Khích lệ kỹ năng lắng nghe của trẻ docx

Khích lệ kỹ năng lắng
nghe của trẻ

Những kỹ năng giao
tiếp và học hỏi xuất
phát từ việc lắng nghe
hiệu quả. Lắng nghe là
hoạt động giao tiếp
đầu tiên của bé; nó cần
thiết cho việc học và
tham gia vào cuộc sống. Nghe và lắng nghe
không phải là hai hoạt động giống nhau – lắng
nghe là một quá trình tập trung chủ động vào âm
thanh, trong khi nghe là sự tiếp nhận âm thanh
một cách thụ động.
Lắng nghe có liên quan mật thiết với khoảng thời gian chú
ý, bởi vì nó đòi hỏi khả năng và mong muốn chú tâm đến


âm thanh. Lắng nghe không tốt có thể bắt đầu ở bất kỳ lứa
tuổi nào vì nhiều nguyên nhân, chẳng hạn sức khỏe không
tốt, tai nạn, thay đổi lối sống nhiều hoặc căng thẳng. Những
bé có tiền sử nhiễm trùng tai thường mắc những vấn đề về
tai và lắng nghe.
Những hậu quả của việc lắng nghe không tốt là gì?
Lắng nghe không tốt có thể dẫn đến những sai sót lớn hoặc
tai nạn nghiêm trọng. Sự lắng nghe không tốt trong giai
đoạn đầu của sự phát triển có thể dẫn đến những vấn đề về
chú ý, ghi nhớ, nói, đọc cũng như những kỹ năng học hỏi
và giao tiếp khác.
Khả năng lắng nghe ở bé phát triển như thế nào?

Những bé có thính lực bình thường có thể nghe trong vài
tháng cuối của thai kỳ. Thai nhi nghe được âm thanh như
nhịp tim, thở, tiêu hóa và tuần hoàn của người mẹ. Thai nhi
cũng có thể nghe được giọng nói – đặc biệt là giọng nói của
người mẹ. Giọng nói xuất hiện ngẫu nhiên, so với những
âm thanh đều đều của cơ thể. Nhạc và âm thanh của tiếng
mẹ làm thai nhi thích thú. Thai nhi thường tập trung vào
những âm thanh này, làm giảm đi tác động của những âm
thanh khác.
Đây là sự khởi đầu của quá trình lắng nghe. Và cũng là sự
khởi đầu của việc giao tiếp với người khác. Khi bạn lắng
nghe nhạc trong thời gian mang thai, con của bạn có cử
động nhiều hơn không? Thai nhi đang phát triển ngày càng
trở nên hòa hợp – với bạn và với thế giới bên ngoài.
Cha mẹ có thể giúp bé hình thành những kỹ năng
lắng nghe như thế nào?
Bước đầu tiên là phải tạo ra một cuộc sống gia đình thoải
mái, an toàn và thương yêu . Hãy dành thời gian để lắng
nghe những loại nhạc êm dịu cùng với bé. Một số cha mẹ
chơi nhạc cổ điển hoặc đọc những truyện trẻ em cho bé
nghe, thậm chí là cho cả bé sơ sinh nữa. Nhạc và giọng của
cha mẹ khi đọc sẽ làm xoa dịu, dỗ dành bé rất hiệu quả.
Mở băng ghi lại nhịp tim của mẹ có thể xoa dịu bé đang
cáu kỉnh. Lắng nghe nhạc và nhịp tim của mẹ có thể giúp
bé đối phó với tiếng ồn của lồng nuôi bé sinh non và máy
thở.
Nhịp điệu của âm thanh cơ thể người mẹ, giọng của mẹ và
âm nhạc tạo được sự thoải mái, an toàn và phát triển đối
với bé . Bạn hãy thử nghĩ xem những bài hát ru có thể làm
giảm sự đau buồn của bé như thế nào – tác dụng phổ quát

