Các loài công trùng và các loại ứng dụng(tt) docx

Các loài công trùng và
các loại ứng dụng(tt)



Loài thiên địch của rệp vừng

1. Ong bắp cày Aphidius
colemani và ứng dụng:

Ong bắp cày ký sinh Aphidius
colemani là một loài ký sinh ăn tạp,
tấn công nhiều loài rệp vừng bao
gồm cả những loài đã đề cập ở trên.




Hình: Ong bắp cày Aphidius
colemani: con cái trưởng thành, có
kích thước thật 2-3 mm.

Con trưởng thành có hình dáng
nhỏ, dài 2-3 mm, màu đen, nâu và
vàng trộn lẫn. Chúng sống chỉ vài
ngày. Quần thể của chúng gồm
nhiều con cái hơn con đực (60%).
Sau khi giao phối, con cái tấn công
một con rệp vừng, đưa cơ quan đẻ

trứng của nó vào con rệp vừng, qua
việc uốn cong phần bụng của nó về
phía giữa 2 chân, và đặt một quả
trứng nhỏ (0.1 mm) vào khoang
bụng của con rệp vừng. Bất cứ loài
rệp vừng nào cũng phù hợp làm
con mồi đối với ong bắp cày.

Hình: Con ong bắp cày cái A.
colemani (trái) đang tấn công 1 con
rệp vừng
Khi ở trong cơ thể rệp vừng, các
trứng tăng kích thước nhiều lần so
với kích thước ban đầu của nó. Ấu
trùng sau đó nở và bắt đầu ăn ở
dạng thấm lọc. Nó tăng trưởng, trải
qua 3 dạng hình sao, mà không ảnh
hưởng đáng kể đến sự phát triển và
tập tính của ký chủ rệp vừng. Khi
ấu trùng ký sinh đạt đến dạng hình
sao thứ 4, rệp vừng trở thành dạng
trưởng thành và nó đã ăn hầu hết
các mô bên trong của rệp vừng,
hoàn toàn lấp đầy lớp biểu bì của
nó. Ấu trùng ký sinh sau đó cắt
một đường rạch nhỏ bên trong rệp
vừng, gắn lớp biểu bì với lá bởi tơ
và cuối cùng tạo thành kén trong
con rệp vừng đang chết, tạo thành
nhộng. Rệp vừng biến thành dạng

“mummy - xác ướp” có dạng bị
căng phồng, mỏng, có màu vàng và
nâu. Khi trưởng thành, ong bắp cày
ký sẽ cắt một lỗ tròn ở phần ngoại
biên phía trên của “xác ướp” (giữa
các tuyến rệp sáp) để chui ra ngoài.

Hình: Một con rệp vừng ở dạng
mummy (phải). Con ong bắp cày A.
colemani trưởng thành đang chui ra
từ mummy (trái)
Vòng đời của ong bắp cày ký sinh,
từ trứng đến khi trưởng thành, trải
qua 13 ngày 21°C và 11 ngày ở
27°C. Con trưởng thành sống 5-7
ngày ở những nhiệt độ này. Hoạt
động của ong bắp cày tối thích ở
khoảng 20-30°C. Dưới 15°C, con
trưởng thành bất hoạt. Một con cái
trưởng thành có thể đẻ hàng trăm
trứng trong suốt đời sống của nó,
khoảng 200 trứng sẽ phát triển
thành con trưởng thành.
Ứng dụng những đặc điểm sinh học
như trên, ong bắp cày được bán ở
dạng sản phẩm nhộng trong các con
rệp vừng dạng mummy, chẳng hạn
như sản phẩm APHIPAR®, của
công ty Bio-Bee, Israel.

2. Muỗi vằn gây mụn
cây Aphidoletes aphidimyza (gall
midge)
Loài muỗi vằn gây mụn cây (gall
midge), Aphidoletes aphidimyza,
cũng là loài ăn rệp vừng hiệu quả.
Nó thuộc họ gall midge, họ thường
gây bệnh cho cây (do tạo mụn cây),
nhưng loài đặc biệt này (và 4 loài
khác cùng họ) được xem là những
loài côn trùng có ích. A.
aphidimyza có khả năng ăn hơn 60
loài rệp vừng khác nhau.
Đặc điểm về hình thái và sinh học
Muỗi vằn trưởng thành dài khoảng
2.5 mm, có chiều dài cánh khoảng
2.5, có râu dài và các chân nhỏ.
Con trưởng thành hoạt động về
đêm, ban ngày nó trú trong các nơi
râm, thường thấy treo trên các
mạng nhện. Con trưởng thành
không có khả năng ăn mồi: chúng
ăn phần chất đường do rệp vừng
tiết ra. Khi ban đêm, con cái định vị
các bầy rệp vừng và đẻ trứng kề sát
hay dưới các con rệp vừng. Mỗi
con cái có thể đẻ 100-150 trứng.
Các trứng có hình bầu dục, màu
cam và nhỏ, dài khoảng 0.2 mm.

Dưới mắt thường, chúng trông như
đốm màu đỏ.

Hình: Các con muỗi vằn gây mụn
cây trưởng thành. Con cái (phải) và
con đực (trái). Kích thước thật 2.5
mm
Ấu trùng nở ra từ trứng sẽ ăn các
con rệp: chúng tiêm chất độc, làm
tê liệt rệp và tan rã các thành phần
trong cơ thể rệp. Ấu trùng này sau
đó hút hết chất dinh dưỡng của rệp,
làm teo xác rệp đang treo trên lá.
Ấu trùng trái ngược với con trưởng
thành, chúng hoạt động suốt ngày
và ăn hàng tá con rệp trong quá
trình phát triển của nó (khoảng 1
tuần trong mùa hè). Màu ấu trùng
là màu cam và khi trưởng thành có
những rìa màu trắng dọc cơ thể.
Màu cơ thể ấu trùng có thể thay
đổi, tuy nhiên, tùy thuộc màu con
mồi. Ấu trùng phát triển đầy đủ dài
khoảng 2.5 mm.

Khi ấu trùng sẵn sàng để thành
nhộng, nó nhảy xuống mặt đất và
phát triển thành nhộng sâu dưới đất
1-2 cm trong một cái kén tơ do nó
dệt. Giai đoạn nhộng kéo dài 10-14

ngày, và con trưởng thành sẽ chui
lên khỏi mặt đất, nơi chúng lột xác
và chui ra. Các con trưởng thành
giao phối nhanh chóng sau khi chui
ra. Sự phát triển hoàn toàn (trứng –
trưởng thành) kéo dài khoảng 3
tuần ở 21°C và 2 tuần ở 26°C.

Hình: Ấu trùng của loài muỗi vằn
gây mụn cây (phải) đang tấn công
một con rệp
Ứng dụng những đặc điểm sinh học
như trên, muỗi vằn gây mụn cây
được bán ở dạng sản phẩm nhộng
dưới tên thương mại là
APHIDEND® của công ty Bio-
Bee, Israel.