bài 29 cách mạng Hà Lan và Cách mạng tư sản Anh

Giáo sinh thực tập: Nguyễn Đình Sơn
Giáo viên hướng dẫn: Nguyễn Thị Nhàn
Tên trường thực tập: Trường THPT Nguyễn Trãi-Ba Đình.
PHẦN BA
PHẦN BA
LỊCH SỬ THẾ GIỚI CẬN ĐẠI
LỊCH SỬ THẾ GIỚI CẬN ĐẠI
Chương I
CÁC CUỘC CÁCH MẠNG TƯ SẢN
(Từ giữa thế kỉ Û XVI đến cuối thế kỉ XVIII)
Bài 29
Bài 29
CÁCH MẠNG HÀ LAN VÀ CÁCH MẠNG T
CÁCH MẠNG HÀ LAN VÀ CÁCH MẠNG T
Ư SẢN
Ư SẢN
ANH
ANH
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau khi học xong bài học, HS có thể:
1. Kiến thức
Về kiến thức:
- Trình bày được đặc điểm kinh tế Nê – đéc – lan trước cách mạng
- Lập niên biểu về diễn biến phong trào cách mạng tư sản Hà Lan
- Đánh giá được ý nghĩa của cách mạng Hà Lan
- Giải thích được ngun nhân trực tiếp và ngun nhân sâu xa dẫn đến
cách mạng tư sản Anh
- Trình bày được diễn biến và kết quả của cách mạng tư sản Anh
- Giải thích được khái niệm “cách mạng tư sản”
1. Về kỹ năng

- Rèn luyện HS khả năng phân tích, nhận xét, đánh giá các nhân vật và sự
kiện lịch sử
2. Tư tưởng, tình cảm, thái độ
- Cách mạng tư sản trong buổi đầu thời cận đại thể hiện mặt tích cực ở
việc loại bỏ chế độ phong kiến ở một số quốc gia châu âu, song chỉ là
1
sự thay đổi hình thức bóc lột này bằng hình thức bóc lột khác mà thôi.
Một chế độ bóc lột mới, tinh vi và tàn bạo đang hình thành.
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC
- Bản đồ: Bản đồ cách mạng Hà Lan, cách mạng tư sản Anh.
III. Tiến trình tổ chức dạy học
1. Giới thiệu bài mới
GV khái quát: Giai đoạn hậu kỳ trung đại (thế kỷ XV – XVII), chế độ phong
kiến khủng hoảng, suy vong. Giai cấp tư sản tuy mới ra đời nhưng đã nhanh
chóng khẳng đònh thế lực kinh tế ngày càng lớn mạnh của mình. Cuộc đấu tranh
của giai cấp tư sản chống chế độ phong kiến thể hiện trước hết trên lónh vực tôn
giáo, văn hoá, nghệ thuật… là bước dọn đường cho những cuộc cách mạng tư sản
không thể tránh khỏi ở tây Âu. Nhưng vì sao, những cuộc cách mạng tư sản sớm
nổ ra ở “vùng đất thấp” và xứ sở “sương mù” Ý nghóa của những sự kiện đó đối
với tiến trình của Lòch sử nhân loại ra sao? Chúng ta sẽ nghiên cứu làm sáng tỏ
vấn đề này trong bài học hôm nay.
2. Tổ chức dạy học bài mới
Các hoạt động của thầy và trò Những kiến thức HS cần nắm vững
Hoạt động 1:
- GV : giới thiệu trên bản đồ vò trí
của Hà Lan trước Cách mạng (Gồm
lãnh thổ các nước Hà Lan, Bỉ,
Luyxămbua và một số vùng Đông
Bắc Pháp) và giải thích vì sao vùng

