câu hỏi về sông núi rất hay

Một vài câu đố về sông và núi
Câu đố về sông:
1. Sông gì chảy đến tận nơi?
2. Sông gì đã khiến cho người Sầu đau?
3. Sông gì thơm ngát đã lâu?
4. Sông gì yên ổn từ đầu biết chăng?
5. Sông gì nấu chín thức ăn?
6. Sông gì đã được gọi bằng 4 tên?
7. Sông gì ca nhạc nổi lên?
8. Sông gì chung của Việt, Miên, Thái, Lào?
9. Sông gì thép giận ào ào?
10. Sông gì phong nhã, bảnh bao, hiền hoà
11. Sông gì anh lớn nhất nhà?
12. Sông gì sắc đến thì là 12?
13. Sông gì chín nhánh thật dài?
14. Sông gì hiện rõ ở ngoài không trung?
15. Sông gì tế lễ thường dùng?
16. Sônggì yêu mến nghĩa cùng như nhau?
17. Sông gì dòng nước đỏ ngầu?
18. Sông gì chảy mãi đến đâu mà tìm.
Câu đố về núi:
1. Núi gì cao nhất hoàn cầu ?
2. Núi gì chót vót đứng đầu nước ta?
3. Núi gì sánh với công cha?
4. Núi gì thi sĩ Sông Đà mượn tên?
5. Núi gì trấn cõi Long Biên?
6. Núi gì lừng tiếng ở miền Đế Kinh?
7. Núi gì nhắc tới Tây Ninh?
8. Núi gì khiến cụ Trạng Trình nổi danh?
9. Núi gì vạn cổ còn xanh?
10. Núi gì các bậc lão thành thích chơi?

1. Sông gì chảy đến tận nơi? Sông Đáy
2. Sông gì đã khiến cho người Sầu đau? Sông Thương
3. Sông gì thơm ngát đã lâu? Sông Hương
4. Sông gì yên ổn từ đầu biết chăng? Sông thái Bình
5. Sông gì nấu chín thức ăn? Sông Luộc
6. Sông gì đã được gọi bằng 4 tên? Sông Hồng
7. Sông gì ca nhạc nổi lên? Sông Hát
8. Sông gì chung của Việt, Miên, Thái, Lào? Sông Mê Kông
9. Sông gì thép giận ào ào? Sông Gâm
10. Sông gì phong nhã, bảnh bao, hiền hoà Sông Mã
11. Sông gì anh lớn nhất nhà? Sông Cả
12. Sông gì sắc đến thì là 12? Sông Lô
13. Sông gì chín nhánh thật dài? Sông cửu Long
14. Sông gì hiện rõ ở ngoài không trung? Sông Ngân Hà
15. Sông gì tế lễ thường dùng?Sông Hương
16. Sônggì yêu mến nghĩa cùng như nhau? Sông Đồng Nai
17. Sông gì dòng nước đỏ ngầu? Sông Hồng
18. Sông gì chảy mãi đến đâu mà tìm.Sông Kỳ Cùng:wizard:
1. Núi Everet cao nhất hoàn cầu.
2. Núi Phanxipang chót vót đứng đầu nước ta.
3. Núi Thái Sơn sánh với công cha
4. Núi Tản thi sĩ Sông Đà mượn tên
5. Núi Chi Lăng cõi Long Biên
6. Núi gì lừng tiếng ở miền Đế Kinh
7. Núi Bà Đen nhắc tới Tây Ninh
1
8. Núi Hoành Sơn khiến cụ Trạng Trình nổi danh
Thơ tình địa lý
Trái tim Em gồm nhiều "kinh vĩ tuyến",
Ôm lấy đời tôi "quả địa cầu tròn".

Bên Em "biển rộng" giận hờn,
Kỷ niệm cũ như là "tàn tích núi".
Cá tính Em chín phần "xâm thực đá",
"Bào mòn" Anh "tích tụ" lại nơi đời.
Xanh thăm thẳm "mây cao tầng buông lối",
Hẹn một ngày "mưa", "hoang mạc" lòng tôi.
Bên Em đấy những "phù sa cổ",
Bên tôi đấy sừng sững một sườn non.
Em là "cực Bắc" tôi là "cực Nam",
Em là "dòng sông" tôi là "đá nuí".
Lời ru "đêm đông" tật nguyền "đại lục",
"Gió" à ơi thổi tức giận đâu về.
"Mưa đá", "bão giông" phủ kín chiều êm ả,
"Sấm chớp" mịt mùng đau đáu một miền quê.
Em "địa hình" không phẳng phía bên kia
Tôi cô đơn, lẻ loi hình "núi sót".
Đêm ôm đàn mà mơ mình "trượt dốc"
Cà phê hoá thành "băng" tim nghìn "độ rích te".
Lúc bên nhau tình chẳng thành "thiên đỉnh"
Khi biệt li nhanh chóng tựa "băng tan".
Em ơi khổ đau tình địa lý
Ước trận "cuồng phong" "mưa trút" "đại dương" tràn
"Trăng quầng thì hạn trăng tán thì mưa"
Với câu tục ngữ "Trăng quầng thì hạn trăng tán thì mưa" là một kinh nghiệm dự báo
thời tiết của ông bà ta . Khi tôi và các bạn khác tìm hiểu câu tục ngữ này điều đầu tiên
là vấp phải khái niệm thế nào là "quầng" thế nào là "tán". Khó khăn khi không được
chỉ dẫn trực tiếp từ ông bà những người đã rất gần gũi với thiên nhiên. Khi tra cứu qua
từ điển, sách vở và các khái niệm tương đương của phương tây quầng và tán đã được
xác định . nhưng điều mâu thuẫn -điều khiến tôi thắc mắc phải mở topic này chính là
câu tục ngữ của Việt Nam lại dường như mâu thuẫn với giải thích về khí tượng và kinh

nghiệm quan sát của phương Tây . điều này tôi sẽ trình bày rõ duới đây.
Điều tôi mong ở các bạn là sau khi đọc bài này nếu bạn nào hay nghắm trăng sao xin
để ý hiện tượng và vui lòng trình bày những gì quan sát được cho tôi trong chủ đề này
Riêng với bạn nào may mắn còn được những người lớn chỉ bảo về câu tục ngữ này về
khái niệm quầng và tán và ý nghĩa của nó cũng xin cho tôi biết . Vì rất có thể những
định nghĩa duới đây là lầm lẫn.
Thế nào là "quầng" thế nào là "tán"
Trước hết chúng ta xem từ điển tiếng việt.
-Quầng: Vòng tròn sáng nhiều màu sắc bao quanh các nguồn sáng, sinh ra do ánh
sáng nhiễu xạ trên các hạt nhỏ cùng kích thước. Quầng của mặt trời hay mặt trăng
thường xuất hiện khi có đám mây mỏng bay qua, những hạt nước nhỏ của đám mây
gây ra nhiễu xạ ánh sáng.
-Tán: Vòng sáng mờ nhạt nhiều màu sắc bao quanh mặt trời hay mặt trăng do sự khúc
xạ và phản chiếu ánh sáng qua màn mây.
Theo Từ điển vật lí phổ thông -Dương Trọng Bái , Vũ Thanh Khiết
Quầng: Vòng tròn sáng nhiều màu sắc bao quanh các nguồn sáng, sinh ra do ánh sáng
nhiễu xạ trên các hạt nước nhỏ.
Quầng Mặt trời hoặc mặt trăng thường xuất hiện khi có một đám mây mỏng che
ngang. Quầng có bán kính góc chừng 3' -4' và viền tím ở trong viền đỏ ở ngoài.
Tán: Được sinh ra do ánh sáng khúc xạ qua các tinh thể băng trong những đám mây
rất cao. Có bán kính góc lớn hơn nhiều và viền đỏ ở trong, viền tím ở ngoài.
Từ các định nghĩa của việt nam. quay sang phưong tây. Thì thấy
Vòng sáng xung quanh mặt trăng chia làm hai loại
2
"Quầng hạn Tán mưa "
Vòng sáng bao quanh mặt trăng mặt trời vốn từ lâu được dùng để dự báo thời tiết
trong dân gian ở trong các nền văn hóa .
Như trong quyển "10 vạn câu hỏi vì sao" của Trung Quốc [Chỉ có thành viên mới có
thể nhìn thấy links. Bạn hãy nhấn vào đây để đăng ký ]
(các bạn lưu ý khi đọc bài này đã đánh đồng khái niệm quầng và tán làm một )

Dân gian tây phương có câu "Halo around the moon, rain soon." theo trên halo là tán
thì câu này ứng với vế "trăng tán thì mưa" .
Đến đây chưa có điều gì mâu thuẫn cả .
Nhưng đến câu "trăng quầng thì hạn" hãy xem kinh nghiệm phương tây như thế nào ?
Ở đây thấy nói như thế này [Chỉ có thành viên mới có thể nhìn thấy links. Bạn hãy
nhấn vào đây để đăng ký ]
Since coronas are produced by lower clouds composed of water droplets, they
indicate that rain- or snow-producing clouds are much nearer and precipitation is
imminent.
Do Corona- quầng được tạo ra từ những đám mây ở dưới thấp hơn cấu tạo bởi những
giọt nước nhỏ, chúng cho biết khi những đám mây tạo ra mưa hay tuyết càng ở ngần
mặt đất và những cơn mưa sắp xảy ra
precipitation is imminent:mưa sẽ đến !!!!
Vậy thế nào là "quầng thì hạn" mâu thuẫn quá . Chẳng lẽ nhận định của ông bà ta sai .
Sau khi thảo luận với 1 số bạn thì có lẽ sự hình thành nên thời tiết còn phụ thuộc vào
nhiều yếu tố .
Có lẽ không có gì hơn là hãy cùng nhau quan sát. Do tôi đang ở tpHCM ít có dịp quan
sát bầu trời nên rất mong các bạn quan sát được hãy post lên kết quả của mình rồi
cùng nhau rút ra kết luận .
Sao Hỏa và sao Kim: những tương đồng đáng ngạc nhiên
Sao Hỏa và sao Kim vẫn được cho là rất khác nhau, nhưng lại có nhiều điểm tương
đồng hơn mọi người vẫn nghĩ. Hai phi thuyền gần như giống hệt nhau bay xung quanh
sao Hỏa và sao Kim đã so sánh bầu khí quyển của hai hành tinh này và phát hiện ra
những điểm tương đồng đáng ngạc nhiên của chúng.
Hai phi thuyền Mars Express và Venus Express hiện đang đi theo quỹ đạo xung quanh
hai hành tinh này đã thu thập những số liệu về bầu khí quyển của chúng khi tiếp xúc
với bức xạ mặt trời. Dữ liệu cho thấy những phân tử mang điện từ lớp khí xung quanh
cả hai hành tinh đang bị mất đi do bão và gió mặt trời.
David Brain, nhà khoa học hành tinh tại Đại học California, Berkeley và là điều tra viên
hỗ trợ cho tàu Venus Express cho biết: “Sao Hỏa và sao Kim rất khác biệt. Bầu khí

