Vận dụng những kiến thức, kỹ năng công tác xã hội để trợ giúp cho một đối tượng là người khuyết tật

“Vận dụng tiến trình quản lý trường hợp để trợ giúp một đối tượng khuyết tật cụ thể”

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN


TIỂU LUẬN CUỐI KỲ

Đề tài:

Vận dụng những kiến thức, kỹ năng công tác xã hội để trợ giúp

cho một đối tượng là người khuyết tật
Họ và tên :

Nguyễn Văn Minh

Lớp :

QH 2012 –CTXH1

Chuyên ngành:

Công tác xã hội

Giảng viên hướng dẫn: PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hà

Hà Nội, năm 2014

Học viên: Nguyễn Văn Minh
GVHD: PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hà

Page 1


“Vận dụng tiến trình quản lý trường hợp để trợ giúp một đối tượng khuyết tật cụ thể”
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU…………………………………………………………………………….1
NỘI DUNG……….………………………………………………………………….2
2.1. Các khái niệm……………..……………………………………………………..2

MỞ ĐẦU
Công tác xã hội là một chuyên ngành phát triển từ cuối thể kỷ 18. Từ đó cho
tới nay, cơng tác xã hội đã có những thay đổi lớn, đặc biệt là trong những năm gần
đây (Cree 2002). Tuy nhiên, một khía cạnh cơ bản của khái niệm cơng tác xã hội vẫn
được duy trì: đó là cơng tác xã hội địi hỏi phải giải quyết các vấn đề xã hội phức tạp
nhất mà con người đối mặt trong các môi trường phức tạp. Nhân viên công tác xã
hội thường phải làm việc với các thân chủ đang ở trong tình huống bất lợi. Do đặc
thù phức tạp của mình, cơng tác xã hội địi hỏi nhân viên chuyên ngành phải được
đào tạo tốt, nhằm đánh giá tình huống hiệu quả và có kế hoạch can thiệp phù hợp
Học viên: Nguyễn Văn Minh
GVHD: PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hà

Page 2


“Vận dụng tiến trình quản lý trường hợp để trợ giúp một đối tượng khuyết tật cụ thể”

Công tác xã hội với người khuyết tật chính là một mảng khó và phức tạp mà
những nhân viên xã hội phải đối mặt, bởi lẽ trợ giúp cho người bình thường đã khó,
trợ giúp cho người khuyết khó càng thêm khó, chính điều này địi hỏi mỗi nhân viên
xã hội phải có kiến thức, kỹ năng và tinh thần yêu nghề vô cùng mới có thể đi theo

được.
Việc ứng dụng những kiến thức, kỹ năng cũng như tiến trình cơng tác xã hội
với người khuyết tật sẽ giúp cho người làm công tác xã hội có thêm cái vốn ban đầu
kết hợp với kinh nghiệm của bản thân mới có thể trợ giúp cho người khuyết tật thành
công
Trong nội dung bài tiểu luận này, tôi xin đưa ra một trường hợp cụ thể đồng
thời dựa trên tiến trình quản lý ca (trường hợp) để giải quyết trường hợp đó

NỘI DUNG
2.1. Các khái niệm
2.1.1. Khái niệm khuyết tật
Hiện nay vẫn chưa có khái niệm thống nhất về khuyết tật. Theo tổ chức y tế
thế giới:
+ Khiếm khuyết: (ở cấp độ bộ phận cơ thể): là tình trạng bị mất hay bị bất
thường một trong các bộ phận của cơ thể hoặc chức năng tâm sinh lí

Học viên: Nguyễn Văn Minh
GVHD: PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hà

Page 3


“Vận dụng tiến trình quản lý trường hợp để trợ giúp một đối tượng khuyết tật cụ thể”

+ Tàn tật: (ở cấp độ xã hội): là những thiệt thòi mà một người phải chịu do bị
khuyết tật
Trong hệ thống phân loại Quốc tế ICF, WHO định nghĩa khuyết tật như
sau:
“ Khuyết tật là thuật ngữ chung chỉ tình trạng khiếm khuyết, hạn chế vận
động và tham gia, thể hiện những mặt tích cực trong quan hệ tương tác giữa cá