này có liên hệ với sự thoải mái và bảo vệ khi bé vẫn còn ở
trong tử cung của người mẹ.
Tiếng khóc đầu đời là lời phát biểu đầu tiên của bé
đối với cuộc đời. Bé biết rằng bạn đang lắng nghe khi
bạn đáp ứng nhanh chóng và hăm hở trong những
tháng đầu tiên này.
Bé vẫn thường thủ thỉ, bập bẹ và tạo ra những âm thanh
khó hiểu trong quá trình bé học nói. Hãy đáp ứng với
những âm thanh này ngay lập tức để cho bé hoàn tất chuỗi
âm thanh và sau đó sẽ lặp lại để hoàn thiện hơn khả năng
ngôn ngữ của mình. Bé cũng nhận biết được rằng bạn đang
lắng nghe và rằng giọng nói có quyền năng rất lớn.
Lặp lại và mở rộng vấn đề mà con của bạn đã nói mà
không đề cập đến việc giọng của bé có rõ hay không – bé
cần biết rằng bạn sẽ lắng nghe mà không bình phẩm. Hãy
khen ngợi những âm thanh mà bé tạo ra. Ngồi sát bên bé
khi nói chuyện và lắng nghe – đây là điều đặc biệt quan
trọng đối với những bé có khả năng nghe kém.
Hãy là người làm mẫu, có khả năng lắng nghe tốt của bé.
Quan sát bé khi bạn nói và lắng nghe. Gọi tên và chạm vào
vai bé khi bạn bắt đầu nói để giúp bé tập trung vào tiếng
nói của bạn. Đừng bao giờ ngắt lời. Bạn đang dạy cho bé
hiểu rằng con người có quyền được lắng nghe.
Mỗi ngày nên dành thời gian lắng nghe đặc biệt đối với
bé. Lúc này, bạn cần kiểm soát mức độ ồn trong nhà; tắt
radio, TV, máy hút bụi, nước chảy và những âm thanh
khác. Có thể đặt ra một bài hát đặc biệt cho bé – theo điệu
riêng của bạn hoặc dùng một giai điệu nổi tiếng với lời của
bạn. Nếu có thể, hãy cử động bàn tay, bàn chân và cơ thể
bé theo nhịp bài hát.

Trong thời gian lắng nghe, bạn có thể nói theo nhịp điệu.
Gõ trên một đồ vật ở gần bé hoặc vỗ tay: “Xin chào, bạn có
khỏe không? Tên tôi là Bố. Còn đây là Mẹ…”
Khích lệ những thành viên khác trong gia đình dành thời
gian để lắng nghe bé. Nói với bé bất cứ lúc nào bé thức. Mô
tả cho bé những gì bạn nghe, thấy và sờ. Nếu bé ăn chung
cùng với gia đình, mô tả mùi, vị và tính chất của thức ăn
cho bé nghe.
Nếu người khác chăm sóc con của bạn trong ngày, có thể
tạo ra một băng video hoặc audio (hình hoặc tiếng) ghi
lại cảnh bạn và các thành viên khác trong gia đình nói hoặc
hát một điều gì đó có tính chất cá nhân đối với bé để cho
người chăm sóc mở băng này vài lần trong ngày. Bằng cách
này, bé sẽ có cơ hội trông thấy người thân mỗi ngày.

Đọc và kể chuyện là cần thiết đối với sự phát triển khả
năng nói, ngôn ngữ và lắng nghe của bé. Bạn nên đọc
những truyện ngắn ở cấp độ quan tâm của bé. Hãy tìm
trong những tạp chí hoặc sách và chọn ra những mục mình
quan tâm. Cắt ra những tấm hình để làm thành một cuốn
“sách lắng nghe” có thêm vào những hình mới mỗi ngày.
Đưa vào đó những tấm hình của gia đình. Yêu cầu bé tìm ra
những chi tiết đặc biệt trong những tấm hình (chẳng hạn
một con chó, một con chó lớn, một con chó đen, một con
chó và một con mèo, những hành động và màu sắc). Gọi
tên những món đó để bé tìm trong một phòng, sau đó mở
rộng hai món trong một phòng và rồi đến một món trong
một phòng và một món thứ hai ở trong một phòng khác.
Tóm tắt
Bạn nên nhớ ba điều cơ bản của việc khích lệ phát triển

những kỹ năng lắng nghe của bé sau đây:
* Tạo ra một khung cảnh thoải mái để mời và hỗ trợ việc
lắng nghe
* Hãy là người lắng nghe tốt
* Tạo ra âm thanh làm bé thích thú – đặc biệt là nhạc và
giọng nói của những người thân yêu của bé.