổn định: SS :34

2- Kiểm tra:
* Kể tóm tắt đoạn trích Bài học đầu tiên
* Cho câu sau : Đầu tôi to ra và nổi từng tảng rất bớng-> Xác định ĐT, TT
3- Bài mới.
HĐ1: Giới thiệu bài : Từ kiến thức bài cũ, gv dẫn hs vào bài mới.
HĐ2: Tìm hiểu khái niệm:
*Gviên treo bảng phụ có ghi các ví dụ
*Hs đọc ví dụ
? Các từ in đậm bổ sung cho những từ nào?
bổ sung ý nghĩa gì?
? Các từ đợc bổ sung ý nghĩa thuộc từ loại
nào (ĐT , TT)
? Các từ in đậm đứng ở vị trí nào trong cụm
từ? ( trớc hoặc sau ĐT, TT)
Gọi các từ in đậm là phó từ. Vậy thế nào là
phó từ?
HĐ3: Tìm hiểu các loại phó từ:
Bảng phụ ghi các ví dụ a, b, c
? Tìm các phó từ bổ sung ý nghĩa cho ĐT,
TT in đậm?
* Hớng dẫn kẻ bảng phân loại phó từ.
L u ý : Phó từ là những h từ đi kèm các thực
từ ( DT, ĐT, TT)
HS lên bảng điền:
I- Phó từ là gì ?
1-Ví dụ:
a)đã đi cũng ra
(ĐT) ĐT

vẫn cha thấy thật lỗi lac

ĐT
b) soi đợc rất a nhìn
ĐT ĐT
to ra rất bớng
TT TT
2-Ghi nhớ 1/12
II-Các loại phó từ:
1-Ví dụ:
lắm
vào, đừng
không, đã, đang
Các loại phó từ:
Các loại PT PT đứng tr-
ớc
PT đứng
sau
chỉ quan hệ (t)
chỉ mức độ
chỉ sự tiếp diễn
chỉ sự p định
chỉ sự cầu khiến
chỉ kquả, hớng
chỉ khả năng
đã, đang,
thật , rất
cũng, vẫn
cha,không
đừng
lắm
6

6
Nguyễn Thị Phơng Lan - THCS Nguyễn Đăng Đạo Giáo án Ngữ văn 6
* Học sinh đọc ghi nhớ
HĐ4: Luyện tập:
Đọc yêu cầu BT1.
HS đọc từng câu
Nhận diện phó từ
Tìm hiểu phân loại PT
Đọc yêu cầu BT2
Gọi 3 học sinh lên bảng làm:
Tác dụng của phó từ Vẫn
ra, vào
đợc
2-Ghi nhớ 2: SGK
III- Luyện tập:
BT1: Tìm các phó từ:
a- đã (đến) : phó từ chỉ quan hệ thời gian
- không, còn ( ngời): phủ định, tiếp diễn tơng
tự.
- đều ( lấm tấm) đơng ( trổ lá)
( tiếp diễn tơng tự) (tg)
- lại , sắp , ra
(t.diễn) (tg) ( kq và hg)

b- đã ( thời gian)
đợc( kết quả)
BT2:
Viết đoạn thuật lại Dế Mèn trêu chị Cốc
dẫn đến cái chết thảm thơng của Dế Choắt =>
có dùng phó từ.

Em dùng phó từ đó để làm gì?
BT4/ SBT:
Vẫn : chỉ sự tiếp diễn tơng tự.
Phó từ: sự tiếp diễn của bão biển, của con tàu
=> t/cách kiên định, không nao núng của ng-
ời chỉ huy.
4- củng cố
Nhắc lại k/niệm phó từ và các loại phó từ.
5- Hớng dẫn:
Làm bài tập 4 , 5 / 5 (SGK, SBT)

Ng y 9/01/2010
Tit 76: Tìm hiểu chung về văn Miêu tả
A- Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh:
- Hiểu đợc về văn miêu tả trớc khi đi sâu vào một số thao tác chính nhằm tạo lập loại
văn bản này.
- Nhận diện đợc những đoạn văn bài văn MT.
- Hiểu đợc trong tình huống nào trong thì dùng văn MT ?
* Trọng tâm : nhận diện đợc văn MT.
B- Đồ dùng, ph ơng tiện:
Bảng phụ Hệ thống bài tập
C- Tổ chức các hoạt động:
1- ổn định: SS :
2- Kiểm tra
7
7
Nguyễn Thị Phơng Lan - THCS Nguyễn Đăng Đạo Giáo án Ngữ văn 6
3- Bài mới.
HĐ1: Giới thiệu bài: ở cấp tiểu học, các em đã học về văn miêu tả. Các em đã viết một số
bài văn miêu tả: Ngời, vật, phong cảnh TN Vậy em nào có thể trình bày hiểu biết của mình

về văn MT ?
HĐ2: Hớng dẫn hình thành k/niêm:
* Đọc và suy nghĩ về các tình huống .
* Gọi 3 học sinh đọc 3 tình huống trong SGK.
Cả 3 tình huóng đều sử dụng văn miêu tả:
- Tình huống 1: Tả 1 con đờng, ngôi nhà để ngời
khách nhận ra, không bị lạc.
- Tình huống 2: Tả cái áo cụ thể để ngời bán
không bị lẫn, mất thời gian.
- Tình huống 3: Tả chân dung ngời lực sỹ
? Vậy cả 3 tình huống trên giúp ta hiểu đợc điều
gì ?
? Gọi học sinh đọc đoạn tả Dế Mèn?
Đọc đoạn văn giúp em hình dung đặc điểm nổi
bật của Dế Mèn là gì?
? Đọc đoạn tả Dế Choắt ? Giúp em hình dung
DC ntn?
Những chi tiết nào giúp em hình dung đặc điểm
nổi bật của Dế mèn và Dế choắt?
? Vậy em hiểu thế nào là văn miêu tả
Đọc ghi nhớ SGK/16
HĐ3: hớng dẫn: luyện tập
Đọc yêu cầu BT1
*Ba đoạn văn:
Mỗi đoạn văn tái hiện điều gì?
Hãy chỉ ra những điểm nổi bật đó?
Đoạn 1: tả Dế Mèn
Đoạn 2: tả ngời
Đoạn 3: tả cảnh
* Yêu cầu bài tập 2

I.Thế nào là văn miêu tả?
1) Các tình huống:
- Cả 3 tình huống đều cần dùng văn
miêu tả- Giúp ta hình dung cụ thể nh
hiện ra trớc mắt.
2) Hai đoạn tả chú dế:
- Dế Mèn: Khoẻ, đẹp và mạnh mẽ
- Dế Choắt: gầy, ốm yếu
3)Ghi nhớ:
Sgk/16
II. Luyện tập :
Bài 1:
Đoạn 1: Hình ảnh Dế Mèn đợc nhân
hoá khoẻ mạnh, đẹp, tự tin
+ Càng mẫm bóng
+ Vuốt cứng nhọn hoắt
+ Đạp phành phạch vào các ngọn cỏ
Đoạn 2: Hình ảnh chú bé liên lạc nhỏ
bé, nhanh nhẹn, hồn nhiên
+ Bé loắt choắt
+ Chân thoăn thoắt
+ Đầu nghênh nghênh
+ Ca lô
+ Mồm huýt sáo nh con chim chích
Đoạn 3: Cảnh ao hồ ngập nớc sau trận
ma lớn thế giới loài vật ồn ào, náo
động, kiếm ăn.
Bài 2:Đề a) Đặc điểm nổi bật của mùa
đông

