Chương IV: CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT
(1914 – 1918)
Bài 13:
CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT
(1914 –1918)
I/ MỤC TIÊU BÀI HỌC
1) Kiến thức: Học sinh cần nắm được những nội dung
_ Chiến tranh thế giới thứ nhất là chách giải quyết mâu thuẩn giữa đế quốc
với đế quốc vì bản chất của đế quốc là gây chiến tranh xâm lược. Bọn đế
quốc ở cả hai phe đều phải chịu trách nhiệm về vấn đề này.
_ Các giai đoạn của cuộc chiến tranh cũng như quy mô, tính chất và những
hậu quả tai hại của nó đối với xã hội loài người.
_ Chỉ có Đảng Bôn-sê-vích Nga, đứng đầu là Lê-nin, đứng vững trước thử
thách của chiến tranh và đã lãnh đạo giai cấp vô sản cùng các dân tộc trong
đế quốc Nga thực hiện khẩu hiệu “Biến chiến tranh đế quốc thành nội chiến
cách mạng”, giành hòa bình và cải tạo xã hội.
2) Tư tưởng: Giáo dục tinh thần đấu tranh chống chiến tranh đế quốc, bảo
vệ hòa bình, ủng hộ cuộc đấu tranh của nhân dân các nước vì độc lập dân tộc
và chủ nghĩa xã hội.
3) Kĩ năng:
_ Phân biệt được các khái niệm: “Chiến tranh đế quốc”, “Chiến tranh cách
mạng”, “Chiến tranh chính nghĩa”, “Chiến tranh phi nghĩa”.
_ Biết trình bày diễn biến cơ bản của chiến tranh trên bản đồ thế giới.
_ Bước đầu biết đánh giá một số vấn đề về lịch sử, như nguyên nhân sâu xa,
nguyên nhân trực tiếp …
II/ TÀI LIỆU – PHƯƠNG PHÁP
1/ Tài liệu:
_ Bản đồ Chiến tranh thế giới thứ nhất.
_ Bảng thống kê kết quả của chiến tranh.
_ Tranh ảnh và những mâu chuyện lịch sử về Chiến tranh thế giới thứ
nhất.
2/ Phương pháp: Phát vấn, thảo luận, diễn giảng, trực quan …
III/ TRỌNG TÂM:
Những diễn biến chính của chiến sự
IV/ CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
1/ Kiểm tra bài cũ:
_ Nêu nội dung và ý nghĩa cuộc Duy tân Minh Trị năm 1868.
_ Những sự kiện nào chứng tỏ vào cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX, Nhật
Bản trở thành nước đế quốc ?
2/ Giới thiệu bài mới: Trong lịch sử loài người, đã có nhiều cuộc chiến
tranh diễn ra, song tại sao cuộc chiến tranh 1914 – 1918 lại gọi là Chiến
tranh thế giới thứ nhất ? Nguyên nhân, diễn biến và kết quả của nó ra sao ?
Các em hãy theo dõi bài học để giải đáp những vấn đề nêu trên”. Trả lời
được câu hỏi này các em sẽ nắm được nội dung cơ bản của bài.
I/ NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN CHIẾN TRANH
Phần giảng
Nguyên nhân sâu xa dẫn đến chiến tranh
?
_ Cho học sinh đọc sách giáo khoa để tìm
hiểu các mâu thuẩn này.
Vì sao các nước đế quốc ráo riết chuẩn
bị Chiến tranh thế giới thứ nhất ?
Mong muốn thanh toán địch thủ của
mình để chia lại thuộc địa, làm bá chủ thế
giới.
* Gv diễn giảng: sự tranh giành thị trường
Phần ghi
_ Sự phát triển không đồng đều giữa
các nước đế quốc.
_ Mâu thuẩn về vấn đề thuộc địa gay
gắt.
Hình thành hai khối quân sự kình
địch nhau:
+ Liên minh: Đức, Áo – Hung, I-ta-
và thuộc địa giữa các nước đế quốc tất yếu
đưa đến việc gây chiến tranh với nhau để
chia lại đất đai trên thế giới. Đế quốc Đức
là hung hăng nhất vì có tiềm lực kinh tế và
quân sự mạnh nhất nhưng lại ít thuộc địa.
Từ đó ở châu Âu hình thành hai tập đoàn
gây chiến, chống đối nhau.
Nêu nguyên nhân trực tiếp của chiến
tranh thế giới thứ nhất ?
Thái tử Áo – Hung bị
ám sát.
li-a (1882).
