CÁC QUỐC GIA ẤN VÀ VĂN HOÁ TRUYỀN THỐNG ẤN ĐỘ - Lịch sử lớp 10 pptx

CÁC QUỐC GIA ẤN VÀ VĂN HOÁ TRUYỀN THỐNG ẤN ĐỘ

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
- Qua bài học giúp HS nhận thức được:
1. Kiến thức
- Ấn độ là quốc gia có nền văn minh lâu đời, phát triển cao, cùng với
Trung Quốc có ảnh hưởng sâu rộng ở châu Á và trên thế giới.
- Thời Gúp-ta định hình văn hoá truyền thống Ấn Độ.
- Nội dung của văn hoá truyền thống.
2. Tư tưởng, tình cảm
Văn hoá Ấn Độ có ảnh hưởng trực tiếp đến Việt Nam, tạo nên mối
quan hệ kinh tế và văn hoá mật thiết giữa hai nước. Đó là cơ sở để tăng
cường sự hiểu biết, quan hệ thân tình, tôn trọng lẫn nhau giữa hai nước.
3. Kỹ năng
- Rèn luyện kỹ năng phân tích, tổng hợp.
II. THIẾT BỊ VÀ TÀI LIỆU DẠY HỌC
- Lược đồ Ấn Độ trong SGK phóng to.
- Bản đồ Ấn Độ ngày nay.
- Tranh ảnh về các công trình Nghệ thuật của Ấn Độ.
- Chuẩn bị đoạn băng video về văn hoá Ấn Độ (đã phát trên VTV2
vào tháng 6/2003).
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC
1. Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi: Hãy nêu những nét cơ bản trong bộ máy nhà nước phong
kiến thời Tần-Hán và Đường?
Câu 2: Mầm mống kinh tế TBCN xuất hiện ở Trung Quốc khi nào?
Biểu hiện? Tại sao nó không được tiếp tục phát triển?
2. Dẫn dắt vào bài mới
GV khái quát phần kiểm tra bài cũ, dẫn dắt vào bài mới và nêu nhiệm
vụ nhận thức bài mới cho HS như sau:
- Ấn Độ là một trong những quốc gia cổ đại phương Đông có nền văn

minh lâu đời khoảng 3000 năm đến 1500 năm TCN nền văn minh ở phía
Tây bắc Ấn Độ nằm ở vùng sông Ấn. Khoảng 1500 năm TCN là khởi đầu
cho nền văn minh sông Hằng, bài học của chúng ta chỉ nghiên cứu từ nền
văn minh sông Hằng nằm ở ven vùng đông bắc, là đồng bằng rộng lớn và
màu mỡ, quê hương của nền văn hoá truyền thống và văn minh Ấn Độ. Để
hiểu được văn hoá truyền thống Ấn Độ được định hình như thế nào? Nội
dung của văn hoá truyền thống của Ấn Độ là gì? Nó phát triển ra sao? Nó
ảnh hưởng ra bên ngoài như thế nào? Việt Nam ảnh hưởng những yếu tố nào
của văn hoá Ấn Độ? Bài học hôm nay sẽ giúp các em hiểu được những vấn
đề trên.





3. Tổ chức các hoạt động trên lớp


Hoạt động của thầy và trò Nội dung kiến thức HS cần nắm
Hoạt động 1: Làm việc cá nhân 1. Thời kỳ các quốc gia đầu tiên
GV đặt câu hỏi: Vì sao một số nhà
nước đầu tiên lại hình thành bên lưu
vực sông Hằng?

HS đọc SGK trả lời câu hỏi, các HS
khác bổ sung.
GV nhận xét và chốt ý: Khoảng 1500
năm TCN, vùng lưu vực sông Hằng ở
phía Đông Bắc có điều kiện tự nhiên
Khoảng 1500 năm TCN ở đồng bằng

