Mắng chửi – biểu hiện sự bất lực trong giáo dục con cái pps

Mắng chửi – biểu hiện sự bất
lực trong giáo dục con cái

Một lý do khiến cha mẹ
dùng đến ‘’võ mồm” là
sự bất lực trong giáo dục
con cái. Khi con có lỗi,
cha mẹ thường dọa nạt,
trừng phạt bằng đòn roi.
Thấy không còn hiệu
quả, họ lại chuyển sang
dùng những lời nhẹ nhàng, nhưng mang nặng tính giáo
huấn. Thấy con không chuyển biến, cha mẹ đành dùng
đến những lời cay độc. Cứ như vậy tạo thành cái vòng
luẩn quẩn, không giúp con tiến bộ, mà chỉ khắc sâu
thêm nỗi bất hạnh của con.
Những lý do khiến cha mẹ dùng “võ mồm”với con cái
Không hiểu biết: Nói rằng cha mẹ sỉ nhục, nhiếc mắng con



cái bởi họ không yêu con là không đúng. Trong khi nói ra
những lời cay độc, họ vẫn luôn nghĩ rằng “có thế nó mới
thấy mà sửa chữa khuyết điểm”(?).
Bất lực trong giáo dục: Lý do thứ hai khiến cha mẹ dùng
đến ‘’võ mồm” là sự bất lực trong giáo dục con cái. Khi
con có lỗi, cha mẹ thường dọa nạt, trừng phạt bằng đòn roi.
Thấy không còn hiệu quả, họ lại chuyển sang dùng những
lời nhẹ nhàng, nhưng mang nặng tính giáo huấn. Thấy con
không chuyển biến, cha mẹ đành dùng đến những lời cay
độc. Cứ như vậy tạo thành cái vòng luẩn quẩn, không giúp

con tiến bộ, mà chỉ khắc sâu thêm nỗi bất hạnh của con.
“Giận cá chém thớt”: Cuộc sống vất vả, căng thẳng, sức ép
công việc, khiến cho đầu óc cha mẹ lúc nào cũng căng lên
như dây đàn. Thế là về đến nhà, bao nhiêu bực dọc, cha mẹ
đổ lên đầu con cái.
Trước đây cũng bị đối xử như thế: Mỗi người chúng ta đều
mang trong ký ức của mình “một bộ sưu tập’’ những lời la
mắng, “di tích” của quá khứ, nhưng đôi khi chúng ta không
ý thức được điều đó. Có người mẹ đã kể rằng: “Thời nhỏ
tôi thường bị cha mẹ chửi mắng là ngu đần. Lúc ấy tôi vô
cùng tức giận cha mẹ tôi. Vậy mà nhiều lúc bây giờ tôi
cũng mắng con đúng như vậy. Tôi không thích điều đó,
nhưng những lời đó cứ tuôn ra một cách tự nhiên, không
nhịn được”.
Lời khuyên của nhà tư vấn
Trẻ rất nhạy cảm và dễ phản ứng với những lời nói xúc
phạm của người lớn. Vì vậy khi nói chuyện, khi giáo dục,
ngay cả khi phê bình con, cha mẹ nên nhớ mấy điểm sau:
Không nhận xét kiểu ‘’chụp mũ’’
Không có đứa con nào xấu hoàn toàn. Do đó, khi con có l
ỗi
gì, cha mẹ hãy nhận xét, nhắc nhở về khuyết điểm đó,
không buông những lời nhận xét ám chỉ của trẻ. Nếu hôm
nào con bị điểm kém, cha mẹ cũng chỉ nên nói: “Hôm nay
con lại không cố gắng, lại để bị điểm kém à?’’. Tuyệt đối
không nói: “Sao mày ngu thế, dốt thế”. Nhận xét như vậy
là
xúc phạm trẻ, là sổ toẹt mọi cố gắng từ trước đến nay của
trẻ, sẽ gây phản ứng tiêu cực từ trẻ.
Cho trẻ cơ hội giãi bày

Khi có lỗi, có khuyết điểm không phải trẻ không đau buồn
và ý thức về chuyện đó. Hãy cho trẻ cơ hội nói lên nỗi lòng
nó. Thấy con điểm kém, cha mẹ có thể hỏi: “Sao hôm nay
lại thế? Mọi khi con cố gắng lắm cơ mà”. Bi
ết đâu khi ấy ta
lại được nghe giải thích: “Con cũng cố gắng rồi nh
ưng hôm
nay con mệt quá”, hoặc: “Con cũng không hiểu sao hôm
nay con lại lơ đãng thế. Con sẽ cố gắng hơn vào lần sau”.
Được như thế, nguy cơ bùng phát giận dữ của cha mẹ sẽ
giảm bớt.
Phê phán bằng cách diễn tả cảm xúc
Không ai không có lúc tức giận. Không nên kìm nén sự tức
giận của mình, bởi nó khó kìm nén lâu. Có nhiều cách thể
hiện tức giận khác nhau nhưng dù giận dữ thế nào cũng
không được xúc phạm nhân cách hay tính tình của con.
Thay vì bảo con là “ngu đần”, “hư hỏng”, “vô tích sự”, cha
mẹ hay nói lên cảm xúc của mình, chẳng hạn: “Con thi
trượt mẹ buồn quá” hay “Chơi điện tử thích lắm hả con?
Nhưng dù sao bố cũng không vui khi con mải mê quá độ”.
Những câu nhận xét, thể hiện cảm xúc như vậy có tác dụng
khơi gợi và dẫn dắt cái tốt hơn là những lời đao to búa lớn.
Hãy luôn nhớ rằng giận dữ chỉ là sự tàn phá chứ không có
tính xây dựng.
Đừng tiếc lời xin lỗi
Tại sao khi ta có lỗi với ai đó ở cơ quan hay ngoài xã h
ội, ta
áy náy và tìm mọi cách nói lời xin lỗi. Vậy mà ta lại không
dám xin lỗi con. Con là người mà ta yêu thương, là người
sống cùng ta hằng ngày, lẽ nào không quan trọng bằng

người ngoài? Giá mà sau khi đã mắng mỏ con quá đáng,
người bố biết nói: “Ban nãy bố giận quá, nên hơi quá lời,
con đừng trách bố nhé”. Người mẹ cũng có thể bảo: “Chắc
con ghét mẹ lắm vì mẹ mắng con phải không?”. Chỉ cần
thế, trẻ em đủ độ vị tha để không bùng phát những thái độ
phản ứng tiêu cực.
Yêu con thôi chưa đủ. Để giáo dục con, cha mẹ cần có kỹ
năng, phương pháp giáo dục nhân bản. Một trong những kỹ
năng đó là biết làm chủ cơn giận dữ của mình, tránh những
lời lăng mạ xúc phạm đến lòng tự ái của trẻ em.