BÀI 49 : CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC
I/ MỤC TIÊU:
1/Kiến thức:
Xác định rõ các thành phần của 1 cơ quan phân tích , nêu được ý nghiã của cơ
quan phân tích đối với cơ thể .
Mô tả được các thành phần chính của cơ quan thụ cảm thị giác , nêu rõ được cấu
tạo của màng lưới trong cầu mắt .
Giải thích được cơ chế điều tiết của mắt để nhìn rõ vật .
2/ Kỹ năng:
Phát triển kỹ năng quan sát và phân tích hình
Kỹ năng hoạt động nhóm .
3 / Thái độ :
Giáo dục ý thức bảo vệ mắt đeo kính râm khi đi nắng
II/ CHUẨN BỊ:
1/ Giáo viên: Tranh phóng to hình 49.1 ; 49.2 ; 49.3
Mô hình cấu taọ mắt
Bộ thí nghiệm về thấu kính hội tụ ( nếu có )
III/ TIẾN TRÌNH BÀI HỌC:
1/ Ổn định lớp
2 / Kiềm tra bài cũ :
–
–
–
Trình bày sự giống nhau và khác nhau về cấu tạo và chức năng của phân hệ
thần kinh giao cảm và đối giao cảm ?
3 / Các hoạt động dạy và học:
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi bài
Hoạt động 1 : Cơ quan phân tích
Mục tiêu: Xác đị
nh các thành
ph
ần cấu tạo củ
a cơ quan phân
tích . Phân biệt được cơ quan thụ
cảm với cơ quan phân tích .
–
–
–
GV yêu cầu họ
c sinh nghiên
cứu thông tin SGK trả lờ
i câu
hỏi :
+ Một cơ quan phân tích gồ
m
những thành phần nào ?
+ Ý nghiã củ
a cơ quan phân tích
đối với cơ thể ?
+ Phân biệt cơ quan thụ cảm vớ
i
cơ quan phân tích ?
–
–
–
GV lưu ý họ
c sinh : Cơ quan
thụ cảm tiếp nhậ
n kích thích tác
động lên cơ thể – là khâu đầ
u tiên
của cơ quan phân tích
Hoạt động 2:
Cơ quan phân tích
thị giác .
Mục tiêu : Xác định đượ
c thành
–
–
–
Học sinh tự thu nhậ
n thông
tn và trả lời câu hỏi .
–
–
–
Một vài học sinh phát biểu
–
–
–
Học sinh tự rút ra kết luận
I . Cơ quan phân tích :
–
–
–
Cơ quan phân tích
gồm :
+ Cơ quan thụ cảm
+ Dây thần kinh
+ Bộ phậ
n phân tích ;
trung ương ( vùng thầ
n
kinh ở đại não )
–
–
–
Ý nghiã : Giúp cơ thể
nhận biết được tác độ
ng
của môi trường
II . Cơ quan phân tích
thị giác :
–
–
–
Cơ quan phân tich thị
giác :
+
+
+
Cơ quan thụ cảm thị
giác
+
+
+
Dây thần kinh thị
giác
+
+
+
Vùng thị giác ( Ở
ph
ần cấu tạo củ
a cơ quan phân
tích thị giác . Mô tả được cấu tạ
o
mắt và màng lưới , trình bày đượ
c
quá trình thu nhận ảnh ở
cơ quan
phân tích th
ị giác .
+
+
+
Cơ quan phân tích thị giác gồ
m
những thành phần nào ?
–
–
–
GV hướng dẫn họ
c sinh nghiên
cứu cấu tạo cấu mắt ở
hình 49.1 ,
49.2 và mô hình làm bài tậ
p
điền từ tr 156
–
–
–
GV chốt lại đáp án : ( cơ vậ
n
động mắt , màng cứ
ng , màng
mạch , màng lưới , tế bào thụ cả
m
thị giác )
–
–
–
GV treo tranh 49.2 gọi họ
c sinh
lên trình bày cấu tạo cầu mắt .
–
–
–
GV hướng dẫn họ
c sinh quan
sát hình 49 . 3 , nghiên cứ
u thông
tin nêu cấu tạo của màng lứ
ơi
.