+ lạnh lẽo, ẩm
+ gió bấc, ma phùn
+ đêm dài ngày ngắn
8
8
Nguyễn Thị Phơng Lan - THCS Nguyễn Đăng Đạo Giáo án Ngữ văn 6
HS làm miệng
+ bầu trời u ám
+ cây cối trơ trụi.
Đề b) Tả khuôn mặt mẹ
+ khuôn mặt:
+ nớc da:
+ đôi mắt:
+ cái miệng, cái mũi:
4- Củng cố:
Đọc lại ghi nhớ
5: Hớng dẫn
Viết đề a, b của bài tập 2


Ng y 13/01/2010
Tit 77: Sông nớc Cà Mau
(Đoàn Giỏi)
A- Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh:
- Cảm nhận đợc vẻ đẹp độc đáo của thiên nhiên Sông nớc Cà Mau.
- Thấy rõ tình cảm của tác giả với vùng đất này
- Cảm nhận nghệ thuật miêu tả cảnh sông nớc của tác giả
* Trọng tâm : phân tích
B- Đồ dùng, ph ơng tiện:
Bảng phụ Tranh vẽ

C- Tổ chức các hoạt động:
1- ổn định: SS :
2 Kiểm tra:
Bài học đờng đời đầu tiên của DM là gì?
Em có suy nghĩ gì về câu nói cuối cùng của Dế Choắt? ý nghĩa của truyện?
3- Bài mới.
HĐ1: Giới thiệu bài:
Các em đã từng đợc xem bộ phim truyện nhiều tập chuyển thể: Đất Phơng Nam của
nhà văn Đoàn Giỏi. Giờ học hôm nay, chúng ta cùng đến với:
Mũi Cà Mau, mũi đất tơi non
Mũi thuyền ta đó, mũi Cà Mau.
Để cùng hiểu thêm về vùng đất này.
HĐ2: Tìm hiểu chung
Đọc chú thích *
Cho hs xem ảnh chân dung tác giả. Nêu vài
nết về tác giả, tác phẩm.
GV nêu cách đọc: Đoạn đầu đọc chậm
I. Tìm hiểu chung:
1- Tác giả, tác phẩm:
- Tác giả: Đoàn Giỏi (1925 1989 ) quê ở
Tiền Giang.
- Bài Sông nớc Cà Mau trích từ chơng 18
truyện Đất rừng Phơng Nam
9
9
Nguyễn Thị Phơng Lan - THCS Nguyễn Đăng Đạo Giáo án Ngữ văn 6
giọng chậm, đều đều. Đoạn sau giọng vui,
linh hoạt .
Gọi học sinh => nhận xét.
- Tìm hiểu chú thích.

? Nhận xét ngôi kể? Tác dụng? ( ngôi thứ
nhất, nv chính)
? Vbản chia thành mấy đoạn ?
HĐ2: HD Tìm hiểu văn bản
*HS đọc đoạn 1
? Tả cảnh Cà Mau qua cái nhìn và cảm nhận
của ai? ( Bé An )
?Ta thấy đáng chú ý ở những chi tiết nào?
(Gọi h/sinh lên bảng điền)
?Màu xanh gợi cho em liên tởng điều gì?
(Bức tranh TN đẹp, phong phú toàn là màu
xanh)
- Những ấn tợng đó đợc cảm nhận qua
những giác quan nào? ( thị giác, thính giác)
- Em hình dung đợc gì về cảnh sông nớc
Cà Mau qua ấn tợng ban đầu của tác giả
? ở đoạn 2 tác giả đã tả theo trật tự nào?
(Không gian, thời gian)
? Cách gọi tên sông tên đất: Rạch Mái
Giầm, kênh bọ mắt, Ba Khía, Năm Căn (nhà
năm gian) có gì đặc biệt?
- Em suy nghĩ gì về cách gọi tên này?(dân
dã, mộc mạc theo lối dân gian)
- Những địa danh đó đã gợi ra đặc điểm gì
về thiên nhiên và cuộc sống Cà Mau: (phong
phú, đa dạng, hoang sơ, gắn với cuộc sống
lao động của con ngời)
?TG đã đắc tả dòng sông Nam Căn ntn? Nớc
ầm ầm Cá hàng đàn Thuyền Cây đ-
ớc )

- ấn tợng của em về cảnh dòng sông và rừng
đớc?
?TG đã dùng những biện pháp nghệ thuật gì
khi tả ? (So sánh, động từ, tính từ)
- Cảnh tả có gì độc đáo? (Tả trực tiếp bằng
thị giác , thính giác.)
2 -Đọc, hiểu chú thích:
3- Bố cục :3 đoạn
ấn tợng ban đầu về toàn cảnh.
Cảnh kênh rạch, sông ngòi.
Cảnh chợ Năm Căn
II.Tìm hiểu văn bản:
1-ấn tợng chung về cảnh sông nớc Cà Mau:
Bảng phụ
Chi tiết Cảm xúc
- Sông ngòi, kênh
rạchchi chít nh mạng
nhện.
- Trời, nớc, cây một
sắc xanh.
- Sóng biển rì rào bất
tận => ru ngủ.
đơn điệu
triền miên
mòn mỏi
lặng lẽ
- Bằng những chi tiết đợc cảm nhận qua
thính giác, thị giác.
- Ta thấy cảnh SNCM có nhiều cây cối,
sông ngòi đợc phủ kín mầu xanh đầy bí ẩn

và hấp dẫn.
2-Cảnh sông ngòi kênh rạch Cà Mau:
Dùng phơng pháp so sánh, miêu tả trực tiếp,
sử dụng ĐT, TT.
Đoạn văn làm nổi bật vẻ đẹp hùng vĩ nên
thơ trù phú của Năm Căn.
10
10
Nguyễn Thị Phơng Lan - THCS Nguyễn Đăng Đạo Giáo án Ngữ văn 6
- Tác dụng của biện pháp nghệ thuật trên là
gì? ( vẻ đẹp trù phú, nên thơ,hùng vĩ )
*Bức tranh sgk minh hoạ cho cảnh gì ở Năm
Căn?
- Quang cảnh chợ Năm Căn vừa quen vừa lạ
lùng hiện qua các chi tiết điển hình nào?
( Nằm sát bên sông ồn ào, đông vui. Giống
các chợ vùng gần biển: Nh chợ nổi trên
sông )
- Em có nhân xét gì về bút pháp kể trên?
(liệt kê)
- Lối kể liệt kê ấy đã giúp ngời đọc hình
dung ntn về chợ và con ngời Năm Căn?
HĐ3: Tổng kết
- Qua đoạn trích em học tập đợc điều gì về
nghệ thuật miêu tả (quan sát, so sánh )
- Em đã cảm nhận đợc gì về vùng đất Cà
Mau? (TN phong phú, hoang sơ, đẹp tơi, nét
sinh hoạt độc đáo, hấp dẫn).
HĐ4: Luyện tập
- Hãy kể tên các con sông ở quê hơng em.

