TRUNG QUỐC THỜI MINH - THANH - Lịch sử lớp 10 pdf

TRUNG QUỐC THỜI MINH - THANH

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau khi học xong bài học, yêu cầu HS cần :
1. Kiến thức
- Hiểu được đến thời Minh - Thanh, tổ chức bộ máy chính quyền tiếp
tục được củng cố, hoàn thiện hơn với việc lập ra các bộ.
- Nắm được kinh tế nông nghiệp có tính chất chu kì. Mầm mống kinh
tế tư bản chủ nghĩa đã xuất hiện ở Trung Quốc.
- Thấy rõ văn hoá tiếp tục phát triển.
2. Tư tưởng, tình cảm
- Giáo dục ý thức phân biệt chính nghĩa, phi nghĩa trong các cuộc
chiến tranh xâm lược của các triều đại phong kiến Trung Hoa.
3. Kỹ năng
- Nâng cao kĩ năng phân tích, đánh giá các sự kiện lịch sử.
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC
- Bản đồ Trung Quốc.
- Sưu tầm một số tranh ảnh về văn hoá, khoa học - kỹ thuật, đồ sứ
Trung Quốc.
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC
1. Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi 1: Triều đại nào chế độ phong kiến đạt đến đỉnh cao? Biểu
hiện?
Câu hỏi 2: Những thành tựu văn hoá nào tiêu biểu nhất thời Đường -
Tống?
2. Dẫn dắt vào bài mới
Dưới thời Minh - Thanh, bộ máy chính quyền tiếp tục được củng cố,
các bộ được hình thành, chính quyền Minh - Thanh đã thi hành nhiều biện
pháp để khôi phục và phát triển kinh tế, cùng với đó là mầm mống của quan
hệ tư bản chủ nghĩa xuất hiện, văn hoá có nhiều thành tựu nổi bật. Để tìm
hiểu những nội dung trên chúng ta cùng vào bài học hôm nay.

3. Tổ chức các hoạt động dạy và học trên lớp

Các hoạt động của thầy và trò
Ki
ến thức HS
cần nắm vững
Hoạt động 1: Hoạt động tập thể và cá nhân : 1. Tình hình chính trị
GV đặt câu hỏi cho cả lớp: Nhà Minh, nhà
Thanh được thành lập như thế nào?
a. Nhà Minh :
- Cho HS tìm hiểu SGK và trả lời, gọi một HS
trả lời, HS khác bổ sung.
- Nhà Minh thành lập (1368-
1644), người sáng lập là Chu
Nguyên Chương.
- GV nhận xét và chốt ý: Sau nhà Đường đến
nhà Tống, nhà Nguyên.

- Phong trào khởi nghĩa nông dân của Chu
Nguyên Chương đã thành lập nhà Minh (1368 -
1644).


- GV trình bày rõ: Ngay từ khi lên ngôi Minh
Thái Tổ đã quan tâm đến xây dựng chế độ quân
chủ chuyên chế tập quyền (quyền lực ngày càng
tập trung vào tay nhà vua, bỏ chức Thừa tướng,
Thái uý, giúp việc cho vua là 6 bộ, vua tập trung
mọi quyền hành trong tay, trực tiếp chỉ huy quân
đội).

- Về bộ máy chính quyền: Nhà
nước phong kiến ngày càng tập
quyền. Quyền lực ngày càng
tập trung trong tay nhà vua, bỏ
Thái uý và Thừa tướng thay
vào đó là các bộ.
GV đặt câu hỏi: Tại sao nhà Minh với nền kinh
tế và chính trị thịnh đạt như vậy lại sụp đổ.