nhân một người (về mặt tình trạng sức khỏe) với các yếu tố hồn cảnh của người đó
(bao gồm yếu tố môi trường với các yếu tố cá nhân khác)”
2.1.2. Khái niệm người khuyết tật
Theo tuyên ngôn về quyền của người khuyết tật được ĐHĐ LHQ thơng qua
ngày 9/12/75 thì “Người tàn tật có nghĩa là bất cứ người nào mà khơng có khả năng
tự bảo đảm cho bản thân, tồn bộ hay từng phần những sự cần thiết của một cá
nhân bình thường hay của cuộc sống xã hội do sự thiếu hụt bẩm sinh hay không
bẩm sinh trong khả năng về thể chất hay tâm thần của họ”.
Theo pháp lệnh người tàn tật của Việt nam ban hành 1/11/1998.
“Người tàn tật không phân biệt nguồn gốc gây ra tàn tật là người khiếm
khuyết một hay nhiều bộ phận cơ thể hoặc chức năng biểu hiện dưới những dạng tật
khác nhau làm suy giảm khả năng hoạt động, khiến cho lao động, sinh hoạt, học tập
gặp nhiều khó khăn.”
Cơng ước quốc tế về quyền của người khuyết tật – 2006 thì “Người khuyết tật
bao gồm những người có những khiếm khuyết lâu dài về thể chất, trí tuệ, thần kinh
hoặc giác quan mà khi tương tác với các rào cản khác nhau có thể cản trở sự tham
gia đầy đủ và hiệu quả của họ trong xã hội trên một nền tảng công bằng như những
người khác trong xã hội”.
Theo luật người khuyết tật được Quốc hội Việt Nam thông qua ngày
17/06/2010: “Người khuyết tật là người bị khiếm khuyết một hoặc nhiều bộ phận cơ
Học viên: Nguyễn Văn Minh
GVHD: PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hà

Page 4


“Vận dụng tiến trình quản lý trường hợp để trợ giúp một đối tượng khuyết tật cụ thể”

thể hoặc bị suy giảm chức năng được biểu hiện dưới dạng tật khiến cho lao động,
sinh hoạt, học tập gặp khó khăn”.

2.2. Phân loại người khuyết tật
Trên thế giới có rất nhiều cách phân loại người khuyết tật, tuy nhiên, tại Việt
Nam việc phân loại người khuyết tật được cụ thể hóa luật Người khuyết tật Việt
Nam năm 2010.
-

Khuyết tật vận động
Khuyết tật nghe, nói
Khuyết tật nhìn
Khuyết tật thần kinh, tâm thần
Khuyết tật trí tuệ
Khuyết tật khác
Về mức độ khuyết tật: Điều 3 nghị định số: 28/2012/NĐ-CP Nghị định quy
định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật người khuyết tật chia thành
3 mức:

- Người khuyết tật đặc biệt nặng
- Người khuyết tật nặng
- Người khuyết tật nhẹ
2.3. Tiến trình quản lý ca đối với người khuyết tật
- Quản lý ca là một quá trình hợp tác trong việc đánh giá, lập kế hoạch, điều
phối và biện hộ cho những quyền lựa chọn và các dịch vụ nhằm đáp ứng nhu cầu
sức khoẻ của cá nhân thông qua việc giao tiếp và sử dụng các nguồn lực để thúc đẩy
những kết quả có chất lượng cao và hiệu quả về mặt chi phí (CMSA 2009).
- Hiệp hội quản lý ca (trường hợp) Mỹ xem quản lý ca như một tiến trình bao
gồm các hoạt động đánh giá, xây dựng kế hoạch, thúc đẩy và biện hộ
Có 6 bước trong quản lý ca gồm:

Học viên: Nguyễn Văn Minh
GVHD: PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hà

Page 5


“Vận dụng tiến trình quản lý trường hợp để trợ giúp một đối tượng khuyết tật cụ thể”
-

Đánh giá thân chủ

-

Đề ra mục tiêu và Lập thứ tự ưu tiên

-

Chọn lựa dịch vụ chuyển tiếp phù hợp

-

Chuẩn bị người khuyết tật tiếp cận dịch vụ chuyển tiếp

-

Theo dõi hỗ trợ người khuyết tật

-

Duy trì mối quan hệ với các cơ sở cung cấp dịch vụ
Các bước phải thực hiện nhất thiết theo thứ tự
Bước 1: Đánh giá thân chủ

a.Mục đích: Đánh giá là bước đầu tiên của dịch vụ quản lý ca. Đây là tiến
trình chúng ta áp dụng trong những cuộc gặp đầu tiên với Người khuyết tật nhằm
xác định và đánh giá tình trạng chung của Người khuyết tật, bao gồm điểm
mạnh/điểm yếu, vấn đề và nhu cầu, nhằm xây dựng kế hoạch dịch vụ của Người
khuyết tật. Do vậy, đánh giá được xem là nền tảng của việc lập kế hoạch dịch vụ.
Đánh giá là tiến trình tìm hiểu về lịch sử cá nhân của Người khuyết tật bằng cách
lắng nghe họ và gia đình họ. Chúng ta không thể thành công trong việc giúp Người
khuyết tật cho đến khi chúng ta có đủ thơng tin cơ sở về Người khuyết tật, bao gồm
tiểu sử cá nhân, trình độ và cơng việc.
Đánh giá giúp nhân viên quản lý ca trong việc quyết định những can thiệp cụ
thể, giúp cho việc đề ra mục tiêu của Người khuyết tật và thay đổi lối sống cần thiết
để đạt được mục tiêu đó.

