Hãy lắng nghe con cái! docx

Hãy lắng nghe con cái!

Nên hành xử như thế
nào cho đủ mạnh để
uốn nắn trẻ vào
đường hay lẽ phải,
nghiêm khắc mà
không thô bạo, quở
phạt mà không làm
lòng tự trọng của trẻ
bị tổn thương? Làm
sao để khi sự việc đã qua, người lớn không phải
băn khoăn ân hận: "Mình quá đáng với con mất
rồi!".

Câu "Thương cho roi cho vọt" của người xưa liệu có
nhất thiết là "roi vọt" theo nghĩa đen không?

Đấy là những câu hỏi không dễ trả lời bởi chúng


chạm đến một vấn đề tế nhị, khó nghĩ nhất của các
bậc cha mẹ. Ai cũng biết xử lý không khéo sẽ làm tổn
thương sâu sắc mối quan hệ giữa cha mẹ với con cái.
Nhưng, muốn xử lý được trọn vẹn cả đôi bề đòi hỏi
một kỹ năng trên cả nghệ thuật! Khổ thay, thông
thường mỗi khi phải giải quyết vấn đề này thì cũng là
lúc các bậc cha mẹ đang trong trạng thái thần kinh
không hề thích hợp chút nào cho việc sáng tạo nghệ
thuật để có thể đưa ra những quyết định thông minh!

Hình thức "cấm vận" là lựa chọn của nhiều người
không muốn cư xử thô bạo với con cái. Tùy mức độ
nặng nhẹ và tùy lứa tuổi mà áp dụng những dạng
"cấm vận" như: cách ly ra ngồi một góc nhà (thường
để giải quyết những vụ tranh giành đồ chơi giữa trẻ
nhỏ), không cho xem ti vi (hoặc chơi game vi tính)
trong vòng một tuần, không đưa đi chơi như đã lên kế
hoạch, cắt giảm tiền tiêu vặt, v.v

Thoạt nhìn, các dạng "cấm vận" có vẻ vô hại. Nhưng
sự thật thì biện pháp "cấm vận" nào cũng đưa tới
những diễn biến tâm lý phức tạp trong tâm hồn con
cái. Thử nghĩ xem, hai đứa trẻ tranh giành đồ chơi rồi
mỗi đứa bị phạt ra ngồi một góc nhà, chúng sẽ có
cùng suy nghĩ: "Thật bất công! Bố/mẹ không hiểu nó
đã làm gì mình!". Ngoài ra bị tách rời khỏi hoạt động
chung thường làm chúng cảm thấy bị cô lập, bị tước
quyền tự do. Hoặc, một kỳ đi chơi Water Park mong
chờ bỗng vụt bay biến khiến trẻ hụt hẫng đến độ
không còn tập trung được vào bài vở; bị cắt tiền tiêu
vặt nên phải bỏ lỡ mấy kỳ báo ưa thích; không được
chơi game vi tính ở nhà khiến chúng thấy tiệm game
vi tính đầu phố càng hấp dẫn, mời gọi hơn bao giờ
hết!

Thật khó có công thức chung giúp luyện được kỹ
năng xử lý tốt khi con cái có lỗi. Nhưng, tin vui sẽ đến
với những bậc cha mẹ nào dám tập cho con cái biết
tự chịu trách nhiệm về hành vi của chúng. Trước hết,
cha mẹ phải thể hiện mạnh mẽ thái độ không chấp

nhận hành vi (hay thái độ) sai trái của con cái. Kế
tiếp, hãy để chúng nói ra suy nghĩ của chúng và hãy
lắng nghe một cách thật bình tĩnh. Từ đó cha mẹ có
cơ sở để đưa ra gợi ý cách sửa chữa sai lầm, cách
ứng xử và quan trọng nhất là cách chịu trách nhiệm
với hậu quả mà chúng gây ra.