- Gọi HS trả lời và GV nhận xét, phân tích cho
HS thấy: Cũng như các triều đại phong kiến
trước đó, cuối triều Minh ruộng đất ngày càng
tập trung vào tay giai cấp quí tộc, địa chủ, còn
nông dân ngày càng cực khổ, ruộng ít, sưu cao,
thuế nặng cộng với phải đi lính phục vụ cho các
cuộc chiến tranh xâm lược, ở rộng lãnh thổ của
các triều vua, vì vậy mâu thuẫn giữa nông dân
với địa chủ ngày càng gay gắt và cuộc khởi
nghĩa nông dân của Lý Tự Thành làm cho nhà
Minh sụp đổ.
- Về chính sách xâm lược: Mở
rộng bành chướng ra bên
ngoài, trong đó có sang xâm
lược Đại Việt nhưng đã thất bại
nặng nề.
Hoạt động 2: Cả lớp và cá nhân
b. Nhà Thanh
- GV trình bày: Khởi nghĩa của Lý Tự Thành
làm cho nhà Minh sụp đổ, giữa lúc đó bộ tộc
Mãn Thanh ở phía Bắc Trung Quốc đã đánh bại

Lý Tự Thành lập ra nhà Thanh (1644 - 1911).
- Nhà Thanh thành lập 1644 -
1911.
GV đặt câu hỏi: Chính sách cai trị của nhà
Thanh?

Gọi một HS trả lời, các HS khác bổ sung, sau đó
GVnhận xét, chốt ý: Người Mãn Thanh khi vào
Trung Quốc lập ra nhà Thanh và thi hành chính
sách áp bức dân tộc, bắt người Trung Quốc ăn
mặc và theophong tục người Mãn, mua chuộc
địa chủ người Hán, giảm thuế cho nông dân
nhưng mâu thuẫn dân
- Về bộ máy chính quyền: Ra
sức củng cố bộ máy chính
quyền, áp bức dân tộc, mua
chuộc địa chủ người Hán.
tộc vẫn tăng dẫn đến khởi nghĩa nông dân khắp
nơi.

- Đối ngoại: Thi hành chính sách “bế quan tỏa
cảng”
- Đối ngoại: Thi hành chính
sách
trong bối cảnh bị sự nhòm ngó của tư bản
phương
“bế quan tỏa cảng”
Tây dẫn đến suy sụp của chế độ phong kiến.
Cách mạng Tân Hợi năm 1911 đã làm cho nhà
Thanh sụp đổ.

 Chế độ phong kiến nhà
Thanh sụp đổ năm 1911
Hoạt động: Làm việc cả lớp và nhóm. 2. Sự phát triển kinh tế
- Trước hết GV trình bày cho HS biết đến thời
Minh - Thanh, nông nghiệp có bước tiến về kĩ
thuật canh tác, sản lượng lương thực tăng. Tuy
nhiên, tình trạng chiếm ruộng đất của địa chủ
quí tộc vẫn gia tăng.

- Trong nông nghiệp có bước
tiến bộ về kĩ thuật canh tác, sản
lượng lương thực tăng.
- GV đặt câu hỏi: Dưới thời Minh kinh tế Trung
Quốc có điểm gì mới so với các triều đại trước?
Biểu hiện?


- GV cho cả lớp thảo luận và gọi một HS trả lời,
các HS khác có thể bổ sung cho bạn.

- GV nhận xét và chốt lại: Các vua triều Minh đã
thi hành nhiều biện pháp nhằm khôi phục, phát
triển kinh tế. Đầu thế kỷ XIV quan hệ sản xuất
TBCN đã xuất hiện ở Trung Quốc, biểu hiện
trong các ngành nông nghiệp, thủ công nghiệp,
thương nghiệp. Các thành thị mọc lên nhiều và
rất phồn thịnh. Bắc Kinh, Nam Kinh không chỉ
là trung tâm chính trị mà còn là trung tâm kinh
tế lớn.
- Từ thế kỷ XVI đã xuất hiện

mầm mống kinh tế TBCN:
+ Thủ công nghiệp: Xuất hiện
công trường thủ công, quan hệ
chủ - người làm thuê.
+ Thương nghiệp phát triển,
thành thị mở rộng và phồn
thịnh.
- GV tổ chức cho HS đọc đoạn chữ nhỏ trong
SGK để thấy được những biểu hiện mầm mống
của kinh tế tư bản chủ nghĩa.

- GV nêu câu hỏi: Ngoại thương thời Minh
Thanh có bước phát triển như thế nào?