quyển của sao Kim rất dày, khô và nóng trong khi của sao Hỏa thì mỏng và lạnh. Tuy
nhiên, những tiến trình tương tự đang xảy ra trên cả hai hành tinh.”
Cả hai bầu khí quyển sao Hỏa và sao Kim có khoảng 95% là khí CO2. Hiện nay phần
lớn bầu khí quyển của trái đất là ni-tơ nhưng các nhà khoa học nghĩ rằng nó từng khá
giống với những hành tinh đầy đá khác.
Vì cả hai hành tinh láng giềng của chúng ta đều không có từ trường bảo vệ, gió mặt
trời có thể tiếp xúc trực tiếp tự do với bầu khí quyển của cả hai hành tinh. Bức xạ mặt
trời cung cấp năng lượng cho các phân tử khí quyển để chúng có thể tăng tốc và thoát
khỏi hành tinh. Trái đất tránh được các bức xạ mặt trời nhờ vào cầu trường bảo vệ.
Brain cho biết: “Những kết quả này thực sự nhấn mạnh trái đất là một nơi đặc biệt
đến mức nào và chúng ta thật may mắn khi được từ trường trái đất bảo vệ.”
Bằng cách phân tích những dữ liệu quý giá của phi thuyền, các nhà khoa học hy vọng
sẽ biết được khí hậu của hai hành tinh đã thay đổi như thế nào và so sánh sự tiến hóa
của chúng với khí quyển trái đất. Brain nói: “Chúng tôi thực sự muốn biết tại sao trái
đất lại khác biệt với sao Hỏa, sao Kim, tại sao những hành tinh bên trong lại khác
những hành tinh bên ngoài. Là một nhà khoa học, thật ngạc nhiên khi có những số
liệu tương tự nhau tại hai hành tinh cùng lúc.”
Vào tháng 12 năm 2006, một cơn bão mặt trời đã giải thoát những luồng phân tử điện
ra ngoài. Sao Hỏa và sao Kim bị tấn công bởi bức xạ khiến cho các phân tử của bầu khí
quyển thu năng lượng và thoát khỏi chúng. Sao Hỏa mất những phân tử khí quyển
nhanh gấp 10 lần bình thường.
Brain cho rằng: “Tôi vẫn nghĩ rằng bão mặt trời giống như những cơn sóng thần trong
3
bầu khí quyển của các hành tinh. Nó có cường độ cao và cản trở nhiều thiết bị của
chúng ta. Chúng ta thật may mắn khi đứng vào vị trí người quan sát nhưng các cơn
bão này không hề tốt cho các bầu khí quyển chút nào.
Sông Nin
 !"#$%$&'%()  *(
+,) -%&$./0/ 1(&$232456,0$7/ 0$-89:;(<=3
8*$&'% #=>.> *(+?10/%@A$B;C0$D$

E1(0FG(H  7I#JI-&@K1!L,%3
:(MN&0$O-
PQ%RP
PB G(H (0@ RP(&N&
8)&$232456,S3T2U&V,
P-)(MT3TWS,W3XYTZ
[(;(\AY3]WU,^_%443452Z^_%
`"a (0@ W3SUU3UUU6,bT3WTY3XSU&V,b
PB B% a
 #B aG(;c.$%:;?\?(Md0efa I-8
+;M%g\?(MdO-3
:;?
<M! -;h,iN&jk0$:l fk,$F\?(M E&'%$3
g
g\?(Md<M:;K0e -(K EO-3`'g =
 6-=T3SUU6,]5U&V,/j;-(,A&'g0$:;?V(
(I-K%3+J/(M/  E%  ( .dO-6-=]U
]5m n01,eo6i F,/7f(H0e$
[9 %Q&'
0/(M/ &M&$-pI-K0e(q;er.sD 9ks3#p#
J;.//%@A$10L,RP 7I0/i6,@B6t0u3
p=>//10L-BRP 7dvIMB6,$%,I ;
$ $f*,.%a8 ED 9 *(+3
\?(MdM! -;>6(0@ fa I- #,G(L,K,6B/3
:/jB (,%K,/ dD(g>6(0@  fa I-(
;>K;./,e/ qK/4UUUU,^_%w\K/RP,V &e% =i
,1-,I 0$6 K,D($-i/ %0d.,f(H.
0d\H F,IJ\C(/ =,1(>P;RP01,e I(
0x 'XUU,^_%3
Phát hiện 28 hành tinh ngoài Hệ Mặt trời

P#0y:;B. r6 '$ E,;-0q;D3z/6-c  -;h1(6=
L #$n$ #%@%HMI%-%-0/:;B.-$I,0<"{V
;v3
Pna;KiB"ML,-B&-8Ic PZ-;|k;6kk{} \H B $
6-c pB"K,Y]$G(f(G(i%- E r*7
%H$,$/K0L6B,BKYW23
:k-B-%z3{;  r #C&~&$A,. B $67M •%-{) 0$%-
:7G(f(G( B %-0$a.WUm%- B" #HC(T$3
:k-k(k;%c qB"S"H$H<"{V;v B "H]$
0$i0"€3{/*/6-c %• 0(,d6B",)$H
%-<=0Ff-G(%-zk%kSW20/ .(;r 5UmBJ 'I$/ 0$
&;-kk(,3
:k-:3{
(M:K,&
4
Pháp phát hiện thêm một hành tinh mới
:$(K •(0q;DP-;- E+BH e,)%H/ JJ(KB";,)
$,/6#G(,)%-f3<$$H0/%-{) #
F;.1(J3
:$(0q;DP-;-,k-6a0~0c #K$YX_TYL,-BC@ "%•
,"A,6,i$H;B.;-0q;D38*$%•,"J(K E -$(3
<$,/ VK$P-;-kf-T\ B  rT35UUL,B%B0$h,;-
',%-{-- k;-%3
P-;-A,6, B $\hFBk-&‚ B %-d# )K381($
-ƒG(%B  B 0C& (CG( r3
:;K$( #,)0"V25U6I =,,• # #CG(%B  =i$
h,-$",V;v n/F;B. E r0$J3
:;-L,;•/P-;-%„G(%BFTUU3UUU%-0/0cA,6, i
$ #%@%H6B 3
$K-;-u0@ 0q;D E{}…k; ;;,);-\=$J(K

B,C,%-:(†0dG(v>(7]S3‡$v&(.@ " =\%•,"
K •( E% F;AK •(%-:(† F;Azk,0$R--3
L,T42Y$v{}•\\0'G(;B.3|L,%($ n( > E
zk,2p7 •  () J(Ki$(0q;D;KG(}I-3
zB-%(lkR;,)$K •(;-%•,"P-;-0$$,) (KK
•($h,-$",V;v() Ic Ofkk;R;.0(,d6B" 
,)$ n%(,)v?#$(3
|$ -\ˆ*$,)$/ # .(;r F@%-{) /F6-=
TWJ%-{) 0$ #\B6a;)F6-=T5T]J‰3
ˆ#>;.J%- E#3%-#H{V:;v E r0$#G(G(
%-T5$_J‰3
|$ q -\0" B";$,/$ -.%•,"0q;D Ec-I
);.H0$%•,"A,6,i$€FH;B.h,;-
J, Ec3
:$(0q;D%Q&DFBG(%BF@FB9 .c &e%#
;B.CK •(\K;-';B.3:(KP-;-k-&‚i\7/;-
%#B%B&- B ;( .\K;-,)%-*;0$-=6?\1,V E#3
<" B $K •(*a  B &i"(( CfB 9)/(7 q
$J .(I- E%-$3
P-;-$&@BB iPFG(0q;D+BPk%0$PFG(0q;D *(Š(O%‹-|n
|;l8•  e:*|3
:k-+!
(M`*:;a
Trái Đất đã nhỏ đi so với 5 năm trước
PB $K •(8• >!":;? 9c () :;v8Ic |-p@ "i-
I  •,v6a E:;B8.p€5,,%-0/J-I  B *5L,3
<c6Œ9;hv6a EG(=9 J("$TY3X52YXS6,3#,K •(p
/ a -%H$v,),I/M,FXU6a0~0c0(;=;B 6?-$ J(3
PB -I  q -. •,•L, *(Š(0$|? {}IB fT],,3:( -%H6
B6CIG(;cH0/0" K •(01i76a(3

ˆPK" (€I;. J -0" 909 E B 0"-I ,• ) E B 
I&F‰Rfk-k&xJ(K •(#3
!3P
Sấm và chớp là gì?
5
{v0/%.,0$ /3{V &e%.,0$ / I-; e,)r ;-,*
. /;/ 6k%.,381($$&-B%BF*,3{V &e
/a6 I,0$-,V. q #,)0$;v*Q0-&- /3j;v
/A #,)v%B /K;- B B,,*3:;v%B$$6-=
B iB,,*-V i B B,,*0/,V.3j,)B,,* #"a J
,V.A"a 6B  @  A$3j"(i" @ $/F1(
%-0/;>@  E66aA #,)&'"d66a/,V.6G(=$I-;%.,
/3:F@6B,,* #"a J(%„I-;,) /3: /$
#C&$/5U6,3
Pr I-;i B B,,*0$,V."$;.(C, - B -$$
-J38C\=-0" - B -$$6€\9%ƒBvV,) )(>;Kn-$
$;MH&*"f(H0$ >&/.3
Bổ sung kiến thức phổ thông cho cộng đồng thông qua hỏi,
đáp.
T38=-()  *(‹ *(Š(Ž
:()  *(‹3<'=->89:;(<=$\9:7ujt0$<I ,#,•\K,)
Q4Y5U6,YXW5UUU&*
Y•[D 9$- B"J*.Ž
P*(• 3vRpA,; *(D $6†•TX3v•  E(H Rc%H>
i0e0k\C;er '%*(;-.1J/$%,I 3
W•‘(H $-€./01&"a Ž
:-$B!  $L,T4Y4 n;)USS6,Y0$ #6-=TUUU&*h,
iE-, E’3
S•:$H *(Š($- c$$H0u Q(Ž
:$H-,E’ f*&@dX5U;3P 'c$[,p3:d,)$

H€\ƒ#p;>$,)0FG(H [,p67M C,,1\? +f(G(89
:;(<=0$,Š($,() 93
5•!u(W] \B=-$-$,0$ -\K EG(H A$Ž
# \B=-:;1(KL,T4S5$|? :;1(K0$<$G(H 3
2•8=-j-;%6P () / $-Ž
:() +B*$G(KF E-k-ve@;9 *(Š(6†T]3
X•P=$-/.8‹Ž
P=:= E:;(G(H 3
]•<M)9$-%*(./Ž
<M| M/ c EJ\K/{ 7%*(TXUU,3
4•|Ip -\K E\I&F“
:B\A&FT]U;"(6,Y8I*&FTU2;"(6,Y”)&FX5;"(6,Y
TU•8=-3<kkh,>*(Ž
h,i8I*&F6-=WUUU6, B \v\Ca* ER-3-k-\9J0$
>*3
TT•vc0e;d0$\k;$AŽ
d:3:@ 0>* E($ *B6,3d$ #6a / ;./S]UU6,g
TUUU6,3
TY•:$H!kk& E•M,\-K(=-Ž
TT]=-38#$,)$HV \"0AvH$6K;I %'F"-
$$((1 •6=3
TW•L,X4;3P=,-IrQ0$).pB(†-$-$$H[,p3:K
$H.$AŽ
+-,k–0$<k; (k(,3
TS•:I%-vc&*&€$’&k;Ž
P-(,\(%&x (1”)CA, *(\B(pA,;,) *(D 6B 
,$6\3‡0x#$”)Kc7&*>#$’&k;v”3
T5•:K E$Hj—v[,p$AŽ
6
P--R3<M#j—0$|-\*v$() 9 E[,p3L,4%(Pv

zk;,kI?G(*[,p0$j— =#d.3
T2•<p6CKS/ /.01&"a “
[K\:;(G(H P&|;l3
TX•|\-h,>*(Ž
|K\v%O(;a,$H|’;63|\- #,)v0L,0$--I
\ ./%-%-0/ B 10L,R  7I3
T]•P, B D+(%H>*(Ž
˜ *(, @  '>|?  @  #.(;?3
T4•|;l#AŽ
<c#|M$-3+J/ B / 6B >,{}#:*\3
YU•/ $-h,i+B0$:*\Ž
/ R&-;`:S5W6,Y25UUU&*
YT•$-&$. *(Š(Ž
!- E&$WXUU6,7;\Cj%k3
YY•:$H’%\(;/ 6 #K$AŽ
j-%-k0$|llv '$() 9 E[,p3:$H$ q$E E
0FG(H 8[,p3[,pM#G(B;)/K= $0$*[,pC
.( HG(*(Kd{ 7%0$G(*zk;,kdF\? f(H3
YW•j,/$$Hk™š-;6 E{} #K$AŽ
k™R,%k;&,3[r J(v<$ ,0$VKk-E E,x(G(H 3($\9
G(*R ,I0$7$k™š-;63
YS•8nr -.&pRFK$AŽ
8#$n{-|  -SUUX,h,i\K/+B0$•3
Y5•8nr -./K$AŽ
O0k;k%k -]]SU,;K&p<,3vc0e$$# $/3
Y2•j(H 6(%HUG(z;kk™ 389&$h,>*(Ž
#$,)G( EE[(*3
YX•/ $- #1(rQ./Ž
/ RfFk’%&i8I*&F3+J/icr$rQ3-$;>*
' #i,I / #(Kd'.zk%;3v&D(M"@

