Đặc điểm hình thái của virus khảm vàng gây hại trên lan pptx

Đặc điểm hình thái, cấu trúc bộ
gen và triệu chứng biểu hiện của
virus khảm vàng (Cymbidium
mosaic virus) gây hại trên lan


Cymbidium mosaic virus (CyMV)
(giống Potexvirus, họ Flexiviridae) hay
còn gọi là virus khảm vàng, được mô
tả lần đầu tiên bởi Jensen. Đây là một
trong những loại virus quan trọng và
phổ biến nhất gây nhiễm các loại lan
trên thế giới. Phần tử virus có dạng sợi,
không màng bao, dài 480 nm, rộng 13
nm.

Hình 1. Hình dạng của virus CyMV
Bộ gen chứa RNA mạch đơn, sợi
dương, có mũ chụp ở đầu 5’ và đuôi
polyA ở đầu 3’. Tổ chức bộ gen được
bảo tồn cao và bao gồm 3 vùng: RdRp
(RNA-dependent RNA polymerase –
RNA polymerase phụ thuộc RNA),
TGB (triple-gene-block – nhóm gen ức
chế bộ ba) và CP (coat protein –
protein vỏ). RNA bộ gen có chiều dài
6227 nucleotide không tính đuôi poly
A ở đầu tận cùng 3’. Tương tự như các

virus khác trong nhóm potexvirus, bộ
gen của CyMV có 5 khung đọc mở
(ORFs 1-5) mã hóa cho ba loại protein
khác nhau: RdRp (RNA-deppendent
RNA polymerase - trọng lượng phân tử
160 KDa), TBG (triple-genne-block -
trọng lượng phân tử 26 KDa/ 13 KDa/
10 KDa) và CP (protein vỏ - trọng
lượng phân tử 24 KDa). Ngoại trừ
khung đọc mở ORF4, tất cả các khung
đọc mở của các protein mã hóa ở
giốngPotexvirus đều chứa các motif
phổ quát. Các protein được mã hóa bởi
CyMV có mức độ tương đồng cao với
các protein tương ứng của các thành
viên khác trong nhóm potexvirus.
Trình tự nucleotide vùng 5’ không mã
hóa (noncoding region - NCR) của
CyMV và tất cả các thành viên khác
của nhóm đều khởi đầu bằng GAAAA
và CyMV là virus có vùng 5’ NCR
ngắn nhất trong tất cả các ptexvirus.
Dựa trên sự so sánh về phát sinh loài
của RdRp và protein vỏ cho thấy
CyMV có mối liên hệ gần với các virus
như PAMV, NMV, WC1MV và
SMYEaV.

Hình 2. Cấu trúc bộ gen của virus
CyMV

CyMV gây ra hiện tượng vàng lá thể
khảm đi kèm với sự hóa đen và chết
của những vùng lá dọc theo gân lá. Sự
hoại tử lá gây ra bởi CyMV có lẽ là
bệnh virus phổ biến nhất trên nhiều
loại lan. Cây bị nhiễm virus có các
đốm và vệt mô chết kéo dài, màu nâu
đến đen, không đều trên cả hai mặt của
các lá già. Các lá có triệu chứng này
thường lão hóa nhanh và khô. Ở các
giống lan Phalaenopsis, Cattleya,
Dendrobium và nhiều giống khác,
virus gây ra các đốm hoại tử đen và
các kiểu đường hoại tử với các vết lõm
xuống trên lá. Triệu chứng trên hoa
thường ít biểu hiện nhưng hoa có thể
nở với hình dạng kém phát triển. Nếu
lá chết trước khi trưởng thành, hoa
thường có kích thước nhỏ và số lượng
hoa ít. Trong trường hợp có triệu
chứng, trên hoa có thể xuất hiện các
vệt hoại tử trong một vài ngày khi hoa
đang nở. Tuy nhiên, các triệu chứng
trên hoa thường chỉ biểu hiện sau
khoảng 2 tuần và đặc biệt dễ dàng nhận
thấy trên hoa Cattleya trắng. Ngoài ra,
virus này còn tạo ra sự khảm màu
(thường đậm hay nhạt hơn màu hoa)
trên hoa Cattleya.

Hình 5. Triệu chứng khảm vàng trên lá
lan Hồ điệp Hình 6. Triệu chứng vệt
hoại tử trên hoa lan Cattleya
Tài liệu tham khảo:

Marais F., 2002. Virus Diseases.
Orchid Society of Northern
Transvaal.Http://www.ont.co.za/virus_
diseases.htm

Moran J. and Knoxfield, 1999.
Virus diseases of orchids.
Http://www.dpi.vic.gov.au/DPI/nreninf
.nsf/childdocs

Navalinskiene M., Raugalas J.,
Samuitiene M., 2005. Viral diseases of
flower plants. 16. Identification of
viruses affecting orchids
(Cymbidium Sw.). Biologija. Nr. 2, p.
29-34.

University of Illinois Extention,
1990. Common virus diseases of
orchids. Report on plant diseases.
Department of crop
sciences. University of Illinois at
Urbana
Champaign.Http://www.aces.uiuc.edu/
vista/pdf_pubs/614.pdf

Wong S. M, Mahtani P. H., Lee
K. C., Yu H. H., Tan Y., Neo K. K.,
chan Y., Wu M., and Chng C. G.,
1997. Cymbidium mosaic
potexvirus
RNA: complete nucleotide
sequence and phylogenetic analysis.
Archives of Virology. 142, p. 383-391.