đất này có tên gọi là “Nêđéclan”
(Vùng đất thấp).
- GV: Dựa vào đâu để nói rằng,
đầu thế kỷ XVI Nêđéclan là một
trong những vùng kinh tế TBCN phát
triển nhất Châu Âu? HS có thể tìm
thấy câu trả lời qua kiến thức trong
SGK.
1.cách mạng Hà Lan.
a.Tình hình Hà Lan trước cách mạng.
-Kinh tế: Có nền kinh tế TBCN phát triển
sớm ở Châu Âu:
+ Thủ cơng nghiệp: ngành dệt len dạ, dệt vải
bơng…
+ Ngoại thương: bn bán với Anh, các nước
vùng Baltic…
+Hình thành các trung tâm thương mại nổi
2
Các hoạt động của thầy và trò Những kiến thức HS cần nắm vững
- GV dẫn dắt: Sự phát triển kinh
tế TBCN có ảnh hưởng thế nào đến
tình hình xã hội Nêđéclan? Sau khi
trình bày tình hình kinh tế, xã hội
của Nêđéclan dưới thời cai trò của
chính quyền phong kiến Tây Ban
Nha,
- GV hướng dẫn HS nhận thức:
+ Vì sao tư tưởng cải cách tôn
giáo của Canvanh nhanh chóng được
nơi này chấp nhận.

+ Tư tưởng cải cách đó là sự dọn
đường cho một cuộc cách mạng.
tiếng: Amsterdam, Utrecht, Antwerpen…
+ Nơng nghiệp: kinh doanh theo lối TBCN
-Xã hội:
+ Hình thành tầng lớp q tộc mới (q tộc tư
sản hóa)
+ Giai cấp tư sản dân tộc ra đời.
-Chính trị:Sự thống trị của PK thực dân Tây
Ban Nha:
+Bóc lột thuế khóa nặng nề
+Đàn áp khốc liệt các loại Tân giáo.
nhân dân Netherlands mất tự do về chính trị,
bị đàn áp về tơn giáo, bị phá họai về kinh tế.
Nhân dân Nê-dec-lan>< thực dân Tây
Ban Nha rất gay gắt (mâu thuẫn dân tộc)
QHSX TBCN >< chế độ Phong kiến(quyết
định tính chất của cách mạng)(mâu thuẫn giai cấp).
Tân giáo >< Cựu giáo.
b. Nhiệm vụ cách mạng:
- Nhiệm vụ dân tộc: lật đổ ách thống trị
của thực dân TBN, giành độc lập dân tộc
- Nhiệm vụ giai cấp: xóa bỏ vai trò của
giai cấp địa chủ, thiết lập chính quyền
của tầng lớp Q tộc mới và giai cấp tư
sản.

3
Các hoạt động của thầy và trò Những kiến thức HS cần nắm vững
Hoạt động 2:

- HS đọc SGK tóm tắt những
thành quả chủ yếu của quá trình đấu
tranh kéo dài suốt 4 thập kỹ cuối thế
kỷ XVI như:
+ Giải phóng các tỉnh miền Bắc.
+ Phân hoá lực lượng kẻ thù.
+ Hội nghò các tỉnh miền Bắc (U
– trếch) với nhiều quyết sách quan
trọng.
+ Chính quyền phong kiến Tây
ban Nha sụp đổ.
+ Nước cộng hoà tư sản (Hà Lan)
ra đời …
- GV gợi ý để HS nhận thức:
Cách mạng tư sản chỉ thay thế hình
thức bóc lột này bằng hình thức bóc
lột khác, giai cấp bóc lột này bằng
giai cấp bóc lột khác.
c.Diễn biến
d. Kết quả, tính chất, ý nghĩa:
- Kết quả: + Đánh đuổi được thực dân TBN, giành
độc lập dân tộc ở miền Bắc.
4
Giai
đoạn
Thời gian Sự kiện
Giai
đoạn
1
11/8/1566 Nhân dân miền Bắc nổi

dây
8/1567 TBN đàn áp nhưng thất bại
4/1572 Miền bắc được giải phóng;
q tộc mới nắm quyền
lãnh đạo cách mạng.
1/1579 Thiết lập “ Đồng minh
Utrecht”
7/1581 Phi líp II bị phế truất,nước
cộng hòa Liên tỉnh
miền Bắc ra đời
Giai
đoạn
2
1609 Hiệp định đình chiến giữa
TBN và Hà Lan được
kí kết
1648 Hà Lan được độc lập
Các hoạt động của thầy và trò Những kiến thức HS cần nắm vững
+ Thiết lập được chính quyền của tầng lớp q tộc
mới và giai cấp tư sản.
- Hạn chế:
+ chưa giải phóng được trọn vẹn đất nước
+ Quan hệ sản xuất phong kiến còn duy trì ở
một số nơi.
+ Nhân dân không được hưởng các quyền lợi về
kinh tế, chính trò.
- Tính chất: là một cuộc CMTS khơng triệt để
- Hình thức: CTGPDT.
- Ý nghĩa:
+ Lật đổ chế độ PK, mở đường cho CNTB phát