Giới thiệu tóm tắt về sông Cầu.
- Viết cảm nhận của em về vùng Cà Mau
qua bài sông nớc Cà Mau
3- Cảnh chợ Năm Căn:
- Cách miêu tả chi tiết điển kết hợp với cách
kể liệt kê.
- Ngời đọc hình dung cảnh chợ Năm Căn
đông vui, tấp nập, độc đáo, hấp dẫn
IV.Tổng kết:
1-Nghệ thuật
2-Nội dung
* Ghi nhớ ( Sgk/23)
V.Luyện tập:
- Sông Cầu.
- Sông Thơng.
- Sông Đuống.
4- Củng cố:
Đọc lại ghi nhớ
Đọc bài đọc thêm
5- Hớng dẫn
Soạn : Bức tranh em gái tôi.

Ng y 14/01/2010
Tiết 78 So Sánh
A- Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh:
- Nắm đợc khái niệm và cấu tạo của so sánh.
- Biết nhận sự giống nhau của các sự vật đợc so sánh đúng, so sánh hay.
* Trọng tâm: Luyện tập
B- Đồ dùng, ph ơng tiện:
- Bảng phụ

C- Tổ chức các hoạt động:
1- ổn định: SS :
2- Kiểm tra:
Thế nào là phó từ? ví dụ?
Có mấy loại phó từ? Thờng bổ sung ý nghĩa gì?
11
11
Nguyễn Thị Phơng Lan - THCS Nguyễn Đăng Đạo Giáo án Ngữ văn 6
3- Bài mới
HĐ1: Giới thiệu bài
Nhiều bài văn khi có sự so sánh vật này với vật khác, sự việc này với sự việc khác thì ta
thấy lời văn có hình ảnh và cụ thể sinh động hơn rất nhiều. Vậy so sánh có tác dụng nh thế
nào chúng ta vào bài hôm nay
HĐ2: Tìm hiểu khái niệm
* Đọc ví dụ bảng phụ
? Tìm các tập hợp chứa hình ảnh so sánh ở
các ví dụ a,b?
? Từ các h/ả so sánh hãy xác định những
vật nào đợc so sánh với nhau?
? Vì sao có thể so sánh nh vây?
( Giữa chúng có điểm tơng đồng )
? So sánh ở đây có tác dụnggì?
( Làm nổi bật cảm nhận của ngời nói, ngời
viết, câu văn thêm gợi cảm, giàu hình ảnh)
* Cho hs lấy thêm các ví dụ khác:
( Mẹ của em ở trờng
là cô giáo mến thơng)
? Vì sao lại so sánh mẹ và cô giáo?
Vậy thế nào là so sánh? Tác dụng?
HS đọc ghi nhớ

HĐ3- Cấu tạo của phép so sánh
*Lên bảng điền những tập hợp từ chứa h/a
so sánh trong ví dụ a, b vaò mô hình
? Em hãy nêu các từ so sánh mà em biết?
? Cấu tạo của phép so sánh trong vd a, b có
gì đặc biệt?( vắng mặt 1 số yếu tố ss)
câu a: Vắng mặt PD so sánh
câu b: Từ SS và vế B đảo lên trớc vếA
-> Gv rút ra kết luận.
HĐ4- Hớng dẫn luyện tập
Đọc y/c bài tập 1:
I- So sánh là gì?
1- Ví dụ: Bảng phụ
* Nhận xét:
Các sự vật đợc ss
a- Trẻ em-búp trên cành
( Đều chỉ sự tơi non đầy sức sống, cần đợc
chăm sóc)
b- Rừng đớc- dãy trờng thành vô tận
( Sự vững chắc, rộng lớn, hùng vĩ)
-> Tác dụng:SS làm nổi bật cảm nhận của ng-
ời viết về những sự vật đợc nói đến, câu thơ có
tính gợi hình, gợi cảm.
2-Bài học
Ghi nhớ: sgk/ 24
II- Cấu tạo của phép so sánh
Mô hình cấu tạo:
yếu tố
1
yếu tố 2 yếu tố 3 yếu tố

4
Vế A
SV đợc
ss
P Diện SS Từ SS Vế B
SV
dùng để
SS
- Các từ so sánh: là, nh, nh là, tựa, giống, bao
nhiêu bấy nhiêu
* Ghi nhớ: SGK/25
III- Luyện tập
BT1/25:
a- SS đồng loại;
*Ngời với ngời:
- Thầy thuốc nh mẹ hiền
- Ngời là cha, là Bác ,là Anh
Quả tim lớn lọc trăm dòng máu đỏ
- Bao bà cụ từ tâm làm mẹ
Yêu quý con nh đẻ con ra.
* Vật với vật: Sông ngòi kênh rạch căng bủa
12
12
Nguyễn Thị Phơng Lan - THCS Nguyễn Đăng Đạo Giáo án Ngữ văn 6
Viết tiếp vế B để trở thành ngữ đúng
yêu cầu bài tập2?
Bài tập 3 yêu cầu gì?
chi chít nh mạng nhện
b- SS khác loại;
* Vật với ngời: Cá đớc bơi hàng đàn, đen trũi,

nhô lên nh ngời bơi ếch
* Ngời với vật: Mẹ già nh chuối chín cây
* Cụ Thể với trừu tợng:
Ơn cha nặng lắm ai ơi
Nghĩa mẹ bằng trời chín tháng cu mang
BT2/26:
- Khoẻ nh voi ( hùm, trâu )
- Đẹp nh tiên
- Đen nh than( bồ hóng, cột nhà cháy )
- Cao nh sếu ( núi, cay sào, cây tre )
BT3/26:
*Bài Bài học đờng đời đầu tiên
- Những ngọn cỏ gãy rạp y nh có nhát dao vừa
lia qua
- Hai cái răng nh hai lỡi liềm máy
- Mỏ Cốc nh cái dùi sắt, chọc xuyên cả đất
* Bài Sông nớc Cà Mau
Càng đổ gần về hớng mũi Cà Mau thì sông,
ngòi, kênh rạch chi chít nh mạng nhện
4- Củng cố:
Đọc lại ghi nhớ
5- Hớng dẫn: Làm các bài tập trong sách bài tập.

Ng y 14/01/2010
Tiết 79
Quan sát, tởng tợng, so sánh và nhận xét trong văn miêu
tả
A- Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh:
Vai trò, tác dụng của quan sát, tởng tợng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả
Hình thành các kĩ năng khi nhận diện các đoạn, bài văn miêu tả.

