Chương IV : LÁ
Tuần:11 – Tiết:22
§19. ĐẶC ĐIỂM BÊN NGOÀI CỦA LÁ
I. Mục tiêu :
- Nêu được những đặc điểm bên ngoài của lá và cách xếp lá trên cây
phù hợp với chức năng thu nhận ánh sáng cần thiết cho việc chế tạo chất hữu
cơ.
- Phân biệt 3 kiểu gân lá, phân biệt được lá đơn và lá kép.
II. Phương pháp :
III. Trọng tâm :
Tìm hiểu những đặc điểm bên ngoài của lá và kiểu xếp lá trên cây có
chức năng quang hợp của lá.
IV. Phương pháp :
Đàm thoại, trực quan, thuyết trình,
V. Chuẩn bị :
GV : - Cây trúc đào hoặc hoa sữa, ba gạc, hoàng liên gai, dây
huỳnh,
- Tranh vẽ các cây như SGK.
HS : Cành hoa hồng, dâm bụt, khế, dâu, mồng tơi, me, cóc, ổi, lá cải,
rau má, lục bình,
VI. Thực hiện bài giảng :
1. Ổn định lớp : Chia nhóm HS, kiểm tra mẫu vật và phân phát.
2. Kiểm tra bài cũ :
- Có mấy loại thân biến dạng ? Cho ví dụ chức năng của những loại
thân đó.
- Vì sao phải thu hoạch củ trước khi cây ra hoa ?
3. Giảng bài mới :
a. Giới thiệu bài :
TG
Hoạt động của Giáo Viên Hoạt động của Học Sinh
Hoạt động 1 : Ôn tập các kiến thức về lá.
GV : Treo tranh hình 19.1 SGK. HS
trả lời câu hỏi :
- Em hãy cho biết tên các bộ phận của
lá?
- Chức năng quan trọng nhất của lá là
gì ?
- Đặc điểm nào giúp lá nhận được
nhiều ánh sáng ?
- GV gọi 2 HS lên bảng chỉ các bộ
phân và nêu chức năng của lá thật
GV nhận xét
- Lá gồm có cuống lá, phiến lá (phiến
có gân)
Hoạt động 2 : Tìm hiểu đặc điểm bên ngoài của lá :
- Các nhóm tập trung mẫu lá mang
đến cùng quan sát.
- Phiến lá của tất cả các loại lá, kích
thước, màu sắc, phần diện tích bề mặt
của phần phiến so với phần cuống.
- Đại diện nhóm báo cáo kết quả quan
sát được trên lớp.
- Các nhóm khác quan sát, nghe và bổ
sung.
- Cho các nhóm tiếp tục thảo luận.
- Tìm hiểu những điểm giống nhau
của phần phiến của các loại lá.
- Đặc điểm giống nhau đó có tác dụng
gì trong việc thu nhận ánh sáng của lá.
- Đại diện nhóm trả lời, các nhóm
1. Đặc điểm bên ngoài của lá :
khác bổ sung.
- GV nhận xét, củng cố.
- GV yêu cầu HS lật mặt dưới của lá
để quan sát phần gân lá đối chiếu với
hình 19.3, phân biệt các kiểu gân lá
trên mẫu vật.
- HS giới thiệu các lá có kiểu gân hình
mạng, song song, hình cung bằng mẫu
vật trước lớp - các bạn nhận xét.
- GV nhận xét.
GV cho HS quan sát hình 19.4 SGK.
- Đọc thông tin ở SGK.
- Vì sao lá mồng tơi thuộc loại lá đơn
? Lá hao hồng thuộc loại lá kép?
a. Phiến lá :
- Màu lục, dạng bản dẹp.
- Hình dạng kích thước khác nhau.
- Phiến là phần to nhất của lá.
Các đặc điểm trên giúp lá nhận được
nhiều ánh sáng để chế tạo chất hữu cơ
cho cây.
b. Gân lá : Có 3 kiểu :
- Gân hình mạng. VD : Gân lá mít, lá
râm bụt, dâu,
- Gân song song. VD : Gân lá trúc, lá
- GV cho HS quan sát cành trúc đào,
dây huỳnh, trứng cá, điệp, phát biểu
cành nào là lá đơn cành nào là lá kép.
- GV yêu cầu mỗi nhóm đưa lá đã
chọn lên. Các nhóm nhận xét lẫn
nhau.
- GV nhận xét, củng cố.
GV yêu cầu HS quan sát hình 19.5,
mẫu vật (dây huỳnh, cỏ mực, trứng
cá), ghi thông tin vào bảng ở vở bài
tập.
- GV đi quan sát lúc HS tìm thông tin
điền vào bảng, gợi ý. Học cách quan
sát : Đặt cành ở vị trí thấp dùng tay
kia vuốt các lá ở mẫu trên xuống, so
sánh với vị trí các lá ở mẫu dưới.
- Nhóm thảo luận.
- Có mấy kiểu xếp lá trên thân, cành ?
là những kiểu nào ?
lúa,
- Gân hình cung. VD : Lá lục bình, lá
địa liền.
c. Lá đơn, lá kép :
- Lá đơn : Cuống chỉ mang một phiến
lá.
- Lá kép có cuống chính phân thành
nhiều cuống con mỗi cuống con mang
một phiến (gọi là lá chét)
- Cách bố trí của lá ở mấu thân cây
nhận được nhiều ánh sáng.
- Đại diện nhóm phát biểu.
- Trao đổi toàn lớp.
- GV nhận xét.
2. Các kiểu xếp lá trên thân và cành :
- Có 3 kiểu xếp lá trên cây (mọc cách,
mọc đối, mọc vòng).
- Lá trên mấu thân xếp so le nhau giúp
lá nhận được nhiều ánh sáng.
4. Củng cố :
- Lá có những đặc điểm bên ngoài và cách sắp xếp lá trên cây như thế
nào giúp nó nhận được nhiều ánh sáng ?
- Cho ví dụ về 3 kiểu xếp lá trên cây ?
- Những đặc điểm nào chứng tỏ lá rất đa dạng ?
5. Hướng dẫn về nha :
HS học bài, làm bài tập ở SGK. Trả lời các câu hỏi trong SGK.
Về nhà làm thí nghiệm lấy băng đen bịt một phần lá để chuẩn bị cho bài
21. Quang Hợp.