CHƯƠNG 4 : BẢO HIỂM ppsx

Bộ môn tài chính doanh
nghiệp
BẢO HIỂM
CHƯƠNG 4
Bộ môn tài chính doanh
nghiệp
•
5.1 Những vấn đề chung về bảo hiểm
•
5.1.1 Khái niệm
•
5.1.2 Sự cần thiết khách quan của bảo hiểm
•
5.1.3 Các hình thức bảo hiểm
•
5.1.4 Vai trò của bảo hiểm
•
5.2 Bảo hiểm kinh doanh (BHKD)
•
5.2.1 Khái niệm, đặc điểm và nguyên tắc hoạt
động của BHKD
•
5.2.2 Các yếu tố cơ bản của hợp đồng BHKD
•
5.2.3 Phân loại BHKD
•
5.3 Bảo hiểm xã hội (BHXH)
•
5.3.1 Khái niệm, đặc điểm và nguyên tắc hoạt
động của BHXH
•

5.3.2 Nội dung hoạt động của BHXH
CÁC NỘI DUNG CỦA CHƯƠNG
Bộ môn tài chính doanh
nghiệp
5.1 Những vấn đề chung về bảo hiểm
•
5.1.1 Khái niệm
•
Theo quan điểm cộng đồng: bảo hiểm là phương thức xử lý rủi ro thông
qua viêc dự trữ đề phòng rủi ro, chuyển giao, phân tán rủi ro nhằm đảm
bảo cho quá trình tái sản xuất và đời sống của con người trong xã hội
được diễn ra bình thường.
•
Đứng trên phương diện tài chính: bảo hiểm là một phạm trù tài chính
gắn liền với các quan hệ kinh tế phát sinh trong qua trình hình thành,
phân phối và sử dụng quỹ bảo hiểm.
•
Một cách tổng quát:
Bảo hiểm là hệ thống các quan hệ kinh tế dưới hình thái giá trị phát sinh
trong quá trình tạo lập và sử dụng qũy bảo hiểm nhằm đảm bảo cho
quá trình tái sản xuất và đời sống của con người trong xã hội được ổn
định và phát triển bình thường trong điều kiện có những biến cố bất lợi
xảy ra.
Bộ môn tài chính doanh
nghiệp
5.1.2. Sự cần thiết khách
quan của bảo hiểm
•
Xuất phát từ những rủi ro trong cuộc
sống con người

•
Xuất phát từ những rủi ro phát sinh
trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh
•
Xuất phát từ vai trò thực hiện chức
năng quản lý, điều tiết vĩ mô của Nhà
nước trong nền kinh tế thị trường
Bộ môn tài chính doanh
nghiệp
5.1.3. Các hình thức bảo hiểm trong nền kinh tế
•
Theo hình thức tồn tại của quỹ bảo hiểm
–
Tự bảo hiểm: là hình thức bảo hiểm các chủ thể tự
thành lập các quỹ dự trữ riêng để bù đắp những
tổn thất có thể xảy ra.
–
Bảo hiểm thông qua các tổ chức bảo hiểm: là hình
thức bảo hiểm mà các chủ thể tham gia sẽ chuyển
giao phân tán rủi ro cho các tổ chức bảo hiểm mà
bản thân không muốn hoặc không đủ khả năng để
có thể gánh chịu những rủi ro đó
•
Theo mục đích hoạt động
–
Bảo hiểm kinh doanh
–
Bảo hiểm xã hội
Bộ môn tài chính doanh
nghiệp

5.1.4. Vai trò của bảo hiểm trong nền kinh tế
•
Bảo hiểm góp phần ổn định sản xuất kinh
doanh và ổn định đời sống XH trước những
rủi ro bất ngờ.
•
Bảo hiểm góp phần thiết lập hệ thống an toàn
xã hội, hỗ trợ và thực hiện các biện pháp đề
phòng, ngăn ngừa, hạn chế tổn thất.
•
Bảo hiểm góp phần cung ứng vốn cho phát
triển kinh tế xã hội.
Bộ môn tài chính doanh
nghiệp
5.2 Bảo hiểm kinh doanh (BHKD)
•
5.2.1 Khái niệm, đặc điểm và nguyên
tắc hoạt động của BHKD
•
5.2.1.1 Khái niệm
•
5.2.1.2. Đặc điểm
Bộ môn tài chính doanh
nghiệp
5.2.1.1 Khái niệm
•
Bảo hiểm kinh doanh là hình thức bảo hiểm do các tổ
chức kinh doanh bảo hiểm tiến hành trên cơ sở huy
động sự đóng góp của các chủ thể tham gia bảo hiểm
để tạo lập quỹ bảo hiểm, phân phối và sử dụng chúng

