chăm sóc bàn chân bệnh nhân đái tháo đường

CHĂM SÓC BÀN CHÂN BỆNH NHÂN
CHĂM SÓC BÀN CHÂN BỆNH NHÂN
ĐÁI THÁO ĐƯỜNG (ĐTĐ)
ĐÁI THÁO ĐƯỜNG (ĐTĐ)
Thực hiện:
Thực hiện:
ĐD. Trần Thị Ngọc Diện
ĐD. Trần Thị Ngọc Diện
Khoa Nội tiết – Lão khoa
Khoa Nội tiết – Lão khoa
BV AN BÌNH TP.HCM
BV AN BÌNH TP.HCM
NỘI DUNG TRÌNH BÀY
NỘI DUNG TRÌNH BÀY
I.
I.
Đặt vấn đề.
Đặt vấn đề.
II.
II.
Mục tiêu đề tài
Mục tiêu đề tài
III.
III.
Tổng quan về bệnh ĐTĐ và bệnh lý bàn
Tổng quan về bệnh ĐTĐ và bệnh lý bàn
chân.
chân.
IV.
IV.
Các bước khám bàn chân.

Các bước khám bàn chân.
V.
V.
Điều trị vết loét bàn chân.
Điều trị vết loét bàn chân.
VI.
VI.
Giáo dục và tư vấn cho bệnh nhân.
Giáo dục và tư vấn cho bệnh nhân.
VII.
VII.
Kết luận và đánh giá
Kết luận và đánh giá
.
.
I. Đặt vấn đề:

ĐTĐ là bệnh phổ biến trên thế giới và Việt Nam.

Là một trong những nguyên nhân chính của nhiều
bệnh hiểm nghèo: tim mạch, tai biến mạch máu
não, mù mắt, suy thận, liệt dương, hoại thư, v.v…
Trong đó biến chứng bàn chân rất nan giải.

Phần lớn bệnh nhân chưa có ý thức và biết cách
chăm sóc bàn chân. Hơn nữa ta chưa có chuyên
khoa bàn chân để việc khám và chữa trị các bệnh ở
bàn chân hiệu quả dẫn đến tỷ lệ đoạn chi cao.

Vì vậy việc theo dõi chăm sóc bàn chân hằng ngày,

can thiệp và điều trị kịp thời là yêu cầu rất quan
trọng đối với bệnh nhân ĐTĐ.
Vấn đề bàn chân:

Nguy cơ mất chân ĐTĐ cao gấp 25 lần

70% đoạn chi dưới có liên quan đến
ĐTĐ.

85% đoạn chi có liên quan đến loét bàn
chân.

Trên thế giới cứ 30 giây có 1 người mất
chân do ĐTĐ.

50% số ca đoạn chi này có thể tránh
được nên rất cần được can thiệp.
Nguy cơ đoạn chi ở bệnh nhân ĐTĐ
II. Mục tiêu đề tài:
-
Theo dõi những biến chứng bàn chân của bệnh nhân
ĐTĐ đến khám và điều trị tại Bệnh viện An Bình
trong 2 năm 2007 – 2008, rút ra nhận xét về đặc điểm
bệnh lý bàn chân của bệnh nhân.
-
Tìm hiểu thông tin về bệnh lý bàn chân của bệnh
nhân ĐTĐ, áp dụng các phương pháp điều trị, rút ra
kinh nghiệm điều trị và chăm sóc bàn chân ĐTĐ đạt
kết quả cao phù hợp với đặc điểm và điều kiện của
Việt Nam.

-
Giáo dục ý thức bảo vệ bàn chân và cách chăm sóc
bàn chân hàng ngày cho bệnh nhân ĐTĐ khi đến
khám và điều trị tại Bệnh viện An Bình.
III.Tổng quan về bệnh ĐTĐ :
-
Là một rối loạn chuyển hoá đặc trưng bởi sự tăng đường
huyết.
-
Do các khiếm khuyết trong việc chế tíết hay hoạt động của
insulin hoặc do cả hai.
-
Gây ra các biến chứng mạch máu và biến chứng thần kinh.
Phân loại ĐTĐ
-
ĐTĐ type 1: (chiếm từ 10-15 %)
Phụ thuộc Insulin, khởi phát sớm hơn, tự miễn hoặc vô căn.
-
ĐTĐ type 2: (chiếm từ 85-90%)
Không phụ thuộc Insulin, khởi phát muộn hơn, di truyền.
-
ĐTĐ thứ phát: Do bệnh lý viêm tụy, xơ hoá tụy, do bệnh nội
tiết khác như Hội chứng Cushing, bệnh Basedow v.v…
-
Rối loạn dung nạp glucose
-
ĐTĐ thai kỳ
Bệnh lý bàn chân ĐTĐ:
Bệnh lý bàn chân ĐTĐ:
Bệnh thần kinh

