Chương 3:
Làm sạch bằng dụng cụ cầm tay
hay dụng cụ cơ khí
Mức độ chính xác mô tả tiêu chuẩn khi cạo hay chà
* Làm s
ạch kỹ bằng dụng cụ cầm tay hay dụng cụ cơ khí (St2)
Khi nhìn mà không cần phóng to, bề mặt phải không có dầu,
mỡ, chất bẩn, và các vảy cán thép, gỉ, lớp sơn và tạp chất lạ bám
trên bề mặt.
* Làm sạch rất kỹ bằng dụng cụ cầm tay hay dụng cụ cơ khí
(St3)
Khi nhìn mà không c
ần phóng to, bề mặt phải không có dầu,
mỡ, chất bẩn, và các vảy cán thép, gỉ, lớp sơn và tạp chất lạ bám
trên bề mặt. Nhưng bề mặt phải được xử lý kỹ hơn để tạo ra được
độ sáng của kim loại từ bề mặt của kim loại.
Các bước xử lý bề mặt
Bước 1
: Làm sạch các dầu mỡ, chất bẩn…
Bước 2: Cạo bỏ các rỉ sét và lớp sơn bị bong, các vị trí rộp (
bằng sủi và gỏ rỉ )
Bước 3: Loại bỏ phần rỉ sét còn lại bằng phương pháp thổi, đĩa
nhám quay, bàn chải sắt quay hay cạo vảy.
Bước 4: Đánh nhám vùng chuyển tiếp giữa phần lớp sơn dày và
kim loại.
Bước 5: Sơn dặm (lót) cho phần kim loại hoặc vùng thép chỉ có
sơn chống rỉ tạm thời.
Bước 6: Đánh nhám cho các vùng sơn cũ.
Bước 7: Rửa sạch bằng nước ngọt một cách kỹ lưỡng để loại bỏ
tạp chất và bụi sau quá trình xử lý bề mặt.
3.1.4 Các phương pháp làm sạch bề mặt vỏ tàu
a. Làm s
ạch bằng dung môi hay tẩy dầu
Dùng hóa chất để tẩy sạch màng sơn cũ, có thể dùng sút NaOH
khá đậm ( 20 – 30%), quét một lớp dung dịch sút lên màng sơn cũ.
Quá trình phản ứng màng sơn sẽ mềm nhũn, lúc đó ta dùng cạo sắt,
hoặc dũa bằng dây thép, cạo dũa sạch sơn cũ. Sau đó phun nước
rửa sạch, dùng hơi nén thổi khô, hoặc dùng giẻ lau khô.
- Tẩy sạch dầu, mỡ khỏi bề mặt.
- Tẩy bằng dung môi hay dầu pha chỉ nên sử dụng trên những
diện tích nhỏ. Ở những vị trí mà dùng các phương pháp khác khó
có thể làm sạch được, hay những góc mà các dụng cụ khác không
thể làm tốt hơn phương pháp này.
-
Dùng nước là hiệu quả nhất cho những diện tích lớn chẳng
hạn như bề mặt vỏ tàu.
Làm s
ạch bằng dung môi được sử dụng trong những trường
hợp cần thiết để tẩy dầu mỡ trên bề mặt các kết cấu thép trước khi
thực hiện công tác phun cát hoặc làm sạch bằng dụng cụ cơ khí
cầm tay hoặc trước khi phun sơn.
Đối với màng sơn dầu hoặc sơn tổng hợp thường d
ùng dung
d
ịch kiềm như sau:
4 – 7% Natricacbonat.
12 – 15% vôi s
ống.
6 – 10% phấn bột
50 – 80% nước.
Đối với màng sơn nitro xenluylo dùng dung dịch kiềm như
sau:
10%paraphin.
60% axeton.
30% benden.
Sau khi dung d
ịch đã được hòa tan hoàn toàn, dùng bút sơn
hoặc chổi sơn bằng đót thấm nước dung dịch quét lên màng sơn
cũ. Quá trình phản ứng, màng sơn cũ sẽ mềm nhũn, dùng cạo thép
hoặc bàn chải bằng dây thép cứng cạo giũa hết lớp sơn cũ, sau đó
phun nước rửa sạch sản phẩm, d
ùng khí nén hoặc giẻ lau khô, dùng
đá mài hoặc vải ráp xoa đánh trên bề mặt sản phẩm sạch các lớp
han gỉ, dùng giẻ lau sạch, lúc đó mới sơn lót chống gỉ.
b. Rửa bằng nước áp suất cao
Rửa nước ở đây là nước sạch, được bơm qua một hệ thống
bơm sử dụng khí nén áp lực cao, với áp suất lên đến 680
– 1700
bar.