Học viên: Nguyễn Văn Minh
GVHD: PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hà

Page 6


“Vận dụng tiến trình quản lý trường hợp để trợ giúp một đối tượng khuyết tật cụ thể”

Thách thức đối với các nhân viên quản lý ca trong giai đoạn đánh giá này là
việc tìm hiểu về cuộc sống của người khuyết tật và giúp họ nhận ra giá trị của dịch
vụ quản lý ca. Có rất nhiều áp lực trong cc sống của Người khuyết tật và có thể
dẫn đến các vấn đề của họ. Nhân viên quản lý ca cần tìm hiểu càng nhiều càng tốt về
những thơng tin cơ sở này trước khi đưa ra kết luận.
b. Nội dung thực hiện: Trong phần này cần đạt 3 mục tiêu chính:
+ Xây dựng mối quan hệ với người khuyết tật để họ cảm thấy tự tin về khả
năng giúp đỡ hỗ trợ của nhân viên xã hội.
+ Làm rõ mức độ nghiêm trọng của vấn đề mà Người khuyết tật đang phải đối

mặt
+ Xác định kế hoạch hành động để giải quyết vấn đề khó khăn của người
khuyết tật và hỗ trợ họ thực hiện kế hoạch đó.
c. Các khía cạnh đánh giá
- Nhân thân – xã hội: Về yếu tố tâm lý xã hội, những thông tin ta cần tìm hiểu
bao gồm:
+ Thơng tin về nhân khẩu học
+ Mối quan hệ với gia đình
+ Học vấn và làm việc
+ Điều kiện sống
Điều kiện về sức khỏe và những vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe
Học viên: Nguyễn Văn Minh
GVHD: PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hà

Page 7


“Vận dụng tiến trình quản lý trường hợp để trợ giúp một đối tượng khuyết tật cụ thể”

+ Tình trạng sức khỏe
+ Tình trạng bệnh tật có những thay đổi gì
+ Việc uống thuốc ra sao
+ Việc duy trì tập luyện
+ Việc tiếp cận với các dịch vụ như thế nào
Những vấn đề về tâm thần: trầm cảm, ý định tự tử, loạn thần
Bước 2: Xây dựng kế hoạch trợ giúp, bước này bao gồm:
-Xác định mục tiêu
- Lập thứ tự ưu tiên cho các mục tiêu
- Xác định các công việc cần thực hiện
- Xác định người tham gia vào thực hiện

a. Xác định mục tiêu
Người khuyết tật có nhiều nhu cầu đa dạng khác nhau do họ vừa bị khuyết tật
nên ảnh hưởng nhiều tới vấn đề sức khỏe. Hơn nữa vấn đề tâm lý cũng là điều mà
nhiều Người khuyết tật phải đối mặt do sự kỳ thị của xã hội cũng như các rào cản
trong công việc. Do đó để hỗ trợ Người khuyết tật tốt nhất thì chúng ta khơng thể
đồng nhất của những Người khuyết tật như nhau. Việc xác định được các mục tiêu
của mỗi người khuyết tật khi đến với dịch vụ đều hết sức quan trọng nhằm giúp cho

Học viên: Nguyễn Văn Minh
GVHD: PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hà

Page 8


“Vận dụng tiến trình quản lý trường hợp để trợ giúp một đối tượng khuyết tật cụ thể”

nhân viên quản lý ca có thể cung cấp được những dịch vụ sát hợp nhất với nhu cầu
và hoàn cảnh của mỗi người khuyết tật.
Nhân viên quản lý ca phải ngồi cùng lại với người khuyết tật và có thể cả các
thành viên trong gia đình họ để xác định cụ thể các vấn đề, nhu cầu và mục tiêu để
đạt được điều đó.
b. Lập thứ tự ưu tiên các mục tiêu và xác định các công việc cần thực hiện
Việc lập thứ tự ưu tiên cho các mục tiêu chúng ta cần lưu ý những nhu cầu của
Người khuyết tật cần được ưu tiên theo thứ tự
+ Mức độ khẩn cấp
+ Những nhu cầu tối thiểu
+ Những nhu cầu khác
Các nhu cầu khẩn cấp là những tình huống được xem là có tính ảnh hưởng đe
dọa đến sự sống của người khuyết tật (như ốm đau, suy nghĩ muốn tự tử), bạo hành
gia đình, hoặc những tình huống mang tính tai họa khác.

