Đề cương môn logic đại cương

























CHƯƠNGTRÌNHMÔNLÔGICHỌCĐẠICƯƠNG(02TÍNCHỈ)



CHƯƠNG



TÊN
CHƯƠNG


SỐGIỜLÝ
THUYẾT


BÀITẬP


KIỂMTRA
SỐGIỜ
TỰHỌC




TỔNG

SỐGIỜ



1
Đối
tượng
và ý 
nghĩa
của

môn
lôgic


2





2

học



2


Khái
niệm


4


2





6



3


Phán
đoán


2


2




4



4


Các
quy
luật cơ 

bản
của
lôgic
hình
thức


1


1




2



5


Suy
luận


5


4



1



10



6


Chứng
minh
và bác 
bỏ


2


2




4






Giả








7
thuyết
2
2



Tổng



18


11


1




30









LỊCHTRÌNHGIẢNGDẠY


THỜIGIAN


SỐTIẾT


NỘIDUNG


YÊUCẦU

ĐỐIVỚI
SINHVIÊN



GHICHÚ

Tuần1

Từ đến
 

2
Chương1
Chuẩnbị
tàiliệu,làm
bàitập

Tựnghiên
cứu:2.1đến
2.5


Tuần2

Từ đến 


2
Ch2:2.1
đến2.5

Luyệnbài
tập

Làmbàitập

Tựnghiên
cứu:2.6



Tuần3

Từ đến
2


Ch2:2.6

Luyệnbài
tập
Làmbàitập

Tựnghiên
cứu:2.7đến
2.9


Tuần4

Từ đến
2



Ch2:2.7
đến2.9

Luyệnbài
tập
Làmbàitập

Tựnghiên
cứu:3.1,3.2


Tuần5

Từ đến
2


Ch3:3.1,
3.2

Luyệnbài
tập
Làmbàitập

Tựnghiên
cứu:3.3


Tuần6


Từ đến
2


Ch3:3.3

Luyệnbài
tập
Làmbàitập

Tựnghiên
cứuchương
4




Tuần7

Từ đến
2


Ch4

Luyệnbài
tập
Làmbàitập

Tựnghiên

cứu:5.1đến
5.2.1


Tuần8

Từ đến
2


Ch5:5.1
đến5.2.1

Luyệnbài
tập
Làmbàitập

Tựnghiên
cứu:5.2.2


Tuần9

Từ đến
2


Ch5:5.2.2

Luyệnbài

tập
Làmbàitập

Tựnghiên
cứu:5.2.2



Tuần10

Từ đến
2


Ch5:5.2.2

Luyệnbài
tập
Làmbàitập

Tựnghiên
cứu:5.2.3


Tuần11

Từ đến
2



Ch5:5.2.3

Luyệnbài
tập
Làmbàitập

Ôntậpcác
chương
1,2,3,4,5




Tuần12

Từ đến
2
Kiểmtragiữa
kỳ
Theonhóm
nhỏ(Mỗi
lớpchialàm
2nhóm)


Tuần13

Từ đến
2



Ch6:6.1
đến6.3

Luyệnbài
tập
Làmbàitập

Tựnghiên
cứuchương
6


Tuần14

Từ đến
2


Ch6:6.4,
6.5

Luyệnbài
tập
Làmbàitập

Tựnghiên
cứuchương
7



Tuần15

Từ đến
2


Chương7

Hướngdẫn
ôntập
Làmbàitập






Tổng


30









TÀILIỆUHỌCTẬP
Tàiliệubắtbuộc
Đềcươngmônhọc(soạntheohọcchếtínchỉ)
VươngTấtĐạt:Lôgichọcđạicương,NXBĐạihọcQuốcGiaHàNội,2008
NguyễnNhưHải:GiáotrìnhLôgichọcđạicương,NXBGiáodục,2007
 Nguyễn Thuý Vân, Nguyễn Anh Tuấn: Lôgic học đại cương, NXB ĐHQG Hà             
Nội,2008
Tàiliệuthamkhảo 
HoàngChúng:Lôgichọcphổthông,NXBGiáodục,2006
 Vương Tất Đạt, Bùi Văn Quân, Nguyễn Thị Vân Hà: Phương pháp giải các bài               
tậplôgichọc,NXBĐạihọcKinhtếquốcdân,1999
 Nguyễn Đức Dân: Giáo trình nhập môn Lôgic hình thức, NXB Đại học Quốc              
GiaTPHồChíMinh,2008
NguyễnĐứcDân:LôgicvàtiếngViệt,NXBGiáodục,1996
TôDuyHợp,NguyễnAnhTuấn:Lôgichọc,NXBTPHồChíMinh
TrầnDiênHiền:cácbàitoánvềsuyluậnlôgic,NXBGiáodục,2000
TrầnDiênHiền:Lôgicgiảitrí,NXBKhoahọcvàkỹthuậtHàNội,1993
 Bùi Thanh Quất, Nguyễn Tuấn Chi: Lôgic học hình thức, NXB Đại học Tổng              
HợpHàNội,1994
 Lê Doãn Tá, Tô Duy Hợp: Giáo trình Lôgic học, NXB Chính trị Quốc Gia,               
2002
LêTửThành:Tìmhiểulôgichọc,NXBTrẻ,1996
 