sông Hằng đã hình thành một số nước,
thường xảy ra tranh giành ảnh hưởng
nhưng mạnh nhất là nước Ma-ga-đa.
thuận lợi, các bộ lạc đã đến đây sinh
sống và hình thành các nhà nước, đứng
đầu là các tiểu vương quốc. Các tiểu
vương quốc lớn mạnh và tranh giành
ảnh hưởng lẫn nhau.
GV đặt câu hỏi: Quá trình hình thành
và phát triển của nước Ma-ga-đa?
- GV đặt các câu hỏi gợi mở: Vai trò
của vua A-sô-ca?
- Vua mở đầu nước này là Bim-bi-sa-
ra, nhưng kiệt xuất nhất (vua thứ 11) l
à
A-sô-ca (thế kỷ III TCN).
- GV gọi một HS trả lời, các HS khác
bổ sung, sau đó GV chốt ý:
+ Đánh dẹp các nước nhỏ thống nhất
lãnh thổ.
- A-sô-ca là vua thứ 11 của nước Ma-
ga-đa, lên ngôi vào đầu thế kỷ III
TCN. Ông đã xây dựng đất hùng
cường, đem quân đi đánh các nước
nhỏ, thống nhất Ấn Độ (thống nhất gần
hết bán đảo Ấn Độ, chỉ trừ cực Nam
(Pan-dy-a). GV chỉ trên lược đồ trong
SGK phóng to treo trên bảng, đồng
thời cho HS thấy lãnh thổ Ấn Độ cổ
đại rộng lớn hơn so với Ấn Độ ngày

nay (chỉ trên bản đồ thế giới Ấn Độ
ngày nay)
+ Theo đạo phật và có công tạo điều
kiện cho đạo phật truyền bá rộng khắp.
Ông cho dựng nhiều “cột A-sô-ca”
- Sau khi thống nhất Ấn Độ, chán cảnh
binh đao, ông một lòng theo đạo phật
và tạo điều kiện cho đạo phật truyền bá
sâu rộng khắp Ấn Độ đến tận Xri-lan-
ca. Ông còn cho khắc chữ lên cột sắt
“cột A-sô-ca” nói lên chiến công và
lòng sùng kính của ông.

- A-sô-ca qua đời vào cuối thế kỷ III
TCN, Ấn Độ lại rơi vào giai đoạn
khủng hoảng.
Hoạt động 2: Hoạt động theo nhóm
- GV đặt câu hỏi cho các nhóm
Nhóm 1: Quá trình hình thành vương
triều Gúp-ta? Thời gian tồn tại? Vai
trò về mặt chính trị vương triều này?
2. Thời kỳ vương triều Gúp-ta và sự
phát triển của văn hoá truyền thống
Ấn Độ
Quá trình hình thành và vai trò về mặt
chính trị :
Nhóm 2: Điểm nổi bật trong văn hoá
Ấn Độ dưới thời Gúp-ta? Nội dung cụ
thể?
- Đầu công nguyên, miền Bắc Ấn Độ

được thống nhất - nổi bật vương tri
ều
Gúp-ta (319 - 467), Gúp ta đã thống
nhất miền Bắc Ấn Độ, làm chủ gần
như toàn bộ miền trung Ấn Độ.
- Nhóm 3: Văn hoá Ấn Độ Gúp-ta đã
ảnh hưởng như thế nào đến Ấn Độ giai
đoạn sau và ảnh hưởng ra bên ngoài
như thế nào? Việt Nam ảnh hưởng văn
hoá Ấn Độ ở những lĩnh vực nào?

- GV gọi đại diện các nhóm lên trình
bày và các nhóm khác bổ sung cho
bạn, sau đó GV nhận xét và chốt ý.

+ Nhóm 1: Đầu công nguyên, miền
Bắc Ấn Độ được thống nhất - nổi bật
vương triều Gúp-ta (319 - 467), vương
triều này đã tổ chức kháng cự không
cho người Trung Á xâm lấn từ phía
tây bắc, thống nhất miền Bắc Ấn Độ,
làm chủ gần như toàn bộ miền Trung
Ấn Độ. Sự phát triển và nét đặc sắc
của vương triều Gúp-ta còn giữ được ở
thời Hác-sa giai đoạn sau (606-647).



- Về văn hoá dưới thời Gúp-ta:
+ Nhóm 2: Điểm nổi bật của thời kỳ

Gúp-ta là sự định hình và phát triển
của văn hoá truyền thống Ấn Độ.