Nhu cầu tối thiểu bao gồm công việc và tiền bạc, cái ăn, nơi ở, điều kiện sinh
hoạt tối thiểu (điện, nước), phương tiện đi lại
Những nhu cầu khác không được coi là khẩn thiết hoặc cơ bản như chăm sóc
y tế cơ bản, chăm sóc con cái, học hành hoặc những mục đích khác trong tương lai
của người khuyết tật
c. Xác định người tham gia vào thực hiện
Học viên: Nguyễn Văn Minh
GVHD: PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hà

Page 9


“Vận dụng tiến trình quản lý trường hợp để trợ giúp một đối tượng khuyết tật cụ thể”

Khi giúp Người khuyết tật xác định mục đích, mục tiêu, cần lưu ý rằng những
người khác, ví dụ như gia đình của Người khuyết tật là nguồn hỗ trợ rất lớn, các cơ
quan tổ chức và ban ngành đoàn thể liên quan cũng có thể hỗ trợ chúng ta được rất
nhiều. Nhân viên quản lý ca cũng có thể tham khảo ý kiến của các đồng nghiệp khác
vì họ có thể có những đóng góp và gợi ý hữu ích cho tiến trình này. Các đồng nghiệp
có thể là nhân viên tiếp cận cộng đồng, nhân viên phòng khám ngoại trú hoặc tư vấn
viên.
Bước 3: Chọn lựa giới thiệu dịch vụ
Chọn lựa dịch vụ chuyển gửi là bước quan trọng. Trong bước này, nhân viên
quản lý ca cần tự trả lời các câu hỏi sau:
Hiện tại ở địa phương đang có những dịch vụ xã hội hay y tế gì dành cho
Người khuyết tật? Có hỗ trợ nào về việc làm, giáo dục, hoặc chăm sóc sức khỏe, tư
vấn tâm lý hoặc các trung tâm phục hồi chức năng không?
Những dịch vụ nào trong số các dịch vụ kể trên phù hợp với nhu cầu của
Người khuyết tật mà anh/ chị đang hỗ trợ?
Sau đó, nhân viên quản lý ca cần xem mình đã biết những thơng tin về dịch vụ

sẽ chuyển gửi đó? Nhân viên quản lý ca cần nghĩ về địa điểm – liệu địa điểm có
thuận tiện với Người khuyết tật khơng. Ví dụ như cầu thang có chỗ đi xe lăn không?
Bước 4: Chuẩn bị kế hoạch và dịch vụ giới thiệu
Sau khi lựa chọn được các dịch vụ cần thiết để hỗ trợ người khuyết tật thì
chúng ta cần phải chuẩn bị kế hoạch cụ thể để giúp người khuyết tật có thể tiếp cận
được những dịch vụ đó. Mục tiêu chính của khâu này hướng tới giúp cho Người
Học viên: Nguyễn Văn Minh
GVHD: PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hà

Page 10


“Vận dụng tiến trình quản lý trường hợp để trợ giúp một đối tượng khuyết tật cụ thể”

khuyết tật có tâm thế sẵn sàng và từ đó sẽ giúp tăng khả năng Người khuyết tật sẽ
thực sự tiếp cận dịch vụ mà họ được giới thiệu.
Những yếu tố cần xem xét khi chuẩn bị kế hoạch
-Thời gian tiếp cận dịch vụ
- Hoạt động
- Mục tiêu
- Người liên lạc
Mong đợi/kết quả
Bước 5: Theo dõi hỗ trợ Người khuyết tật khi chuyển gửi
a. Nguyên tắc khi theo dõi và hỗ trợ Người khuyết tật

Khi người khuyết tật không sử dụng dịch vụ thì cần thảo luận với Người
khuyết tật một cách tế nhị để tìm hiểu ngun nhân.
- Khơng phán xét về quyết định không sử dụng dịch vụ của Người khuyết tật
- Thảo luận cởi mở với Người khuyết tật để đánh giá lại các rào cản và các
giải pháp thay thế. Đó cũng là cơ hội để xem lại các mục tiêu của Người khuyết tật

để xác định xem liệu Người khuyết tật có cần duy trì mục tiêu đã xác định trong các
buổi gặp trước hay không.

Học viên: Nguyễn Văn Minh
GVHD: PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hà

Page 11


“Vận dụng tiến trình quản lý trường hợp để trợ giúp một đối tượng khuyết tật cụ thể”

- Không áp đặt khi phân tích trường hợp. Ln lưu ý rằng mỗi cá nhân là một
trường hợp riêng biệt và cần phải tôn trọng sự riêng biệt để đưa ra các giải pháp phù
hợp.
b. Cách thức theo dõi hỗ trợ người khuyết tật
Việc hỗ trợ Người khuyết tật có thể thơng qua hình thức trực tiếp và gián tiếp
bao gồm:
-Gọi điện thoại
- Đến thăm nhà
- Cả thăm nhà và điện thoại
Cần nhớ rằng nhân viên quản lý ca không nên chỉ ngồi chờ đợi Người khuyết
tật gọi điện hoặc đến kể lể về các dịch vụ được chuyển gửi mà thay vào đó chúng ta
cần chủ động hỏi họ. Điều này không chỉ nhấn mạnh rằng chúng ta đang rất quan
tâm đến Người khuyết tật mà cịn khơng qn những kế hoạch đã cùng với Người
khuyết tật lập ra. Người quản lý ca có thể thăm nhà hoặc gọi điện cho họ cũng như
gọi điện hoặc thăm cơ sở dịch vụ và hỏi xem Người khuyết tật của anh chị có tới
khơng, có sử dụng dịch vụ khơng và có điều gì mà anh chị chú ý khơng
Bước 6: Duy trì mối quan hệ với cơ sở cung cấp dịch vụ.
Nhóm quản lý ca cũng cần duy trì mối quan hệ với cơ sở dịch vụ được
chuyển gửi để được cập nhật thường xuyên vì chúng ta cần đảm bảo rằng các thông