triển.
+ Mở ra thời đại mới – thời đại của CMTS và sự
suy vong của chế độ PK
Hoạt động 3:
- Sự phát triển của nền kinh tế
Anh được thể hiện như thế nào? GV
hướng dẫn HS dựa vào SGK để
nhận thức nội dung cơ bản theo logic
sau:
- Sự phát triển của công trường
thủ công dần lấn át phường hội. Sản
phẩm tăng nhanh về số lượng và
chất lượng kích thích hoạt động
ngoại thương phát triển nhất là
ngành len dạ, buôn bán nô lệ da
đen.
- Sự phát triển ngành len dạ kéo
theo sự phát triển của nghề nuôi
cừu. Do vậy một bộ phận quý tộc
Anh chuyển sang kinh doanh hàng
hoá theo hướng TBCN, trở thành
2.Cách mạng tư sản Anh.
a.Tình hình nước Anh trước cách mạng.
-Kinh tế:
+Cơng nghiệp: len dạ
+ Ngoại thương: bn bán len dạ, nơ lệ da
đen.
+Nơng nghiệp:Kinh tế TBCN xâm nhập vào
NN: chăn ni cừu.
thế kỉ XVII Anh có nền kinh tế phát triển

nhất châu Âu.
-Xã hội:Tư sản, q tộc mới ra đời.
-Chính trị:Qn chủ chun chế: cản trở kinh
5
Các hoạt động của thầy và trò Những kiến thức HS cần nắm vững
quý tộc mới.
GV miêu tả cảnh “Rào đất cướp
ruộng” (Hình ảnh “Cừu ăn thòt
người” của nhà văn Tomat Morơ),
sau đó hướng dẫn HS lý giải vì sao
tư sản, quý tộc mới ở Anh giàu lên
nhanh chóng như vậy.
- Sự bảo thủ, lạc hậu và phản
động của chế độ phong kiến Anh
thể hiện như thế nào? Sau khi HS
dựa vào SGK trả lời câu hỏi trên,
GV tiếp tục dẫn dắt HS giải quyết
vấn đề: Mâu thuẫn trong lòng xã hội
Anh biểu hiện như thế nào? Hướng
giải quyết mâu thuẫn đó?
GV hướng dẫn HS theo dõi những
diễn biến chính của cách mạng (có
thể lập bảng niên biểu sự kiện theo
dữ liệu sau).
+ 1642 – 1648: Nội chiến (vua –
Quốc hội)
+ 1649: Xử tử vua, thành lập
nước cộng hoà.
+ 1653: Lập nền độc tài.
+ 1688: Quốc hội chính biến, xác

lập chế độ quân chủ lập hiến.
Dựa vào niên biểu, hướng dẫn
HS nắm được hướng phát triển của
cách mạng Anh qua các mốc chính,
sau đó lý giải vấn đề:
+ Vì sao cách mạng Anh có sự
thoả hiệp giữa Quốc hội với lực
lượng phong kiến cũ?
+ Vì sao nói cách mạng Anh là
cuộc cách mạng bảo thủ?
Điểm quan trọng mà GV cần
khắc hoạ để HS nhận thức sâu sắc
về thái độ hai mặt của giai cấp tư
doanh làm giàu của của tư sản+ q tộc mới.
Q tộc mới và tư sản(Quốc Hội) >< q tộc
cũ, giáo hội( Charles I).
 Thanh giáo >< Anh giáo.
b. nhiệm vụ cách mạng:
Nhiệm vụ giai cấp: lật đổ chế độ PK, thiết lập
chính quyền của q tộc mới và tư sản.

c.Diễn biến.
-Ngun nhân trực tiếp: 4/1640 Sac-lơ I triệu
tập quốc hội để tăng thuế.
Giai đoạn 1
-22/08/1642 vua tun chiến với quốc hội.
-1642-1648: nội chiến giữa nhà vua với quốc
hội được nhân dân ủng hộ.
-30/01/1649: xử tử Sac-lơ I, nền cộng hòa
được thiết lập, cách mạng đạt tới đỉnh cao.