YÊUCẦUĐỐIVỚISINHVIÊN
Mỗisinhviênnhấtthiếtphảicócáctàiliệuhọctậpbắtbuộc.
 Nhất thiết phải tự nghiên cứu bài trước khi đến lớp nghe giảng ( Theo               
nhữnghướngdẫntrongđềcươngbàigiảng)
Hoànthànhcácbàitậptheoyêucầu,hướngdẫncủagiáoviên

 Chấp hành nghiêm túc các quy định về nề nếp học tập, kiểm tra đánh giá                
nhưquychếđàotạođạihọcdoĐHQGquyđịnh

KIỂMTRAĐÁNHGIÁKẾTQUẢHỌCTẬP
Kiểm tra đánh giá thường xuyên: 10%: đánh giá chuyên cần, thái độ học tập,               
quátrìnhchuẩnbịbài,làmbàitậptrênlớpvàởnhà(hệsố0,1)
Kiểmtrađịnhkỳ:30%(hệsố0,3);
Thi hết môn: 60%, hình thức: thi viết, thời gian: 90 phút; sinh viên được sử dụng                
tàiliệukhilàmbàithi(hệsố0,6)

CÔNGTHỨCTÍNHĐIỂMMÔNHỌC


STT


Nộidungkiểm
trađánhgiá


Hệsố




Kếtquả






1
Thườngxuyên:

Chuyêncần

 Tham gia học   
tập trên lớp tích   
cực, hăng hái  
phátbiểu

 Làm bài tập, tự    
họcởnhàđầyđủ




0,1

(a)




10%

2
Kiểm tra giữa  
kỳ:1lần


 Hình thức: làm   
0,3

(b)


30%

bài viết trên lớp,   
thờigian:01tiết



3
Kiểm tra cuối  
môn:

 Hình thức: tự   
luận kết hợp trắc   
nghiệm tổng hợp,  
sinh viên được  
sử dụng tài liệu   
khilàmbàithi

 Thời gian: 120   
phút


0,7


(c)


60%




Điểm môn học:  
k = 0,1a + 0,3b    
+0,6c



100%

Ghichú:Cácđiểmđềutínhtheothang10.



ĐỀCƯƠNGCHITIẾT
Chương1:ĐỐITƯỢNGVÀÝNGHĨACỦALÔGICHỌC

1.1Kháiluậnchungvềlôgichọc
1.1.1Kháiniệmlôgicvàlôgichọc
THUẬTNGỮGỐC:LÔGOS
Từ,lờinói
Tưtưởng,ýnghĩ,lýtính
LÔGICLÀGÌ?
 Những mối liên hệ tất yếu, có tính quy luật giữa các sự vật, hiện tượng                

tronghiệnthựckháchquan–Lôgickháchquan

 Những mối liên hệ tất yếu, có tính quy luật giữa các ý nghĩ, tư tưởng                
trongtưduy–Lôgicchủquan
MônkhoahọcnghiêncứuhìnhthứcvàquyluậtcủatưduyLogichọc
1.1.2Đốitượngcủalôgichọc
LÔGICHỌCLÀGÌ?
Là môn khoa học nghiên cứu các quy luật và hình thức của tư duy              
hướngvàoviệcnhậnthứcđúngđắnhiệnthựckháchquan
Kháchthểnghiêncứu:Tưduy
Đốitượngnghiêncứu:quyluậtvàhìnhthứccủatưduy
NHIỆMVỤCƠBẢNCỦALOGICHỌC:
*Chỉranhữngđiềukiệnnhằmđạttớitrithứcchânthực
* Phân tích kết cấu của quá trình tư duy, chỉ ra các thao tác lôgic và                
phươngphápluậnchuẩnxác
1.1.3Kháilượclịchsửhìnhthànhvàpháttriểncủalôgichọc
ĐẠIBIỂUĐẦUTIÊN:ARITSTÔT(384322TRCN)
 Hệ thống hoá những hiểu biết của thời đó về hình thức và quy luật của                
tưduyxâydựngnênLôgichọc
 Được truyền bá ở Trung cận Đông, châu Âu từ –IV đến XIX mà không               
cónhữngthayđổilớn
CuốiXIXđếnnay:Cónhữngpháttriểnrấtlớn
CÁCHÌNHTHỨCCỦALÔGICHỌC:
Lôgiccổđiển
Lôgictoán
Lôgichiệnđại
Lôgicbiệnchứng
1.1.4Cáckhoahọclogic
*Lôgiccổđiển
 Thời cổ đại: Hêrraclit, Đêmôcrit,… Aristôt. Có ảnh hưởng rất lớn tới sự phát              