K$C;;(0$%>.,3
Y]•:;/ L,T]2]EK$AŽ
j--dT]2] (C01:-6-3
Y4•|C$-,V./Ž
|C<M=-k%{kk;0/$,,(HSm38V \"\C :-k%{kk;,V.TU
J/ >89:;(<=K6%0$-%H7\C 3v6\\F0x
7;K,V/ 3v&e\e/,(H$†L,01;/ C?K FC i
 ,)%H\"3
WU•P*(D $-€./Ž
P*(• 4;"(6,Y *(Š(€•TU;"(6,Y
WT•:†".1 ,\-K(J;L,\1,V;B.Ž
8.WUm\CXUm
WY•:K E -%&$./$AŽ
> *(+&$22UU6,\?(Md:;(0$7;89;(=3P-%H$$
,#G($ EKKV -R 3
WW•P-\K%,I /./“
,I ;>,1\?  *(+ ,TXS&"a  *(+3P•6-=5UL,%,I 
$I dYUU6,f(Ha,3
WS•|B=-$-/./Ž
|B=-R;3:;K\B=-$ # B / R;fKr›k,kœ,P<R;H.
P-ƒ
W5•8vfa I-&$\-K(Ž
8vfa I-&$6-=SUUUU6, ;B.$\? \B J(0$,\B J(3
W2•|L=- #&"a \-K(Ž
YTX52UU6,Y38=-$() 8,I G(L,(E3F*f(."r\L;
7
f(H\C*(C, -$((1: $,)0a&D
WX•:$H$-h,iD 9Ž
:$H’%\( E:7u6th,i *(‹0$ *(Š(3<D 9 H0/(
\hi   J(G(k-\C n;)6-=T5U,3

W]•$- #/ 1(./Ž
R,l-%>,{}# q$ -%;)./ #i •WUU6,3
W4•;[6;/ 6 #K$AŽ
Pk-38#$,)=->09|Lk”)&F3
SU•{q @ , ER;kK$AŽ
8.Q3vcF$$ e E/3+a$G(J=-•6&RF
f=; %@; .T4]YiR0$R;k3:;K=- #YUUU&*\$:E/R
: k;pQ5UUU(†G(*D  C.I=-3
ST•,I ! -;h,>*(Ž
h,>,1,/ • 3
SY•…%-h,\K\>%$-Ž
+--,
SW•‘(=;v…klkh,>$H$-Ž
:$H+; E:"6? 38*$G(=;v\C( EE3
SS•:$H$- #P(",eŽ
:$H3+kk;%\(;[k;&f63:K3+kk;%\(;  %(6[K
f%D73
S5•P- #>$H$-Ž
˜-,’0$…%-{}
S2•:$H$-/./ • Ž
&k$H("ž\K\v\C3
SX•:k,%k7;\C$-Ž
|C\? -;&%kk%$ =G([(*3
S]•`"a \1,V;B.\-K(Ž
5TU;"(6,Y
S4•<M/ c/./ #K$AŽ
[6k(k;-;>\? {}\K/P&0${}
5U•:K E;Vr -.,{}$AŽ
VR&k I&c \>\C:B\A&Fd:;({}8.Q3
5T•<p -\K -%&$. *(‹“

:;v>:;(G(H 3
5Y•<p -\K -%&$.\? {}“
{%%%%>{}3
5W•:K E%,I /. *(‹$AŽ
,I z-\>{ 73
5S•:K Enr7><I$AŽ
8nœ,v<I 7I -*$ •> E B 09J3
Đố vui
T3{)*0K,/$.#0/6B $
:$0/6B $$ n.G(B E r3Prf/"(0/.
= B ( C, E$3!$\*vf#;•- 01@F C,3+a\?  E
$ B  dT6,$;I L(a*$6(fQa/ =a$f>%=
f(.,-  'a,$  \ B333
: '(C, E$Ž!96B $€3
8H,cv\(C, E$$AŽ
s{)*0K,/$.#0/6B $
:$0/6B $$ n.G(B E r3Prf/"(0/.
= B ( C, E$3!$\*vf#;•- 01@F C,3+a\?  E
$ B  dT6,$;I L(a*$6(fQa/ =a$f>%=
f(.,-  'a,$  \ B333
8
: '(C, E$Ž!96B $€3
!*(C, E#$r $- q-B /#3s
Trái Đất và hệ Mặt Trời
{)vVTUU6%„V\-K(;K-<€Ž
{)L,;K-<€&$\-K(Ž
:;(\A,)$;K-<€&$\-K(Ž
{V:;L(J$ LŽ
:;B8. #& (C0/ B v6t6B ({V:;LŽ
:;B8. #=$$B/.;-"{V:;vŽ

:I%-:;B8.J(6 #,"H;-6{V:;LI• •Ž
:;B8.-<-= #1(,V;LFŽ
{V:;L0$:;B8. %B ;K;Ž
:;B8. #6a(M".;-"{V:;vŽ
-:7$$&(. #0$\-G(Ž
(\I %?f:;B8.{V:;L0$-<-=H\r\K{;-%6A\I%„
f$-Ž
:;B8.%„(>* •Ž
!A%-6\A,0$-${V;v;-FŽ
Prp #\h • ?  ?;h",V;v6=$&(.ŽPr\;h
#;.1(,V;v6B 0/ B $f(G(Ž
{)%H%0 #C%H%#;-0q;D0$L,,$6 J\. •/\=-0"$-Ž
8pA,.i%0 #C%H%#;-i0e/ #/TTY)PŽ
Prp #\h •;h,)0$&I%HMI>-$:;B8.a.>&I(K
(†Ž
Prp # " JCQ B $&($/0A%-6B ;-,)6-=v
ŸŽ!.1&(.$,)%•,"0%„ @ 6t?€Ž
:. = B $6a67M;-",V;v%-{) %-:7%-:K0F0$<=
0F1( # B 0$%BŽ
j #@ .&x;-0q;DŽ
!A%-;B. # (C)@G(Ž
{)vVTUU6%„V\-K(;K-<€Ž
:;c@ ;K%-<€\hW]m;c@ ;K:;B8.a>,@ / \C3!A,)v
VTUU6;K:;B8.%„VW]6;K-<-=3:(Kk-i6-I "
ERRA=,.$6†i -%H$,/ 6C, •3
{)L,;K-<€&$\-K(Ž
#r\h,)L,(\I$v-<€“H0/v:;B8.#J&$
.3<$€$,.2]X$CG(G({V:;v%-0/W25$ E:;B8.3(
ak-0'G( E-<€0/)&$v,)$F• E#fk,K,,D 
TWA%„,.2XU$. =CG(E,)0'G({V:;v3:','$6#%„$,A

;-,)B #C$ J{V:;L3
:;(\A,)$;K-<€&$\-K(Ž
v-<€ #CE-V $,0" 1(FQ,•$%-0/\I3$;K
-<€&$YSvWXr%-0/YWv52r;K:;B8.3{)$;K\. •$$-
() "{V:;v a\hv#@f-;'r,)0';K;D >
• $I,)C,$-#{V:;v,c $\(7%B '{V:;vV%„$\(7H3
{V:;L(J$ LŽ
#pdJF;.1(“{)†L,;/ *{V:;Lh,;-,)G(}I-žF
0$ n,.6-=YU$CG(G( r3{)$;K:;B8.M# n&$T]3
<"{V:;L0x;f6-=S ,_L,3:;-6#0'G( E:;B8.I
,I6 -$6ƒ-&$;3:;-Ff,)$;K:;B8.%„&$42U“
:;B8. #& (C0/ B v6t6B ({V:;LŽ
:d-<-= #CA.:;B8.& (C0/ B v6t6B ( q r
A.%@7 E-j,3:;B8.h,;-G(}I- E-<-=0$Y$$
eG(G({V:;v3‹%B{V:;v (f(H$ E rk-i# 
9
6B (;-L,3PB v6A6B ( E:;B8. #CG(%BG( B .,= EPF
G(B,%B-$ J(d-<€{;%z-\(;0k-;0$:7 • d-<€ E
P*(Š(O(;-k{;%Of;k%%3
:;B8. #=$$B/.;-"{V:;vŽ
<-$-$r“8v6a E:;B8.Ifa I-$TY3X526, E-j,$TY3TUS6,
E-:(†0$-<-=€F;.1(3-`K,!F q$$BG(B
€ #K •( -;h#6=$,)$%@3-j,/0/:;B
8.,)%H$6-c  -;h"\1,V0$,* E# #CE ( .
-%@%H3
:I%-:;B8.J(6 #,"H;-6{V:;LI• •Ž
:;B8.-I)a  @ F =01,V9 .0$v3<J( B ,"H$ B ,"
rQ0/9 %Q9 .ff;/ #0$p 6ƒI3Pn,)%H B rQ-I
);>I0$$i1$K •(# \r;..&x3 =" r
q #C. B &.(0;‚;$;K\1,V B ,"H0$;"((7 \-E\>

@ 0-#&-,#0$\9\7G( B ;).0$;.3:;-6#
{V:;L6BKu01,V9Ÿ0$J(6 #vw0A B ,"H;K#0x
i(Ki%@6"pf=;$†L,3<.&xFi,)%H B -IB 7.
;K:;B8. # v B 6B,B;K{V:;LC%-%B\>0Av -;h
$nL,;/ * =$$p e 9( B 0 I,(3
:;B8.-<-= #1(,V;LFŽ
-<-= #Y0"f-G($+-\-%0$`k,-%3:;B8. n #,)0"@K&(
.${V:;L3i$>0'-$v #1(,V;L3PrJ(,/
 A,.J*0$ #C&x/0" ,)$$-# B $6-c  J=9
uI$-$,V;L3
{V:;L0$:;B8. %B ;K;Ž
jŒ$038•J($=( -;h0"{V:;L A$d,)
J E:;B8.6*(%(6:;B8. E rA$3{)0C •-<-=p
*,%J,0$-$ E r3!C\9BEi,=0D\(-ƒJ/
;F0$-G(uI-G(:;B8.0$II-K{V:;L3:;-6#:;B8.fž
J(6=>A3
:;B8. #6a(M".;-"{V:;vŽ
<J(,cv0x -;h0“0x '1(F6B  #6a(-$
F3-<-= #C• 9(i; (M-/.SJ>:kf%3|p-\D;K$
€$ #C k6(.-$\);B J(3-:7d #,); (M- #C\-
E&"a /.$ r0$ r6ƒ-&$/a.W6†;K$
$ ' #,);\p-6B /F3-j,$,)9D %H0$-`K,!F
v\LBFFI„-.;K:;B8.P#Ÿ6 -;h #C,)$$-#
@ -`K,!F%„;>$H =-nF - r33
-:7$$&(. #0$\-G(Ž
-:7$ # B 0$;‚.3-{) 0$-<=!F1( # B "H0$
,vIF3!$ =:;B8. q #p #C #,)0$0&- B 
,=B\G(3
(\I %?f:;B8.{V:;L0$-<-=H\r\K{;-%6A\I%„
f$-Ž