- HS suy nghĩ trả lời.
- GV nhận xét và chốt ý: Ngoại thương phát
triển, đã có thương nhân châu Âu đến Trung
Quốc buôn bán.
+ Ngoại thương phát triển, đã
có thương nhân châu Âu đến
Trung Quốc buôn bán.
Hoạt động : Làm việc cá nhân 3. Văn hoá thời Minh -
Thanh
- GV nêu câu hỏi: Thời Minh Thanh văn học có
điểm gì mới.

- HS trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và trình bày, phân tích: Tiểu
thuyết là loại hình văn học mới ở thời Minh -
Thanh với các bộ tiểu thuyết nổi tiếng như Thủy

Hử của Thi Nại Am, Tam Quốc diễn nghĩa của
La Quán Trung, Tây Du Ký c
ủa Ngô Thừa Ân,
Hồng Lâu Mộng của Tào Tuyết Cần. Các tiểu
thuyết của Trung Quốc đều dựa vào những sự
kiện có thật và hư cấu thêm “7 thực, 3 hư”, nó
phản ánh phần nào đời sống của nhân dân Trung
Quốc và các mối quan hệ xã hội thời phong kiến
(nếu còn thời gian GV có thể kể ngắn gọn nội
dung của một tác phẩm, ).
- Văn học: Xuất hiện tiểu
thuyết là loại hình văn học mới
ở thời Minh-Thanh, như Thủy
Hử, của Thi Nại Am, Tam
quốc diễn nghĩa của La Quán
Trung,
- Tiếp theo GV trình bày: Thời Minh-Thanh việc
biên soạn sử cũng được chú ý với những tác
phẩm như Minh thực lục, Minh sử, Đại Thanh
- Sử học cũng được chú ý với
những tác phẩm như Minh thực
lục, Minh sử, Đại Thanh thống
thống nhất. Bên cạnh đó nhiều tác phẩm lịch sử
văn hoá, từ điển cũng được biên soạn như Vĩnh
Lạc đại điển, Tứ khố toàn thư.
nhất.
- Nhiều tác phẩm lịch sử văn
hoá, từ điển cũng được biên
soạn như Vĩnh Lạc đại điển, Tứ
khố toàn thư.

Khoa học kỹ thuật: Người Trung Quốc đạt được
nhiều thành tựu rực rỡ trong lĩnh vực hàng hải
như bánh lái, la bàn, thuyền buồm nhiều lớp.
Nghề in, làm giấy, gốm, dệt, luyện sắt, khai thác
khí đốt.
Khoa học kỹ thuật: Người
Trung Quốc đạt được nhiều
thành tựu rực rỡ trong lĩnh vực
hàng hải như bánh lái, la bàn,
thuyền buồm nhiều lớp.
Hội họa, điêu khắc cũng đạt những thành tựu
(GV có thể cho HS quan sát các tranh sưu tầm
về đồ gốm, sứ, hàng dệt cho HS nhận xét và
GV phân tích cho HS thấy trình độ cao của
người Trung Quốc trong việc sản xuất ra những
sản phẩm này).
- Hội họa, điêu khắc, kiến trúc
đạt những thành tựu nổi tiếng.
- GV cho HS xem tranh Cố cung Bắc Kinh và
yêu cầu HS nhận xét? Sau đó GV có thể phân
tích cho HS thấy: Cố cung biểu tượng cho uy
quyền của chế độ phong kiến, nhưng đồng thời

nó cũng biểu hiện tài năng và nghệ thuật trong
xây dựng của nhân dân Trung Quốc.

4. Sơ kết bài học
Hướng dẫn HS trả lời các câu hỏi: Tổ chức bộ máy nhà nước thời
Minh -Thanh? Những biểu hiện phát triển kinh tế Trung Quốc thời Minh -
Thanh? Kể tên một số thành tựu văn hoá Trung Quốc thời Minh - Thanh.

5. Dặn dò, bài tập về nhà
- Học bài cũ, đọc trước bài mới.
- Bài tập:
- Lập bảng thống kê các triều đại phong kiến Trung Quốc theo nội dung