triểncủathựctiễnvànhậnthứckhoahọc
Trungcổ,Phụchưng:Khủnghoảng
 Thế kỷ XVII: Lôgic học quy nạp ( Ph.Bêcơn); Luận về phương pháp ( Đêcatơ);               
….Lômônôxôp,Karinxki,Povarnhin…
*Lôgictoán
 Cuối XIX: Sự thâm nhập của các phương pháp toán học vào các khoa học khác                
nhau
G.Lepnit(16461716):Khởixướnglôgictoán
G.Boole(18151864):Đạisốlogic

*Lôgichiệnđại
 Vạch ra và vận dụng những phương pháp của khoa học hiện đại để giải quyết                
nhữngvấnđềcủalogictruyềnthống
 Các đại biểu: J. Venn ( 18341923); R. Carnap (18911971), B. Russell ( 1872              
1970)…
*Lôgicbiệnchứng
 Thời cổ đại: Aristôt đã đặt ra và bước đầu giải quyết những vấn đề cơ bản của                  
logicBC
ThếkỷXVII:Ph.Bêcơn,Hôpxơ,Đêcatơ,Lepnit…
CuốiXVII,đầuXIX:LogicBCđượcđịnhhìnhvàpháttriển:
.Cantơ:đưaPBCvàologichọc
.Hêghen:XâydựnghoànchỉnhlogicBC
. Mác, Ăngghen: Logic duy vật BC, chỉ ra mối quan hệ giữa logic BC và logic                
hìnhthức
1.2Quátrìnhnhậnthứcvàhìnhthứccủatưduy
1.2.1Quátrìnhnhậnthức
*NhậnthứclàsựphảnánhTGKQvàoócngười
*Haigiaiđoạncủanhậnthức:Cảmtínhvàlýtính
Nhậnthứccảmtính:Cảmgiác,trigiác,biểutượng
Nhậnthứclýtính:Kháiniệm,phánđoán,suyluận

2. Đặcđiểmcủatưduy
*Tưduy:
Làgiaiđoạncao,trìnhđộcaocủaquátrìnhnhậnthức
 Là sự phản ánh gián tiếp, trừu tượng, khái quát bằng các khái niệm, phạm               
trù, phán đoán, suy luận…nhờ đó phản ánh được những mặt, những mối liên hệ              
bảnchất,tấtyếu
Làquátrìnhnhậnthứctrừutượng,kháiquátcao
*Đặcđiểmcủatưduy:
Phảnánhhiệnthựcdướidạngkháiquát
Phảnánhtrunggianhiệnthực
Liênhệmậtthiếtvớingônngữ
Thamgiatíchcựcvàohoạtđộngthựctiễncảibiếnhiệnthực
3. Hìnhthứccủatưduy
* Khái niệm: Là hình thức của tư duy, phản ánh các dấu hiệu bản chất, khác biệt                 
củađốitượng
* Phán đoán: Là hình thức của tư duy, trong đó nêu rõ sự khẳng định hay phủ                 
địnhvềsựtồntạicủađốitượng,vềthuộctínhhaymốiquanhệcủađốitượng

* Suy luận: Là hình thức của tư duy, nhờ đó từ một hay nhiều phán đoán tiền đề                  
cóthểrútrakếtluậntheocácquytắclôgicxácđịnh
1.3Hìnhthứclôgicvàquyluậtlôgiccủatưduy
1. Hìnhthứclôgiccủatưduy
● Là cấu trúc của tư tưởng, là phương thức liên kết các thành phần của tư               
tưởngđóvớinhau
● Hìnhthứclôgiccủatưtưởngcóthểđượcbiểuthịbằngcáckýhiệu
● Trong quá trình tư duy, nội dung và hình thức của tư tưởng không tách              
rời. Song do mục đích nghiên cứu, có thể tạm tách nội dung cụ thể của tư                
tưởngrakhỏihìnhthức
● 
Lôgíchìnhthứcnghiêncứuhìnhthứclôgiccủatưtưởng