tin liên quan là mới nhất. Nhân viên quản lý ca cần thảo luận với người khuyết tật để
nhận được phản hồi về tính hiệu quả của dịch vụ đó. Nếu dịch vụ khơng tốt, cần
cung cấp thơng tin phản hồi này cho cơ sở dịch vụ để giúp họ cải thiện dịch vụ. Nếu
Học viên: Nguyễn Văn Minh
GVHD: PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hà

Page 12


“Vận dụng tiến trình quản lý trường hợp để trợ giúp một đối tượng khuyết tật cụ thể”

chất lượng dịch vụ khơng được cải thiện trong vịng vài tháng, nhân viên quản lý ca
cần cân nhắc việc ngừng chuyển gửi Người khuyết tật tới dịch vụ này và đồng thời
tìm kiếm cơ hội dịch vụ khác để đưa vào cơ sở dữ liệu.
Nhân viên quản lý ca cũng cần xây dựng mối quan hệ chuyên nghiệp với
những nhân viên làm việc liên quan ở các cơ sở dịch vụ nhằm giúp cho việc giới
thiệu và nhận dịch vụ được thuận lợi cũng như tạo điều kiện cho việc cập nhật thông
tin.
Một số lưu ý khi xây dựng mối quan hệ:
-Chân thành và tận tâm với công việc
- Tạo cơ chế làm việc và cùng giám sát một cách rõ ràng
- Ln cần lắng nghe và chia sẻ những khó khăn và các vấn đề của cơ sở
trong việc cung cấp dịch vụ
- Luôn trao đổi và giữ liên lạc định kỳ
- Có thể ưu tiên với các cơ sở nếu có những hoạt động chun mơn.
2.4. Ứng dụng giải quyết một trường hợp cụ thể
2.4.1. Mô tả trường hợp
Vân năm nay 22 tuổi, em vừa tốt nghiệp đại học chuyên ngành kế toán.
Em bị khuyết tật từ nhỏ, hai chân khơng thể đi lại, em lại khơng cịn bố mẹ, sống tại
một trung tâm dành cho người khuyết tật. Suốt 22 năm Vân ln ln cố gắng khắc

phục những khó khăn của bản thân để học tập, chưa kể em còn thường xuyên bị đau
Học viên: Nguyễn Văn Minh
GVHD: PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hà

Page 13


“Vận dụng tiến trình quản lý trường hợp để trợ giúp một đối tượng khuyết tật cụ thể”

ốm. Bề ngoài Vân luôn tỏ ra vui vẻ không để mẹ Hiền (mẹ ở trong trung tâm) phiền
lòng, nhưng trong lòng em ln cảm thấy buồn vì mình khơng được lành lặn như các
bạn.
Gần đây, khi đã tốt nghiệp chuẩn bị đi làm Vân lại càng cảm thấy mặc
cảm và lo sợ đi xin việc người ta sẽ khơng nhận mình vào làm bởi vì mình bị khuyết
tật, Mẹ Hiền rất thương Vân cũng hiểu sự khó xử của Vân, nhưng muốn Vân mạnh
dạn hơn trong việc hòa nhập với xã hội và tự đứng dậy bằng đơi chân của mình
trong mọi việc để sau này khơng cịn mẹ Vân vẫn có thể lo cho bản thân mình.
Chiều lịng mẹ Vân cũng nộp hồ sơ vào một vài công ty trên địa bàn thành
phố Hải Phòng nhưng đều bị từ chối với những lý do khác nhau nhưng tựu chung lại
phần lớn là do em bị khuyết tật có thể sẽ khơng đảm bảo được cơng việc ở cơ quan.
Chính điều này càng cảm thấy mặc cảm hơn, em chốn trong phòng khóc suốt. Vân
có một người bạn thân trong trung tâm, có việc gì hai người đều thủ thỉ tâm sự với
nhau, nhưng trong chuyện này Vân cũng không tâm sự với bạn mà giữ một mình.
Sự khó khăn của Vân cuối cùng cũng được giải quyết khi một công ty
trong một lần đi làm công tác xã hội xuống trung tâm, được mẹ Hiền kể về Vân họ
đã quyết định nhận Vân vào làm. Tưởng rằng cuộc sống của Vân bước sang một
trang mới nhưng sự kỳ thị của mọi người trong công ty một lần nữa lại khiến Vân
sụp đổ hồn tồn, họ thường xì xào là “con bé này chun mơn đã kém mà lại cịn
khơng đi lại được thì làm được gì chứ”, Vân chỉ muốn nghỉ làm nhưng lại nghĩ đến
mẹ Hiền, nghĩ đến những em khuyết tật trong trung tâm Vân lại cố gắng làm việc và