Nhiều người cho rằng khi cơn nóng giận bốc lên liệu
mấy ai bình tĩnh mà lắng nghe và có được ứng xử
khéo léo trước đứa trẻ "đang gây ra chuyện" kia chứ!
Trong thực tế, để có sự bình tĩnh cần thiết, nhiều cha
mẹ đã chọn biện pháp tự giải tỏa cho mình trước. Một
ông bố kể rằng, lần bắt gặp thằng con lén thử hút
thuốc lá trong phòng tắm và ho sặc sụa, ông thực sự
nổi khùng! Ông giơ cao tay đe dọa còn miệng thì hét
lớn: "Bố đang điên lên đây, bố sẽ đánh con đấy!
Liệu mà chạy thoát thân đi". Đang kinh hoàng vì bị bố
bắt gặp đến độ đánh rơi điếu thuốc lá xuống đất,
thằng con vội lách qua cửa phòng tắm vọt lẹ lên lầu
vào phòng riêng đóng chặt cửa lại! Khi đã nguội đi
nhiều, ông bố nọ mới lên gõ cửa phòng con trai và
bắt đầu cuộc nói chuyện.

Bạn quá bận rộn hoặc quá mệt mỏi với công việc, về
đến nhà mà nghe con cái gây ra chuyện này chuyện
nọ thì hết chịu nổi? Hay lỗi lầm của con bạn là tày
đình quá sức chịu đựng? Dù thế nào đi nữa công việc
bạn phải làm cho con cái luôn là: lắng nghe, lắng
nghe để chỉ ra cho con cái hiểu trách nhiệm với chính
bản thân chúng, chứ không phải là lắng nghe để định

tội và phán quyết hình phạt như một quan tòa! Hay
định tội, phán quyết hình phạt và kèm theo những lời
kêu than trách mắng không ngớt, chẳng hạn như "con
cái bất hiếu", "sao tôi lại khổ thế này!", "con cái gì mà
ương ngạnh, không biết vâng lời! như thể bạn là
người bất hạnh nhất trên đời vì có con! Trước khi bạn
vin vào bất cứ lý do gì, trước khi thốt lên bất cứ lời
than trách nào, bạn hãy xem câu chuyện kết thúc bài
viết này:

Một nữ doanh nhân kể rằng bà vừa tham dự một kỳ
họp phụ huynh ở trường của con gái học rất ấn
tượng. Nhà trường mời phụ huynh họp để cảnh báo
về hiểm họa ma túy đang ngày càng đe dọa học sinh
lứa tuổi mới lớn. Ngoài các chuyên viên công tác xã
hội được nhà trường mời đến nói chuyện còn có một
nữ học viên đã cai nghiện ma túy thành công. Người
này vốn là một học sinh của trường đã bỏ học nửa
chừng vì nghiện ma túy. Kể lại cuộc đời mình, cô gái
từng là nạn nhân của ma túy này cho biết: Cô sống
trong một gia đình giàu có và thành đạt nhưng bố cô
mê mải làm ăn, không bao giờ có mặt khi cô cảm thấy
cần. Mẹ cô xem con cái chẳng khác những nhân viên
phải biết phục tùng của bà và mọi "đột biến" hay
"ngẫu hứng" của chị em cô đều bị la rầy, trừng phạt
sao cho mọi việc phải sớm "đi đúng quỹ đạo" trở lại!
Cô đơn, chán nản, cuối cùng cô lêu lỏng theo đám
bạn ăn chơi và nghiện ma túy! Cuối câu chuyện, cô
nhìn quanh mọi người rồi nói: "Tất cả điều tôi muốn
nói với quý vị là xin hãy lắng nghe con cái. Nếu mẹ tôi

chịu lắng nghe tôi thay vì chỉ trừng phạt, la mắng thì
chắc chắn tôi đã nghe lời mẹ tôi. Tôi cứ giận dữ vì
luôn bị mắng nhiếc và muốn chống đối lại bằng cách
leo cửa sổ trốn ra khỏi nhà. Nếu mẹ tôi có thể thân
thiết với tôi hơn thì có lẽ mọi việc đã khác. Trẻ em
nào cũng cần gia đình. Nhưng các bậc cha mẹ quý vị
nên lắng nghe con cái nhiều hơn mà ít trừng phạt
như những quan tòa thì con cái sẽ trò chuyện với quý
vị nhiều hơn"