2. Quyluậtlogic
* Là những mối liên hệ bản chất, tất yếu của các tư tưởng trong quá trình lập                 
luận
*Cácquyluậtlôgiccơbản:
Quyluậtđồngnhất
Quyluậtkhôngmâuthuẫn
Quyluậtloạitrừcáithứba
Quyluậtlýdođầyđủ
*Đặcđiểm:
Kháchquan
 Được hình thành trong quá trình hoạt động nhận thức và thực tiễn             
củaconngườiquanhiềuthếhệ
3. Tínhchânthựccủatưtưởngvàtínhđúngđắnvềhìnhthứccủalậpluận
*Tínhchânthựccủatưtưởng:
Căncứđểxácđịnhtínhchânthựccủatưtưởng:Nộidungcụthểcủatưtưởng
 Tư tưởng là chân thực nếu nội dung của nó phù hợp với hiện thực khách                
quanmànóphảnánh=c=1
 Tư tưởng là giả dối nếu nội dung của nó không phù hợp với hiện thực                
kháchquanmànóphảnánh=g=0
*Tínhđúngđắnvềhìnhthứccủalậpluận:
 Lập luận là đúng đắn ( hợp lôgic) nếu qúa trình lập luận tuân thủ mọi                
quytắcvàquyluậtlôgic
 Lập luận là sai lầm ( không hợp lôgic) nếu trong quá trình lập luận vi                
phạmmộttrongcácquytắc,quyluậtlôgic
1.4Lôgichọcvàngônngữ
1. Ngônngữvàcáchệthốngngônngữ
2. Mốiquanhệgiữalôgichọcvàngônngữ

*Ngônngữđượcsửdụngtronglôgichọclàngônngữnhântạo
*Mộtsốkýhiệulôgic:

+Cácmệnhđề:a,b,c,…
+Cácliêntừ:
Là,khônglà
Và(Phéphội)ʌ:aʌb
Hoặc(Phéptuyển)V:aVb
Nếu…thì(Phépkéotheo)→:a→b 
Nếuvàchỉnếu(Phéptươngđương)↔:a↔b
Không(Phépphủđịnh):ā
*Cáclượngtừ:∃,∀
1.5Ýnghĩacủalôgichọc
1.5.1Ýnghĩaxãhộivàchứcnăngcơbảncủalôgichọc
Chứcnăngnhậnthức.
Chứcnăngthếgiớiquan.
Chứcnăngphươngphápluận.
Chứcnănghệtưtưởng.
1.5.2Vaitròcủalôgichọctrongviệchìnhthànhvănhoálôgic
Văn hoá lôgíc là văn hoá của tư duy được thể hiện qua văn hoá lời               
nóivàchữviết.Baogồm:
 Tri thức về các phương tiện hoạt động tinh thần, về các hình thức và quy                
luậtcủanó;
 Sự biết áp dụng những tri thức ấy vào thực tiễn tư duy dựa trên những                
khái niệm để thực hiện các thao tác lôgíc đúng, tiến hành các suy luận, chứng               
minhvàbácbẻ;
 Thói quen phân tích các tư tưởng cả của riêng mình và của người khác               
đểlựachọncáchsuyluậnhợplýnhất,ngănngừanhữngsailầmlôgíc.
Việcrènluyệnvănhoálôgíclàcôngviệcdàilâuvàđầykhókhăn.Lôgíchọc
cóýnghĩalớntrongviệcrènluyệnấy.Khinóivềýnghĩacủalôgíchọc,cần
phảitránhhaitháicực:hoặclàđánhgiánóquácao,hoặclàhạthấpnó.Bản

thânviệcsửdụnglôgíchọcđòihỏiphảicóhaiđiềukiện:thứnhất,làcómột

khảnăngtưduynhấtđịnh;vàthứhai,mộtsốtrithứcnhấtđịnh.
BÀITẬP
1.Hãyxácđịnhgiátrịlôgiccủanhữngtưtưởngsau:
1.1Lôgichọclàmônkhoahọcnghiêncứutưduy
1.2Lôgichọclàmônkhoahọcnghiêncứuhìnhthứcvàquyluậtcủatưduy
1.3Tưduylàquátrìnhphảnánhthếgiớikháchquanvàobộócngười
1.4Hìnhthứclôgiccủacáctưtưởngkhácnhaubaogiờcũngkhácnhau
1.5Cáctưtưởngkhácnhaucóthểcóhìnhthứclôgicgiốngnhau
1.6Nếukhôngnghiêncứulôgichọcconngườikhôngthểbiếttưduylôgic
2.Hãychỉrahìnhthứclôgiccủacáctưtưởngsau:
2.1Anhấylàsinhviên
2.2Côấykhôngphảilàhoahậu
2.3Laođộnglànghĩavụvàquyềnlợicủamọicôngdân
2.4Ởhiền,gặplành
2.5Tựdohaylàchết
2.6Nếulàchim,tôisẽlàloàibồcâutrắng.Nếulàhoa,tôisẽlàmộtđáo
hướngdương.Nếulàmây,tôisẽlàmộtvầngmâyấm.Làngười,tôisẽchết
choquêhương…
3.Trìnhbàykháiquátlịchsửxuấthiệnvàpháttriểncủalôgíchọc.
4.Phântíchvaitrò,chứcnăngcủalôgíchọc;ýnghĩacủalôgíchọcdốivới
sựpháttriểnnănglựctưduyvànănglựcngônngữ.