-<-=%„h,0$-;-:;B8.0${V:;L%„h,c;--<-=3:;B8./.
-<-= '-<-= qJ.{V:;L3
:;B8.%„(>* •Ž
PB $K0Lc p\;h;-0$†L,i{V:;v%„>; #C,;c:;B
8.3( r0x '>* r%„ #C\9K(;D0$$$ #C%„\H F
3:(K( # F)C;B"67M E{V:;v r%„& (C
:;B8.%,)G(uI-fF0$&~ 9(F3{)a-B-Bc  n;;hk-a(
$ #C$,A# ŒI& (C:;B8.F6B ;/ 6G(B,()3
!A%-6\A,0$-${V;v;-FŽ
{V;LG(G(G(}I- E:;B8.:;B8.G(G(,V;v3j-= B i:;B
8.0$KC$d%BHJ(673:,$ #r .,V;v
-V ,V;L- B 'r 6B I n\ƒG(=\>3
10
[Ÿ&-$;-i1(6".9,? E -vA,c0&~%=-B 3Pr
pfƒ0a&D
TjC,)00$-i B 06B €F%„.#-F\Av3 I
(C#i B 06B -FI.#€I3
!';'€>i\K=A #0y/F>\K;B,V &e r-(3Y<"
=-B G(c  'c$B &D.(G(3
<A;',$(;?A #0y-FA;',$(k,V &e r\h(3
j0a&D;K r #C=a "7)/ E,V;v0$,V
;L%(
j,V;v0$,V;L,/,c -V %?Vav *;v n #,)# 6-=
63zJ#I$rM * H$ Q-V  B 06B 3{? r@K%„%-%B
,V;v-V ,V;L0/ B 06C;K0A0 # =,B  r-Œ;36
K/nJ(\J(;v\-6 #0A6B  r. r€ŒI3
{V6B 6,V;v-V ,V;L,/,c -V %?V\Ha1(,vH6 # =,
B  r%BF0a&DY0';';?i1k3j#,?%„. r-
F333
jkz;0k;(J,

Prp #\h • ?  ?;h",V;v6=$&(.ŽPr\;h
#;.1(,V;v6B 0/ B $f(G(Ž
8r
PB 6aK0L0$\9&'KprB";$ D "$,/;-
6†G(;-# #,)0$" # •1($3{)%H";-#;.H0/B
&F" E r3
{)%H%0 #C%H%#;-0q;D0$L,,$6 J\. •/\=-0"$-Ž
8r
{)-$€-$06( G(k() ;k- - (%,%ps(0ƒs;-JWL,;K
-$((;0k-; ERR,)(16vBI B;K,V;L0$-L,T42X3
+-$ E$(R--TYp(I B %0$0$ r;>01;B.;-1(6"
0%3:a",-$&@6$ •€;h #i%0$-# #C%H%#
1(L,;-1(6"fr 0/\• fI0q;DA;I *60q;Dv\L
B6&&•/ -V L3{)%H$K •( -;h%@%H #Cp
&(9 d%-<-=/;B.;K,)KI 3
8pA,.i%0 #C%H%#;-i0e/ #/TTY)PŽ
8r
<F5U0%0.,p A,.%H0>") @  -;-i9
C,%(H/ #>P0KG(H šk-™%-k{}0$;Kv E B sH6#s
&/B\C3{)%H-$* H.>TU5)P0$0x #C%%=>TTY)3PB 0
6(  q A,.&//\LJ B  @ ;-M/  #a61, -0$&/
,V.%*(L• L$B3
Prp #\h •;h,)0$&I%HMI>-$:;B8.a.>&I(K
(†Ž
z=>
`e -1($6-c €-B;hMI%@%H-$;B.A -0x
 #\h • (H e011(#3PB  (\;-F/<-=,V;L
O(;- E%-{) 0$ B 6aK0L0q;D,/%„A,6, *(;=v -0.&&Œ
$3
Prp # " JCQ B $&($/0A%-6B ;-,)6-=v

ŸŽ!.1&(.$,)%•,"0%„ @ 6t?€Ž
z=>
 =(1!-k;6vB;vf",V;v E rd1(L,;/ 
0/H )J2U3UUU6,,•v q=,.X2AL,C/ %-J.3`-
B 6-= B $G(B/0i (\K$%„ J/ B -IF
"& (C0/H )J\h0H B%B381($0G(B/I E B 
(1"&e - #710$-\-K(i3
:. = B $6a67M;-",V;v%-{) %-:7%-:K0F0$<=
0F1( # B 0$%BŽ
11
8r
PB 0$%B E%-:7$7.0$ #CA. r6=$&(
.3PB 0'%B qf(." =;K:K0F0$<=0F3
j #@ .&x;-0q;DŽ
z=>
(;-0q;DG(=@ 6 #@ .&x{V:;L%„;;f6€:;B8.0$-$\)
<"{V;v E r%„I•a3‘(=@ @ .&x=,&Jk-6-= B 
#6\-v\,.-$-$&e -\I #;-0q;Df,.3PB $&(
$&v;=G( =,B s6;cs0Ac(>;-A;I;F@&-f(
G(:;B8.3
!A%-;B. # (C)@G(Ž
P(C)G(G(;D  E:;B.f(.Bd9 %QA$$$3:B
`F<" E rA$d6-=S2†L,;/ 6,)6H6a0$\D67M
\?J(s%Ds -%k&/B ) E;v.&x E a#3jB,,*s%Ds#
\?J(G(,) B  , IT3{)%H0 .;-B,,*67M$I
$ B 0ef-BG(G(,);D Hf•_;D G(;K0$&J&JA$$
3j B $ A$ r0xi (C)G(G(;D Hf•
;K$3<"$F@A= E,)i"%u;\L6 .0F
K -(ž6-= B s0F;s E FC0$\?J(G(f-;D Hf• a
$ FC E,A3<"$ =a ;K(KŸ\=--$)G(

 -%k;0--Z(;,-,k(,;-![ŸY3Pe,)(KŸ;K,)6 B 
0 . (C)G(f(G(,);D  #%0$&J&J 6ƒ-I%B
(Ffa IJ;D Hf•;KCA$$0a&D;v:;B8.
A B 0 .$$$$G(FG(;D Hf•;K E#3
{c=a  (C)G(G(;D  E:;B8.3(M…&-™%-ZkN0k;%k
NPR
:k-(KŸ\=--$,)6$:;B8.pss  (C)G(G(
;D #%„0xD G(,) B s0u0~s&/)LG(;d6)L$
 s (Cs%,)0C6B G(0 I,KCKI 3333(6 #@ 
=$-f=;,%B:;B8.%„D G(,pG(,pG(;D  E#,$6 J
\. •,)@  $-d\K-$3
:;-@ A #,)%H(H=> (C)@G(G(;D  E:;B8.
";1(.&xi:;B8.{V:;L .(;r 6M. E:;B8.
0€;?*€333*\HB%(.6M1( E\J(6aG(C;K\1,V:;B8.333
:(KiB )$ # v)FH€-V 6;(E v)333
K=> E r;K (C)G(G(;D  E:;B8.J(6B6C3
P#„ n #,)0D0 I,KI /,/ #6=L7 (C)G($
'-$;A r0x #CK*,;h;-,)v;.&$;.&$/:;B8.
0x%„@G(G(;D 0/ (6tG($¡YSv333
PB  ra 
T8B,,*\D$ ' c$k\(3`-B,,*$6 # .(;r M.
(Z-;,K6\9%D&/B ) E;v.&x#6s%Ds,) B M1(0$
\?J(G(,) B  , I3
YP(C)9 H ,)6\B6aG(uI-G(=,3
Sóng thần
#J$AŽ
#J6B 0/%#v$-Ž
(K*$-&x%@A$%#JŽ
:I%-).I*;%#JŽ
:I%-G(B;A(;$-rQI*;%#JŽ

:I%-G(B;A;.>0e\CB>%Dr/ J, #C%;%#JŽ
#J #CI-;&- B "0 I,i;B.0$ B C($%k;-&
KI ,kk-;k6Ž
["( B Q",I* #C*;%#JŽ
#Jvf(.">*(0$J%Hf(."$\-*(Ž
12
#J n$,)%#&(.$,) (• B %#Ž
:I%-%#J #C;(1f(KG(I&FŽ#J #C& (C\-fŽ
8) - E%#J -$-Ž
8V C, E%#J60$-.1Ž
PB -IA&B E%#J$-Ž
#J*KiB )BE$-Ž
:I%- B ;%#J,a .9FI;.(C,Ž
!;' E"H =\B-%#J$-Ž
:I%-%#J6\ d-$f-V $d;K -Ž
81(AK$,0$6K$,6 =\=-%#J ;Ž
(=%FB J,k-•AŽ
!e%FB fB 9$-Ž
:6%H;-0e #C\9DI%-I=G(*,Ž
: #,) B(10K$,A6 # =\B-%#JŽ
#J$AŽ
#J$,) (• B %#/ #\/ %#&$ %;&- B \)9 .
,I,„f=;>B\C0$I&FIJ\v-V -$6F3j%@& (C))
E B  )/ /f=;-V B\C))*KIf(H&-B ) E)
.%#J A$&/B ) E;c@ 3PB %# #;(1
;-,;v/ 0$;>K0 e(C,0/6=L$B/6 r0$-
\v\C3
$KcG(H  E%#J$:%(,3:dˆ:%(,‰ #f(.f•d;-
#ˆ%(‰u$ˆ =‰0$ˆ,‰u$ˆ%#‰3
#J6B 0/%#v$-Ž

#,$ rA.>\C A$&-#7;K,V\C38),I E%#
e() 0$-),I E#0$6-= B ,$#73:v\/ %#6-=d
0$ D fk,ƒ0$ #C,)0$ D ,ƒ3:H )&9  (CG(I&Fd0$6,_
TUU6,_3
#J #iV C,6B \"%-0/%#v v) E B  .)$
i(HJ(KG(96a / 0$L E%#38) - E%#r ,/
A$;.€v€F,)0$fk,ƒ3{V &e0\/ %#I/F;.1(
%-0/%#vK0$;L,6,ƒ3:e() 0$-)%*(,@ / F%#
;(1G(# #CI]UU6,_3
(K*$-&x%@A$%#JŽ
{)(K*&x%@A$%#J$&-%@L=,,) B ))&"
a ,)J0€:;B8.f=;;K1,I&F-V &c \v\C3jH.B\9&9  (C
&-). #C , • )/ &x0" L=, E,@ / \Ca;K#3
Pa&-)$$%@A$J(K E%#J3
PB -I)rQ;>J,&/\C-V ;K,V\C0$,-F$%@0 I,
E B KC0$-:;B8.f=;;K,V\C q$i(K**;%#J3
#J*;\>i-I)$ #,• L.F&I%#J I-
;\>i-I)•p9 .&/I&F3P$fF%#J A$
L E%# $=,,) B  #3`-#%• $B E#,a .
6(0@ 3
:I%-).I*;%#JŽ
<J( B %#J #%• BE/1( A$d B ;)./0$
 .*,J,V.3PB ;).$ %;d B  .*,-V •p
-I)J;K\1,VB\C3i09;a#v$> B 0e #-I)
6I-&c k-;/ B ,=6I-3j B ,=6I-0 I,0$-((K
**;i;)./A r #C$,K*%D&9  (C =
,)&"a / E1,I&Fd0$6,ƒTUUU6,-V 1(Fi3@&
(C))k-FŒ• E,)6H.B&"a /6\1,VB\C
\976ƒ-k-%@& (C E6H/ h,;K#0$I-K%#J3PB %#
$ #C& (C;.fd09;a r A$Mv;k-;? %@BE;K