Giai đoạn 2:
-1653:nền độc tài qn sự được thiết lập do
Crơm-oen đứng đầu với tước Bảo hộ cơng.
-12/1688:Chính biến Vin-hem Ơ-ran-giơ lên
làm vua, nền qn chủ lập hiến được thiết lập.
6
Các hoạt động của thầy và trò Những kiến thức HS cần nắm vững
sản Anh. Khi chưa đủ mạnh, vì lợi
ích của giai cấp mình, chúng không
chỉ lừa phỉnh quần chúng đứng lên
tranh đấu chống chế độ phong kiến,
mà còn lôi kéo cả một bộ phận quý
tộc mới (từng là kẻ thù của mình
trước đó) tạo nên một liên minh
chính trò mới. Khi cách mạng thành
công, giai cấp tư sản phản bội lại
quần chúng cách mạng, đồng thời
củng cố liên minh quý tộc – tư sản
bằng việc thiết lập một thể chế
chính trò Quân chủ lập hiến. Nhà
vua “trò vì” mà không “cai triï” vì
không có thực quyền. Quyền lực
chính trò tập trung trong tay Quốc
Hội lập hiến của giai cấp tư sản. Dù
còn có những hạn chế nhất đònh
song sách mạng tư sản Anh vẫn có ý
nghóa trọng đại đối với Lòch sử thế
giới.

c. Kết quả, tính chất, ý nghĩa:

- Kết quả: + lật đổ chế độ PK, đưa q tộc và
tư sản lên nắm chính quyền.
+ thiết lập nền qn chủ lập hiến: duy trì quyền
lợi của 1 bộ phận q tộc cũ.
- Tính chất: Là 1 cuộc CMTS khơng triệt để
- Hình thức: một cuộc nội chiến mang màu sắc
tơn giáo.
- Ý nghĩa:
+Lật đổ chế độ PK, mở đường cho CNTB phát
triển.
+ Mở ra thời kỳ q độ từ PK sang TBCN.
4. Sơ kết bài học
- GV hướng dẫn HS nhận thức vấn đề chủ yếu sau:
- Vì sau cuộc cách mạng tư sản Hà Lan nổ ra dưới hình thức một cuộc
chiến tranh giải phóng dân tộc?
- Cả hai cuộc cách mạng nói trên có gì giống nhau?
7
- Tổng kết nội dung trên , GV củng cố để HS hiểu rõ khái niệm cách
mạng tư sản (cả nội hàm và ngoại diên của khái niệm). Do những đặc điểm,
điều kiện hoàn cảnh Lòch sử, cách mạng tư sản ở 2 nước Hà Lan và Anh nổ ra
dưới những hình thức khác nhau, giải quyết những nhiệm vụ cụ thể khác nhau,
nhưng đều hướng vào mục tiêu chung là lật đổ chế độ phong kiến (bất kỳ ở
ngoài đô hộ hay đang tồn tại, thống trò trong nước), để mở đường cho chủ nghóa
tư bản phát triển. Đây là những sự kiện mở đầu cho một thời kỳ đấu tranh quyết
liệt để giải quyết vấn đề “ai thắng ai” giữa chủ nghóa tư bản đang lên với chế
độ phong kiến đã già nua, suy tàn, song chưa dễ từ bỏ võ đài chính trò.
8
PHỤ LỤC
PHỤ LỤC 1
Hoàn thành bảng niên biểu tổng kết diễn biến cách mạng Hà Lan.

Thời gian Sự kiện Kết quả - ý nghĩa
Tháng 8/1566
Tháng 4/1572
Tháng 1/1579
Tháng 7/1581
Năm 1609
1648
9
PHỤ LỤC 2:
10
1658
4/ 1640
1653
1649
1688
8/1642 –
1648
4/ 1640 : Sac – lơ 1 triệu tập quốc hội
8/1642: Sac – lơ 1 tuyên chiến với Quốc hội
1642 – 1648 : cuộc nội chiến diễn ra
1649: Sac – lơ 1 bị xử tử. Cách mạng đạt đến đỉnh cao. Nền cộng hòa
thành lập
1653: thiết lập chế độ độc tài quân sự
1658 : Crômoen qua đời
1688: Thiết lập nền quân chủ lập hiến
11