§18. BIẾN DẠNG CỦA THÂN
I. Mục tiêu :
- Nhận biết được những đặc điểm chủ yếu về hình thái phù hợp với
chức năng của một số loại thân biến dạng qua quan sát mẫu vật thật : Tranh,
ảnh
- Nhận dạng được một số loại thân biến dạng trong thiên nhiên.
II. Phương pháp :
Đàm thoại, thuyết trình, thực hành,
III. Chuẩn bị :
GV :- Tranh phóng to hình 18.1, 18.2 SGK.
- Mẫu vật : Một số thân biến dạng.
HS : - Củ Dong ta. Riềng, Nghệ, Gừng, Khoai tây, cây Xương rồng.
- Que nhọn, giấy thấm hoặc khăn lau.
IV. Thực hiện bài giảng :
1. Ổn định lớp : Kiểm tra mẫu vật của HS, chia nhóm.
2. Kiểm tra bài cũ :
-Thân gồm những mạch nào ? Nêu chức năng của những mạch đó.
3. Giảng bài mới :
a. Giới thiệu bài :
TG
Hoạt động của Giáo Viên Hoạt động của Học Sinh
Hoạt động 1 : Quan sát và ghi lại thông tin một số thân biến dạng.
GV : Hướng dẫn HS mang các loại
mẫu (H.18.1) đã chuẩn bị sẵn mang
để lên tờ bìa hoặc lên bàn.
- Yêu cầu kiểm tra các loại củ xem
chúng có những đặc điểm gì chứng tỏ
là thân ( chúng có chồi ngọn, chồi
nách, lá không? ).
- Phân loại chúng thành nhóm (dựa
trên chức năng : Đều chưa chất dự trữ
; hình dạng : Như củ, rễ ; Vị trí : Trên
mặt đất, dưới mặt đất ).
GV : Cho mỗi nhóm trình bày kết quả
phân loại, các nhóm khác bổ sung.
- HS : Quan sát các loại củ gừng, dong
ta, khoai tây
Giống nhau :
+ Có chồi ngọ, nách, lá đó là thân.
+ Phình to chứa chất dự trữ.
- HS đọc phần thông báo SGK.
GV : Nhận xét, tổng kết.
Khác nhau :
+ Củ dong ta, củ gừng : Hình dạng
giống rễ.
Vị trí : Dưới mặt đất thân rễ
+ Củ su hào : Hình dạng to tròn
Vị trí : Trên mặt đất thân củ
+ Củ khoai tây : Hình dạng to tròn
Vị trí : Trên mặt đất thân củ.
Một số loại thân biến dạng làm chức
năng khác của cây như thân củ (khoai
tây, su hào), thân rễ (dong ta, riềng,
nghệ, gừng, ) chứa chất dự trữ dùng
khi ra hoa kết quả.
Hoạt động 2 : Tìm hiểu thân mọng nước: Thân cây xương rồng.
GV : Cho HS quan sát thí nghiệm.
GV : Hướng dẫn các nhóm mang
cành xương rồng để lên bàn. Quan sát
thân, gai, chồi ngọn.
HS quan sát những đặc điểm thích nghi
của cây xương rồng trong điều kiện
? Thân xương rồng chứa nhiều nước
có tác dụng gì ?
? Sống trong điều kiện nào lá xương
rồng biến thành gai ?
? Cây xương rồng thường sống ở đâu?
? Kể tên một số cây mọng nước (cành
giao, xương rồng )
sống khô hạn.
- Các nhóm thảo luận.
HS trình bày, các nhóm nhận xét bổ
sung
Hoạt động 3 : HS tự rút ra đặc điểm chức năng của một số cây biến dạng.
GV hướng dẫn HS liệt kê những đặc
điểm của các loại thân biến dạng đã
tìm hiểu được vào bảng SGK.
HS đọc trong SGK.
4. Củng cố :
- HS đọc phần kết của bài.
- Cây chuối có phải là thân biến dạng không ?
(Cây chuối có thân củ nằm dưới măt đất, thân cây chuối trên mặt đất thực
chất là thân giả gồm các bẹ lá mọng nước. Thân cây chuối là thân biến dạng :
thân củ có chứa chất dự trữ).
5. Dặn dò, nhận xét :
- Học bài, đọc và trả lời các câu hỏi cuối bài.
- Xem trước Bài 19 : Đặc Điểm Bên Ngoài Của Lá. Chuẩn bi : Cành hoa
hồng, cành khế, dâm bụt, dâu, mồng tơi. Lá mọc vòng, đối, cách.
- Kẻ trước vào tập bảng SGK.