ngoại vi
Bệnh mạch máu
ngoại vi
Bệnh thần kinh
ngoại vi và mạch
máu ngoại vi

Bàn chân Charcot:
•
Tổn thương thần kinh sợi lớn làm
co rút gân Achilles và biến dạng
duỗi khớp cổ - bàn chân.
•
Tổn thương thần kinh sợi nhỏ gây
biến dạng ngón chân hình búa
(hammer toes).
•
Các biến dạng làm gia tăng nguy cơ
loét.
•
Lâm sàng: khởi đầu bàn
chân có thể viêm tấy
nhưng không đau.
•
X Quang hoặc CT
scanner: có hình ảnh
loãng xương; hủy
xương; gãy xương;
phản ứng màng xương;
bán trật khớp.


Vị trí có nguy cơ loét:
· Khu vực bàn chân
trước: khớp bàn - đốt
và liên đốt gần.
· Khu vực bàn chân
sau: khớp cổ chân,
gót chân.
Vết loét khớp bàn ngón
Vết loét khớp cổ chân
Vết loét gót chân
Vết loét mu bàn chân
Biến dạng
Phân bố lực bất thường
Tổn thương TK –
giảm cảm giác
Chấn thương Nhiễm trùng
Nốt chai
Loét
Tổn thương mạch
máu
Yếu tố thuận lợi gây loét bàn chân
Yếu tố thuận lợi gây loét bàn chân
Nguy cơ nhiễm trùng bàn chân ĐTĐ:
•
Mang giày dép không vừa, không thích
hợp gây phồng rộp, sừng hóa, tạo chai.
•
Da khô làm nứt nẻ ở chân.
•

Nấm móng.
•
Móng chân mọc bất thường.
•
Chấn thương chân tạo vết thương hở.
•
Chăm sóc bàn chân không đúng cách.
IV. Khám bàn chân:
Thực hiện 7 bước:
1. Hỏi bệnh nhân về các vấn đề trước đó: loét, triệu

chứng hiện tại.
2. Khám cả hai bàn chân tìm dấu nhiễm trùng,
loét,
vết chai, nứt da, móng bất thường, biến dạng
chân.
3. Bắt mạch: mạch mu chân và chày sau phải bắt
được.
4. Khám thần kinh: Dùng Monofilament.
5. Khám giày dép.
6. Đánh giá nhu cầu cần giáo dục.
7. Đánh giá khả năng tự chăm sóc.
Khám thần kinh:
Dùng Monofilament
Giày dép cho
bệnh nhân ĐTĐ:
Nên và
không nên
Đánh giá nhu cầu cần giáo dục:
Bệnh nhân có biết được những ảnh hưởng của

ĐTĐ trên bàn chân không.
Bệnh nhân có biết cách chăm sóc chân thích hợp
không.
Bàn chân của bệnh nhân có được chăm sóc đầy đủ
không.
Đánh giá khả năng tự chăm sóc.
Bệnh nhân có giảm thị lực không.
Bệnh nhân có thể với tới chân để tự chăm sóc an
toàn không.
Có những yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tự
chăm sóc chân hay không.
Nguyên tắc điều trị nhiễm trùng bàn chân :
•
Phát hiện sớm và can thiệp kịp thời
•
Kiểm soát đường huyết tốt .
•
Vùng tổn thương phải được nghỉ ngơi hoàn toàn.
•
Cắt lọc và rạch tháo mủ ngay khi có chỉ định và
đúng
cách.
•
Sử dụng kháng sinh thích hợp.
•
Chăm sóc và thay băng đúng cách hằng ngày.
•
Tái hồi lưu thông mạch máu.
•

Những công cụ hỗ trợ chân và những giày dép
chuyên biệt.
•
Giáo dục và tư vấn cho bệnh nhân khi về nhà.
V. Điều trị vết loét bàn chân
Chăm sóc
vết thương

Ngâm
chân
Cắt gọt da
cứng, chai
Chai quanh ổ loét
Làm sạch
vết thương
Điều trị bảo tồn với bó bột tiếp xúc toàn bộ:
Vết loét
45x45mm
Sau 40ngày:
20x15mm
Sau 4 tháng:
Đã lành
Phẩu thuật phòng ngừa và tạo hình




Loét ở đầu ngón
chân do biến dạng
ngón chân hình

móng vuốt.
Cắt gân để làm
giảm áp lực.
Vết thương
lành sau khi
cắt gân 2 tuần.