+ Hiệp ước
: Anh, Pháp, Nga (1907)
II/ NHỮNG DIỄN BIẾN CHÍNH CỦA CHIẾN SỰ
Phần giảng
_ Học sinh đọc sách giáo khoa.
Gv: dùng bản đồ và dựa vào SGK để trình
bày diễn biến cuộc chiến tranh.GT.
H.50/SGK
Cuộc chiến ở giai đoạn đầu thì ưu thế
thuộc về phe nào ? Phe Liên minh.
Gv diễn giảng: lúc đầu chỉ có 5 cường quốc
tham chiến. Dần dần có 38 nước trên thế
giới và thuộc địa của các nước đế quốc bị
lôi cuốn vào vòng khói lửa. Chiến sự diễn
ra ở nhiều nơi, song chiến trường chính là
châu Âu.
Tình hình chiến sự ở giai đoạn hai diễn
ra như thế nào ? Ưu thế chuyển sang phe
Hiệp ước.
Phần ghi
_ Ngày 28 – 7 – 1914, Áo – Hung
tuyên chiến với Xéc-bi
_ Ngày 1 – 8 Đức tuyên chiến với Nga:
ngày 3 – 8, tuyên chiến với Pháp.
_ Ngày 4 – 8 Anh tuyên chiến với Đức.
Chiến tranh thế giới bùng nổ.
1/ Giai đoạn thứ nhất (1914 – 1916)
_ Mặt trận phía Tây: Đức đánh bại
Pháp, uy hiếp Pa-ri. Nga cứu nguy cho
Pháp.
_ Năm 1916, chiến tranh chuyển sang
cầm cự.
2/ Giai đoạn thứ hai (1917 – 1918)
_ Năm 1917 phe Hiệp ước phản công.
_ Ngày 7 – 11 – 1917, Cách mạng
tháng Mười Nga thắng lợi, Nga rút
HS thảo luận:
Vì sao gần cuối chiến tranh, Mĩ mới
tham chiến ? HS trả lời Mĩ không muốn
đứng hẳn về một bên, chỉ đứng ngoài để
bán vũ khí (thu được 11 tỉ đô la), nhưng khi
chiến tranh sắp kết thúc thì Mĩ đứng về
phía Anh, Pháp để “chia phần thắng lợi” và
cũng lo sợ về thắng lợi của cách mạng Nga.
Gt h. 51/sgk
? Sự chuyển biến chiến sự ở giai đoạn này
diễn ra như thế nào?
khỏi chiến tranh.
_ Tháng 7 – 1918 Anh, Pháp phản
công.
_ Tháng 9 – 1918 Anh, Pháp, Mĩ tổng
phản công. Các đồng minh của Đức
đầu hàng.
_ Ngày 9 – 11 – 1918, cách mạng bùng
nổ ở Đức, thành lập chế độ cộng hòa.
_ Ngày 11 – 11 – 1918, chính phủ Đức
đầu hàng. Chiến tranh thế giới kế
t thúc.
III/ KẾT CỤC CỦA CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT
Phần giảng
Chiến tranh thế giới đã gây nên tai họa
khủng khiếp như thế nào ? Sgk.
* Gv cho học sinh thảo luận trả lời câu hỏi:
Cuộc chiến tranh này mang tính chất gì ?
Em có suy nghĩ gì về cuộc chiến tranh này
?
Đây là cuộc chiến tranh đế quốc, phi
nghĩa nhằm giải quyết các mâu thuẩn và
muốn chia lại thuộc địa.
Căn cứ vào đâu để nhận xét rằng Chiến
tranh thế giới thứ nhất là cuộc chiến tranh
đế quốc chủ nghĩa ?
_ Gây thiệt hại về người và của.
_ Tranh giành thuộc địa và giành giựt thị
trường của nhau.
_ Các nước đế quốc đóng vai trò chính
trong cuộc chiến.
Phần ghi
_ 10 triệu người chết, hơn 20 triệu
người bị thương.
_ Nhiều thành phố, làng mạc … bị phá
hủy, thiệt hại 85 tỉ đô la.
_ Thắng lợi của Cách mạng tháng
Mười Nga 1917 và cao trào cách mạng
vô sản phát triển.
4/ Củng cố:
a) Nguyên nhân nào dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ nhất ?
b) Chiến tranh thế giới thứ nhất đã gây nên những hậu quả như thế nào ?
c) Lập niên biểu những sự kiện chính của Chiến tranh thế giới thứ nhất.
5/ Dặn dò:
_ Học thuộc bai .
_ Làm bài tập thực hành lịch sử bài 13.
_ Chuẩn bị ôn tập từ bài 1 bài 13 : tiết 21 ôn tập lịch sử thế giới cận
đại.