nhằm bồi thường những tổn thất cho các đối tượng
được bảo hiểm khi các sự cố bảo hiểm xảy ra.
Bộ môn tài chính doanh
nghiệp
5.2.1.2. Đặc điểm
•
Hoạt động của bảo hiểm kinh doanh hướng
tới mục tiêu lợi nhuận.
•
Bảo hiểm kinh doanh vừa mang tính chất bồi
hoàn vừa mang tính chất không bồi hoàn
•
Tính chất bồi hoàn của BHKD là yếu tố
không xác định trước về thời gian, không
gian và chỉ có thể xác định được khi rủi ro
thực tế đã xảy ra
•
Mức độ bồi hoàn của BHKD thường lớn hơn
rất nhiều so với mức phí bảo hiểm
Bộ môn tài chính doanh
nghiệp
5.2.1.3. Nguyên tắc hoạt động
•
Nguyên tắc hoạt động của BHKD trước
hết là bảo đảm quyền lợi cho người tham gia
bảo hiểm
•
Nguyên tắc lấy số đông bù số ít
•
Nguyên tắc sàng lọc rủi ro

•
Nguyên tắc định phí bảo hiểm phải trên
cơ sở giá của các rủi ro.
Bộ môn tài chính doanh
nghiệp
5.2.2 Các yếu tố cơ bản của hợp đồng BHKD
•
5.2.2.1 Các bên liên quan trong hợp đồng
bảo hiểm
•
Người bảo hiểm
•
Người tham gia bảo hiểm
•
Người được bảo hiểm
•
Người được chỉ định bảo hiểm
Bộ môn tài chính doanh
nghiệp
•
5.2.2.2 Đối tượng bảo hiểm
•
5.2.2.3 Rủi ro bảo hiểm và tai nạn bảo hiểm
–
Rủi ro bảo hiểm
–
Tai nạn bảo hiểm
•
5.2.2.4 Giá trị bảo hiểm và số tiền bảo hiểm
–

Giá trị bảo hiểm
–
Số tiền bảo hiểm
5.2.2 Các yếu tố cơ bản của hợp đồng BHKD
Bộ môn tài chính doanh
nghiệp
•
5.2.2.5 Bảo hiểm phí
•
5.2.2.6 Các chế độ bảo đảm bảo hiểm
5.2.2 Các yếu tố cơ bản của hợp đồng
BHKD
Bộ môn tài chính doanh
nghiệp
•
Căn cứ vào đối tượng bảo hiểm
–
Bảo hiểm tài sản
–
Bảo hiểm con người
–
Bảo hiểm trách nhiệm dân sự
•
Căn cứ vào tính chất hoạt động
–
Bảo hiểm bắt buộc
–
Bảo hiểm tự nguyện
5.2.3 Phân loại bảo hiểm kinh doanh
Bộ môn tài chính doanh

nghiệp
5.3. Bảo hiểm xã hội
•
5.3.1.1 Khái niệm
BHXH là hình thức bảo hiểm do tổ chức BHXH tiến hành
dựa trên cơ sở huy động sự đóng góp của các chủ thể
liên quan để tạo lập quỹ BHXH, phân phối và sử dụng
chúng để bù đắp một phần thu nhập cho người lao động
và gia đình họ khi gặp những rủi ro làm giảm hoặc mất
thu nhập từ lao động
Bộ môn tài chính doanh
nghiệp
5.3.1.2 Đặc điểm
•
Mục đích hoạt động của BHXH không vì mục tiêu lợi
nhuận mà mang tính phúc lợi vì quyền lợi của người
lao động và của cả cộng đồng.
•
Việc phân phối sử dụng quĩ BHXH được chia làm hai
phần:
–
Phần thực hiện chế độ hưu mang tính chất bồi hoàn
–
Các chế độ còn lại vừa mang tính chất bồi hoàn, vừa
mang tính chất không bồi hoàn.
•
Sự tồn tại và phát triển của BHXH phụ thuộc vào điều
kiện phát triển kinh tế xã hội của mỗi quốc gia, trong
từng thời kỳ
Bộ môn tài chính doanh