Cụ thể:
+ Đạo phật tiếp tục đư
ợc phát triển sau
hàng năm ra đời ở Ấn Độ đến thời
Gúp-ta được truyền bá khắp Ấn Độ và
truyền ra nhiều nơi. Cùng với đạo Phật
phát triển kiến trúc ảnh hưởng của đạo
như chùa hang mọc ở nhiều nơi và
+ Đạo phật: Tiếp tục được phát triển
truyền bá khắp Ấn Độ và truy
ền ra
nhiều nơi. Kiến trúc Phật giáo phát
triển (chùa hang, tượng phật bằng đá).
những pho tượng phật điêu khắc bằng
đá, trên đá (giới thiệu chùa hang At-
gian-ta, )
+ Đạo Ấn Độ hay đạo Hin-du vốn là
đạo cổ xưa của người Ấn cũng ra đời
và phát triển, thờ 4 vị thần chính: thần
Sấm sét, thần Sáng tạo, thần Tàn phá,
thần Bảo hộ và nhiều vị thần khác.
Cùng với sự phát triển của đạo Hin-du
thì các công trình kiến trúc thờ thần
cũng được xây dựng. Các ngôi đền
được xây dựng bằng đá cao đồ sộ, hình
chóp núi, là nơi ngự trị của các thần và
nơi tạc nhiều tượng thần thành bằng

đá, (giới thiệu cho HS xem đền tháp
hình núi Mêru, lăng mộ hình bán cầu,
hình bát úp, ).
+ Đạo Ấn Độ hay đạo Hin-du ra đời và
phát triển, thờ 4 vị thần chính: thần
Sáng tạo, thần Tàn phá, thần Bảo Hộ,
thần Sấm sét. Các công trình kiến trúc
thờ thần cũng được xây dựng.
+ Chữ viết: Từ chữ viết cổ Brahmi đ
ã
nâng lên, sáng tạo và hoàn chỉnh hệ
chữ san-skơ-rit (chữ Phạn) là chữ viết
+ Chữ viết: Từ chữ viết cổ Brahmi đã
nâng lên, sáng tạo và hòan chỉnh hệ
chữ san-skơ-rit.
phổ biến ở Ấn Độ thời bấy giờ và là cơ
sở
hình thành chữ viết Ấn Độ ngày nay.
Chữ viết hoàn chỉnh đã tạo điều kiện
cho nền văn học viết của Ấn Độ phát
triển rực rỡ với các tác giả và tác phẩm
tiêu biểu như Sơ-kun-ta-la của Ka-li-đ-
sa.
+ Văn học cổ điển Ấn Độ - văn học
Hin-du, mang tinh thần và triết lý Hin-
du giáo rất phát triển.
+ Nhóm 3: Văn hoá thời Gúp-ta đã
phát triển khắp Ấn Độ, nó còn rực rỡ
sang cả thời Hác-sa. Ngày nay dân số
Ấn Độ đa số theo đạo Ấn Độ, chữ viết

ngày nay của Ấn Độ dựa trên chữ san-
skơ-rít. Trong quá trình buôn bán với
các quốc gia Đông Nam Á, văn hoá Ấn
Độ đã ảnh hưởng sang các nước này
chủ yếu là tôn giáo đạo phật, đạo Hin-
du và chữ san-skơ-rit. Việt Nam cũng
ảnh hưởng của văn hoá Ấn Độ (chữ
Chăm cổ là dựa trên chữ san-skơ-rít,
đạo Bà-la-môn của người Chăm và
kiến trúc tháp Chàm, đạo Phật và các
công trình chùa mang kiến trúc ảnh
hưởng Phật giáo của Ấn Độ, ).
Tóm lại thời Gúp-ta đã định hình văn
hoá truyền thống Ấn Độ với những tôn
giáo lớn và những công trình kiến trúc,
tượng, những tác phẩm văn học tuyệt
vời, làm nền cho văn hoá truyền thống
Ấn Độ có giá trị văn hoá vĩnh cửu
- Người Ấn Độ đã mang văn hoá, đặc
biệt là văn hoá truyền thống truyền bá
ra bên ngoài mà Đông Nam Á là ảnh
hưởng rõ nét nhất. Việt Nam cũng ảnh
hưởng của văn hoá Ấn Độ (tháp Chàm,
đạo Phật, đạo Hin-du).