học hỏi mọi người. Nhưng sự kỳ thị ngày càng nhiều hơn, sự chịu đựng của Vân
cuối cùng cũng không chịu được nữa, em nộp đơn xin việc, và bỏ đi cả ngày, mẹ
Hiền lo lắng vì tối mà khơng thấy Vân về nên đã đi tìm, khi tìm thấy Vân thì Vân
đang ngồi tại một bờ sơng và dường như có ý định tự tử. Mẹ Hiền rất lo lắng không

Học viên: Nguyễn Văn Minh
GVHD: PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hà

Page 14


“Vận dụng tiến trình quản lý trường hợp để trợ giúp một đối tượng khuyết tật cụ thể”

biết phải làm thế nào để giúp Vân. Là nhân viên xã hội trong tình huống này chúng
ta phải làm gì để giúp đỡ một người khuyết tật như Vân?
2.4.2. Vận dụng tiến trình quản lý ca (quản lý trường hợp) để giải quyết
vấn đề của thân chủ
2.4.2.1. Sơ đồ sinh thái thể hiện mối quan hệ giữa thân chủ với môi
trường bên ngoài

Học viên: Nguyễn Văn Minh
GVHD: PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hà

Page 15


“Vận dụng tiến trình quản lý trường hợp để trợ giúp một đối tượng khuyết tật cụ thể”

Học viên: Nguyễn Văn Minh
GVHD: PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hà

Page 16


“Vận dụng tiến trình quản lý trường hợp để trợ giúp một đối tượng khuyết tật cụ thể”

Gia đình

Mẹ H

Hàng xóm

Đồng nghiệp
VÂN
Trường học

DVYT

Chú thích:
Mối quan hệ tốt
Học viên: Nguyễn Văn Minh
GVHD: PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hà

Page 17

DVXH


“Vận dụng tiến trình quản lý trường hợp để trợ giúp một đối tượng khuyết tật cụ thể”

Mói quan hệ xa cách
Khơng có mối quan hệ
2.4.2.2. Giải quyết vấn đề của thân chủ
* Bước 1: Đánh giá và xác định vấn đề thân chủ đang gặp phải:
Thông qua những chi tiết trong tình huống nhân viên xã hội cần tiếp cận thân
chủ nhằm mục đích đánh giá tình trạng mà Vân đang gặp phải, qua tìm hiểu Vân
cũng có những điểm mạnh điểm yếu riêng, chẳng hạn như điểm mạnh là Vân đã trải
qua 22 năm là một người khuyết tật vì vậy em đã quen và chấp nhận mình là người
khuyết tật, Vân cũng đã cố gắng học tập và có một tấm bằng đại học chun ngành
kế tốn, Vân cũng có những ước mơ hồi bão riêng trong cuộc sống, em muốn giúp
đỡ mẹ Hiền và những em cùng cảnh ngộ ở trung tâm. Tuy nhiên Vân cũng có những
hạn chế khiến em ln thấy mắc cảm đó là em là một người khuyết tật, em khơng có
gia đình hay bất kì mối liên lạc với gia đình ngay từ nhỏ, em chỉ có một người mẹ
trong trung tâm làm chỗ dựa tinh thần, em luôn cảm thấy khơng tự tin khi đi làm bởi
vì nhiều nơi khơng nhận em bởi họ cho rằng em là một người khuyết tật, có nơi nhận
thì lại kì thị hắt hủi em… Thông qua việc đánh giá những điểm mạnh điểm yếu của
Vân, nhân viên xã hội tiến hành xác định vấn đề mà Vân đang gặp phải đó là:
“Khủng hoảng của người khuyết tật khi gặp phải sự kì thị của xã hội”.
-Từ việc xác định vấn đề của Vân, nhân viên quản lý ca cần thực hiện ba mục
tiêu chính:
+ Xây dựng mối quan hệ của nhân viên quản lý ca với Vân, giúp em cảm thấy
tự tin về bản thân và tin vào nhân viên quản lý ca trong vấn đề của Vân
+ Phân tích làm rõ vấn đề nghiêm trọng của Vân phải đối mặt đó là sự kì thị
của những người trong cơng ty cơ làm.

