Đề cương ôn tập Học kỳ II lớp 9 môn Ngữ văn

ĐỀ CƯƠNG ƠN TẬP HỌC MƠN NGỮ VĂN LỚP 9
KỲ II (NĂM HỌC: 2009-2010)
A/ PHÂN MƠN: NGỮ VĂN:
1/ VĂN HỌC TRUNG ĐẠI:
Thể
Loại
Tên tác
phẩm
T/gian
S/tác
Tác giả Những nét chính về nội dung và nghệ
thuật.
Truyện
Kí
Ch/ người con
gáiNam
Xương
Thế kỉ
XVI

Nguyễn Dữ
-Thông cảm số phận oan nghiệt và vẻ đẹp
truyền thống của người phụ nữ.
-Nghệ thuật kể chuyện, miêu tả nhân vật
Chuyện cũ
trong phủ
chúa Trònh
Thế kỉ
XIX
Phạm Đình
Hổ

-Phê phán lối sống xa hoa .thói ăn chơi củavua
chúa, quan lại thời ph/kiến qua lối ghi chép sự
việc cụ thể, chân thực, sinh động.
Hoàng Lê
nhất thống
Chí
Thế kỉ
XIX
Ngô Gia Văn
Phái
-Ca ngợi chiến côngcủa Nguyễn Huệ,sự thất
bại của quân Thanh.
-Lối viết tiểu thuyết chương hồi,lết hợp tự sự
và miêu tả.
Truyện
thơ

Truyện
Kiều
Cuối 18
Đầu 19

Nguyễn Du
-Vẻ đẹp tài năng của 2 chò em Thuý Kiều.
-Bức tranh thiên nhiên mùa xuân đẹp tưới
-Nội tâm của Kiều trước cảnh thiên nhiên ở lầu
Ngưng Bích,
-Bản chất xấu xa của MGS và tâm trạng của
Kiều,
-Ước mơ thực hiện công lí.

-Thành công tả người, tảthiên nhiên, tâmtrạng
Truyện Lục
Vân Tiên.
Cuối thế
kỉ XIX
Nguyễn Đình
Chiểu.
-Khắc hoạ phẩm chất đẹp đẽ của Lục Vân
Tiên và Kiều Nguyệt Nga.
-Sự đối lập giữa cái thiện với cái ác
2/ VĂN HỌC HIỆN ĐẠI.
Thể
Loại
Tên tác
phẩm
T/gian
S/tác
Tác giả Những nét chính về nội dung và nghệ
thuật.
Truyện
ngắn
Làng 1948 Kim Lân -Tình yêu làng quê thống hất tình yêu nước
-Tình huống truyện độc đáo, miêu tả tâm lí.
Chiếc lược
ngà
1966 Nguyễn
Quang Sáng
-Tình cảm cha con sâu nặng,đẹp đẽ trong cảnh ngộ
éo le.Tình huống truyện hấp dẫn
Lặng lẽ Sa

Pa
1970 Nguyễn
Thành Long
-Vẻ đẹp người thanh niên với công việc thầm
lặng.Kể chuyện tự nhiên
Những ngôi sao
xa xôi
1971 Lê minh
Khuê
-Vẻ đẹp tâm hồn của những cô gái thanh
niên xung phongTs.Ngôn ngữ sinh động
Bến quê 1985 Nguyễn Minh
Châu
-Trân trọng giá trò vẻ đẹp gần gũi,bình dò của gia
đình q hương.T/huống truyện,tâm lí nh/vật
1
3/ THƠ
Thứ
tự
Tên bài
thơ
Tác giả
Năm
sáng
tác
Thể
thơ
Tóm tắt nội dung Đặc sắc nghệ thuật
1 Đồng
chí

Chính
Hữu
1948 Tự
do
Vẻ đẹp chân thực giản dò của
anh bộ đội thời chống Pháp và
tình đồng chí sâu sắc, cảm
động
Chi tiết, hình ảnh tự nhiên,
bình dò, cô đọng, gợi cảm
2 Đoàn
thuyền
đánh cá
Huy
Cận
1958 7
chữ
Vẻ đẹp tráng lệ, giàu màu sắc
lãng mạn của thiên nhiên, vũ
trụ và con người lao động mới
Từ ngữ giàu hình ảnh, sử
dụng các biện pháp ẩn dụ,
nhân hoá.
3 Con cò Chế
Lan
Viên
1962 Tự
do
Ca ngợi tình mẹ và ý nghóa lời
ru đối với cuộc sống con người

Vận dụng sáng tạo ca dao.
Biện pháp ẩn dụ, triết lí
sâu sắc.
4 Bếp lửa Bằng
Việt
1963 7
chữ
và 8
chữ
Tình cảm bà cháu và hình ảnh
người bà giàu tình thương, giàu
đức hi sinh.
Hồi tưởng kết hợp với cảm
xúc, tự sự, bình luận.
5 Bài thơ
về tiểu
đội xe
không
kính
Phạm
Tiến
Duật
1969 Tự
do
Vẻ đẹp hiên ngang, dũng cảm
của người lính lái xe Trường
Sơn.
Ngôn ngữ bình dò, giọng
điệu và hình ảnh thơ độc
đáo.