13
G(pv,$ rG(3L,T42UIPK;)./0/ v)45) k;
$, -,)0e;);KTUUU6,\9\&Id#%;,)%#J;./3PB 
c%# E rpBE B 0e.6i>PK,$ =iF6B ;.f
<™|=0$ B 6(0@ 6B ;K:B|A`F3+=(Ÿ;h6=.
= B ;).1(&x%#J3:v n # B ;)./FX5
) k;,/ #6=LI-;%#J3
:I%-G(B;A(;$-rQI*;%#JŽ
{V &e,6f=; B (;$-rQ,I q #C*;%@fB-;) B 
6H/ ;-'I&F0$I-; B %#J;-6(0@ #3:;-G(B;A$
%#J #C I-;&-%@& (C)) E/ 6rQ(7-V &-;
>%vr-V ,,rQ))(K ,Ca  E/ \C0$-V $&-\C
,,\9%Dr3{);-i;%#J/. I$0$-$Y2_]_T]]W%(
0D7/0$%Dr ErQj;6(>’&-k%3!D7pI-; F%#J #) -
FSU,BE1(9;.0$$0k\C&c k-k-\C(& E ='=-
›00$(,;6%Hv",IK/W23STXv3-$; ' # B &x •
-;hrQ>-;;-0e\CRkk(70$-L,TS4U;/ P(K$
(K* E%#Jp. A,-$\)10L,{-<[I3
:I%-G(B;A;.>0e\CB>%Dr/ J, #C%;%#JŽ
<,f=;F$%#J%;&-G(B;AB>\L>;-V G(B;A%Dr.>
B0e\C,) B ))v$&-%@& (C E1\C6 # B ;
).,I3P#C#;hL E%#Jdi%@ H;.>B%„
 #%((;KG(pv r& (C;K\C3:(K;%#J/
.;K/d  •6I$&-">B>09[(R%60$-$
U4_X_T45]3`-;).&c k-•p•;™kk;J(SU;"(,WB;F er 
f(H0e\Ca;/ 090$%(#f(.",) )%#J0uI -5YU,>\v\K
6 E093c%#/J(K #) -T]U,& (C0/H )T2U6,_3%(
#AL0$) - E%#J$=,;.,);-%H r& (C;
-$6F0$6C\h,B-I B ;I,-E;1(3
#J #CI-;&- B "0 I,i;B.0$ B C($%k;-&

KI ,kk-;k6Ž
:$,,? --$v0A;-@ ;.,6 B C($KI 
 \1,V:;B8.3<J( B ,=KI \9 B6f(KG(J6aG(C E
:;B8.3:(K;-G(B6•p #i,=KI /0 I,0/\1,V$
 E r3`.(. ' I$iH%*(/h,;=;B ;K\1,V:;B8.3
P#=( -;h #C;-v1%Q0$-6†j;k B *25;"(L,p #,)
$;F0$-:;B8.3:d B &.(a 01%@MI&-0 I, E B ,=KI 
-V C($I\1,V:;B8.v6Œ9;h r q;F0$- B \C0$
I&FV \"$d6S_5\1,V:;B8. \-E\>/ 3i0D0 I,$
$(K*I-KIME;K-$ J(3
["( B Q",I* #C*;%#JŽ
Pr q #CA&( $d B 0D7I* q #C%;%#J3|>
0A\. •,)fB-)$-,$ #C ,,)Ca // A1( #C$(K*
*%#J3:(K -  #;%#J$- 0/(K
*$&- B 0DQI*3<Fi B 0DQI*\9 .,;- B "/ 
G(H 3
#Jvf(.">*(0$J%Hf(."$\-*(Ž
#J$,)C,cKK #Cf=;;K\.6AI&F$-;K/0$;K
B 0e/ /3PB  (K -\]Um B  F%#Jf=;>:B|A`F
TUm>”8)`F0$5TUm>89:;(<=3<J( B ;%#J1(f=;>:B
|A`F(K*$&-:B|A`F;)/ ,T_W\1,V:;B8.0$ \-
\c \> B &pr0@ \C%*(0$ B G(J=-A ( c$ˆ0' (Q‰
;( B -I))./0a&D0e\C-$6Fj, 6|=G(J=-
j(;R%60$,{}3:k-ƒa;(\A •2J_6n%#J>,);-i
0e\C\-G(€;6?:B|A`F Ii\v\C;.f0$
$, - =I&FfB-;);-1($3
#J n$,)%#&(.$,) (• B %#Ž
14
#Jv\-M,,) (• B %#3:vi B %#6 C(
(6t%# #C n0$* #C6ƒ- =v3.1(vp",I%(

6;>01$;-6-= (6t%#0/Ÿu;h%#J%„6G(I3
:I%-%#J #C;(1f(KG(I&FŽ#J #C& (C\-fŽ
#J$,) (• B %#€ #\/ %#&$3i%#$& (C;K\1,V
EI&Fk-,c/ \?(Md*,A$%# qH B 
/ & (C;K,VM%(6ƒ,'Bf(H3
j=L& (C E%#D() 0$- F %%#)/ E(M%0$,
;v& (C3(%#J %;&-,);)./;-,),;v\C
/A\/ %#0$ (6A%#/F3(%#J I-;-I,0 B 0D;.
,a9FA\/ %#0$ (6A E%#%„€F3
|C $%*(AH ) E%#J $ - (6Av&$;KG(pv/$
A6,ƒ0$,.;.aL3!a&D>i)%*(/.;KI&FH )
& (C E%#J #CK]UU6,_\hH ) E,),B\=@ 3!$0A
0%#J #C;(16? B I&F3
!$-L,T42U%#J%;d;).>PK& (CG(pvT23]UU6,
|= n;-YSv3
8) - E%#J -$-Ž
8) - E%#JD() 0$-9A&// /%#,@ (†;1(0$L
 E%#38-;@ ) - E%#JG(=$,)k&c/a,I38)
- )%# / aG(0" G(%BJ,f;) E@ 0\C\9);0$i
,=0D '%#I6%#ef3:J,fC n,VH &e$,,H -\1 -\1
%*(v.,@ / \C;(\A-V ;(\A E,@ / .38BB,• 
;(\A E,@ / .;>KV \"G(;cH0/i0e #&-)E
;1(/R%63˜i0e$%• $B E%#J #L€;-v6t
;1( vI/F;.1(%-0/%• $B E%#J #L/;-v6t
;1(6"3
8V C, E%#J60$-.1Ž
j0$-.1,• )$B E%#Je() 0$-(Hd0e3<(H0
eG(;c$9AB\C0$A&B E\v\C3˜0e\v\C-=L
E#%„I-Ki -%#67MŒ• #C -;KTU,, a #
CWU,3( #i;I%>-$6F$,=,\/L E%#J

A=> E%#J>i0e0k\v%„=,žB6C3`-00" \=-0"
,;v\CV \"$\=-0"$(K% #J,G(;cV \"3
PB -IA&B E%#J$-Ž
i -%#67MŒ•$iA,$ r #CA.6%#;$
\v$, - B 0e.,$#\9D• A3:(K;/ # r nf(."
E;1(6A$,V%#386f(." B  -%#\I J(0$-
.1H$%#E;1(A$;/ i Q%/3
{)",VF$%@A$ˆ%#n‰ 'c$ˆ;1(=‰3:;1(=A
$>i0e/ 6a-$-$6a,)J09<- rA$i
%#n\A\‚,-BKD 3jˆ;1(=‰ A$ B %#6%„
f(." e0/;1(=&x0" ef E,@ / \C0$%@L)\ )%#3
:;1(=0x #CD i$%(#3
#J*KiB )BE$-Ž
#J #WB ) a*qDB ) E%#K B  ;A0$*f#>3!/
@ B ),I%#J$*H$J(*f#> B  ;Af*&@*x J(
0$ B  ;A\C3#J (H; B $0$( B fk;KvH3
i,=0D;7 E B  -$( q$,)C,c0A r #C0 I,0$-
B  ;A$,•"H"0$ #C*; B73[Qd B  -$(-V d B 
e •&J(;- B $,Bc J\v\C%„;>$c/F1(%-0/%#
J3
:I%- B ;%#J,a .9FI;.(C,Ž
PB ;%#J,a .9F #C. 0$-.1 n%(TUr3
j-=v#G(B?C #CBa"( =\B-69v3!/iv&*%H
J\v\Ci;() E,V. a$&.("( =\B-%#J3
15
!;' E"H =\B-%#J$-Ž
{D K( E"H$M,T+B"0$fB 909;a E. =0e #6=L%;
%#J&-). 0" $ •;\>9 .6wYjŒ969v6=
Lf(."%#J\h0" -I &-),@ / \C 0" $ @ 
"> B ;I,B,%BE;1( ?V>;.1(F;-6(0@ wW`@\B-v

%#7\)0$-\v q0" ;i =\B- -0" %FB&* ¢
:I%-%#J6\ d-$f-V $d;K -Ž
:II&F%#J #\K)€FT,38n B c%# #C B f($
;L,6,ƒ3!A0iv(1>0e\Cf\vF,$/ ;.%*(%„6 =,
.%#JG(>&/0/H )/3#J n  =,$%@&*Kž
$ E,V/ \C3!Aa&-#%#J #\K)€0$ (6A/6C\
 d;K -3Ad -f(HA r q66B i -%#\C
v3
81(AK$,0$6K$,6 =\=-%#J ;Ž
j>\p\C( =,. #;).0$.%@;r( # E/ 
\Cpu;h%#J #J3<p I0e. -• “j
,) =\B-01%#J ;d H%Q&D"-I•A -%#
/3<p/;h%#J& (C;.f(KI&F0Ap• 
%FB6 =\B- ;“
(=%FB J,k-•AŽ
<$Ÿ E\I\-M,(H  JF@  #CC *(• L6a.Ya
/  -,•v,)$.vG(;c\hB%7\=-C,1_o&K,
L_rEG(JB-6a,?M0"% B*• L -0(M F0$%B  -;y
€¢
!e%FB fB 9$-Ž
H"((;i *a a-BC&@-B) - @ I E%#&c \v\C38) -
%#%(# ,A#K60/%H"(019Av\v\CC$\=M
&"a 0eD -d0e3!edv/ID9,H J.0a
&Dv-&eCfB 90e J%FB3j #\B-)v&*
J F-$ -6\B- a• 01%@6r  E%#J 
;3
:6%H;-0e #C\9DI%-I=G(*,Ž
<J( B -I)F,I0( F=;avJ\v\C0A0" ;\96
• 01%#J$;. J -. = rh,\=-0",I%H E,A3{V &e
6%H>0e 9(B );@  E%#J ?  ?;h r;. #