Chương2:KHÁINIỆM

2.1Đặcđiểmchungcủakháiniệm
2.1.1Kháiniệmlàgì?

Là những hiểu biết tương đối toàn diện và có hệ thống về bản chất của đối                
tượng, có thể chỉ đạo hoạt động thực tiễn của con người trong quan hệ với đối                
tượngđó.


2.1.2Đặcđiểmcủakháiniệm
Lànhữnghiểubiếttươngđốitoàndiệnvềđốitượng
Lànhữnghiểubiếtcóhệthốngvềđốitượng
Lànhữnghiểubiếtvềcáichung,tấtyếu,bảnchấtcủađốitượng
 Được cấu thành từ những hiểu biết chắc chắn đã được sàng lọc về đối               
tượng
 Khái niệm luôn vận động, biến đổi phù hợp với những hiểu biết mới của con                
ngườivềbảnchấtcủađốitượng
 Những hiểu biết trong khái niệm có thể chỉ đạo hoạt động thực tiễn của con                
ngườitrongquanhệvớiđốitượngđó.
2.1.3Hìnhthứcngônngữbiểuthịkháiniệm
Hìnhthứcngônngữbiểuthịkháiniệm:têngọikháiniệm:Từhoặccụmtừ
Phânbiệtkháiniệmvàtêngọikháiniệm:
2.2Cácphươngphápcơbảnthànhlậpkháiniệm
2.2.1Sosánh
2.2.2Phântích
2.2.3Tổnghợp
2.2.4Trừutượnghoá
2.2.5Kháiquáthoá
2.3Kếtcấulôgiccủakháiniệm
2.3.1Nộihàmcủakháiniệm
 Là tập hợp các dấu hiệu cơ bản của đối tượng hay lớp đối tượng được phản                 
ánhtrongkháiniệm
Chúý:
Đểxácđịnhnộihàm,cầntrảlờicâuhỏi:
ĐỐITƯỢNGCÓCÁCDẤUHIỆUCƠBẢNNÀO?
 Chỉ những dấu hiệu khác biệt, bản chất của đối tượng mới được phản ánh               
trongnộihàm
 Quá trình hình thành khái niệm chính là quá trình hình thành nội hàm khái               

niệm
 Có thể có nhiều khái niệm phản ánh cùng một đối tượng tuỳ từng góc độ tiếp                 
cận.Ứngvớimỗikháiniệmlàmộtnộihàmxácđịnh
2.3.2Ngoạidiêncủakháiniệm

 Là tập hợp các đối tượng mà khái niệm phản ánh. Là lớp các đối tượng có                 
cácdấuhiệucơbảnđượcphảnánhtrongnộihàm
Chúý:
Đểxácđịnhngoạidiêncầntrảlờicâuhỏi:
CÓBAONHIÊUĐỐITƯỢNGCÓCÁCDẤUHIỆUCƠBẢNĐƯỢCPHẢNÁNHTRONG
NỘIHÀM?
Kháiniệmnàocũngcómộtngoạidiênnhấtđịnh
Ngoạidiêncủamộtkháiniệmcóthểlàmộttậphợp:
*Vôhạn
*Hữuhạn
*Rỗng
2.3.3Mốiquanhệgiữanộihàmvàngoạidiêncủakháiniệm:Nghịchbiến

Dấuhiệunộihàmcàngít,ngoạidiêncàngrộng
Dấuhiệunộihàmcàngnhiều,ngoạidiêncànghẹp
2.4Mởrộngvàthuhẹpkháiniệm
2.4.1Mởrộngkháiniệm
Mở rộng khái niệm: Là thao tác lôgic nhờ đó chuyển khái niệm có ngoại diên               
hẹp với dấu hiệu nội hàm phong phú thành khái niệm có ngoại diên rộng hơn               
vớidấuhiệunộihàmítphongphúhơn
Thaotác:Lựachọnbớtđimộtsốdấuhiệunộihàmnàođó
2.4.2Thuhẹpkháiniệm
 Thu hẹp khái niệm: Là thao tác lôgic nhờ đó chuyển khái niệm có ngoại diên                
rộng với dấu hiệu nội hàm ít phong phú thành khái niệm có ngoại diên hẹp               
hơnvớidấuhiệunộihàmphongphúhơn