Học viên: Nguyễn Văn Minh
GVHD: PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hà

Page 18

“Vận dụng tiến trình quản lý trường hợp để trợ giúp một đối tượng khuyết tật cụ thể”

+ Xác định kế hoạch mà nhân viên quản lý ca sẽ thực hiện khi giúp Vân giải
quyết vấn đề khó khăn cũng như những nguồn lực sẽ được nhân viên quản lý ca huy
động.
-Các khía cạnh mà nhân viên quản lý ca tiến hành đánh giá:
+ Mối quan hệ với gia đình: Vân hồn tồn khơng có mối quan hệ với gia
đình, chỉ biết vân sống tại trung tâm dành cho người khuyết tật và được các mẹ trong
trung tâm nuôi dưỡng, người quan tâm chăm sóc Vân từ nhỏ là mẹ Hiền (là một
trong số những mẹ trong trung tâm)
+ Học vấn và làm việc: Vân trải qua 18 năm học phổ thông và 4 năm học đại
học như một người bình thường, điều này là rất hiếm đối với một Người khuyết tật,
nó thể hiện sự nỗ lực khơng chỉ của bản thân Vân mà là sự quan tâm trong sóc của
mọi người trong trung tâm đặc biệt là mẹ Hiền. Về cơng việc thì Vân đã nộp hồ sơ ở
nhiều công ty nhưng đều bị từ chối với một lý do chung chung không đảm bảo cho
công việc, khi nhận được một cơng việc thì em lại bị sự kì thị của mọi người trong
cơng ty làm em khơng chịu đựng nổi và quyết định bỏ việc.
+ Điều kiện sống: chắc chắn rằng cuộc sống của Vân tại trung tâm cũng như
những đứa trẻ tại trung tâm này gặp rất nhiều khó khăn.
-Điều kiện sức khỏe: Tình trạng sức khỏe của Vân là không tố, em thường
xuyên bị ốm, có lẽ do điều kiện sống tại trung tâm khó khăn, điều này cũng làm cho
em không được tiếp xúc nhiều với các dịch vụ y tế mà đáng ra em phải có.
* Bước 2: Xây dựng kế hoạch trợ giúp Vân
- Xác định mục tiêu: giải quyết vấn đề khủng hoảng của Vân, đồng thời giúp
em cảm thấy tự tin và khơng cịn mặc cảm với sự kì thị của xã hội.
- Lập kế hoạch ưu tiên các mục tiêu và xác định các công việc cần được thực
hiện: trước tiên cần giải quyết vấn đề khủng hoảng tâm lý của Vân, không chỉ đối
với Vân là một người khuyết tật mà bất cứ ai khi tốt nghiệp xong đại học khi chuyển
Học viên: Nguyễn Văn Minh

GVHD: PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hà

Page 19


“Vận dụng tiến trình quản lý trường hợp để trợ giúp một đối tượng khuyết tật cụ thể”

sang một ngưỡng cửa mới của cuộc sống đều bị khủng hoảng, nhưng đối với Vân thì
vấn đề khủng hoảng có thể nhiều hơn và mức độ cũng cao hơn người bình thường
mà thơi. Vì vậy cần giúp Vân có được những ý nghĩ về sự thành công và chiến thắng
được nỗi sợ hãi của bản thân cũng như những thất bại trog công việc mà Vân đã trải
qua trong thời gian gần đây, giúp Vân tăng sự tự tin thông qua những câu khích lệ
như: “em cịn trẻ, em có năng lực và tương lai phía trước đang chờ em…”. Nhân
viêc quản lý ca có thể đưa ra các mộc các chặng đường khiến Vân cảm thấy tự tin về
bản thân mình.
- Xác định người tham gia vào thực hiện: ở đây người tham gia vào quá trình
trợ giúp Vân là: nhân viên quản lý ca, mẹ Hiền, người bạn thân trong trung tâm của
Vân, các dịch vụ y tế, những người trong công ty mà Vân đã làm,…
* Bước 3: Chọn lựa giới thiệu dịch vụ cho Vân
Gần trung tâm chỗ Vân ở có một cơ sở y tế, đây chính là điểm mà nhân viên
quản lý ca cần nhắm tới, bởi lẽ Vân bị khuyết tật không thể đi lại bằng hai chân thì
địa chỉ này chính là thuận lợi nhất với Vân, hơn nữa cơ sở này cịn có hai chuyên
viên tư vấn có thể giúp Vân phục hồi khủng hoảng trong thời gian ngắn nhất. Công
việc của nhân viên quản lý ca đối với dịch vụ này là cung cấp những tin liên quan
đến Vân cũng như những vấn đề khủng hoảng mà Vân đang gặp phải, tạo điều kiện
cho cơ sở y tế này có cái nhìn tổng thể về Vân và sẽ giúp em một cách nhanh nhất.
*Bước 4: Chuẩn bị kế hoạch và dịch vụ giới thiệu
Trong bước này nhân viên quản lý ca cần xác định rõ những công việc sau
+ Thời gian giúp Vân tiếp cận dịch vụ: ngay lập tức vì Vân đang gặp khủng
hoảng nghiêm trọng

+ Hoạt động: thực hiện một cách song song các hoạt động trợ giúp tâm lý,
chăm sóc sức khỏe, đồng thời động viên thường xuyên đối với Vân.

