Nhà lãnh đạo và sự
ngu dốt mù quáng
Không biết những điểm yếu và sai l
ầm của bản thân, thậm chí
không nhận ra rằng chúng đang tồn tại - chính là đi
ều nguy hiểm
cho các nhà quản lý cấp cao.
Hai năm trước khi qua đời, Peter Drucker đã trả lời phóng viên rằng một
trong thứ khiến ông phải nuối tiếc trong sự nghiệp của mình, đó là đã
không viết cuốn sách thứ bốn mươi của ông, có tên gọi là Quản lý sự
ngu dốt. Ông nói thêm rằng đó chắc chắn sẽ là cuốn sách hay nhất của
ông, nhưng ông cũng không nói thêm gì nữa.
Dường như Drucker rất quan tâm tới việc tìm ra cách thức mà những
công ty có th
ể hoạt động, kiểm soát những thứ họ không biết. Những thứ
chúng ta không biết dường như có khuynh hướng lớn hơn rất nhiều
những gì chúng ta biết, Albert Einstin từng nói “Những điều đã biết là
hạt cát, những điều chưa biết là đại dương”.
Cũng có thể trong cuốn sách của mình Drucker muốn bàn về nhu cầu
của tất cả chúng ta, cho dù là một CEO cấp cao hay chỉ là một nhân viên
công nhật bình thường, đó là nhu cầu cần được học tập và học hỏi. Như
Drucker đã chỉ rõ, với một thế giới đang thay đổi quá nhanh chóng,
“Kiến thức nâng cao của ngày hôm nay chính là sự ngu dốt của ngày
mai”. Hoặc có lẽ ông muốn nhân cơ hội này để nhấn mạnh bài h
ọc: “Bạn
phải tiếp cận vấn đề bằng sự ngu dốt của bản thân, không phải là th
ứ bạn
nghĩ rằng bạn đã học được từ kinh nghiệm trong quá khứ, bởi vì không
phải lúc nào thứ bạn nghĩ bạn biết cũng đúng”.
Cũng có thể, Drucker đã nhằm vào một hiện tượng đã và đang “hạ bệ”
một số những cái tên lớn nhất trong làng kinh doanh Hoa Kỳ, và trong
tương lai chắc chắn nó sẽ còn hạ bệ nhiều hơn: sự ngu dốt mù quáng -
một xu hướng mà một học giả từng định nghĩa là “sự ngu dốt của bản
thân sự ngu dốt”.
“Tên lửa Cruz”
Ai có thể giải thích điều gì đã xảy ra với Zoe
Cruz, người vừa bị sa thải với tư cách là đồng
chủ tịch tập đoàn Morgan Stanley cách đây
không lâu, gây ra một vụ khủng hoảng trên thị
trường phố Wall? Bề ngoài, vụ buộc phải về hưu
của Cruz xuất phát từ những thiệt hại hàng tỉ đô
la liên quan tới chứng khoán mà Morgan Stanley
phải gánh chịu dưới thời của bà. Nhưng bên
cạnh đó, dường như sự vấp ngã bất ngờ sau 25
năm gắn bó với Morgan Stanley lại phần lớn bắt
nguồn từ cách quản lý nhân viên tồi tệ của bà.
Hiển nhiên là bà không thể nhận thấy những tác hại cực kỳ trầm trọng
mà nó đã gây ra, và một phần nữa là từ cách thức đánh giá sai lầm về rủi
ro tài chính.
Chịu trách nhiệm
Drucker đã viết: “Lòng mến mộ không thể hiện khả năng lãnh đạo, mà
chính kết đạt được quả mới thể hiện khả năng lãnh đạo”. Những sai lầm
Zoe Cruz, đồng chủ
tịch tập đoàn ngân
hàng và đầu tư tài
chính Morgan
Stanley
của Cruz ngày một trầm trọng hơn. Theo các bản báo cáo, bà đã khiển
trách các nhân viên vì vụ thua lỗ trong khi, với cương vị người lãnh
đạo, bà lảng tránh trách nhiệm của bản thân. Nếu quả thực bà đã làm
như vậy, thì đó quả là một sai lầm nghiêm trọng; không có gì phá hủy vị
thế quyền lực của bà nhanh chóng hơn thế. Drucker trích dẫn: “Những
nhà lãnh đạo hiệu quả hiếm khi buông thả. Nhưng khi xảy ra nhầm lẫn,
thua lỗ, thì họ không đổ lỗi cho người khác”.
Cùng lúc đó bà chỉ đứng ngoài lề và chỉ đạo, các nhân viên nói rằng
Cruz đã ngăn c
ản, hạn chế tới mức tối đa sự bất đồng quan điểm, một sai
lầm nghiêm trọng trong con mắt của Drucker.
Ông cho rằng: “Những quyết định đúng đắn của một nhà quản lý không
thể được đưa ra bằng những tiếng hô vang tán thành n
ồng nhiệt của nhân
viên. Chúng chỉ có thể được đưa ra một cách đúng đắn khi được dựa tr
ên
nền tảng những quan điểm xung đột trái ngư
ợc nhau, cuộc đối thoại giữa
nh
ững quan điểm khác nhau, sự lựa chọn giữa những đánh giá nhận định
khác nhau. Quy tắc đầu tiên trong quá trình đưa ra quyết định đó là nhà
lãnh đạo không thể đưa ra được quyết định khi không có sự mâu thuẫn”.
Tự xem xét bản thân
Điều thu hút mối quan tâm của nhiều người, đó là tại sao một người có
tài năng và thông minh như Cruz có thể cư xử như vậy. Chắc chắn rằng
bà phải biết rằng những người quanh bà tin rằng phong cách quản lý của
bà là cực kỳ tệ hại, và cuối cùng nó thậm chí đã được chứng minh bằng
chính sự hủy hoại của bà.
Tháng 9/ 2007, một bài báo trên tạp chí Harvard Business Online đã
nghiên cứu sự khó khăn mà những nhân viên tài năng nhất, đặc biệt là
những người ở vị thế cấp cao, phải “hứng chịu” khi lĩnh hội những phản
hồi chân thật về phong cách lãnh đạo của họ. Nó không chỉ đơn giản
rằng họ không muốn khắc phục điểm yếu của họ, mà trước hết là họ
không thấy những điểm yếu đó.
Bởi vì họ hiếm khi thất bại, nên họ không bao giờ học cách học từ sự
thất bại. Thay vào đó, họ có khuynh hướng "che dấu sự phê bình và đổ
lỗi cho bất kỳ ai hoặc tất cả mọi người" ngoại trừ bản thân họ. Tóm lại,
họ có khả năng học cách tạm ngừng hoạt động với tư cách là nhà lãnh
đạo tại thời điểm họ cần nó nhất.
Mai Hương
Theo business week