Thaotác:Lựachọnthêmvàomộtsốdấuhiệunộihàmnàođó


2.5Địnhnghĩakháiniệm
1. Địnhnghĩakháiniệmlàgì?
* Là thao tác lôgic nhờ đó phát hiện chính xác nội hàm của khái niệm hoặc                
xáclậpýnghĩacủathuậtngữdùngtrongđịnhnghĩa
*Yêucầu:
 Làm sáng tỏ nội dung của đối tượng được định nghĩa, chỉ ra bản chất               
củađốitượng
 Phân biệt được đối tượng với những đối tượng khác trên phương diện             
nộidungcủanó

*Cấutrúclôgic:Dfd=Dfn
Kháiniệmđượcđịnhnghĩadefiniendum:Dfd
Kháiniệmdùngđểđịnhnghĩadefiniens:Dfn
2. Cáchìnhthứcđịnhnghĩakháiniệm
* Định nghĩa duy danh: Là sự giải thích ý nghĩa của thuật ngữ được dùng để                
định nghĩa khái niệm, nghĩa là dùng thuật ngữ quen biết hơn để giải thích              
thuậtngữmới.
 Áp dụng: trong những trường hợp không có điều kiện khái quát đầy đủ,              
chínhxácnộihàmcủaKN
Cấutrúc:
*“Cáinàyđặttênlà ”
*“Cáinàycónghĩalà ”
* Định nghĩa thực: Là định nghĩa khái niệm trong đó làm sáng tỏ nội hàm               
khái niệm cần định nghĩa trên cơ sở nghiên cứu những dấu hiệu bản chất của               
đốitượngcầnphảikháiquáttrongkháiniệm
 Áp dụng: trong những trường hợp có điều kiện khái quát đầy đủ, chính xác               
nộihàmcủaKN

Mộtsốhìnhthứcđịnhnghĩathực:
*Địnhnghĩatheotậphợp
KháiniệmAlàkháiniệmBcótínhchấtC
*Địnhnghĩatheonguồngốc
KháiniệmAdoKNBtạonênkhilàmnhưsau 
*Địnhnghĩatheoquanhệ
KháiniệmAlàkháiniệmcóquanhệRvớiKNB
*Địnhnghĩabằngcáchmôtả
*Địnhnghĩabằngcáchsosánh
3. Cácquytắcđịnhnghĩakháiniệm
*ĐịnhnghĩaphảicânđốiDfd=Dfn
Tránh:ĐNquárộnghoặcquáhẹp
*Địnhnghĩakhôngđượcvòngquanh
Tránh: ĐN khái niệm thông qua các khái niệm mà nội hàm của nó              
đượcgiảithíchquachínhkháiniệmđượcĐN
*Địnhnghĩaphảirõràng,chínhxác,ngắngọn
Tránh: Dùng từ đa nghĩa, dùng nhiều ĐN khác nhau cho 1 đối tượng              
trong cùng 1 hệ tiếp cận, ví von, dùng hình tượng văn học, nghệ thuật, dùng               
nhữngdấuhiệucóthểsuyratừnhữngdấuhiệukháctrongkháiniệm
*Địnhnghĩakhôngđượcphủđịnh

2.6Phânchiakháiniệm
1. Phânchiakháiniệmlàgì?
*Là thao tác lôgic phân tích ngoại diên khái niệm nhằm nhóm gộp các đối              
tượng của ngoại diên thành những nhóm nhỏ ngang hàng căn cứ trên một             
tiêuchuẩnxácđịnh
*Cấutrúclôgic: 
Kháiniệmbịphânchia:A
Kháiniệmphânchia(Thànhphầnphânchia):Ai
Dấuhiệuphânchia:cơsở,căncứ,chuẩnphânchia:P


2. Cácquytắcphânchiakháiniệm
*PhânchiaphảicânđốiSAi=A
Tránh:Chiathừahoặcchiathiếu
*Phânchiaphảidựatrênmộtchuẩnduynhất
Tránh:Phânchiadựavàonhiềuchuẩntrongcùngmộtphépchia
*Chuẩnphânchiaphảirõràng
Tránh:Chuẩnphânchiakhôngrõràng,chínhxác
*Cácthànhphầnphânchialàcáckháiniệmcóquanhệloạitrừnhau
Tránh:Chiachồngchéo
*Phânchiaphảiliêntục
Tránh:Chianhảycóc
3. Cácloạiphânchiakháiniệm
*Phânchiatheosựbiếnđổidấuhiệu
*Phânđôikháiniệm
*Phânloạikháiniệm
2.7Cácloạikháiniệm
1. Cácloạikháiniệmcăncứtheonộihàmcủakháiniệm
*Căncứtheonộihàmcủakháiniệm:
KNcụthểvàKNtrừutượng
KNkhẳngđịnhvàKNphủđịnh
KNquanhệvàKNkhôngquanhệ
*Căncứtheongoạidiêncủakháiniệm:
KNrỗng
KNđơnnhất
KNchung

