Nhức đầu ở trẻ em và thiếu niên ppt

Nhức đầu ở trẻ em
và thiếu niên


Nhức đầu thường ít gặp ở trẻ em
trước tuổi thiếu niên. Sự phân bố
thường giống nhau giữa nam và nữ
cho đến khoảng 10 tuổi, sau đó số nữ bị mắc
chứng nhức đầu sẽ lớn hơn nam. Chứng nhức
đầu ở trẻ sẽ tăng lên theo tuổi. Trẻ em bị nhức
đầu thường thuộc các gia đình có nhức đầu.
Nguyên nhân của nhức đầu ở trẻ em nói chung cũng
giống như ở người lớn: migren, co thắt cơ và các
nguyên nhân trong ngoài sọ não. Viêm xoang ở trẻ
em thường có những biểu hiện như: đau ở mặt kèm
theo sốt hoặc không. Nguyên nhân thông thường của
viêm xoang là nhiễm khuẩn, dị ứng, kích ứng hoặc
vận mạch. Nhức đầu nguyên phát thường phối hợp
với các tác nhân stress tâm lý liên quan đến gia đình
hoặc trường học. Cần phải thăm dò các tác nhân đó
khi đi khám cho trẻ em và thiếu niên.
Migren phức hợp và các thể migren cũng gặp ở trẻ
em và thiếu niên. Migren có liệt nửa người và migren
có liệt mắt chủ yếu hay gặp ở tuổi thiếu niên. Bệnh
nhân có các phát hiện thần kinh khu trú xẩy ra trước,
trong hoặc sau nhức đầu. Nhưng phát hiện đó có thể
bao gồm liệt nhẹ nửa người, hoặc (trong migren có
liệt mắt) đau khu trú tại hố mắt với liệt một phần hoặc
hoàn toàn dây thần kinh sọ não thứ III.
Loại khác gồm trạng thái lú lẫn kèm theo mất ngôn
ngữ, buồn nôn, nôn. Các triệu chứng khu trú của

động mạch nền là thường gặp ở trẻ em hơn cả, gồm
nhức đầu vùng chẩm, rối loạn thị giác, mất điều hòa
vận động, chóng mặt và mất ý thức. Khi triệu chứng
đó xẩy ra lần đầu tiên, điều quan trọng là cần loại trừ
các rối loạn thần kinh tiềm ẩn (như u não hoặc dị tật
hệ mạch nội sọ) bằng cách tiến hành lượng giá cẩn
thận các dấu hiệu thần kinh cùng với các nhà thần
kinh nhi khoa.
Một dạng đặc biệt của nhức đầu là rối loạn đau dạng
thân (somatiform pain disorder). Nó thường kèm theo
rối loạn chức phận đối phó và trầm cảm. Các trẻ em
hoặc vị thành niên có sự tập trung vào đau mà không
có các phát hiện thực thể khách quan. Nhức đầu
thường mập mờ, hay xẩy ra và trong nhiều trường
hợp là liên tục. Đứa trẻ có thể bỏ các hoạt động xã
hội bình thường. Dạng nhức đầu này thường gặp
nhất ở các gia đình có rối loạn chức phận và việc
điều trị cần bao gồm cả gia đình.
Việc đánh giá các trẻ em và vị thành niên có nhức
đầu thì tương tự như với người lớn và cần phải được
hướng dẫn bởi các triệu chứng, các bệnh hiện có và
sự thăm khám thực thể. Các nguyên nhân về môi
trường, sự thay đổi thời tiết, sự tập luyện, thiếu nghỉ
ngơi, dinh dưỡng và sự phơi nhiễm với chất độc cần
phải được tìm kiếm. Một đánh giá về chức năng gia
đình cùng sự điều chỉnh cho môi trường xã hội và học
đường là rất quan trọng.
Việc chăm sóc nhức đầu ở trẻ em và vị thành niên đòi
hỏi sự chú ý như nhau tới các tiếp cận về hành vi và
tâm lý, sử dụng thuốc một cách thận trọng. Việc điều

trị cần lấy gia đình làm trung tâm với sự chú ý đặc
biệt tới sự phát triển các kỹ năng đối phó thích hợp
cho bệnh nhân và gia đình. Một khi các nguyên nhân
bệnh lý tiềm ẩn của nhức đầu đã được loại trừ, đứa
trẻ sẽ trở nên thanh thản, thân ái và xử sự thực tế.
Sự chú ý thái quá tới nhức đầu ở trẻ (như những đặc
ân đặc biệt) cần nên tránh. Trẻ cần được động viên
duy trì các công việc bình thường hàng ngày, kể cả
việc đi học đều và các việc vặt trong nhà. Khi chia xẻ
với con cái về sự đau đớn, cha mẹ cần có hành vi
mẫu mực. Các nhức đầu nặng cần được điều trị với
các thuốc thích hợp và nghỉ ngơi với sự mong đợi
rằng các hoạt động bình thường sẽ được hồi phục
sau khi hết nhức đầu.
Như ở người lớn, điều trị nhức đầu cho trẻ em và vị
thành niên bằng thuốc bao gồm việc điều trị nhức đầu
cấp tính và dự phòng nhức đầu hồi quy. Tuy sự lệ
thuộc vào thuốc cần được tránh, việc điều trị bằng
aspirin (cho trẻ em lớn) acetaminophen, và ibuprofen
nên cho vào giai đoạn sớm của nhức đầu. Dùng
ergotamin để điều trị nhức đầu do migren là có hiệu
quả với vị thành niên, nhưng tác dụng của nó trên trẻ
em thì không rõ. Các thuốc chống nôn dưới dạng
thuốc đạn cần được xem xét cho các nôn nặng và
không cầm được; tuy nhiên chứng nôn nhẹ có thể
được giải quyết cùng với nhức đầu.
Việc chăm sóc về mặt tâm lý dưới dạng tác động
ngược sinh học, cấu trúc lại nhận thức và dạy học
theo nhóm đã chứng minh là có hiệu quả trong một
số trường hợp. Một nhóm ở Canada đã phát minh

một chương trình cho trẻ em tự giúp mình, bao gồm
sách giáo khoa thích hợp theo lứa tuổi và "tiếp xúc tối
thiểu với thầy thuốc điều trị nội khoa" bằng điện thoại.
Làm giảm stress là rất quan trọng đối với nhức đầu
do co thắt cơ. Trẻ em và thiếu niên đau do rối loạn
cấu tạo thể chất và gia đình của chúng cần được điều
trị lâu dài, cho cá nhân và cho gia đình.