nghiệp
5.3.1.3 Nguyên tắc hoạt động
•
- BHXH là 1 quĩ tồn tại độc lập, thu chi quĩ
phải đảm bảo cân đối, trong quá trình hoạt
động phải bảo toàn và phát triển quĩ để đảm
bảo quyền lợi cho người lao động.
•
- Người lao động phải có nghĩa vụ đóng góp
một phần thu nhập của mình vào quỹ BHXH
một cách thường xuyên và đều đặn trong
suốt thời gian lao động.
•
- Quĩ BHXH phải được Nhà nước bảo hộ, trợ
giúp mỗi khi Nhà nước có những thay đổi
chính sách kinh tế xã hội làm ảnh hưởng tới
cân đối thu chi quĩ BHXH.
Bộ môn tài chính doanh
nghiệp
5.3.2 Nội dung hoạt động của BHXH
•
5.3.2.1 Đối tượng tham gia của BHXH:
•
Đối với loại hình BHXH bắt buộc, đối týợng ỏp dụng
bao gồm:
•
- Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động có
thời hạn từ 3 tháng trở lên và hợp đồng lao động không xác
định thời hạn trong các DNNN, các tổ chức kinh tế khác
(DNTN, cty TNHH, ), các cơ quan hành chính, sự nghiệp, các

tổ chức sử dụng lao động khác.
•
- Cán bộ, công chức, viên chức theo Pháp lệnh cán bộ
công chức.
•
- Người lao động làm việc theo hợp đồng có thời hạn
dưới 3 tháng, khi hết hạn hợp đồng mà vẫn tiếp tục làm việc
hoặc giao kết hợp đồng lao động mới.
•
- Người lao động được đi học, thực tập, công tác, điều
dưỡng trong và ngoài nước mà vẫn hưởng tiền lương hoặc
tiền công.
•
- ….
Bộ môn tài chính doanh
nghiệp
5.3.2.1 Đối tượng tham gia của BHXH:
- Đối với loại hình BHXH tự nguyện: được áp dụng đối với các đối
tượng lao động không thuộc phạm vi bắt buộc tham gia BHXH:

Những người làm nghề tự do: bác sỹ, luật sư, những người buôn bán
nhỏ, thợ thủ công, nông dân

Những công việc theo mùa vụ hoặc công việc có tính chất tạm thời
khác.
- Đối với loại hình bảo hiểm thất nghiệp: đó là công dân Việt
Nam làm việc theo hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc
mà các hợp đồng này không xác định thời hạn hoặc xác định
thời hạn từ đủ mười hai tháng đến ba mươi sáu tháng với
người sử dụng lao động

Bộ môn tài chính doanh
nghiệp
•
5.3.2.2 Thu - chi Bảo hiểm xã hội
•
* Hình thành quỹ bảo hiểm từ các nguồn sau:
•
Thu từ người lao động đúng bằng 7% tiền lương, thưởng
•
Thu từ người sử dụng lao động đúng bằng 21% so với tổng
quỹ tiền lương của những ngýời tham gia BHXH trong đơn.
•
Các nguồn thu khác:
•
+ Ngân sách Nhà nước hỗ trợ để đảm bảo thực hiện các
chế độ đối với người lao động.
•
+ Tiền lãi thu từ việc thực hiện các phương án bảo toàn
và phát triển quỹ BHXH
•
+ Thu từ các nguồn tài trợ, viện trợ của các tổ chức và cá
nhân trong và ngoài nước
•
* Sử dụng quỹ bảo hiểm xã hội:
•
Chi trả các chế độ
•
Chi cho bộ máy BHXH
•
Chi trích lập quỹ dự phòng

•
Chi để đầu tư phát triển quỹ
•
Chi khác
Bộ môn tài chính doanh
nghiệp
•
1. Bảo hiểm là gì? CMR sự tồn tại của BH trong nền
kinh tế là một tất yếu khách quan.
•
2. Phân tích các điểm giống và khác nhau giữa
BHRR và BHXH.
•
3. BHRR là gì? Phân tích các đặc điểm và nguyên
tắc hoạt động của BHRR đối với nền kinh tế - xã
hội.
•
4. CMR BHRR mang tính thương mại cao?
•
5. BHXH là gì? Phân tích các đặc điểm và nguyên
tắc hoạt động của BHXH đối với nền kinh tế - xã
hội.
•
TÀI LIỆU THAM KHẢO
•
1. Giáo trình Lý thuyết tài chính tiền tệ (ĐHTM)
•
2. Giáo trình: Nhập môn Tài chính tiền tệ (ĐHKT
TPHCM)
•

3. Luật BHXH 2006
•
4….
Câu hỏi thảo luận chương 5