B- Đồ dùng, ph ơng tiện:
- Bảng phụ
C- Tổ chức các hoạt động:
1- ổn định: SS :
2- Kiểm tra:
Thế nào là miêu tả ? cho ví dụ
Nêu cấu tạo của phép so sánh? Cho ví dụ
3-Bài mới
13
13
Nguyễn Thị Phơng Lan - THCS Nguyễn Đăng Đạo Giáo án Ngữ văn 6
HĐ1- Giới thiệu bài: Để có thể viết đợc bài văn miêu tả hay nhất thiết ngời viết cần có một
số năng lực rất quan trọng.Đó là quan sát, tởng tợng, so sánh và nhận xét. Các năng lực đó
nh thế nào, chúng ta cùng nghiên cứu bài hôm nay.
HĐ2- Tìm hiểu vai trò, tác dụng của quan
sát, tởng tợng, so sánh, nhặn xét
* Gọi hs đọc ba đoạn văn /27,28
? Đoạn văn 1 giúp em hình dung thấy gì?
( Tả Dế Choắt gày ốm )
? Thể hiện qua những từ ngữ nào?
( Gày gò, lêu nghêu, bè bè, nặng nề, ngẩn
ngẩn ngơ ngơ )
? Đoạn 2 tả cảnh gì? Em hình dung thấy gì?
( Tả cảnh thơ mộng của sông nớc Cà Mau)
? Thể hiện qua những từ ngữ nào?
( Giăng chi chít nh mạng nhên, trời xanh, n-
ớc xanh, rừng xanh )
? Đoạn 3 tả cảnh gì? ( tả cảnh mùa xuân đẹp,
vui, náo nức nh ngày hội)
? Các từ ngữ thể hiên? ( Chim ríu rít, cây

gạo-thắp đèn ủng hộ, ngàn hoa lúa, ngàn búp
nõn nền trong xanh )
? Những đặc điểm nổi bật đợc thể hiện ở ba
đoạn văn đó, ta thấy ngời viết cần có những
năng lực gì? (Quan sát, tởng tợng, so sánh,
nhận xét, cần sâu sắc và tinh tế)
? Hãy tìm các câu văn có sự liên tởng, tởng
tợng và so sánh trong mỗi đoạn? Các kĩ năng
đó có gì đặc sắc?
( Nh gã nghiện thuốc phiện nh ngời cởi trần
,nh mạng nhện, nh thác, nh ngời bơi ếch )
( Các h/ả ấy đã thể hiện đúng, rõ hơn, cụ thể
hơn về đối tợng và gây bất ngờ, lí thú cho
ngời đọc )
* HS đọc đoạn văn của Đoàn Giỏi
?So sánh doạn văn của Đoàn Giỏi và tìm ra
những từ, ngữ đã bị lợc bỏ? Việc làm ấy có
ảnh hởng gì đến đoạn văn? ( Tất cả đều là
ĐT, TT, những so sánh, liên tởng và tởng t-
ợng làm choi đoạn văn trở nên chung chung
và khô khan)
Vậy để miêu tả đợc chúng ta phải làm gì?
* Hs đọcghi nhớ
I-Quan sát, t ởng t ợng, so sánh, nhận xét
trong văn miêu tả
1- Ví dụ:
Ba đoạn văn /27
*Nhận xét:
* Đoạn 1:Tái hiện hình ảnh ốm yếu tội
nghiệp của Dế Choắt. Đối lập với h/a khoẻ

khoắn, mạnh mẽ của DM
*Đoạn 2: Tả cảnh đẹp thơ mộng và hùng vĩ
của sông nớc Cà Mau- Năm Căn
* Đoạn 3 miêu tả h/ả tràn đầy sức sống của
cây gạo mùa xuân.
Vậy để có đợc đoạn văn miêu tả hay cần
thiết phải có các năng lực: Quan sát, tởng t-
ợng, so sánh, nhận xét để làm nổi bật đặc
điểm của sự vật.
*Các câu văn có hình ảnh liên tởng, tởng t-
ợng.
a nh gã nghiện thuốc phiện
nh ngời cởi trần gi lê
b nh mạng nhện
nh thá
nh ngời bơi ếch
nh dãy Trờng thành
c- là hàng ngàn ngon lửa hòng
là hàng ngàn ánh nến
nh tháp đèn khổng lồ
*Đoạn văn 3/sgk/28
Đoạn văn bị lợc bớt từ ngữ cha đuụng hình
ảnh so sánh, liên tởng.
Vì vậy đ/văn mất đi sự sinh động, ko gợi
cho ngời đọc trí tởng tợng để hình dung ra
sự vật, hình ảnh.
2- Bài học: Ghi nhớ /28
14
14
Nguyễn Thị Phơng Lan - THCS Nguyễn Đăng Đạo Giáo án Ngữ văn 6

4- Củng cố: Giáo viên nhấn mạnh nội dung bài
5- HDVN Xem trớc hệ thống bài tập.

Ng y 16/01/2010
Tiết 80
Quan sát, tởng tợng, so sánh và nhận xét
trong văn miêu tả (tiếp theo)
A- Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh:
Vai trò, tác dụng của quan sát, tởng tợng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả
Hình thành các kĩ năng khi nhận diện các đoạn, bài văn miêu tả.
B- Đồ dùng, ph ơng tiện:
- Bảng phụ
C- Tổ chức các hoạt động:
1- ổn định: SS :
2- Kiểm tra
Để có một đoạn văn miêu tả hay, cần thiết ngời viết phải có những năng lực gì?
3-Bài mới
HĐ1- Giới thiệu bài:
Từ kiến thức ghi nhớ gv dẫn hs vào phần luyện tập.
HĐ2- Hớng dẫn luyện tập
* HS đọc đoạn văn của Ngô Quân Miện.
? Đoạn văn tả cảnh hồ nào?
? Những h/ả đó có đặc sắc và tiêu biểu
ko?
? Điền 5 từ, ngữ thích hợp điền vào 5
dấu( ) trong đoạn văn?
HS đọc đoạn văn của Tô Hoài và tìm
những h/ả, chi tiết tả Dế Mèn khoẻ- Một
thanh niên cừng tráng nhng kiêu căng,

hợm hĩnh.
Quan sát và ghi chép những đặc điểm
nổi bật cuả căn phòng hay ngôi nhà em
ở
Tả quang cảnh buổi sáng trên quê em,
II- Luyện tập
BT1/28
- Đoạn văn tả cảnh Hồ Gơm
- H/ả, chi tiết tiêu biểu: Cầu son bắc từ bờ ra đền,
tháp giữa hồ
Chỉ hồ Gơm mới có
- Những chữ cần tìm:
Gơng bầu dục lớn,uốn cong cong, cổ kính, xám
xịt, xanh um.
BT2/29:
- Rung rinh, bóng mỡ
- Đầu to, nổi từng tảng
- Răng đen nhánh, nhai ngoàm ngoap
- Trịnh trọng, khoan thai vuốt râu và lấy làm
hãnh diện lắm
-Râu dài, rất hùng tráng
BT3/29
Hs tự làm, GV gợi ý có thể chọn: Hớng nhà, nền,
mái, tờng, của, trang trí
BT4/29
- Mặt trời: Đỏ rực nh quả cầu lửa,( Mâm lửa,
15
15
Nguyễn Thị Phơng Lan - THCS Nguyễn Đăng Đạo Giáo án Ngữ văn 6
em sẽ liên tởngnhững gì với?

Y/c hs viết đoạn văn từ các hình ảnh
trên.
hs tự làm. sau đó gv sửa
khách lạ )
- Bầu trời:Lồng bàn khổng lồ, nửa quả cầu
xanh
- Hàng cây: hành quân, tờng thành
- Núi: Bát úp, nhấp nhô
- Những ngôi nhà: san sát nh khoe mình dói
trăng.
BT thêm: Hãy viết đoạn văn từ các h/ả của bài
tập 4
4- Củng cố:
Cho học sinh đọc lại ghi nhớ
5- Hớng dẫn
Làm bài tập 5/29.