Học viên: Nguyễn Văn Minh
GVHD: PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hà

Page 20


“Vận dụng tiến trình quản lý trường hợp để trợ giúp một đối tượng khuyết tật cụ thể”

+ Mục tiêu: giúp Vân thốt khỏi tình trạng hiện tại, đồng thời giúp em cảm
thấy tự tin hơn về bản thân mình và làm cho mọi người khơng cịn kì thị đối với một
người khuyết tật như Vân.
+ Người liên lạc: là nhân viên quản lý ca hoặc mẹ Hiền cung cấp các thông tin
cho cơ sở y tế đồng thời là cầu nối giữa Vân và những nhân viên trong cơ sở y tế
này.
+ Kết quả mong đợi: Vấn đề của Vân sẽ được giải quyết trong thời gian nhanh
nhất, em cảm thấy tự tin về bản thân mình và sẵn sàng chinh phục những gì mà em
đã và đang mong muốn trong cuộc sống này.
*Bước 5: Theo dõi trợ giúp Vân khi chuyển gửi
Bằng các cách thức như thường xuyên gọi điện thoại, đến thăm Vân… là
những cuộc gặp thân mật để hỏi thăm em như: em cảm thấy hiện tại mình thế nào?
Cịn căng thẳng khơng? Em đã gặp những ai trong cơ sở y tế? Họ đã hỏi em những
gì? Em có hài lịng với việc giúp đỡ của họ không?
Thông qua những cuộc gặp thân mật này sẽ giúp Vân có niềm tin vào nhân
viên quản lý ca, từ đó em sẽ bộc bạch những thứ giấu kín trong lịng và điều này sẽ
giúp nhân viên quản lý ca có hướng mới trợ giúp cho Vân
*Bước 6: Duy trì mối quan hệ với cơ sở cung cấp dịch vụ
Thông qua các trường hợp cụ thể như của Vân, nhân viên quản lý ca cần duy

trì mối quan hệ với các cơ sở cung cấp dịch vụ, điều này sẽ giúp nhân viên quản lý
ca có thêm nhiều mối quan hệ quan trọng, từ đó mới có thể xây dựng nó thành một
mạng lưới cung cấp dịch vụ một cách chuyên nghiệp và đem lại hiệu quả cao khi trợ
giúp các đối tượng tiếp theo.
2.4.3. Đánh giá trường hợp của Vân
Có thể nói đây là một trường hợp rất điển hình đối với người khuyết tật, trong
quá trình trợ giúp nhân viên quản lý trường hợp cần phải đánh giá từng bước thực
Học viên: Nguyễn Văn Minh
GVHD: PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hà

Page 21


“Vận dụng tiến trình quản lý trường hợp để trợ giúp một đối tượng khuyết tật cụ thể”

hiện đồng thời đánh giá tồn bộ tiến trình giúp đỡ đối tượng. Với trường hợp của
Vân, nhân viên quản lý ca cũng phải thực hiện các bước đánh giá như vậy đồng thời
xác định các nguồn lực có thể trợ giúp cho Vân đó là cơ sở y tế, các nhân viên tư vấn
tâm lý, mẹ Hiền, người bạn thân… đồng thời huy động các nguồn lực vật chất khác
để giúp Vân, hướng tới mục tiêu cuối cùng mọi người trong xã hội đều được bình
đẳng, khơng cịn sự kì thị phân biết đối với những người khuyết tật.

KẾT LUẬN
Trên đây là việc thực hiện một trường hợp cụ thể trong công tác xã hội với
người khuyết tật, việc vận dụng tiến trình quản lý trường hợp sẽ giúp cho nhân viên
xã hội có cái nhìn tổng quan về một vấn đề thực tế, đồng thời biết cahcs vận dụng
tiến trình quản lý trường hợp để giải quyết một vấn đề cụ thể. Có thể trong bài viết
chưa thể hiện hết nội dung mà em muốn trình bày, tuy nhiên đó là một cách nhìn,
một hướng giải quyết, rất mong được sự đóng góp ý kiến của cơ để bài viết được
hồn thiện hơn cũng như cách giải quyết một vấn đề cụ thể sẽ tốt hơn nữa.

Học viên: Nguyễn Văn Minh
GVHD: PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hà

Page 22


“Vận dụng tiến trình quản lý trường hợp để trợ giúp một đối tượng khuyết tật cụ thể”

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Giáo trình Cơng tác xã hội với người khuyết tật, PGS.TS. Nguyễn Thị Thu
Hà và các cộng sự, giáo trình dùng cho bậc đại học và sau đại học Chỉnh
sửa lần thứ 5 – tháng 01/2004
2. Giáo trình Nhập môn Công tác xã hội, TS. Mai Thị Kim Thanh, NXB Đại
học khoa học xã hội và nhân văn.
3. Trang wep,

Học viên: Nguyễn Văn Minh
GVHD: PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hà

Page 23