KNtậphợp
2.7.2Cácloạikháiniệmcăncứtheongoạidiêncủakháiniệm
8. Quanhệgiữacáckháiniệm

*Căncứtheonộihàmcủakháiniệm:
KNsosánhđược
KNkhôngsosánhđược
*Căncứtheongoạidiêncủakháiniệm
 KN hợp ( tương thích): các khái niệm mà ngoại diên của chúng trùng nhau               
hoàntoànhoặctrùngnhaumộtphần







 KN không hợp ( không tương thích): Các khái niệm mà ngoại diên của chúng               
khôngcóphầnnàochung

2.9Cácphéptoánđốivớingoạidiênkháiniệm:lànhữngthaotáclôgíc
nhằmtạothànhlớpmớitừmộthaymộtsốlớpbanđầu.
* Phép hợp giữa các khái niệm (ký hiệu ). Là một phép toán mà khi                
thực hiện đối với các khái niệm thành phần sẽ thu được một khái niệm mới có                
ngoạidiênbằngtổngngoạidiêncủachúng:AB=C.
* Phép giao giữa các khái niệm (ký hiệu ). Là một phép toán mà khi               
thực hiện đối với các khái niệm thành phần ta thu được một khái niệm mới có                
ngoạidiênchínhlàphầnngoạidiênchunggiữachúng:AB=C.
* Phép trừ khái niệm (A  B). Là một phép toán mà khi thực hiện đối với                 
các khái niệm ta thu được khái niệm mới có ngoại diên của lớp bị trừ nhưng không                 
thuộcngoạidiêncủalớptrừ.
*Phépbùvàolớp
BùcủalớpAlàlớp7A,saochotổngAvà7Atạothànhlớptoànthể.


NếugọilớptoànthểlàTthìcôngthứcphépbùlà:
A7A=T;A7A=ỉ


CÂUHỎIVÀBÀITẬP

1. Khái niệm là gì? Bản chất và các đặc điểm cơ bản của khái niệm. Phân                
biệtkháiniệmvàtêngọicủakháiniệm.
2. Hãy cho biết ý kiến của mình về các khái niệm và từ “ Qua” trong đoạn                 
vănsau:
“Hômqua,quanóiquaqua,màquakhôngqua,bỏquachoqua”.
3.Phântíchbảnchấtcủahiệntượngđồngâm,đồngnghĩatrongngônngữ.
4. Kết cấu lôgic của khái miệm. Thế nào là nội hàm và ngoại diên của khái                
niệm? Mối quan hệ giữa nội hàm và ngoại diên của khái niệm và ứng dụng trong                
việcmởrộngvàthuhẹpkháiniệm.Chomộtsốvídụ.
5. Các loại khái niệm: Chỉ rõ chuẩn phân loại, đặc điểm của mỗi loại, cho               
vídụ
6. Quan hệ giữa các khái niệm: Chỉ rõ chuẩn xác định quan hệ, đặc điểm               
củacácmốiquanhệ,chovídụ
 Xác định quan hệ giữa các khái niệm: Sinh viên, nữ sinh viên, sinh viên tình                
nguyện
BiểuthịtươngquanngoạidiêncủabakháiniệmtrênbằngsơđồVenn
7.Địnhnghĩakháiniệm?Cácquytắcđịnhnghĩakháiniệm.
Nhữngcâusauđâycóđượccoilàđịnhnghĩakháiniệmkhông?Vìsao?
* Cá là động vật có xương sống, sống dưới nước, thở bằng mang, toàn              
thâncóvẩy
*Hìnhvuônglàtứgiáccóbốngócvuông

*Gócvuônglàgócbằng90độ,ởđó1độbằng1phần90gócvuông
*Ngudốtlàmànđêmkhôngtrăng,khôngsaocủatâmhồn

8.Cáckiểuđịnhnghĩakháiniệmthườnggặp.Chovídụ
9.Phânchiakháiniệmlàgì?Cácquytắcphânchiakháiniệm.Choví
dụ
Hãytìmlỗi(Nếucó)trongcácphépphânchiakháiniệmsau:
*Cá: Cácóvẩy
Cádatrơn
Cávoi
*Kháiniệm: Kháiniệmcụthể
Kháiniệmtrừutượng
Kháiniệmrỗng
10.Cácphéptoánđốivớingoạidiênkháiniệm.Chovídụ. 