Ng y 20/01/ 2010
Tit 81 Bức tranh của em gái tôi
( Tạ Duy Anh)
A- Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh:
Hiểu đợc nội dung và ý nghĩa của truyện, tình cảm trong sáng và lòng nhân hậu của ng-
ời em gái có tài năng đã giúp cho ngời anh nhận rõ phần hạn chế ở chính mình và vơn lên
lòng tự ái. Từ đó hình thành thái độ và cách ứng xử đúng đắn, biết thắng lòng ghen tỵ trớc tài
năng, sự thành công của ngời khác.
Nắm đợc nghệ thuật kể chuyện và miêu tả tâm lí nhân vật trong tác phẩm.
B- Đồ dùng, ph ơng tiện:
Bảng phụ Tranh vẽ
C- Tổ chức các hoạt động:

1- ổn định: SS :
2 Kiểm tra:
Nghệ thuật miêu tả của Đoàn Giỏi qua văn bản Sông nớc Cà Mau có gì đặc sắc?
Tác dụng của biện pháp nghệ thuật ấy?
3- Bài mới.
HĐ1: Giới thiệu bài:
Đã bao giờ em ăn năn, ân hận vì thái độ c xử của mình trớc ngời thân trong gia đình cha?
Đã bao giờ em cảm thâý mình tồi tệ, xấu xa ,không xứng đáng với anh, chị, em của mình ch-
a?
Có những sự ân hận, hối lỗi làm cho tâm hồn ta trong sáng hơn, lắng dịu hơn. Truyện
ngắn Bức tranh của em gái tôi viết về anh em Kiều Phơng đã rất thành công trong việc thể
hiện đề tài tế nhị đó.
HĐ2: HD tìm hiểu chung
*Hs đọc chú thích SGK
*GV cung cấp thêm tài liệu về tác giả, tác phẩm.
I- Tìm hiểu chung
1-Tác giả, tác phẩm
- Tác giả: Tạ Duy Anh (1959). Là cây
16
16
Nguyễn Thị Phơng Lan - THCS Nguyễn Đăng Đạo Giáo án Ngữ văn 6

* Gv nêu y/c đọc: Phân biệt lời kể, lời thoại, diễn
biến tâm lí nhân vật
* Gọi hs đọc, sau đó gọi nhận xét bạn.
* Chú thích 1,2,3,4
?Theo em truyện đợc kể ở ngôi thứ mấy? ( Thứ
nhất- Tôi là ngời anh)
? Dựa vào lời kể của ngời anh cho biết bố cục của
truyện?

HĐ2: Hớng dẫn tìm hiểu vb
?Truyện có mấy nhân vật? Ai là nhân vật chính? (
cả 2 anh em đều là nhân vật chính. vì cả 2 cùng
làm nổi bật chủ đề sâu sắc của truyện. Lòng nhân
hậu và thói đố kị. trong đó n/v ngời anh là trung
tâm)
? Tại sao ngời anh là nhân vật trung tâm mà ko
phải là K Phơng? (Chủ đề truyện, sự ăn năn, hối
hận để khắc phục tính ghen ghét đố kị chứ ko
phải chủ đề ca ngợi tài năng của em gái)
? Truyện kể theo ngôi thứ nhất qua lời kể của ng-
ời anh có tác dụng gì? ( diễn tả chiều sâu tâm lí
n/v, để tự bày tỏ hối lỗi một cách chân thành,
đáng tin cậy hơn)
? Qua lời kể của ngời anh, K Phơng hiện lên là 1
cô gái có những đặc điểm tiêu biểu nào về hình
dáng, tính cách?
? Chi tiết nào thể hiện điều đó?
(. Hay lục lọi
. Luôn gần gũi, quan tâm đến anh
. Dành hết t/cảm của mình để vẽ bức tranh Anh
trai tôi
?Dới con mắt của em, K Phơnghiện lên là 1 cô bé
nh thế nào?
HĐ4- Hớng dẫn luyện tập
bút trẻ xuất hiện trong thời kì đổi mới.
- Tác phẩm: Là truyện ngắn đoạt giải
nhì trong cuộc thi viết Tơng lai vẫy
gọi của báo TNTP.
2- Đọc, hiểu chú thích

3- Bố cục: 3 phần
II- Tìm hiểu văn bản:

1- Nhân vật Kiều Phơng
* Hình dáng: Nhỏ nhắn, mặt lọ lem,
mắt sáng, răng khểnh
*Tính cách: Trong sáng, hồn nhiên,
nhân hậu, độ lợng và thích tìm tòi,
khám phá.
=> K Phơng là 1 em bé đáng yêu, dễ
mến, dễ gần.
*- Luyên tập:
Miêu tả lại hình ảnh Kiều Phơng
4- Củng cố:
Có thể đặt nhan đề khác đợc không?
- Chuyện anh em Kiều Phơng
- Ân hận, ăn năn
- Tôi muốn khóc quá.
5- Hớng dẫn: Soạn tiếp bài, giờ sau tiếp tục học
17
17
Nguyễn Thị Phơng Lan - THCS Nguyễn Đăng Đạo Giáo án Ngữ văn 6
Ngày 21/01/2010
Tit 82 Bức tranh của em gái tôi
( Tạ Duy Anh)
A- Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh:
Hiểu đợc nội dung và ý nghĩa của truyện, tình cảm trong sáng và lòng nhân hậu của ng-
ời em gái có tài năng đã giúp cho ngời anh nhận rõ phần hạn chế ở chính mình và vơn lên
lòng tự ái. Từ đó hình thành thái độ và cách ứng xử đúng đắn, biết thắng lòng ghen tỵ trớc tài
năng, sự thành công của ngời khác.

Nắm đợc nghệ thuật kể chuyện và miêu tả tâm lí nhân vật trong tác phẩm.
B- Đồ dùng, ph ơng tiện:
Bảng phụ Tranh vẽ
C- Tổ chức các hoạt động:
1- ổn định: SS : 34
2 Kiểm tra:
Hãy kể tóm tắt truyện Bức tranh của em gái tôi
3- Bài mới.
HĐ1: Giới thiệu bài:
Từ phần đầu giới thiệu về ngời anh, gv giúp hs phân tích tiếp nhân vật ngời anh.
HĐ2- PT nhân vật ngời anh
?Trong cuộc sống hàng ngày ngời anh thờng có thái
độ nh thế nào với em gái?(Coi thờng, bực bội, gọi
em là Mèo, bí mật theo dõiviệc làm của em, tò mò,
kẻ cả )
? Khi phát hiện ra em gái chế thuốc vẽ từ nhọ nồi
ngời anh nghĩ gì?
( Thốt lên- Trời ơi nó chế thuốc vẽ)
? Suy nghĩ ấy biểu hiện thái độ gi?
( Ngạc nhiên, xem thờng)
? Khi mọi ngời phát hiện ra tài năng của KP, ngời
anh có tâm trạng ntn?
(Ko vui, ghen tỵ, đó kị với tài năng của em, cảm thấy
mình thua kém em , thấy mọi ngời quan tâm đến em
hơn, hay gắt gỏng em, luôn xa lámh em )
?Tại sao ngời anh lại Lén trút ra tiếng thở dài khi
xem tranh của em ?
( Cảm thấy mình kém cỏi còn em thì có tài năng)
?Khi ngời em bộc lộ tình cảm chia sẻ với ngời anh vì
đợc giải, ngời anh có cử chỉ ntn? vì sao có cử chỉ đó?

