Giáo án Bài 25: Ankan pot

Bài 25: Ankan
I. Mục tiêu
1. Kiến thức
+ Học sinh biết: Tính chất hóa học của ankan và phản ứng đặc trưng của
hiđro cacbon no là phản ứng thế; tầm quan trọng của ankan trong công nghiệp và
đời sống.
+ Học sinh hiểu: Vì sao ankan khá trơ về mặt hóa học và phản ứng đặc trưng
của ankan là phản ứng thế.
+ Học sinh vận dụng: Viết và xác định được sản phẩm của phản ứng thế,
phân biệt các loại phản ứng; áp dụng giải bài tập.
2. Kĩ năng
+ Viết đúng sản phẩm chính, sản phẩm phụ của phản ứng thế, phân biệt các
loại phản ứng.
+ Giải bài tập.
3. Thái độ
II. Chuẩn bị
+ Giáo viên: Giáo án, bảng phụ
+ Học sinh: Học bài cũ ở nhà
III. Tiến trình giảng dạy
1. Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ.
+ GV: ? Viết các đồng phân của C
5
H
12

và gọi tên các đồng phân theo danh
pháp thay thế.
+ HS lên bảng trình bày.
3. Bài mới
Hoạt động của thầy và trò Nội dung

Hoạt động 1: Tìm hiểu về phản ứng thế
của ankan ( 7 – 10 phút )
GV: ? Từ đặc điểm cấu tạo của ankan
rút ra nhận xét chung về tính chất hóa
học của ankan
HS: Trả lời
GV: Khẳng định lại
GV: Phản ứng đặc trưng của ankan là
III. Tính chất hóa học
Khi đun nóng hay chiếu sáng, các ankan
dễ tham gia phản ứng thế, phản ứng tách
hiđro và phản ứng cháy.
1. Phản ứng thế bởi halogen
phản ứng thế.
GV: Chúng ta xét ví dụ thế Clo vào
Metan
GV: ? Gọi tên sản phẩm
HS: Trả lời
GV: ? Viết tiếp các phương trình phản
ứng thế Clo vào Metan và gọi tên các
sản phẩm.
HS: Lên bảng viết
Gv: Nhận xét
GV: ? Viết phương trình phản ứng khi
thế Clo vào các đồng đẳng của Metan
HS: Lên bảng viết
GV: Nhận xét
GV: Nêu nguyên tắc của phản ứng thế
GV: ? Lấy ví dụ
HS: Lên bảng lấy ví dụ

GV: Nhận xét
GV: Tương tự như Clo thì các halogen
khác đều tham gia phản ứng thế với các
* Thế Clo vào Metan: Clo có thể thay
thế lần lượt từng nguyên tử H trong
phân tử Metan
CH
4
+ Cl
2

askt
CH
3
Cl + HCl
Clometan
(metylclorua)
CH
3
Cl + Cl
2

askt
CH
2
Cl
2
+ HCl
Điclometan
( metyl clorua)

CH
2
Cl
2
+ Cl
2

askt
CHCl
3
+ HCl
Tri clometan
(clorofom)
CHCl
3
+ Cl
2

askt
CCl
4
+ HCl
Tetraclocacbon
(cacbon tetra clorua)
* Thế Clo vào các ankan khác
CH
3
- CH
2
- CH

3
+ Cl
2

CH
3
-CH-CH
3
+ HCl ( 57%)
Cl ( SP chính)

Cl-CH
2
-CH
2
-CH
3
+ HCl ( 43%)
( SP phụ)
Nhận xét: Nguyên tử hidro liên kết với
nguyên tử cacbon bậc cao hơn dễ bị thế
hơn nguyên tử hidro liên kết với nguyên
tử cacbon bậc thấp hơn
ankan. Nhưng do Flo phản ứng quá
mạnh còn Iot phản ứng quá chậm nên
chúng ta chỉ xét phản ứng thế của các
ankan với Brom.
GV: ? Viết phương trình phản ứng của
brom với ankan.
HS: Lên bảng viết

GV: Nhận xét
Hoạt động 2: Tìm hiểu về phản ứng tách
của ankan ( 7 – 10 phút)
Gv: Ở nhiệt độ cao và xúc tác phù hợp,
ankan có thể tách hidro tạo thành
hidrocacbon không no.
GV: ? Gọi học sinh lên lấy ví dụ.
HS: Lên bảng viết
GV: Nhận xét
GV: Phản ứng tách hidro những ankan
có mạch chính chứa 5 – 7 nguyên tử
cacbon có thể xảy ra theo hướng khép
vòng tạo thành xicloankan tương ứng.
Gv: Ở nhiệt độ cao và xúc tác phù hợp,
ankan có thể còn có thể bị phân cắt
mạch cacbon tạo thành các phân tử nhỏ
hơn.
Hoạt động 3: Tìm hiểu về phản ứng oxi
hóa.
GV: Phản ứng oxi hóa gồm oxi hóa
hoàn toàn và oxi hóa không hoàn toàn.
* Thế Brom vào ankan

2. Phản ứng tách
* Tách hidro
xt, t
o


C

3
H
6

C
2
H
4
+ H
2
CH
3
Pt, t
o
CH
3
– C – CH
2
– CH – CH
3



CH
3
CH
3
CH
3
CH

3
+ H
2
CH
3

CH
4
+ C
3
H
6
CH
3
CH
2
CH
2
CH
3
C
2
H
4
+ C
2
H
6
3. Phản ứng oxi hóa
* Oxi hóa hoàn toàn.

C
n
H
2n+2
+
2
13 +n
O
2
nCO
2
+
(n+1)H
2
O
GV: Giới thiệu gas là hỗn hợp các
ankan.
GV: Viết phương trình tổng quát
GV: ? Cho ví dụ phản ứng
HS: Lên bảng viết
GV: Nhận xét
GV: Khi thiếu oxi, phản ứng cháy của
ankan xảy ra không hoàn toàn.
Hoạt động 4: Tìm hiểu ứng dụng và
phương pháp điều chế.
GV: ? Đọc sách giáo khoa cho biết
phương pháp điều chế Metan trong
phòng thí ngiệm.
GV: Ankan là thành phần chính của dầu
mỏ, khí thiên nhiên, khí và khí dầu mỏ.

GV: ? Đọc sách giáo khoa cho biết
phương pháp điều chế ankan trong công
nghiệp.
GV: ? Đọc sách giáo khoa cho biết ứng
dụng của ankan.
Hoạt động 5: Củng cố
GV: Yêu cầu học sinh hoàn thành các
bài tập trong ách giao khoa.

* Khi thiếu oxi, phản ứng cháy của
ankan xảy ra không hoàn toàn: Sản
phẩm cháy ngoài CO
2
, H
2
O còn có C,
CO…

IV. Điều chế và ứng dụng
1. Điều chế
a. Trong phòng thí nghiệm.
Metan được điều chế bằng cách natri
axetat với hỗn hợp vôi tôi xút
CH
3
COONa + NaOH CH
4
+ Na
2
CO

3
b. Trong công nghiệp
Điều chế từ dầu mỏ và khí thiên nhiên.
2. Ứng dụng
Ankan có nhiều ứng dụng trong nhiều
lĩnh vực: Làm nhiên liệu, nguyên liệu
cho công nghiệp.