Chương3:PHÁNĐOÁN

3.1Đặcđiểmchungcủaphánđoán
3.1.1Phánđoánlàgì?
3.1.1PHÁNĐOÁNLÀGÌ? 
Là hình thức của tư duy, nhờ liên kết các khái niệm có thể khẳng định hay                
phủ định sự tồn tại của một đối tượng nào đó, sự liện hệ giữa đối tượng với                 
dấuhiệucủanó,quanhệgiữađốitượngvớicácđốitượngkhác

3.1.2Phânloạiphánđoán:
Phánđoánđơn
Phánđoánphức
3.2Phánđoánđơn
3.2.1Phánđoánđơnlàgì?
*Làphánđoánđượctạothànhtừmốiliênhệgiữahaivàchỉhaikháiniệm
*Làphánđoáncómộtchủtừvàmộtvịtừ


3.2.2Cấutạocủaphánđoánđơn
Chủtừ:KNvềđốitượngcủatưtưởng:S
Vịtừ:KNvềdấuhiệuhayquanhệcủađốitượng:P
Liêntừ:liênkếtchủtừvàvịtừ
PĐkhẳngđịnh:Là
PĐphủđịnh:Khônglà
 Lượng từ: chỉ ra phán đoán liên quan đến toàn bộ hay chỉ một phần ngoại                
diêncủaKNchủtừ:
* toànbộ:"
* mộtphần:$

Côngthứclôgiccủaphánđoánđơn:"($)Slà(khônglà)P

3.2.3Đặctrưngcủaphánđoán
Chất:
*PĐkhẳngđịnh:Là
*PĐphủđịnh:Khônglà
Lượng:
*Toànthể(Chung):"
*Bộphận(Riêng):$
Giátrị:
*Chânthực:C(1)
*Giảdối:g(0)
3.2.4Hìnhthứcngônngữbiểuthịphánđoán:Câu
*Phânbiệtphánđoánvàcâu
*Điềukiệncầnvàđủđểmộtcâulàphánđoán:
 Câu thể hiện sự khẳng định hoặc phủ định một dấu hiệu hay             
quanhệnàođócủađốitượng
Xácđịnhđượcgiátrịchânthựchoặcgiảdốicủacâu

3.2.5Cácloạiphánđoánđơn
Phânloạitheonộihàmcủavịtừ:
Phánđoánthuộctính
Phánđoánquanhệ
Phánđoántồntại
Phânloạitheođặctrưngliênhệvớihiệnthực:

Phánđoánkhảnăng
Phánđoánhiệnthực
Phánđoántấtyếu
3.2.6Phánđoánnhấtquyếtđơn
Phânloạitheochấtcủaphánđoán:
Phánđoánkhẳngđịnh:"($)SlàP
Phánđoánphủđịnh:"($)SkhônglàP
Phânloạitheolượngcủaphánđoán:
Phánđoántoànthể(chung):"Slà(khônglà)P
Phánđoánbộphận(riêng):$Slà(khônglà)P
Phânloạitheochấtvàlượngcủaphánđoán:
PĐkhẳngđịnhtoànthể:"SlàPA
PĐkhẳngđịnhbộphận:$SlàPI
PĐphủđịnhtoànthể:"SkhônglàPE
PĐphủđịnhbộphận:$SkhônglàPO

3.2.7Tínhchudiêncủacácthuậtngữtrongphánđoánđơn:

 Thuật ngữ chu diên nếu toàn bộ các đối tượng thuộc ngoại diên của thuật               
ngữđóđượcxemxéttrongmốiliênhệvớithuậtngữcònlại 
 Thuật ngữ không chu diên nếu chỉ một phần các đối tượng thuộc ngoại diên               
củathuậtngữđóđượcxemxéttrongmốiliênhệvớithuậtngữcònlại













Chúý:
+Chủtừcủaphánđoántoànthểluônchudiên;
+Chủtừcủaphánđoánbộphậnluônkhôngchudiên.
+Vịtừcủaphánđoánphủđịnhluônchudiên
+ Với vị từ của phán đoán khẳng định (A, I), thì phái căn cứ vào quan                 
hệcụthểgiữaSvàP


3.2.8Quanhệgiữacácphánđoánđơn





3.3Phánđoánphức
1. Phánđoánphứclàgì?
 Là phán đoán được tạo thành trên cơ sở liên kết hai hay nhiều phán đoán                
đơn
 Là phán đoán được tạo thành nhờ liên kết hai hay nhiều phán đoán đơn bởi                

cácliêntừlôgic(Cácphéptoánlôgic)
2. Cácloạiphánđoánphức
*Căncứphânloại:cácphéptoánlôgicdùngđểliênkếtcácphánđoánđơn
*Cácloạiphánđoánphức:
Phánđoánliênkết(Phéphội:ʌ)
Phánđoánphânliệt(PhéptuyểnV)
Phánđoáncóđiềukiện(Phépkéotheo→)
Phánđoántươngđương(Phéptươngđương↔)
Phánđoánphủđịnh(Phépphủđịnh):ā

Vídụ:Laođộnglàquyềnlợivànghĩavụcủamỗicôngdân:aʌb