Sau cử chỉ ấy là tâm trạng gì của ngời anh?
(Hất tay em ra- vì ko muốn em gái hơn mình, đó là
tâm trạng tức tối, ghen tỵ)
? Nếu cần có lời khuyên em sẽ nói gì với ngời anh?
(ko nên ghen tỵ vì ghen tỵ sẽ làm cho ngời ta nhỏ
bé đi, ghen tỵ là thói xấu)
Tiếp tục diễn biến câu chuyện, ta thấy có lúc ngời
II- Tìm hiểu văn bản
2-Nhân vật ngời anh
+Thấy em hay lục lọi, nghịch bẩn->
Thái độ coi thờng, khinh
+ Khi biết em có tài hội hoạ-> thái
độ ghen ghét, đố kị, tự ty
+ Khi đứng trớc bức tranh ngời em
18
18
Nguyễn Thị Phơng Lan - THCS Nguyễn Đăng Đạo Giáo án Ngữ văn 6
anh muốn khóc. Vì sao lại nh vây? (Cảm động khi
thấy mình hoàn hảo trong tranh)
? Theo em, điều gì đã khiến ngời anh muốn khóc :
Vì ngạc nhiên, vì hãnh diện hay vì xấu hổ? vì cả 3)
? Cuối truyện ngời anh nói với mẹ:Ko phải câu
nói đó gợi cho em suy nghĩ gì? ( Ngời anh đã nhận
ra thói xấu của mình, thấy tình cảm trong sáng và
nhân hậu của em nên xấu hổ)
? Tại sao bức tranh lại có sức cảm hoá đến nh thế?
(nghệ thuật là cái đẹp, giúp cho ngời ta vơn tới cái
đep chân, thiện, mĩ
Qua việc phân tích nhân vật ngời anh, em học tập đ-
ợc những gì về nghệ thuật của truyện?

?Tác dụng của nghệ thuật ấy?
*Thảo luận nhóm: Theo em nhân vật ngời anh đáng
yêu hay đáng ghet? Tại sao? Em có thích một ngời
anh nh thế? (Vừa đáng ghét nhng cũng đáng yêu vì
đã nhận ra lỗi lầm của mình)
HĐ3- Hớng dẫn tổng kết.
*Hs đọc đoạn kết
? Đoạn cuối đã hé mở ý nghĩa truyện, đó là ý nghĩa
gì?(Ghen ghét, đố kị là đức tính xấu, lòng nhân ái,
độ lợng cần phát huy)
?Truyện có giá trị nghệ thuật gì nổi bật?
T/c của em với nhân vật?
*Hs đọc ghi nhớ.
HĐ4- Hớng dẫn luyện tập.
vẽ mình-> Thái độ ngạc nhiên, hãnh
diện rồi xấu hổ
- Nghệ thuật miêu tả diễn biến tâm
lý nhân vật
- Tâm trạng ngời anh từ chỗ coi th-
ờng -> xấu hổ, xúc động trớc tâm
hồn trong sáng nhân hậu của ngời
em
III- Tổng kết:
1-Nghệ thuât: Miêu tả chiều sâu
diễn biến tâm lí nhân vật, lời kể chân
thực
2-Nội dung: Tình cảm trong sáng
nhân hậu của ngời em đã giúp ngời
anh nhận ra hạn chế của chính mình
*Ghi nhớ: SGK/35

IV- Luyện tập
Viết đoạn văn ngắn thuật lại tâm
trạng của ngời anh khi đứng trớc bức
tranh Anh trai tôi
4- Củng cố:
Viết đoạn văn ngắn thuật lại tâm lí nhân vật của ngời anh
5- Hớng dẫn
Đọc thêm; Làm các bài tập trong SBT;
Soạn : Vợt thác
19
19
Nguyễn Thị Phơng Lan - THCS Nguyễn Đăng Đạo Giáo án Ngữ văn 6
Ng y 21/01/2010
Tiết 83 Luyện nói về
Quan sát, tởng tợng, so sánh và nhận xét trong văn miêu
tả
A- Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh:
-Rèn kĩ năng luyện nói trớc tập thể, lớp, nhóm
- Giúp cho hs có kĩ năng quan sát, tởng tợng, so sánh và nhận xét trong văn miêu
tả.
B- Đồ dùng, ph ơng tiện:
- Bảng phụ có xây dựng dàn bài
C- Tổ chức các hoạt động:
1- ổn định: SS :
2- Kiểm tra:
Kể tóm tắt truyện Bức tranh của em gái tôi
Nêu ý nghĩa của truyện
Nêu cảm nghĩ của em về hai nhân vật
3-Bài mới
HĐ1- Giới thiệu bài:

Trong nguyên tắc giao tiếp, ngời ta thờng đồng thoèi rèn luyện các thao tác kĩ năng : Nghe,
nói, đọc, viết. Bởi nhũng kĩ năng này luôn đi cùng với nhau, bổ trợ cho nhau, không thể tách
rời. nếu thiếu 1 trong 4 kĩ năng thì sẽ hạn chế sự hình thành và phát triển các kĩ năng khác.
Chính vì vậy, ngoài nghe, đọc viết, thì kĩ năng nói giữu vai trò vô cùng quan trọng. Nó không
chỉ góp phần rèn luyện t duy mà còn giúp cho viết văn tốt. để các em có dịp rèn luyện KN
này, bài học
HĐ2-HD tìm hiểu bài học

HĐ3- Giải quyết các bài tập
BT1/36
?Từ chuyện Bức tranh lập dàn ý để
trình bày ý kiến của mình trớc lớp theo 2
yêu cầu
+Ngời nói phải nêu đợc n/x của mình về
2 n/v
+ M/tả lại h/ả của mỗi n/v theo tởng tợng
của mình.
? Qua việc tìm hiểu, phân tích truyện
Bức tranh , em thấy K Phơng là 1 em
bé ntn? Hãy miêu tả KP theo sự tởng t-
ợng của em? (Hình dáng, tính cách)
?Hình ảnh anh trai của KP hiện lên
trong qua những lời tự truyện là ngời
ntn?
I- Yêu cầu chung
- Nói phải bám sát vào các năng lực: quan sát, t-
ởng tợng, so sánh và nhận xét
- Nói rõ ràng, ngắn gọn, mạch lạc theo dàn ý đã
chuẩn bị trớc. (Ko viết thành lời văn)
II- Luyện tập