–
–
–
GV hướng dẫn họ
c sinh quan
sát sự khác nhau tế bào nón và tế
–
–
–
Học sinh dưạ vào kiế
n
thức mục 1 để trả lời :
–
–
–
Học sinh quan sát kỹ
hình
từ ngoài vào trong ghi nhớ
cấu tạo cầu mắt .
–
–
–
Thảo luận nhóm để
hoàn
chỉnh bài tập , đại diệ
n nhóm
trình bày
–
–
–
Học sinh trình bày cấu tạ
o
trên tranh , lớp bổ sung
–
–
–
Họ
c sinh quan sát hình và
kết hợp với thông tin trả lờ
i
câu hỏi :
thùy chẩm )
a/ Cấu tạo của cầu mắ
t
gồm
–
–
–
Màng bọc :
+
+
+
Màng cứ
ng : Phiá
trước là màng giác
+
+
+
Màng mạ
ch : Phiá
trước là lòng đen
+
+
+
Màng lưới :
Tế bào nón
Tế bào que
–
–
–
Môi trường trong
+
+
+
Thủy dịch
+
+
+
Thể thủy tinh
+
+
+
Dịch thủy tinh
b/ Cấu tạo của màng lướ
i
:
–
–
–
Màng lưới ( tế
bào
thụ cảm ) gồm :
+ Tế bào nón : Tiế
p
nhậ
n kích thích ánh sáng
mạnh và màu sắc
+ Tế bào que :Tiếp nhậ
n
bào que trong mối quan hệ vớ
i
thần kinh thị giác .
–
–
–
GV cho học sinh giải thích mộ
t
số hiện tượng :
+ Tại sao ảnh của vật hiệ
n trên
điểm vàng lại nhìn rõ nhất ?
+ Vì sao trời tố
i ta không nhìn rõ
màu sắc của vật ?
–
–
–
GV hướng dẫn họ
c sinh quan
sát thí nghiệm về quá trình tạo ả
nh
qua thấu kính hội tụ .
+ Vai trò của thể thủ
y tinh trong
cầu mắt ?
+ Trình bày quá trình tạo ảnh ở
màng lưới ?
Kết luận chung : Học sinh đọ
c
khung ghi nhớ SGK
+ Tại Điểm vàng mỗi chi tiế
t
ảnh được 1 tế bào nón tiếp nhậ
n
và truyền về não qua 1 tế
bào
thần kinh
+ Vùng ngoại vi : nhiều tế
bào
nón và que liên hệ với mộ
t vài
tế bào thần kinh
–
–
–
Hs quan sát thí nghiệ
m ,
đọc thông tin rút ra kết luậ
n
về vai trò của thủy tinh thể
kích thích ánh sáng yếu
–
–
–
Điể
m vàng : Là nơi
tập chung tế bào non
–
–
–
Điể
m mù : Không có
tế bào thụ cảm thị giác
c/ Sự tạo ảnh ở màng lướ
i
:
Kết Luận
–
–
–
Thể thủ
y tinh ( như 1
thấu kính hội tụ ) có khả
năng điều tiết để
nhìn rõ
vật
–
–
–
Ánh sáng phản chiế
u
từ vật qua môi trườ
ng
trong suốt tới màng lướ
i
tạo nên 1 ảnh thu nhỏ lộ
n
ngược kích thích tế
bào thụ cảm dây thầ
n
kinh thị giác vùng thị
giác
IV/ CỦNG CỐ:
1 . Điền các từ Đ hay S vào đầu các câu sau :
a. Cơ quan phân tích gồm : CƠ quan thụ cảm thị giác , dây thần kinh và bộ phận
trung ương
b. Các tế bào nón giúp chúng ta nhìn rõ về ban đêm
c. Sự phân tích hình ảnh xảy ra ngay ở cơ quan thụ cảm thị giác .
d. Khi rọi đèn pin vào mắt thì đồng tử dãn rộng để nhìn rõ vật .
2 . Trình bày quá trình thu nhận ảnh của vật ở cơ quan phân tích thị giác ?
V/ DẶN DÒ:
–
–
–
Học bài và trả lời câu hoỉ SGK
–
–
–
Đọc mục : “em có biết “
–
–
–
Tìm hiểu một số bệnh về mắt