bài giảng nhớ đồng

NHỚ ĐỒNG
Tố Hữu
1. Tác giả: Tố Hữu
(1920 – 2002)
Là 1 tác gia lớn của thơ
ca hiện đại.
I. Tìm hiểu chung
2. Tác phẩm: Bài thơ “Nhớ đồng”:
a) Hoàn cảnh sáng tác:
-
Được viết trong những ngày nhà thơ bị giam ở nhà
lao Thừa Phủ (Huế).
-
Thuộc phần “Xiềng xích” của tập Từ ấy.
b) Chủ đề:
Tác phẩm là tâm trạng nhớ quê hương da diết. Qua đó
thể hiện nỗi khao khát được tự do và nỗi oán hận bọn
thực dân cướp nước.
I. Tìm hiểu chung
2. Tác phẩm: Bài thơ “Nhớ đồng”:
c) Bố cục: Bài thơ được chia làm 3 phần:
•
Phần 1: Từ đầu đến “tiếng hò”: Nỗi nhớ đồng quê
da diết của tác giả.
•
Phần 2: Từ “Đâu dáng” đến “thiệt thà!”: Nỗi nhớ
về những con người nơi thôn quê.
•
Phần 3: Phần còn lại: Nỗi nhớ về chính mình
trong những ngày chưa bị giam cầm và tâm trạng
tác giả ở thực tại.

I. Tìm hiểu chung
Cảm hứng của bài thơ, gợi lên bởi tiếng hò dội
vào nhà tù. Vì sao tiếng hò lại có sức gợi cảm như
thế đối với nhà thơ?
Vì tiếng hò vang lên lẻ loi, đơn độc giữa trưa yên
tĩnh, sâu lắng, gợi cảm giác buồn, hiu quạnh, đồng
điệu với cảnh ngộ tâm trạng người tù. Tiếng hò gợi
dạy tất cả những gì của thế giới bên ngoài đó là âm
thành của cuộc sống bên ngoài đến được với người
tù, âm thanh tiêu biểu của xứ Huế, gợi nỗi nhớ đồng
quê, nhớ người dân quê da diết.
II. Đọc – hiểu văn bản
1. Nỗi nhớ da diết của tác giả và niềm
yêu quý thiên nhiên:
-
Nhớ cuộc sống dân dã:
Đâu gió cồn thơm đất nhả mùi
Đâu ruồng tre mát thở yên vui
Đâu từng ô mạ xanh mơn mởn
Đâu những ruộng khoai ngọt sắn bùi
Đâu những đường con bước vạn đời
Xóm nhà tranh thấp ngủ im hơi
1. Nỗi nhớ da diết của tác giả và niềm yêu quý
thiên nhiên:
-
Nhớ cuộc sống dân dã:
+ Hình ảnh, màu sắc: rừng tre, nương khoai, xóm nhà tranh,
lúa mềm xao xác.
+ Âm thanh: tiến xe lùa nước, giọng hò.
+Mùi vị: gió cồn thơm, nương khoai ngọt.

=> Những hình ảnh gắn bó máu thịt với đồng quê, con
người lao động.
Hình ảnh đồng quê được hình dung rõ
ràng, cụ thể, không chỉ bằng đường
nét, màu sắc, mà còn có cả hương vị
hơi mát… Tất cả đều là những cảnh
sắc đơn sơ, quen thuộc mà rất đỗi
thân thương, không khí yên bình,
hương vị, âm thanh.
1. Nỗi nhớ da diết của tác giả và niềm yêu
quý thiên nhiên:
-
Nhớ cuộc sống dân dã:
-
Nhớ con người lao động:
b. Nhôù ngöôøi:
1. Nỗi nhớ da diết của tác giả và niềm yêu
quý thiên nhiên:
-
Nhớ cuộc sống dân dã:
-
Nhớ con người lao động:
+ Cần cù chất phác: dãi gió dầm mưa, hiền như
đất, rất thiệt thà.
+ Bền bĩ hi vọng: “Mùi bùn… ngây”, “Giông …
trời”.
Hình ảnh con người dân quê lam lũ
nhọc nhằn, vất vả nhưng vẫn đầy lạc

quan. Trong hình dung của tác giả họ
là người gieo mầm sự sống. Đặc biệt, lí
tưởng cách mạng đã đưa Tố Hữu xích
lại gần gũi với người dân quê và cảm
nhận được tâm hồn rất đẹp của họ.
•
Những câu được làm điệp khúc của bài thơ.
- Gì sâu bằng những trưa thương nhớ.
- Hiu quạnh bên trong một tiếng hò!
- Gì sâu bằng những trưa hiu quạnh
- Ôi ruộng đồng quê thương nhớ ơi!
=> Tạo như một điệp khúc, nhấn mạnh tô
đậm cảm xúc của bài thơ
+ Nỗi quạnh hiu: Hiu quạnh trong âm thanh
tiếng hò não nùng, hiu quạnh của trưa nắng, hòa
điệu với 4 bức tường giam hoàn toàn cách biệt
với thế giới bên ngoài.
+ Nỗi thương nhớ: được gợi lên từ tiếng hò, từ
sự quạnh hiu thương nhớ đồng quê.
+ Âm điệu tiếng than về nỗi quạnh hiu cùng cực
của một người tha thiết yêu đời, say mê họat
động bị cách li khỏi cuộc đời.
 Tiếng hò đã đồng cảm hòa điệu của nhiều
nỗi hiu quạnh  người chiến sĩ cách mạng
nhớ nhung da diết đồng quê và cuộc sống bên
ngoài.
2. Niềm say mê lý tưởng, khao khát tự do hành
động:
Hình ảnh mang tính biểu tượng: “Chim cà lơi”
=> Ước muốn tự do, được dấn thân và hành động tranh đấu.

Diễn biến tâm trạng của nhà thơ:
Hình ảnh thơ đối lập trước và sau khi gặp lí
tưởng cách mạng
- Trước: Băng khoăn, vẩn vơ. Tâm hồn bế tắc
- Sau: Những cánh chim vút sáy bay liệng trong
không gian bao la bát ngát. Tâm hồn được giải
phóng.