Bài tập1/36
a- Nhân vật Kiều Phơng
*Nhận xét
Kiêù Phơng là một cô bé xinh đẹp, đáng yêu và
giàu lòng nhân hậu
* Đặc điểm tiêu biểu.
- Hình dáng: Gày, thanh mảnh, mặt lấm lem,mắt
sáng, miệng xinh có răng khểnh, nhỏ nhắn,
nhanh nhẹn
- Tính cách: Hồn nhiên, trong sáng, nhân hâu,độ
lợng và rất tài năng hội hoạ.
b- Nhân vật ngời anh:
*Nhận xét
Ngời anh xấu tính thật đáng trách nhng cũng
20
20
Nguyễn Thị Phơng Lan - THCS Nguyễn Đăng Đạo Giáo án Ngữ văn 6
? Trong trí tởng tợng của em h/ả ngời
anh hiện lên với những nét tiêu biểu
nào? (Hình dáng, tính cách)
?Nhìn ngời anh ngoài đời và trong tranh
có khác nhau ko? (không)
*Lần lợt các nhóm lên trình bày, các
bạn khác nhận xét-> GV bổ sung.
*Hãy giới thiệu về anh, (chị hoặc em)
mình, chú ý sử dụng các kĩ năng
qs,tt.ss,nhận xét
Nhóm 1: MB
Nhóm 2: Hình dáng
Nhóm 3: Tính cách

Nhóm 4: KB
* Gọi các nhóm trình bày
* Các bạn khác nhận xét và gv bổ sung
đáng yêu vì đã nhận ra lỗi lầm của mình.
* Đặc điểm tiêu biểu:
- Hình dáng: Không tả rõ nhng suy ra từ cô em
gái, cụ thể gày, cao, đẹp mtrai, sáng sủa.
- Tính cách: . luôn coi thờng em
. Ghen ghét,đố kị với em
. Mặc cảm, tự ty, luôn xa lánh em
. Hối hận trớc tình cảm cuae em
- Hình ảnh ngời anh trong tranh và ngoài đời
hoàn toàn khác nhau
Bài tập 2/36
Hãy trình bày cho các bạn nghe về anh hoặc chị
của mình
VD; Trình bày về chị của mình
Dàn ý:
a-MB: Giới thiệu ngời chị của mình( Mối quan
hệ của em với chị) Cảm xúc của em với chị?
b-TB:
*Hình dáng: Khái quát
Cụ thể?
*Tính cách:
+ Chị là ngời vui tính, sống hoà nhã với mọi ngời
+Học giỏi
+Chăm chỉ làm việc
c- Kết bài:
Cảm nhận của em về chị.
4- Củng cố:

Gv hệ thống giờ luyện nói
5- Hớng dẫn
Su tầm tranh ảnh vê Bác Hồ
Ng y 23/01/2010
21
21
Nguyễn Thị Phơng Lan - THCS Nguyễn Đăng Đạo Giáo án Ngữ văn 6
Tiết 84 Luyện nói về
Quan sát, tởng tợng, so sánh và nhận xét trong văn miêu
tả (tiếp theo)
A- Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh:
-Rèn kĩ năng luyện nói trớc tập thể, lớp, nhóm
- Giúp cho hs có kĩ năng quan sát, tởng tợng, so sánh và nhận xét trong văn miêu
tả.
B- Đồ dùng, ph ơng tiện:
- Bảng phụ có xây dựng dàn bài
C- Tổ chức các hoạt động:
1- ổn định: SS : 35
2- Kiểm tra:
3-Bài mới
HĐ1- Giới thiệu bài: GV dẫn dắt hs vào giờ luyện nói tiếp theo
HĐ2- Tiếp tục giải quyết các bài tập
*Đọc yêu cầu bài tập 3
a- Lập dàn ý theo gợi ý; Miêu tả một đêm
trăng nơi em ở.
Chú ý sử dụng ngt ss và nhận xét
Gọi 3 hs trình bày
Yêu cầu bt4?
GV và hs cùng xây dựng dàn ý
Yêu cầu bt5?

Từ một số truyện cổ đã học hãy miêu tả
h/ả ngời dũng sĩ theo trí tởng tợng của
mình và sau đó nói cho cả lớp cùng nghe.
*Bài tập 3/36
a- lập dàn ý cho bài văn miêu tả cảnh đêm
trăng nơi em ở.
- Đó là một đêm trăng ntn?
Một đêm trăng rằm đẹp có nhiều kỉ niệm đáng
nhớ
-Đêm trăng có gì đặc biêt, tiêu biểu? + Bầu trời
trong xanh, cao vời vợi nh tấm thảm nhung
+ Vầng trăng nh cái đĩa bạc
+ Cây cối
+ Nhà cửa, đờng phố
+ ánh trăng
b- Dựa vào dàn ý các nhóm trình bày
* Bài tập 4/36:
Dàn ý tả cảnh biển lúc bình minh:
+ Biển lặng
+ Mặt trời nh quả cầu lửa
+ Bầu trời
+ Mặt biển, sóng biển
+ Bãi cát trải dài, dọc theo bờ biển màu trắng
pha lê, mịn
+ Những con thuyền êm đềm nhẹ nàng gối đầu
lên bài cát
* Gọi hs trình bày
Bài tập 5/36
HS tự làm
4- Củng cố: Gv nhận xét chung giờ luyện nói

5- HDVN: Soạn bài : Vợt thác
Ng y 27/ 01/2010
22
22
Nguyễn Thị Phơng Lan - THCS Nguyễn Đăng Đạo Giáo án Ngữ văn 6
Tit 85 Vợt thác
(Võ Quảng)
A- Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh:
Cảm nhận đợc vẻ đẹp phong phú, hùng vĩ của thiên nhiên trên sông Thu Bồn và vẻ đẹp của
ngời lao động đợc miêu tả trong bài
Hiểu đợc nghệ thuật miêu tả phong cảnh thiên nhiên và hoạt động của con ngời.
Rèn kĩ năng tả cảnh và ngời bằng quan sát, tởng tợng, so sánh và nhận xét
B- Đồ dùng, ph ơng tiện:
Bảng phụ Tranh ảnh
C- Tổ chức các hoạt động:
1- ổn định: SS :
2 Kiểm tra: Hãy nêu nét đặc sắc về NT trong văn bản Bức tranh ?
ý nghĩa truyện?
3- Bài mới.
HĐ1: Giới thiệu bài:
Nếu nh trong Sông nớc Cà Mau Đoàn Giỏi đã đa ngời đọc tham quan cảnh sắc phong phú
của vùng đất cực Nam của Tổ quốc thì Vợt thác Võ quảng đa chúng ta đến với dòng sông
Thu Bồn- miền Trung Trung bộ để về thợng nguồn lấy gỗ, ta thấy không kém phần kì thú.
HĐ2- Tìm hiểu tác giả, tác phẩm
* Gọi hs đọc chú thích * SGK.
*GV giới thiệu về tác giả, tác phẩm
Y/c đọc: Đọc thong thả, nhẹ nhàng khi con
thuyền qua đoạn đồng bằng trớc khi đến thác
Đọc nhanh, mạnh mẽ chú ý nhấn giọng ở các
ĐT khi con thuyền qua thác dữ