Các d
ụng cụ và trang thiết bị dùng để rửa sạch bề mặt bằng
phun nước áp lực cao chủ yếu l
à máy rửa bề mặt và súng bắn nước.
* Máy rửa bề mặt: Đây là thiết bị dùng để rửa sạch bề mặt,
dùng cho những diện tích rộng, phẳng, thường là bề mặt vỏ tàu.
Thi
ết bị này được sử dụng sau khi bề mặt vỏ tàu đã được rửa sạch
bằng súng bắn nước. Thiết bị này dùng bằng khí nén áp lực cao, có
sự hỗ trợ của xe nâng khi sử dụng. Không được dùng trong hầm,
két.
hình 3.1 dụng cụ rửa nước bề mặt
* Súng bắn nước: Là thiết bị rửa sạch bề mặt, dùng cho diện
tích cong, không bằng phẳng, bề mặt phức tạp như bề mặt đáy,
đuôi, mũi…
Khi thực hiện quá trình này đòi hỏi phải có chuẩn bị một số
thiết bị sau: Máy phun nước, ống dây dẫn. Đặc biệt phải bịt bảo vệ
các thiết bị điện, các lỗ thông nước…
Một số hình ảnh minh họa về dụng cụ rửa nước
Hình 3.2 Đồng hồ nước áp lực
Hình 3.3 Máy rửa nước áp lực
Một số hình ảnh minh họa quá trình rửa nước
Hình 3.4 Rửa nước bề mặt tàu
Hình 3.5 Rửa nước ở mũi tàu
Hình 3.6 Rửa nước ở đáy tàu
c. Làm sạch bằng phương pháp thủ công
* Dùng bàn chải sắt
Phương pháp này đơn giản nhưng tốn nhiều công sức, năng
suất lao động thấp vì ta chỉ dùng những dụng cụ thô sơ như búa,
đục….Phương pháp này chỉ dùng để xử lý những chi tiết nhỏ, sản
phẩm tôn mỏng dưới 4mm. Đầu tiên ta dùng búa gõ bong hết lớp
gỉ, sau đó ta mới dùng cạo thép, giũa thép, cạo giũa hết các lớp
bong gỉ, để làm sạch bề mặt thép. Chỉ khi nào mặt tôn thép không
còn lớp gỉ vàng lúc đó mới được sơn lót chống gỉ. Phương pháp
này tốn nhiều công sức nhưng năng suất lao động thấp. Nếu sản
phẩm có bề dày trên 4mm và sản phẩm lớn thì ta dùng máy phun
bi, p
hun cát để làm sạch bề mặt sản phẩm. Đây là phương pháp ít
hiệu quả nhất so với các phương pháp làm sạch khác.
* Dùng búa hay đục g
õ
Phương pháp này cũng ít được áp dụng vì khi dùng phương
pháp này nó thường l
àm lõm bề mặt, không khí và hơi sẽ tồn đọng
trong các lổ và vết lõm làm hình thành rỉ sét, chỉ có phần đỉnh nhô
là bám dính sơn. Sau vài lần sơn chỉ có một lớp sơn cực mỏng tr
ên
ph
ần đỉnh nhô lên không có tính chất bảo vệ tốt. Bước tiếp theo sẽ
là gỉ và tác dụng bảo vệ giảm đi. Nhưng việc dùng phương pháp
này s
ẽ có lợi cho việc xử lý sau này, nếu ta không dùng phương
pháp này để loại bỏ gỉ đóng th
ành tảng và đặc biệt là loại chất bẩn
thô thì khi tiến hành làm sạch bằng phương pháp thổi sẽ làm giảm
tốc độ của công việc thổi sạch, nên chúng ta phải loại bỏ chúng
bằng phương pháp này để thuận lợi cho việc xử lý các bước tiếp
theo
* Dùng bàn ch
ải sắt để chà
+ T
ẩy các cặn gỉ bề ngoài ở những diện tích nhỏ
+ Phải đạt được tiêu chuẩn St2 và St3
Phương pháp này chỉ thích hợp khi không thể áp dụng thổi
sạch bằng hạt được. Nhưng nó có một nhược điểm là đem lại kết
quả kém so với phương pháp dùng hạt hay bằng dụng cụ cơ khí
khác…
hình 3.7 Dụng cụ làm sạch thủ công