C 9(=> E#3
: #,) B(10K$,A6 # =\B-%#JŽ
:$((1-$;/ %@$B E%#J6>-$6FF$6>;- =3
PB a-B -.6 # =\B-%#J B $((1K0e/ %*(a
.$WXU,3:(Kd,I-C,a,I\h B  H& (C0e/ %*(
(i -%#J(KpG(BJ3
:;vIc |B j-$H<MPa{<-P{PN0k;%-Z:k --
$-I- B $Ic :;? 989 aj}({;v‘(=Ÿ{;vP
"j-0$jB &J(6a89 .`J(6a896}(89 .{;v3
89 nY2][Ÿ:vj"G(TU$H<MPa{3…k\__™™™3 ,(3k&(30_
-$; B ;v8Ic I,;- =/ 1($-I-$I,89Ÿ0/,D 
a $-I- B B-0K=&I,89ŸI .70$;(c 3
Động đất & núi lửa
:ds0- -srQf(.B&-*(Ž
rQ$-$/.Ž
P#\-K(rQd-I);K:;B8.Ž
F #1().0$(;$-rQ.;K:;B8.Ž
|G(H $- #%HrQ-I)/.;-9 %QŽ
16
P#\-K(v;K/=H,V0/=,cdrQŽ
P#\-K(v",I&-rQ;-5UUL,G(Ž
8B #(MH rQ ,\-K(\1,V:;B8.Ž
F$-;K:;B8. #1(rQ.Ž
!D(;$-rQ$- 1(v.Ž
:;-rQ;Ff(H\-K(,•$Ž
:;).*",I1(.d;/ /Ž
:;).,I.J*Ž
:;).$-6-$Fj-\k|=-;;&kPZ-;Ž
|$->{} 9(1()..Ž
:;).L,T4U2>•; % -0$L,T42S>R -;kR%6;$-/FŽ

:;).L,T4U2>•; % -0$L,T42S>R -;kR%6;$-*"I
/F01v0$ EŽ
8). #=$(K&-*;%#JŽ
P#=%#J1(0F -6#7\)0$-\vŽ
8).vf=;>)%*(\-K(Ž
P#C&e/ I&F&?rQ6Ž
rQ$- -./Ž
:I%-G(B;A(;$-rQI*;%#J
:I%-&)&.I*;%#J
:*,-$).h,>*(Ž
:ds0- -srQf(.B&-*(Ž
:drQ\?(MdKs!( s£K09JQ;-J-I[{p3
rQ$-$/.Ž
rQ{([-><™$&"($;K:;B8.3# #Ca 0$-6-=
SU3UUU6,Wv6a *$6-=TY6,3#0F/) -S3TXU,0$ -6-=46,
(ad *rh,&/B\CKc3:(K6†D $ fk,$6K,H
%-0/crœ,(%{-%;K-<-=3#0F -/Y26,;K\J(;v$€$3
P* E# #C\-EJ(-$\)\R;l-{}3
P#\-K(rQd-I);K:;B8.Ž
P#6-=5SUrQ;K,V.d(;$-3j\;‚ #\-K(rQ&/\C
p-I)d;/ /3
F #1().0$(;$-rQ.;K:;B8.Ž
<J( B "$f=;&c k-;/ E$ D ,=6I-67M;
&I;K\1,V:;B8.3{);-iF,$).0$rQ-I),I.$f(
G(G(,=6I-:B|A`Fv c$!$Q:B|A`F3
#$(ML E B 0D .);=&$d|=%R%6 -/,{}3
|G(H $- #%HrQ-I)/.;-9 %QŽ
8#$’&-k%|=0$<-jtk-•@=,&J01,• )-I)rQ3
P#\-K(v;K/=H,V0/=,cdrQŽ
!$-L,YUUU B $6-c [K8-$j=-B89P.<-jtNz/ arQ

p*;=,c -a.5UU;"(vFF0/&*%H-$/0$-J(
6†TX3
P#\-K(v",I&-rQ;-5UUL,G(Ž
P#a.$WUU3UUUv3:dL,T4]UT44U B -I)rQp$,",Ia
.Y23UUUv3
8B #(MH rQ ,\-K(\1,V:;B8.Ž
PB $6-c / aFW_S\1,V:;B8.$B #(MH rQ\-M,B(
;$-rQ0$B6&/'.%(#\9\$-,');;K\1,V:;B8.3<J( B 
B(;$-rQ A,.&/1,I&F3
F$-;K:;B8. #1(rQ.Ž
8V C,9A7\.;K:;B8.$&prQ67M0'G(6?$
a&/\C3`pr$&$FS]3UUU *%H0$ -;(\A55 *%H;KB\C3#
 c$%HriI&FF B ,=I G(C\9*B 0$I-;/0€,/
e0/-r B -I)rQ3:I* #1(rQF;K,V.3:(K
G(B;AB p q&x%@D)0/ B ,=I G(CD 93jG(=$$
17
-IrQ0$ B ;).f(."H>PZ-;0$|=3
!D(;$-rQ$- 1(v.Ž
8(;$- ErQ:,\-;’&-k%L,T]T5/ ap 4U3UUUv3:(
KJ( &-#%(0D(;$-\>,e,$\9B(†~,/ 0$\"3
:;-rQ;Ff(H\-K(,•$Ž
:;-,)(;$-&i&)6ƒ-&$F4vMM>n3<kk%0$-$T]5T4]U
F5SU;"(.;-p\-E,)&"a ;)5234]U *%HY38#$(;$-rQ
6-$.df=;>{}35Xvp\9",I&-(;$- ErQ$
;-# #$6-c :3`0&›-%-() [K8-$89P.<-jtvG(%B
I09;a B frQ] *%H3¤/ a"I&-(;$- B &'q\e;. q
\D;Ff(H;-6aG(C$0$-6-=T†{}6,
:;).*",I1(.d;/ /Ž
:;).L,T55Xf=;>;(*,:;(‘(H  #%Hv",I6†D .3#
Bf(H6(0@ F,$v&* E(%H;-i) .(I-dB,1,3

j B B%Df(H r 6-=]WU3UUUv3{);9 .6-$
6B  q7f(H8vF:;(‘(H 0$-L,T4X26FY5U3UUUv",I3
:;).,I.J*Ž
8#$;).f=>-$\v\CPk0/ v)42) k;0$*;0•&$
T32UU *%H0$-L,T42U3{);).0f=;>,)$H/ #CBE
i ;Af*&@&e$"I.3
:;).$-6-$Fj-\k|=-;;&kPZ-;Ž
:;).>-;;&k0$-L,T44S,I2X); k;$,2Uv 43UUUv\9
F0$"IFSU†N`3:;).>j-\k0$-L,T445 # v)2]; k;
 535WUv66-=WX3UUUv\9F0$*"ITUU†N`3
|$->{} 9(1()..Ž
R%6vf(K= 9(,);).,IX); k;,•L,0$%(;(\ATS
L,= 9(,) F).,IF]); k;3•-;&0$-;`6-$i\
9(a)..aF =>k™š-;6“
:;).L,T4U2>•; % -0$L,T42S>R -;kR%6;$-/FŽ
:;).>R -;k,I4Y); k;;-6;).>•; % - # v
)X]; k;3@ KK 01 v)9 .$FF0/%@ KK L
6-=TY5J38#$a&-;).R -;kpBE,)&"a /J
T3Y453UUU *%H0(3
:;).L,T4U2>•; % -0$L,T42S>R -;kR%6;$-*"I
/F01v0$ EŽ
:;).>•; % -L,T4U2%@ ,uJ(\=3#6FXUU
v %-0/ -%HTTS E;).>R -;k3:"I01$%=>•; % -
q/F-=-IpB(†J( B  ;A\h• f*&@;-v6A
#3
8). #=$(K&-*;%#JŽ
8r0(;).#\?(M&/BI&F3:IJ .*,B\C
*KIf(H J/ \Ca;K (C)Kf(H3P(C)$I-;
,)6H%#;(1;,c/3{) F%#J #C;./ %*(&// 3
jJ\v#\9 &MK0$ #CI/ 1( - E B -$$ -J3L,T42S

,) F%#JdR%60$7\)0$-9;.€P;k% kPa\? PZ-;3# (H
Lfk ),)0$'$0$ 1(v>#3-$; B KI  q #C
*;%#J3
P#=%#J1(0F -6#7\)0$-\vŽ
jŒ,$ I0/ B A=,$vv>;J( B 
%#J6I-$ B $%#67M38rF$ rH B (†;1(
0$&i&)3:(K )/  #C0F -F. = B 0CJ\v,$\IA
.3
8).vf=;>)%*(\-K(Ž
<J( B  .*,%*(6-=F]U *%H&/\1,V:;B8.3:(K ai
;5 .FI #6=L*"I/F0$%• B(† E r 'D
() 0$-6 .(.B q6K .( E ;A3
18
P#C&e/ I&F&?rQ6Ž
j3!A(/ \Cfr 0/,I #;-A(H#,)0D7F/ %„
f=;3:;K@ 0x #icrQJ,&/\C38B# = E B cr
$ =;$;;KBI&F0$ / \C$,()I-;,I H3˜)
%*(YUUU,ƒB%(. -L =0" A$ B 0D7F/ 3K -F6
B%(.=, B 0D7$Kf=;3vp- r rQ(>(;%k
,)'=--$6F’ k& •WrI #,)0D7FF0/%•  BdYU
SU6--3
rQ$- -./Ž
rQ -./$crQœ–-%&k&-k0&-% -23]]X,h,&c k-\K
/iPk0$R;k3
:I%-G(B;A(;$-rQI*;%#J
{V &e,6f=;( B &(;$-rQ,I ( #C*;%@fB-;) B 
6H(/ ;-'&I&(-0$I-;•  B &%#J;-6(0@ &#3:;-
G(B;A$%#J #C&( I-;&-%@& (C&)) E(/ 6rQ(7
-V &-;(>%(vrQ-V ,,rQ&))(K ,Ca  E(/ \C
0$ (H e-V &-\C,,\9%Dr3{);-i;%#J/.&( I

0$-$Y2BU],T]]W%(0D7/0$%Dr ErQj;6(>’&-k%3!D7
&pI-; -%#J #&) -&-SU,BE1(9;.0$$0k\C&c 
k-k-\C(& E ='&=-›00$(,;6%H(v",IK/W2STX
A(v3-$; ' # B &x • -;hrQ>-;;-0e\CRkk
(70$-,TS4U;(/ P(K (&p. A,-$\)10,{-<
I3
:I%-&)&.I*;%#J
<J( B &%#J #%• BE/&1(&( A$d B ;&)&./0$
 .*,J,V&.3PB ;&)&.$&( %;d B  .*,-V &•p
-I&)J;K\1,V&B\C3i09;a&#(v$> B 0e #-I&)
%Dr6I-&c k-;/ B ,=6I-3j B ,=6I-0 I,0$-(
(K**;i;&)&./A r #C$,K*%D&9 
(C =,)&"a / E1,&I&(-d0$6,&TUUU6,-V 1(-i3@&
(C&))k-(-Œ&• E,)6H&.&B&"a /6\1,V&B\C
\9&76ƒ-k-%@& (C E6H(/ h,;K&#0$I-K%#J3PB &%#
$ #C& (C;.fd09;a r&( A$&Mv;k-;? %@BE;K
G(p&(v,$ r&G(3,T42UIPK;&)&./0/ (v&)45&) k;
$, -,)0e;);KTUUU6,\9\&Id&#%;,)&%#J;./3PB 
c%# E r&pBE B 0e&.6i>PK,$ =i-6B ;.f
(<™|=0$ B 6(0@ 6B ;K:B|A`(-3+=((Ÿ;h6=. =
B ;&)&.&1(&x&%#J3:(v n # B ;&)&./-X5&)
 k;,/I-;%#J3
:*,-$).h,>*(Ž
:*,-$$,)C,;K\1,V:;B8.,$(#Œf(H&/A%„V ;(
*,=#L*).3
`/,V.vf=;;.1("9 .3{)%H"&~;dd
q #i"&~;))0$=#L;.,I3i .
)$,;( (C\1,V:;B8.1(6B&i&)3
!e&/'.FB;i .)0c$*,).3:*,-$$,)
C,;K,V.0$h,;KvŒ•G(*,).38)%*( E). a