6 Khúc
hát ru
những
em bé
lớn trên
lưng mẹ
Nguyễn
Khoa
Điềm
1971 Tự
do
Tình yêu thương con và ước
vọng của người mẹ dân tộc Tà
ôâi trong kháng chiến chống Mó.
Giọng thơ tha thiết, hình
ảnh giản dò, gần gũi.
7 Viếng
lăng
Bác
Viễn
Phương
1976 7
chữ
và 8
chữ
Lòng thành kính và niềm xúc
động sâu sắc đối với Bác khi
vào thăm lăng Bác
Giọng điệu trang trọng,
thiết tha, sử dụng nhiều ẩn

dụ gợi cảm.
8 Ánh
trăng
Nguyễn
Duy
1978 5
chữ
Gợi nhớ những năm tháng gian
khổ của người lính, nhắc nhở
thái độ sống “Uống nước nhớ
nguồn”
Giọng tâm tình, hồn nhiên.
Hình ảnh gợi cảm.
9 Nói
Với
con
Y
Phương
Sau
1975
Tự
do
Tình cảm gia đình ấm cúng,
truyền thống cần cù, sức sống
mạnh mẽ của quê hương và
dân tộc, sự gắn bó với truyền
thống phẩm chất quê hương.
Từ ngữ, hình ảnh giàu sức
gợi cảm.
2

10 Mùa
xuân
nho nhỏ
Thanh
Hải
1980 5
chữ
Cảm xúc trước mùa xuân của
thiên nhiên, vũ trụ và khát
vọng làm mùa xuân nho nhỏ
dâng hiến cho đời.
Hình ảnh đẹp, gợi cảm, so
sánh và ẩn dụ sáng tạo.
Gần gũi dân ca.
11 Sang thu Hữu
Thỉnh
1977 5
chữ
Những cảm nhận tinh tế của
tác giả về sự chuyển biến nhẹ
nhàng của thiên nhiên từ cuối
hạ sang thu.
Hình ảnh thơ giàu sức gợi
cảm.
B/ PHÂN MƠN TIẾNG VIỆT
I/ KHỞI NGỮ:
1/ Khởi ngữ là gì? Khởi ngữ là thành phần câu đứng trước chủ ngữ để nêu lên đề tài được nói đến trong
câu.
2/ Ví dụ: Giàu, tơi cũng giàu rồi.
II/ CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP : 4 thành phần

1/ Thành phần tình thái: được dùng thể hiện cách nhìn của người nói đối với sự việc được nói đến trong
câu.
* Ví dụ: Có lẽ trời mưa nên anh ấy khơng đến!
2/ Thành phần cảm thán: được dùng để bộc lộ tâm lý của người nói (vui, mừng, buồn, giận…)
• Ví dụ: Ồ, sao mà độ ấy vui thế!
3/ Thành phần gọi- đáp: được dùng tạo lập hoặc để duy trì quan hệ giao tiếp.
• Bầu ơi thương lấy bí cùng
Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn
4/ Thành phần phụ chú: được dùng để bổ sung một số chi tiết cho nội dung chính của câu
• Lão khơng hiểu, tơi nghĩ vậy, và tơi càng buồn lắm.
III/ TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý:
1/ Nghĩa tường minh: là phần thơng báo được diễn đạt trực tiếp bằng những từ ngữ trong câu
2/ Hàm ý: Là phần thơng báo tuy khơng diễn đạt trực tiếp bằng những từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra
từ những từ ngữ ấy.
IV/ LIÊN KẾT CÂU VÀ LIÊN KẾT ĐOẠN VĂN
- Liên kết nội dung: Các câu trong đoạn, các đoạn trong bài văn hướng đến phục vụ chủ đề của đoạn, của văn
bản…
- Liên kết logic: Các câu phải được sắp xếp theo trật tự thích hơp…
- Các biện pháp liên kết:
+ Phép lặp
+ Phép thế
+ Dùng từ đồng nghĩa, trái nghĩa
+ Phép nối…
C/ TẬP LÀM VĂN
1/ Nghị luận về một tư tưởng đạo lý:
a/ Thế nào là nghị luận về một tư tưởng đạo lý? ( Ghi nhớ - SGK trang 36)
b/ Cách làm bài NL về một tư tưởng đạo lý? ( Ghi nhớ - SGK trang 54)
2/ Nghị luận về tác phẩm văn học:
a/ Nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích? (Khái niệm: (trình bày những nhận xét, đánh giá của mình
về đoạn trích hoặc tác phẩm truyện đó…)? Cách làm bài? )

b/ Nghị luận về một đoạn thơ bài thơ ? (Khái niệm trình bày những nhận xét, đánh giá của mình về đoạn thơ
bài thơ đó? Cách làm bài…?)
*
Chú ý
: Khi nghị luận về tác phẩm truyện (đoạn trích) về nghệ thuật chú ý đến tình huống truyện, nhân vật,
sự việc, tính cách, tâm lý….của nhân vật; còn thơ chú ý đến các biện pháp tu từ, nhịp thơ, hình ảnh thơ….
3