Cảnh giác với thuốc đông y trộn tân dược ppsx

Cảnh giác với thuốc đông y trộn tân dược

Lợi dụng tâm lý người dân ở nhiều nơi vẫn rất tín nhiệm các loại thuốc Đông dược
vì thuốc dễ uống, nguồn gốc là dược liệu ít tác dụng phụ, do đó, hiện nay nhiều cơ sở
sản xuất thuốc Đông y vẫn lén lút trộn thuốc tân dược vào, gây tác hại khó lường
cho người sử dụng. Tân dược có thể được tán thành bột, trộn vào Đông dược rồi chế
thành thành phẩm ở dạng viên, dạng cao lỏng hay dạng thuốc phiến.
Không thể phân biệt bằng mắt thường
Nhìn bằng mắt thường, người dân khó phát hiện các loại thuốc Đông dược này có trộn
thêm thuốc tân dược. Tình trạng này không phải mới xuất hiện mà đã tồn tại từ lâu, tuy
nhiên, các cơ quan quản lý nhà nước cũng như các đơn vị chuyên trách của ngành Y tế
chưa có biện pháp ngăn chặn hữu hiệu. Hơn nữa, việc trộn các tân dược vào Đông dược
rất khó phát hiện, ngay cả khi đem kiểm nghiệm, vì trong Đông dược có rất nhiều thành
phần, đòi hỏi phương tiện kiểm nghiệm hiện đại và tốn nhiều chi phí.
Mới đây, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) vừa có văn bản yêu cầu thu hồi trên toàn quốc
thuốc Giải biểu hoàn do Cơ sở thuốc gia truyền lương y Dương Ngô Hiếu (Bắc Giang)
sản xuất, vì có chứa hoạt chất tân dược paracetamol với hàm lượng 20,4 mg/liều uống.
Hoạt chất này có tác dụng giảm đau, hạ sốt. Đây là hoạt chất rất phổ biến và có rất nhiều
biệt dược mang tên khác nhau. Điều nguy hại là paracetamol nếu dùng quá liều sẽ gây
độc cho gan. Nếu người đang say rượu, người có men gan cao, người bị dị ứng với hoạt
chất này khi uống sẽ nguy hiểm. Khi một bệnh nhân đang được thầy thuốc điều trị bệnh
trên cơ sở kết hợp Đông – Tây y, mà trong thành phần thuốc Tây được kê đơn đã có
paracetamol thì rất có thể bị ngộ độc khi uống thêm loại thuốc Đông y này.
Không chỉ có loại thuốc giải cảm, hạ sốt nói trên mà rất nhiều thuốc Đông y khác như
thuốc hoàn tán chữa các loại bệnh đái tháo đường, sỏi thận, đau mắt, tiêu hóa cũng bị
trộn thêm các hoạt chất tân dược vào. Một số thầy lang thậm chí còn không có giấy phép
hành nghề nhưng vẫn mua thuốc tân dược về nghiền ra thành bột rồi trộn vào bột dược
liệu khác, để bào chế thủ công thành các loại viên hoàn Đông y lừa bán cho bệnh nhân.
Một số loại thuốc sắc (thang thuốc Đông y) thì được bán kèm theo những gói bột đóng
trong túi ni - lông không có nhãn mác, hàm lượng và được căn dặn cho uống kèm thuốc
sắc. Đây chính là các hoạt chất thuốc tân dược được các thầy lang mua từ hiệu thuốc Tây

về nghiền nhỏ ra rồi đóng túi để bán cho người bệnh. Các tân dược thường được pha chế
trong các loại thuốc Đông dược như: thuốc trị cảm cúm cho thêm paracetamol; các thuốc
trị bệnh về khớp trộn các thuốc chống viêm corticoid như dexamethasone, prednisolone,
thêm thuốc chống viêm không corticoid như: ibuprofen, diclofenac, indomethacin,
naproxen, mefenamic acid ; Mới đây, một loại Đông dược được quảng cáo cho người
tiêu dùng là thuốc “cường dương” cũng được phát hiện có chứa sildenafil là hoạt chất trị
rối loạn cương dương

Đông y nếu trộn tân dược sẽ gây rất nhiều tai biến (ảnh minh họa).