$6-= B d*,*,-$3PB  (K* ).$ B -I%(
8).6-= B i*,0$*,-$$UXU6,w).%*(;(\AXU
WUU6,w).%*(WUUXUU6,3
8).%*($i;).;f.3:;&).f=;L,T]4X>|? ”;.
  -$,);-i;).%*(.pd- 3i;( (C E
#p=/-,k;%\-(;0$O&\(;3
8). #C*;()&i&)G(0e*,-$6=>,.
 B 0ef(G(3:;).R&;L,T42UJ(6CI(G(=A -
i0ef(G(3
19
Hiện tượng tự nhiên
T.Nơi nào nóng nhất trên Trái Đất? Và nơi nào lạnh nhất?
(\Ip-B$:(q >PZ-;{}A\I%„TC,.3:(K(
na;K;-,)0$$$-#A\Ipr3ORll>[\pI ")6†
D 5X]UPTW2U•0$-$TW4T4YY3:(q  nITWSU•0$-$TUXT4TW3
!$F$-I.Ž
˜;.f")..d- ;K:;B8.$]4UPTY4U•>!-%-6,P@ 0$-
$YTXT4]W3
2. Cái gì tạo nên sấm sét?
(\Iu *(;=v$s /sA\IB6*,D 3 ' #,) *(;=v
%B€F3j6af(G( /\9$,#K.6-=5J") E{V
:;v3@(#))$666a>;FH ) E*,#$,
-66af(G(\9ƒI0$I-K%#ƒ%#f(6a 3Š,*;\>%@
=>$$%.,,$k 3
3. Lượng bụi từ không trung rơi xuống Trái Đất bao nhiêu mỗi năm?
P-%H$;.6B (:7 • 6=-%B9 .{}Nz -;h #a.T3UUU
;"(;,• $6-=T3UUU.0 .;F0$-\J(6aG(C,•L,0$ d#I B
f(H\1,V:;B8.3{)#, B $6-c 6Œ9;h #i;,06( 
6ƒ-k-0$i%0-$6aG(C$ a$EI,;(1\" r,3:(
K Œ #\h •$- = ' r.K$ Œa>,p3

4. Bụi có thể bay bao xa trong gió?
{)K •(0$-L,T444 -\\DdP*(+pA,v/•-;&0$61(
F>\$ # .66a0• -ƒ&-N†\\=-0",;v{}
G(93[\D$ i F#/>|? +#v0$K -23TUU,I
* rIV#,(&9 0$ G(\C3|Dd:;(‘(H  qpA,v%
|? {}3
5. Nguyên nhân trượt đất là gì?
[,&M&;-,)-I? #C*; B &'q\e0$,=0D;K\1
,V3{&J,&16ƒ-&$;-,)vI$(K&- E%@;. , I0$>
J%*(F3:e() 0$-$J0 .,$%@;. q&~;6B (3{•
L,/ {}"IY†N`&-BE E B ;;>.3:;-,);\p-6†D >
•; % -0$-BTT4]Y6-=T]3UUU&' =\eBA$ n;-,)K,3
:"I$%=K/22;"(N`0$ #Y5v",I3
6. Bùn có thể chảy nhanh bao nhiêu?
i&' =,=0DB \e #C& (C0/H )T2U6,_v3
7. Nơi nào ẩm ướt nhất trên Trái Đất?
[-;-P--,\ #,;(\A$FTW,_L,.6-=TUJi$H
,.> *(Š(-V {}
8. Không khí bao gồm chủ yếu là oxy?
:@ \J(6aG(C E:;B8. ,]Um$F3+J 'I E($-f0/,)
;.€ B I .6B 3
9. Đại dương chiếm bao nhiêu phần trăm lượng nước toàn thế giới?
j-=4Xm38I&F ,Y_W\1,V:;B8.1(# #u$,,?( #,)
$€00$-:;B8.A#%„;Ff(HI&F3
10. Hồ, suối và nước ngầm: nguồn nào chứa lượng nước ngọt lớn nhất toàn cầu?
/ J, •/WUJ/ %-0/. = B M/ c0$.W3UUUJ
/ >%%(H;K-$ J(;- e,)vC,3/ J,  •;- B J
,/ @K&/,V. r #C& (C =G( B -I.B q B 
0 .6B 3
11, Tốc độ gió lớn nhất ghi nhận được từ trước đến nay?

:v r0xu;h F# #0H WXY6,_ >{-(
…%-k™<,%;k$TYST4WSIH ).30$-B5T444>
œ6-, B $K •(( 0H  E,) F\p-0/5TW6,_3(%-%B#
;K-<=!F #0H T3SS]6,_3
20
12. Có bao nhiêu lượng nước ngọt được dự trữ trên Trái Đất?
<F]W;"(6,Y6H/ c &@;i;K$$J,)Q%H#h,;-
6-=U]6,;K\1,V:;B8.3:F@-<€ q #/ /Ja\1,V
 r0x (i;.6uH B =\L  #/ a #C #\-
K(/ ;K#3
13. Tổng lượng nước dự trữ trên toàn cầu là bao nhiêu?
:7/ &@;i;K-$ J($6-=T3WUU;"(6,W3
14 Mỗi giây toàn cầu có bao nhiêu lần sét đánhŽ
:;(\A$6-=TUU3:(0# n$iJ%ƒBf(H,V.3{•r #F
,)A;%., /7;6?:;B8.*;6-=23UUU /3.1(;-%H#
$ /i B B,,*3
15. Có phải tất cả các con sông đều sống?
:.K$6=k-uk q,c0C%H6B  B  -%1(
#G(pv E#3Pr%;/K0$$3Pr q #C ;-,)6-=
v9 .
16. Mực nước biển sẽ tăng bao nhiêu nếu các lớp băng Nam Cực tan?
[/\L,P@  ,J4Um\L-$/0$XUm/ c3(-$\)/\L
,P@ ,@ / \C%„L6-=2X,FF0/-$$ -YUJ3PB 
$6-c \;h #,)&'\La&/3:7 • [K<‘(H  -;h
k-A(HM".D() 0$-")-$ J(%„L\-K(,@ / \C%„
&* -T,0$-L,YTUU3
TX. Nơi nào duy nhất có sông băng chảy qua đường xích đạo?
rP--f>O (&-;$FJ((M -%\L&(.0?G(vfa I-3
18. Cơn cuồng phong khủng khiếp nhất từng đổ bộ vào Mỹ?
PF\p- .S70$-z0k%-:kf%L,T4UU F23UUUv3:%(#$ F

\p-L,T4Y]>•-;&0/%Hv",IaFT34UUv3
19. Loài thực vật ở Bắc Mỹ có thể sinh trưởng hàng nghìn năm?
+*a (7\LM09#fI -. *\D ;k-%-k,c >{-–0k --;0$%
,I P((p%;>0$B;Cd6 r›k%(%;v3PB $6-c  -\
,)%H * #C%H/TU3UUUL,3
20. Nước được tiêu thụ trên toàn cầu trung bình bao nhiêu mỗi ngày?
j-=T56,W3
21. Bao nhiêu lượng nước ngọt trên thế giới được lưu trữ trong băng?
j-=XUm3( #Ÿ9& (C6H\L$\I= J/2UL,C\ r$
,0$ufk, B $-C#\L r;>I3
22. Thế nào là độ 0 tuyệt đối
8)U("H*,YXWT5)PS542X)•01Ÿ($")I#,c*Q
d (C)3#I&" -%@(0?L3:(K\I q J\$
6 #/I;K01")\>0A #CIK,L(ta 3[r $- q #
,)%H0C-V  .$-#(MI>\.6C")$-3
23. Tại sao băng lại trôi?
:;-C\L B *Q6\9ƒ0$-H;-/ 3Pr7 B %?
f,$676a  •3!A0 B JQ/ >;IB;? ,1(Ca F
>;IB€3j($0/ e,)Ca AB\L%„žF/ &-#\L;3
24. Tại sao đám mây khi gần mưa lại có màu đen?
{*@ ;$F/ DI3PB F/ .DB%Bd,V;vH0/ B ,$(%? 
6B (\/ %#B%B6B ($(0A0B%B%(6f(KG(,*
#,$(;?$,$(7 E. = B ,$(3j/ $&$V B%B%„
6f(KG( 0A0B,,*%„;>$,)\• v ?B%B3P-K
r ,(-&k
25. Tại sao trái đất được chia thành các vùng nhiệt đới, ôn đới và hàn đới?
{• ) 9(B )B%B0$") E0C #KG(# ) (%B3(
\I•H&";/ ' Bd@ \I%„ =,.;.#w(\I•
H&"fƒ-0/ Q'A\I%„6 =,.#i3
:Q$,,)a",\co\$%(#• Do\IVG(=9 J( B c

o\$T, rŸ*,C, EG(=9 J(=M*,0/*,C, Eco\$3
21
%(#\IpG(%B6}%„.,• )%B;KG(=9 J(%„  $,1(0e
.$s0efa I-s0$0eD J#%„%B.w ' $01a,a
|? B%B%„&J&JH3
81($ •€F\9B%B,V;v (Œ%„$F#.wiFB%B
,V;v (fK%„ #").F381($ q#K;h# ) (%B E,V
;vpI-K")#.,I"//$/> B 0e6B (;K;B
.3jif(.Bd0" I-%@" - B K •(6-c  B $
6ac 0$ B $9Ÿc  '*  B s/s,) B n,nFi3
26. Mưa rào & mưa đá thường xuất hiện vào mùa hè?
!$-,eBI6 q #%.,$o#@ vf(." B ;,B
i"v,*((x0f=;1(k-,)G((@K3
{eoB?,V;v,(HK(H =,V.66a#;K,V.6
d\H K6;(3P$K -") $I.(M66a#\H KV
66aI%„6$iI/ 0$\$,*3i6H,*a DI
L;K\J(;v$d,=0$ (H e66$iB,,*k
V;u(A*$vC,f(."i;,;$-3
<"%., /$6G(= EG(B;AB )G(Ii B B,,*,"a *,0$ B 
B,,*,"a &F E,*,3
-$iI/  #;-iB,,*& ' #,)/iI\L€3i
I/ 0$I\L$( (C)k- B (M66aKf(H,•JI\LLf(H
#%„ •  s6-B sK,A,)/B-,/ #6 '6 =\(3:;=G(1(
JKf(H0Ca  EI\L%„ $r  $/6(M66a\H Kd&/,V
.6 'E%• *•iI\Li#%„$-I;Ff(H,V.3
!A0,$A&B E,BH" E$*>i$  ‚,$(;?f(G(\K-$
$i// B3
27. Tại sao trước những cơn mưa rào thời tiết luôn oi bức?
|Ipd?,F ŽM,)r *(;-'?,F\I%„ # =,B #\• , a
)I6#>3:;/ i F,,;$- r q( =,.-\• 1($66B 

?,%-0/0" \IM;-'?,F3
8C #,);,;$-a.= #1(6",)$#$ ,/3{eoB? #
7Q(#,V.66a#6B/%„6d\H K6;(3
[(M66a#$6\H K -%„\9").$,I&J6$iI/ 
0$I\L0) ,;-66a L3[r $ =1(6"#0$ ,1(p)
E3!A0vr .6v =,.;.6# 9(w0$ F, $J r $
=,.#\• 0$6# 9("M;-MF0
28. Sương muối từ đâu đến?
F,(H$,)/C\L;.,€3# A$>\.6t*(6C =;K,)c €
;K Q6a3F,(Hf(."6")EIC B c ,;-66a;?I$\L3
j6a # •,)F/ .93j,$K,\(f(H66a\?J(I&J3
<F ,I$ic€,$(D MI3(")I,•  #C
IAF ,;-66a%„ (C$&IC\L6#fr 0/,)0$-
#I-$%F,(H3
<"%F,(Hf=0$-\K,6;vG(p3[r #66a\0$-6aG(C6
i\9B,,*L =0$,V.I;.3j6aIvf(H.KV
"%F,(H;-(q3:;-6#>icMf(G(A0x6 #
%F,(H3
29. Mưa axit xảy ra ở đâu?
:;-/ , #,)f.93> B 6(0@  " *(Š(>|? {},)
%H F, #M)f -F B F6B 0A>i6(0@ $6aG(C\9~,&-FH
0$6# B $,B=;3
/ ,60/ B 6a  \- ;-66aI-$f  \-  #M);.\ƒ3Rf(
$ #C$,*EB03
/ , q60/6a= E B $,B3ja=$ #C\9#,;.f38 F ,
;-66a.D6a\$f%(Z(; 0$f; 3{I,k-i .f$
i0e;.f6(0@ \9~,#3
i F,f G(B;AL,'u$$,,'B3# q&J&J$,~,1(
M0$&'/ ;.(C, - B -$)0%%H>#3
30. Tại sao biển lặng gió mà vẫn có sóng?