*Gọi hs đọc , nhận xét
* Chú thích (sgk)
?Xác định ngôi kể ( Thứ 3)
? Nêu bố cục của bài văn? ( 3 phần)
?Theo em tác giả đứng ở vị trí nào để quan sát
miêu tả? ( Trên thuyền, đang đi và vợt thác)
HĐ3- HD tìm hiểu VB
?ở đoạn đầu cảnh dòng sông đc miêu tả với
những chi tiết nổi bật nào?
(H/ả con thuyền: cánh buồm nhỏ căng phồng, rẽ
sóng lớt bon bon chở đầy sản vật )
? Tại sao tg chỉ miêu tả dòng sông bằng h/ả con
I- Tìm hiểu chung
1-Tác giả, tác phẩm
- Tác giả:
Võ Quảng (1920)
Là nhà văn chuyên viết về đề tài thiếu nhi
-Tác phẩm
Vợt thác là đoạn trích từ chơng XI của
tp.Truyện có t/chất tự thuật phản ánh về
c/sống của 1 làng quê ven sông Thu Bồn
2-Đọc, hiểu chú thích
3 Bố cục : 3 phần
- Cảnh dòng sông và hai bờ trớc khi vợt
thác
- Cảnh vợt thác của dợng Hơng Th
- Cảnh dòng sông và hai bờ sau khi vợt
thác.
II- Tìm hiểu văn bản:
1-Cảnh sắc dòng sông và đôi bờ trớc khi

thuyền vợt thác.
23
23
Nguyễn Thị Phơng Lan - THCS Nguyễn Đăng Đạo Giáo án Ngữ văn 6
thuyền? ( Vì con thuyền là sự ống của dòng
sông.)
? Cảnh sắc bờ bãi ven sông ntn?
+Bãi dâu
+ những chòm cổ thụ
+ núi cao
+ vờn tợc mọc um tùm
? Hãy nhận xét nghệ thuệt miêu tả của tg?(Từ
láy gợi hình, phép tu từ nhân hoá,so sánh)
?Dới ngòi bút của tác giả, cảnh TN hiện lên
ntn? (Đa dang, phong phú )
? Qua thủ pháp nghệ thuật miêu tả cảnh vật nh
vậy giúp em hiểu gì thêm về tác giả?
( Có óc quan sát, tởng tợng, am hiểu thiên nhiên
và yêu TN)
?Công việc lao động của DHT diễn ra trong
hoàn cảnh nào? (lái thyền vợt thác lúc nớc to, n-
ớc từ trên cao phóng giữa hai vách đá thuyền
vùng vằng )
?Em có suy nghĩ gì về cảnh lao động đó?(Khó
khăn nguy hiểm,cần tới sự can đảm)
*Hãy đọc đoạn DHT vợt thác
?Những chi tiết nổi bật tả DHT?
?E
m thấy tác giả sử dụng ngt gi khi tả DHT?
(So sánh)

? Các hình ảnh so sánh đó đã nói lên điều gì về
con ngời lao động?
(Bền bỉ, quả cảm,kiên cờng,đề caongời lao
động)
? Có thể nói khái quát ntn về DHT?
GV bình: đoạn văn miêu tả hoàn cảnh lao động
và h/ảnh con ngời lđ để đề cao sức mạnh của
ngời lđ đồng thời biểu hiện t/cảm yêu quý của
tg với ngời lđ.
HĐ4-Hớng dẫn tổng kết.
?Nêu những nét đặc sắc về ngt của tg
? Qua đó em thấy thiên nhiên và con ngời nơi
đây ntn?
HS đọc ghi nhớ
HĐ5- Hớng dẫn luyện tập
Hãy so sánh 2 bài SNCM và Vợt thác và đa ra
những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật
- Tg dùng nhiều từ láy gợi hình, nhân
hoá, so sánh
- Cảnh thiên nhiên đa dạng, phong phú,
giàu sức sống mang nét đẹp cổ kính,
nguyên sơ
(Thể hiện sự quan sát tinh tế, t/cảm yêu
mến TN của tác giả)
2-Cảnh vợt thác của dợng Hơng Th
* Hoàn cảnh
=> đầy khó khăn, vất vả, nguy hiểm cần
tới sự d/cảm của con ngời
* Con ngời lao động
Dợng Hơng Th nh pho thợng đồng

nh hiệp sĩ
khi vợt thác khác hẳn lúc ở nhà
- Các biện pháp ngt so sánh sinh động,
- Gợi tả vẻ đẹp thể chất và tinh thần quả
cảm của DHT. Qua đó đề cao sức mạnh
ngời lao động, thể hiện tình cảm yêu quý
của tg với ngời lao động.
III- Tổng kết
Nghệ thuật:
Nội dung
* Ghi nhớ: sgk/41
IV- Luyện tập:
Nét đặc sắc của 2 bài: SNCM và Vợt
thác
4- Củng cố: Gv hệ thống bài, đọc lại ghi nhớ
5- Hớng dẫn về nhà: Soạn bài : Buổi học cuối cùng
24
24
Nguyễn Thị Phơng Lan - THCS Nguyễn Đăng Đạo Giáo án Ngữ văn 6
Ng y 28/01/2010
Tiết 86 So Sánh
( Tiếp theo)
A- Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh:
- Giúp hs nắm đợc hai kiểu so sánh cơ bản là: SS ngang bằng và SS ko ngang bằng
- Hiểu đợc tác dụng chính của so sánh
- Bớc đầu thực hiện đợc các phép so sánh.
B- Đồ dùng, ph ơng tiện:
- Bảng phụ
C- Tổ chức các hoạt động:
1- ổn định: SS : 34

2- Kiểm tra:
So sánh là gì?
Mô hình so sánh ntn?
3- Bài mới
HĐ1: Giới thiệu bài
Tiết 75 các em đã nắm đợc khái niệm và cấu tạo của so sánh. so sánh có mấy kiểu, tác
dụng của nó nh thế nào, bài học hôm nay sẽ giúp chúng ta hiểu điều đó
HĐ2- Tìm hiểu các kiểu so sánh
*Gọi hs đọc ví dụ bảng phụ
?Tìm phép ss trong khổ thơ
?Từ ss trong các ví dụ
?Từ so sánh trong 2 vd trên có gì khác
nhau?
( a-Vế A ko ngang bằng vế B
b-Vế A ngang bằng vế B)
? Hãy tìm các từ so sánh ngang bằng
(và,nh,tựa ) ko ngang bằng (hơn
kém, kém hơn, còn hơn )
?Vậy có mấy kiểu so sánh? đó là
những kiểu nào?
HĐ3- Tìm hiểu tác dụng
*Hs đọc ví dụ bảng phụ
?Tìm phép so sánh trong đoạn văn
?Sự vật nào đợc ss và ss trong hoàn
cảnh nào?( Những chiếc lá , vật vô tri,
vô giác - đã rụng; hết sự sống=> lá
rụng gợi ra sự liên tởng nhiều chiều và
rất sâu sắc).
I- Các kiểu so sánh
1- Ví dụ:sgk

* Nhận xét
Vế A Từ SS Vế B
những ngôi sao
thức ngoài kia
mẹ
chẳng bằng
ss hơn kém
là
SS ngang
bằng
mẹ đã thức vì
chúng con
ngọn gió của
con suốt đời
2-Bài học; ghi nhớ/42
II- Tác dụng của so sánh:
Ví dụ
nhận xét
chiếc lá mũi tên nhọn
chiếc lá con chim bị lảo đảo
chiếc lá thầm bảo rằng
chiếc lá sợ hãi
* Đoạn văn hay, giàu h/ả, cảm xúc. Thể hiện t/c
25
25