Gây nhiều hậu quả khó lường
Hậu quả của việc dùng thuốc Đông y trộn tân dược sẽ rất trầm trọng và khó lường trước
được những mối nguy hiểm, vì người bệnh cứ tin chắc rằng đang uống thuốc có nguồn
gốc dược liệu nên an toàn và uống kéo dài. Chỉ đến khi bị những tác dụng có hại gây ra
rất trầm trọng mới đến bệnh viện thì nhiều khi đã muộn. Các tác dụng có hại của tân dược
như: loét dạ dày, gây xốp xương, phù, tăng huyết áp, rậm lông (nếu thuốc Đông y có các
hoạt chất corticoid), loét đường tiêu hóa, xuất huyết, dị ứng (các thuốc chống viêm không
steroid), buồn ngủ, khô miệng (đối với cyproheptadin), suy gan (đối với paracetamol);
sildenafil gây nhức đầu, chóng mặt, khó chịu ở dạ dày, nếu dùng chung với thuốc nhóm
nitrate - thuốc trị đau thắt ngực (như nitroglycerin, isosorbid mononitrate, isosorbid
dinitrate) gây tụt huyết áp, trụy tim mạch
Một số thầy lang còn ranh ma hơn khi cố tình trộn loại tân dược mà người bệnh đã dùng
trước khi tìm đến thuốc Đông y. Trong quá trình khám chữa bệnh cho bệnh nhân mắc các
bệnh mạn tính như: đái tháo đường, cao huyết áp nhiều người đã kể lại các loại thuốc
tân dược mình từng uống, có mang lại những kết quả nhất định trong việc điều trị bệnh.
Sau đó, các thầy lang vườn này tự ý mua tân dược về trộn vào thuốc Đông y trong quá
trình sản xuất thuốc viên hoàn để công bố thuốc có tác dụng tương đương như thuốc Tây
y. Trường hợp thuốc Thận khí hoàn chữa đái tháo đường được quảng cáo rất kêu là thuốc
đặc trị đái tháo đường, được sản xuất từ thảo dược không có kháng sinh. Thuốc uống
không có phản ứng phụ, lượng đường xuống nhanh khi đang điều trị. Thật ra, mỗi viên

thuốc Thận khí hoàn chứa tân dược glibenclamid với hàm lượng 0,044mg, đây là một
loại thuốc chữa đái tháo đường khá phổ biến có rất nhiều biệt dược trên thị trường.
Nguy cơ vẫn còn rình rập
Việc dùng thuốc Đông dược không an toàn như nhiều người lầm tưởng. Công tác quản lý
sản xuất, kinh doanh thuốc Đông dược, dược liệu Y học cổ truyền hiện nay còn nhiều bất
cập. Nguồn dược liệu từ các tỉnh về Hà Nội và nhập lậu qua đường tiểu ngạch được tiêu
thụ tại các khu chợ tập trung như phố Lãn Ông, Ninh Hiệp không thể kiểm soát được
nguồn gốc và chất lượng, nên có rất nhiều loại dược liệu không thể biết chắc là có an toàn
cho người sử dụng hay không. Mặt khác, các dược liệu nhập qua đường tiểu ngạch
thường được xử lý chống mốc, chống ẩm bằng hóa chất không rõ nguồn gốc nên đã có
trường hợp dùng thuốc Đông y bị dị ứng nặng dẫn đến tử vong. Trong khi đó, cả nước
hiện nay chỉ có Viện kiểm nghiệm thuốc trung ương và mạng lưới Trung tâm kiểm
nghiệm (tỉnh, thành) mới có phương tiện kiểm nghiệm. Tuy nhiên, không thể kiểm
nghiệm hết các loại thuốc Đông được đang lưu hành trên thị trường. Vì vậy, nguy cơ gây
ngộ độc, ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng người bệnh của thuốc Đông y vẫn còn hiện
hữu. Người bệnh dùng thuốc Đông y cần hết sức thận trọng, vì không hẳn cứ là thuốc
Đông y thì an toàn và ít tác dụng phụ hơn thuốc Tây y.
ThS. Lê Quốc Thịnh