:v r(k#%##%#0$#(10/(6 ##$,%-
#%#Žz#$(K* E(I-K%#\C"&%#;-I&F0x
22
'1((K*6B 3
PqH",)0KB;Ff(H,V/ %„$,i0'%#;f(
G(I&F;.,K,6%#\C&-#*K>,)F$-#;K\C q #C
;(1iF6B 3
jE;1(K/ \C%„&*K\v6# -&e6 ## q #C$,&%#3
PB I&F;K;B.1( # B &'=(6&'/ \C (C)A,V\C.K
%„6 '\AVi3
86).rQ(;$-&/B\C q #C6(.)I&FI-K F%#3
31. Tại sao bầu trời có màu xanh?
R q\\J(;v #,$(f6=,cv1(\0A%-\J(;vI #,$(f3
:;K6;(;B. #,)J6aG(C;.&$\-;e, =;B.3[/66a# n$,)
,$(;-%(H0,$(sf&;vs.d*(Ž8#$&-B%B,V;v3
‹%B,V;v #X,,$(€& ,0$D , $,a,3‹%B,$(€ #\/ %#
?.K,I.K,I.6$B%B,$(& ,0$D 3330$(.$B
%Ba,3jB%B,V;vf(KG(J6aG(CB%B€,I.K # (C
f(KG(/6a&$#$B%B ,0$D w 'IB%B,f&;v0$B%B
$,\9iI;-J6aG(C\9/\D\V,0$F/ ;-J6aG(CeG( I=
fIG(0$=fII (7 e(), =J6aG(C$,$(f3
Ad,V.\J(;v.K$,),$(f6,B\A;f(G(\I%„.\J(;v
$fFw(M;K$(0q;D\;6€J6aG(C%„.\J(;v6 ',$(f
i,$ n-$,),$(a,3!AB%Ba,(.K\9sHsI-$J6aG(C
Cấu trúc địa chất
1. Trái Đất bao nhiêu tuổi?
<$ E rFS5†(7v;yF{V:;v,) r3|h •,/*
-.:;B8.@ ;A$%/,F;.1(%-0/;/ * n
6-=TU;"(L,%({V:;v%H"((7v E{V:;v %Q&D$
S2†L,3

2. Đá có thể nổi được không?
:;-i(;$-rQ/6a-B;,I,„d&(,I-K,)
-IB%E\c •J B \-\#6ac$B\c3PB $9 . -;h,)%H
'B$ #C7;K,V/ 3
3. Đá có thể lớn lên không?
P#k-&‚G(B;A$A ' BF$fk,%F6$-3i
6HB0/$J a$,0%?$/K;K B cr>&/\C3
Pr6E ,;pd0 .;-/ \C/K6-=,,;-T;"(L,3
{# E\I q,c K\h d#;-Y(J3
4. Hai thành phố lớn nào của Mỹ sẽ bị nhập vào nhau như thế nào?
8•pR&;k%k-/\? ,*B 0/H )5 ,_L,6 -
[-%Rkk%J01•; % -3PB $6-c &@-B;h[-%Rkk%%„
;>$6(0@ -I E$H\K!90$-6-=T5;"(L,i“
5. Trái Đất có phải hình cầu?
`-$ E rf-;'0$-IF\I #C>#A;
>Ji0$I-KAHG(=\a3P•A-;$p=,&JG(
$6†3,)K •(J*p n;;h"\•KJi
$IB;CA-;3(K* E"$ a$%@\L
;K:;B8.
6. Tới trung tâm Trái Đất là bao xa?
j-= B d\1,V:;B8./;(*,$6-=23WX]6,3<J($J:;B
8.$ .€3:;-6#/0€;?. E$ n&$6-=226,,€
F0€ E,)G(=B-(ak-†"FF3
7. Có phải California đang chìm dần?
P*(€$6BD09=6Ž8r@ $,)J E\\9 A,&J3@
23
-I) E B r/ @K>&/,V.6 -PZ-;%Dr/’
TT ,_L,3<"H/ 0$ HJ, #C\9k&-I3
8. Vật chất trong lòng Trái Đất có thể chảy?
8r“L,T444 B $6-c A,.0"(;-0$f(G(*:;B8.

# =k- B &'f-B0/%• ,I\p-H 3!$\I%„ A,C(K,
%@ (C) E B /$$ q;.6B (0$6AI3
9. Diện tích bề mặt Trái Đất là bao nhiêu?
`"a \1,V:;B8.$5TU3TUU3UUU6,Y
10. Bên trong Trái Đất nóng đến mức nào?
8H0/J0€ • E:;B8. •%*(0$-;-*:;B8.,•6,")
L6-=YU-P3J;(*,:;B8.")K/a.W3XUU-PB
-Iz(k\k;3!$-%*(;-*;-*, E:;B8.")I -%H
X3YUU-P3
11. Nhân Trái Đất là chất rắn?
+J\K;- e E*:;B8.  -$;?Ja-$ E*
I# =3PB $6-c 0x  ?  ?01$J afB  E#3
zJ* #,)Ÿ>,)J(&'k-,)6k•0$-%*(;-':;B8.C
K •(J0€%*(;-#3{)6Br09$ #\h • •€* E
-<€ q =€F@3PB $6-c ,=1($\h B K
•(E;1(;K-<€3
12. Có phải toàn bộ Trái Đất quay tròn theo cùng một tốc độ?
+J‚;?\K;-6H%?67MFF0/6a  • E{V:;Lf-
FJ .€\K-$3{)K •(L,T442 n;;h0$-6n
;/ JH )/F E*:;B8.I/T_SH )G(7C E:;B8.3
`-0J*;- e$ #C@ ",) (6A-$ n%-0/J '
I E:;B8.;-0'6-=SUUL,3‹%(. @ /$pi -#>C;?3
13. Đá núi lửa chiếm bao nhiêu bề mặt Trái Đất?
PB $6-c / aFW_S\1,V:;B8.$B #(MH rQ\-M,
B(;$-rQ0$B6&/\1,V%(#\9\$-,');;K\1,V:;B
8.3<J( B B(;$-rQA,.&/1,I&F3
14. Có bao nhiêu khoáng vật tồn tại được biết tới?
P#6-=S3UUU6-B0;-# n6-=YUU$ #J,G(;c/3!$
6-=5UTUU6-B0,/ K •(,=$L,3
15. Các thiên thạch có thể tạo nên các hòn đảo?

<$6†vp€-B;hi0 ,KI  7f #C
pI-K B C,#-%- E B -I)rQ3:I B C,#$
,c K B r&/\CF;/ *# df(."3P #,) *(;=v
?  ? -0.1$,),A#,/ -;h<™ #Cp 
A$k- B #3
16. Bang Louisiana đang mở rộng hay chìm đi?
|[-(%,.6-=X]6,Y.,•L,&-f#>v\v\p-"/0$
B (K*6B dKK-V &-*%381(#6\$,.&J
 #u;h# A,&J3+J/k™œ;k%@ %@ A,WS,&/
,@ / \C3{)J E/ +B qp A,6-=U2,0$-26n;/ 3
:$H$ \=-0"\h B  -K B $ (K,1(MŸ;h
,);\p-"/0/ B E;1(. d,)a #CBE-$-$
"HK$0$ A,J/$H3L,YUUUv•J(:7 • 
6=-%B9 .{}NzPz;-p#;hs!/H )%Dr%@,.&J&"
a / 0$&* -,@ / \Ck™œ;k%%„\9•\K\v E%@E
&";-0'6n/s
24
17. Băng có phải là một khoáng vật?
8r\L$,)-I6-B00$ ,K(=;-"H*-I6-B0
E`3
18. Khoáng vật nào mềm nhất?
: $6-B0,1,.3#$(K"( -,)-I\).,1,3
19. Khoáng vật nào cứng nhất?
8#$6, F-I;>K0u01,VJ%(6 'B;901
,V1\I 3
20 .Pháo hoa có bao nhiêu màu?
PB (KH6-B0;-:;B8.I-K,$(%? 3;-I-;,$(€,
MI-;,$(f;I-;,$(0$,I%?0$\) AI-;B0$6,3
P'%B0$7/ I-;d\),3
21. Bao nhiêu vàng đã được khai thác từ trước tới nay?

<FT4W3UUU.3(?6 rI0/(%„I-;,)'$XJA
FH$,);- B '$ E`-&:;(,3
22. Quốc gia nào sản xuất vàng nhiều nhất thế giới?
,+%=f(.53WUU._L,0${}0/FW3YUU._L,3
23. Những hòn đá cổ nhất trên Trái Đất được tìm thấy ở đâu?
`-BI&Fvf(K\9\76 B ,=I G(C& (C;K/
0€:;B8.Ki'B*(v. A,.&/B\C #(7 7. n
6-=WUU;"(L,3:;-6#B;KD 9 #(7 7.$S5†L,3
24. Có phải lúc nào các lục địa cũng tồn tại như hiện nay?
P#=r $- B D 9 qMI"Ž
jH r."31($6-c  n;;h:;B8.d$
,)D 967M6 h\)fF3/  d B %- 70$&J
&J B I&FA$3(#. =J.;K:;B8.$,)%K(
D 9c$+k3+k\?J(*B d6-=YY5;"(L,;/ * (H
e B ,=D 9 %?f r\$3
Kỷ lục Địa lý
1. Hồ nào sâu nhất thế giới?
<M|6>,1;(,\k; #)%*(TX6,3<M #KIYU;"(L,
0$ •YUm/ cC€;K:;B8.3
2. Thác nước cao nhất thế giới nằm ở đâu?
/  #C =f(Hd) -4X4,>B :KJRk•%
!kkl(k
3. Núi lửa nào là lớn nhất?
rQ{([-><™$&"($;K:;B8.3# -T5Y6,a
d *h,>&/B\C3#$1( #C7 3cr
œ,(%{-%;K-<-=0F -/Y26,;K\J(;v$€$3
P* E# #C\-EJ(-$\)\R;l-{}3
4. Ngọn núi nào cao nhất thế giới?
ivk-r( #CFJ(0/nrO0k;k%6(0@ k
:k E&p<, #u$pI/) -J]3]5U,Y43UW5Zkk%-

0/,@ / \C3Q&D"H909-$ J(\h0"pfB 9
 ) -$L6-=Y,%-0/%H"(- L,T4443
25